موندى

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

موندى‏
به ضم ميم و سكون واو و خفاى نون و كسر دال مهمله و يا لغت هندى است.


فارسی:

عربی:

یونانی:

انگلیسی:

فرانسه:

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

ماهيت آن‏: نباتى است هندى كثير المنافع و از قبيل نجم و بياره با شاخ‏هاى مفروش بر زمين

و برگ آن شبيه به برگ پودنه و از آن ضخيم‏تر و مزغب و گل آن سرخ مايل به بنفشى

و مدور شبيه به تكمه و خوشبو فى الجمله شبيه به بوى گلاب و طعم آن اندك و تلخ .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 757

[pejuhesh237]

و منبت آن صحراها و مزارع و در هند و عظيم‏آباد و بنگاله كثير الوجود..کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 757

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

طبيعت آن‏: در دويّم گرم و تر و با قوّت قابضه.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 757

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

مقوى اعضاى رييسه و قوا و ارواح و معده و محلل و ملطف و مفتح

و در تلطيف و تفتيح قريب به چوب چينى به حدى كه از عرق و بول و رايحه شارب آن بوى آن مى‏آيد

و جهت رفع خفقان و توحش و يرقان و زردى بشره و امراض صفراوى و سوداوى رحم و حرقة البول و اورام

و بثور مانند خنازير و دماميل و اورام جميع اعضا نافع

و آشاميدن عرق آن كه به دستور گلاب عرق كشند جهت خفقان و وسواس سوداوى و صفراوى و تحليل مواد بلغميه

و تقويت قوا و اوراح و ساير امراض مذكوره و جرب و قوبا و حكه و امثال اينها نافع

به شرط مداومت بر آن كه از سه مثقال تا پنج مثقال ابتداء شروع نمايند

و روزى دو مثقال بيفزايند تا هر مقدار كه موافقت نمايند و مرض رو به تخفيف و انحطاط آورد پس به تدريج كم نمايند

و در ايام آشاميدن از حموضات و لبنيات و بقول و اغذيه غليظه

و آشاميدن آب بسيار سرد و يا بسيار گرم و امتلا و حركات نفسانى و بدنى و جماع و حمام اجتناب نمايند

و اگر نمك را تقليل نمايند بهتر است و اقتصار بر اغذيه لطيفه و آب نيم‏گرم نمايند

و در امزجه قويه شروع از ده مثقال نمايند و به تدريج يك مثقال يا دو مثقال بيفزايند

و جرم آن را نيز اهل هند مستعمل دارند و نبات آن را در هنگام نازكى با بيخ و برگ و گل كنده در سايه خشك مى‏نمايند

پس نرم سوده با آرد گندم و روغن و شكر به طريق حلوا پخته روزى موافق برداشت مزاج مى‏خورند

جهت حفظ قواى حيوانى و بدنى و منع موى از سفيدى و اسقاط و نيز به طريق سفوف با اشربه مناسبه مى‏آشامند

جهت امور مذكوره و تخم آن را گفته‏اند اگر با شير هر روز مقدار يك كف بخورند قوّت حيوانى بخشد

و گل آن را اگر تا چهل روز بخورند نيز همان خاصيت بخشد

و نبات آن را قبل از به گل آمدن چون با بهنگره ساييده بر روغن و عسل آميخته تا چهل روز بخورند موى را سفيد نگرداند

و نيز نزد اهل هند مشهور است كه چون غنچه گل آن را در اول سال درست بلع نمايند

در آن سال از آزار رمد محفوظ مى‏مانند يك غنچه آن يك سال، دو غنچه آن دو سال و همچنين مجرب مى‏دانند

و بيخ آن را اگر تا يك سال بخورند نيز جهت سياه كردن موى نافع

و چون بيخ آن را نيم كوفته در آب بخيسانند آن مقدار كه نم بردارد

پس با روغن ياسمين چرب كرده در شيشه كرده به طريق قرع معكوس مقطر نمايند

و هر روز يك دانگ آن را با برگ تانبول در زمستان بخورند نفع عظيم بخشد

و تقويت قوا و اوراح نمايد و امراض بارده رطبه را دفع سازد و به دستور چون آب تازه نبات آن را با گل و بيخ بگيرند

و با روغن‏ كنجد بقدر ربع آن با آتش ملايم طبخ دهند تا روغن بماند و صاف نموده

هر روز مقدار دو درم آن را صبح ناشتا بخورند تا چهل و يك روز و در اين مدّت از جماع و ترشى و بادى پرهيز نمايند

تقويت باه به حدى بخشد كه شرح نتوان نمود و چون بيخ آن را در ظرف مسى با دسته چوب نيم خوب بسايند

و سحق نمايند با آب چندان كه سياه رنگ گردد پس پنبه پاكيزه را بدان تر نموده خشك كرده نگاه دارند

و عند الحاجت قدرى از آن پنبه با آب تر كرده بر چشم صاحب رمد گذارند تسكين درد و وجع آن نمايد

و نيز نوعى از موندى مى‏شود كه آن را به هندى مهاموندى نامند

و گل آن بزرگتر از نوع اول جهت تعديل اخلاط بسيار نافع و در باقى خواص و افعال قريب به نوع اول است. .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 757

[pejuhesh237]

مقوى اعضاى رييسه و قوا و ارواح و معده و محلل و ملطف و مفتح

و در تلطيف و تفتيح قريب به چوب چينى به حدى كه از عرق و بول و رايحه شارب آن بوى آن مى‏آيد

و جهت رفع خفقان و توحش و يرقان و زردى بشره و امراض صفراوى و سوداوى رحم و حرقة البول و اورام

و بثور مانند خنازير و دماميل و اورام جميع اعضا نافع

و آشاميدن عرق آن كه به دستور گلاب عرق كشند جهت خفقان و وسواس سوداوى و صفراوى و تحليل مواد بلغميه

و تقويت قوا و اوراح و ساير امراض مذكوره و جرب و قوبا و حكه و امثال اينها نافع

به شرط مداومت بر آن كه از سه مثقال تا پنج مثقال ابتداء شروع نمايند

و روزى دو مثقال بيفزايند تا هر مقدار كه موافقت نمايند و مرض رو به تخفيف و انحطاط آورد پس به تدريج كم نمايند

و در ايام آشاميدن از حموضات و لبنيات و بقول و اغذيه غليظه

و آشاميدن آب بسيار سرد و يا بسيار گرم و امتلا و حركات نفسانى و بدنى و جماع و حمام اجتناب نمايند

و اگر نمك را تقليل نمايند بهتر است و اقتصار بر اغذيه لطيفه و آب نيم‏گرم نمايند

و در امزجه قويه شروع از ده مثقال نمايند و به تدريج يك مثقال يا دو مثقال بيفزايند

و جرم آن را نيز اهل هند مستعمل دارند و نبات آن را در هنگام نازكى با بيخ و برگ و گل كنده در سايه خشك مى‏نمايند

پس نرم سوده با آرد گندم و روغن و شكر به طريق حلوا پخته روزى موافق برداشت مزاج مى‏خورند

جهت حفظ قواى حيوانى و بدنى و منع موى از سفيدى و اسقاط و نيز به طريق سفوف با اشربه مناسبه مى‏آشامند

جهت امور مذكوره و تخم آن را گفته‏اند اگر با شير هر روز مقدار يك كف بخورند قوّت حيوانى بخشد

و گل آن را اگر تا چهل روز بخورند نيز همان خاصيت بخشد

و نبات آن را قبل از به گل آمدن چون با بهنگره ساييده بر روغن و عسل آميخته تا چهل روز بخورند موى را سفيد نگرداند

و نيز نزد اهل هند مشهور است كه چون غنچه گل آن را در اول سال درست بلع نمايند

در آن سال از آزار رمد محفوظ مى‏مانند يك غنچه آن يك سال، دو غنچه آن دو سال و همچنين مجرب مى‏دانند

و بيخ آن را اگر تا يك سال بخورند نيز جهت سياه كردن موى نافع

و چون بيخ آن را نيم كوفته در آب بخيسانند آن مقدار كه نم بردارد

پس با روغن ياسمين چرب كرده در شيشه كرده به طريق قرع معكوس مقطر نمايند

و هر روز يك دانگ آن را با برگ تانبول در زمستان بخورند نفع عظيم بخشد

و تقويت قوا و اوراح نمايد و امراض بارده رطبه را دفع سازد و به دستور چون آب تازه نبات آن را با گل و بيخ بگيرند

و با روغن‏ كنجد بقدر ربع آن با آتش ملايم طبخ دهند تا روغن بماند و صاف نموده

هر روز مقدار دو درم آن را صبح ناشتا بخورند تا چهل و يك روز و در اين مدّت از جماع و ترشى و بادى پرهيز نمايند

تقويت باه به حدى بخشد كه شرح نتوان نمود و چون بيخ آن را در ظرف مسى با دسته چوب نيم خوب بسايند

و سحق نمايند با آب چندان كه سياه رنگ گردد پس پنبه پاكيزه را بدان تر نموده خشك كرده نگاه دارند

و عند الحاجت قدرى از آن پنبه با آب تر كرده بر چشم صاحب رمد گذارند تسكين درد و وجع آن نمايد

و نيز نوعى از موندى مى‏شود كه آن را به هندى مهاموندى نامند

و گل آن بزرگتر از نوع اول جهت تعديل اخلاط بسيار نافع و در باقى خواص و افعال قريب به نوع اول است. [color=#FF00FF].کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 757[/color]

[pejuhesh237]

.