نيلوفر

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

نيلوفر:Nymphaea alba

به كسر نون و سكون ياى مثناة تحتانيه و ضم لام و سكون واو و فتح فا و راى مهمله از نيلوپهل هندى است

زيرا كه نيل به زبان هندى به معنى آب و پهل به معنى ثمر است

و به زبان بنگاله سپلاوكويين نامند و برى آن را به مصر عرايس النيل گويند


فارسی: نيلوفر

عربی:كرنب الماء و حب آن را حب العروس

یونانی:نيمقا

انگلیسی:white water lily-water lily

فرانسه:volant d eau-nenuphar blanc-lis deau-grand nenuphar

آلمانی:weisse seerose-wasserlilie

ایتالیائی:luna dacqua-gijlio degli stagni-nenufaro-nynfea bianca

[pejuhesh237]

و كرنب الماء عبارت از اوست بيخش مانند زردك

و ساقش نرم و طولش به قدر عمق آبها

و برگش قريب به سطح آب و ثمرش به قدر سيبى شبيه به قبهء خشخاش

و در او تخمها عريض سياه و با لزوجة و گلش بيرون آب

و اكثر او كبود و بعضى سرخ و او هندي است

و بعضى مايل به زردى و تيرگى

و بعضى گويند كه برى او نيز می باشد و مراد از مطلق او گل نوع كبود اوست .کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص258-259

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:



سفيد و نيلى و سرخ ارغوانى و بنفش زرد رنگ نيز و ليكن زرد رنگ آن كمياب

و سفيد آن كثير الوجود و بعد از آن نيلى و بعد از آن ارغوانى و بهترين همه سفيد و نيلى است

و برگهاى گل آن طولانى با قمعى سخت و در ميان آن زيرها

و بعد از ريختن گل آن ثمرى بقدر سيبى مدور و در جوف آن تخمهاى كوچك سياه كه با لزوجت مى‏باشد به هم مى‏رسد


و بعضى مدور و تلخ طعم خشبى و اين را به هندى سلكى نامند

و بعضى مردم پخته مى‏خورند و بعضى گفته‏اند نيلوفر برى نيز مى باشد.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 779

گياهي زيبا و داراي برگهاي بزرگ، مواج و به پهناي 10 تا 30 سانتيمتر است.

گل هاي درشت آن که در اواخر بهار تا اوايل پاييز ظاهر مي شود، بوئي ملايم دارد.

و در سطح آب نيز باقي مي ماند بطوري که با اين ترتيب، منظره بسيار قشنگ در استخر ها بوجود مي آورد.

پراکندگي نيلوفر آبي د رکره زمين به نحوي است که در تمام اروپا، آسيا و نواحي ديگر يافت مي شود .

بعلاوه به علت زيبائي گلهاي خود، غالبا در استخرها پرورش مي يابد.
.
از مشخصات آن اين است که گلهاي زيباي آن معمولا در ساعت 7 صبح باز مي شوند و ساعت 4 بعدازظهر شروع به جمع شدن مي نمايند.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد يك ص 63

[pejuhesh237]

.گل نباتى است كه در غديرها و آبهاى ايستاده كه به هندى جهيل و تالاب نامند

در ايام گرما كه موسم بارش آن ديار است به هم مى ‏رسد .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 779

نيلوفر آبي به حالت خودرو در استخرهاي طبيعي و آبهاي راکد نواحي مختلف شمال ايران مخصوصا گيلان،

راه بين رشت و لاهيجان، کردستان: دژ شاهپور و استخرهاي طبيعي زريبار مي رويد.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد يك ص 65

[pejuhesh237]

همه اجزاء استفاده مي شود

چون ريزوم و تمام اعضاي گياه، داراي تانن زياد، اسيد تانيک و يک ماده رزيني است از اين جهت مصرف مقدار معيني از آن ، اثر قابض و نيرو دهنده ظاهر مي کند.

با قرار دادن ريشه آن بر روي پوست بدن، ايجاد التهاب و قرمزي مي شود.

گلهاي آن بطور ضعيف اثر مخدر ، نرم کننده و رفع تحريکات جلدي دارد.

از قديم اليام براي نيلوفر آبي اثر تسکين دهنده قواي جنسي قائل بوده اند.و مخصوصا پزشکان قديم ايراني و عرب از اين نظر آنرا داروئي موثر ذکر نموده اند.

،مصرف مقدار 2 ر0 گرم عصاره آبي، توام با مقدار کمي عصاره روان آن،

د رناراحتي هاي عصبي که همراه با تحريکات قواي جنسي و بي خوابي

باشد، بطور محسوس اثر مفيد نشان مي دهد

مصرف فر اوردهاي ريزوم و گل، در کاهش و رفع اشتهاي جنسي زنان که اين احساس درآنها شدت دارد

و همچنين درمان نعوذ ها طولاني که غالبا با درد همراه است

.بدون آنکه اشتهاي جنسي حس گردد و يا دفع صورت گيرد، موثر واقع مي شود.

نعوذ هاي طولاني معمولا به علت مصرف کانتاريد و مسموميت از آن لوسمي

التهاب مثانه و يا پيدايش ضايعه در مراکز عصبي و غيره پيش مي آيد.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد يك ص 63-64

[pejuhesh237]

جميع اجزاء او در دويم سرد و تر بغير از بيخ او كه گرم و خشك است

و تخم او سرد و خشك

و نيلوفر زرد گرم و خشك است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص258-259

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و گل آن از همه الطف و از بنفشه در سردى و ترى زياده و بيخ آن گرم و خشك

و مراد از مطلق آن گل آن است و اكثر مستعمل و قوّت آن تا به يك سال باقى مى‏ماند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 779

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و كبود او لطيف و مقوى دل و مسكن حرارة آن و تبهاى حاره

و تشنگى و منوم و مانع احتلام و جهة دردسر و قروح ظاهرى

و باطنى و خشكى دماغ و خشونة سينه و سرفه حار و نزله

و با زعفران و دصینی جهة تقوية دل و خفقان مفيد

و مضر مثانه و مصلحش نبات و مضر باه و مصلح او لبوبات

و قدر شربت از جرم او سه درهم

و در مطبوخ تا هفت مثقال و بدلش بنفشه و خطمي است

و بيخ او جهة سپرز و اسهال مزمن و قرحهء امعأ و سيلان منى

و ضمادش جهة درد مثانه و معده و با صبر جهة بهق

و با زفت جهة داء الثعلب نافع و اكثار او

و شرب تخمش مضعّف قضيب و منجمد كنندهء منى

و شربتش از هر يك دو درهم و تخم او رافع ادرار حيض و نزف الدم و درد مثانه است

و روغن نيلوفر كه مانند روغن بنفشه به عمل آرند سرد و تر در افعال مانند روغن بنفشه

و در تسكين درد سر حار قويتر از آنست.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص258-259

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

بوييدن گل آن مقوى دل و دماغ حار و منوم و مسكن صداع حار و خشكى دماغ

و آشاميدن آن جهت امور مذكوره و سد نزله و خشونت سينه و سرفه حار و قروح ظاهرى و باطنى حادث از ادويه حاده است

و نگاه داشتن قدرى از بيخ آن در دهان محلل اورام حلق و رافع خناق مجرب

و نطول گل آن بر سر مسكن حرارت آن آشاميدن گل آن

و به دستور بيخ آن حابس اسهال مزمن و قرحه امعا و سيلان منى و منجمد كننده آن

و مسكن شهوت باه و مانع احتلام خصوص با شربت خشخاش و يا جوارش عود شيرين

و آشاميدن گل آن به تنهايى و يا با مطبوخات مناسبه

و يا عرق آن جهت جدرى و حصبه و بعد از بروز نه قبل از آن جهت آنكه مانع بروز آنست

و نيز مسكن حرارت قلب و كبد و حميات حاره حاده است.

و ضماد آن جهت درد معده و مقعده و مثانه و ورم طحال و مقعده.

و نطول آن با سركه جهت اورام حاره.

شراب نيلوفر ملين طبع و جهت صداع حار و تبهاى حار و تبهاى صفراوى و سرفه و ذات الجنب و ذات الريه و خشونت سينه نافع.

صنعت آن: بگيرند نيلوفر تازه يك رطل و در چهار رطل آب بخيسانند و بجوشانند و ماليده صاف نموده با يك من قند سفيد به قوام آورند

و اگر نيلوفر تازه نباشد ربع و يا نصف وزن آن از نيلوفر خشك مرتب نمايند.

عرق نيلوفر صداع حار و تبهاى صفراوى و حميات دقيه و جدرى و حصبه و سرفه حار و ذات الجنب و ذات الريه و خفقان حار را نافع.

صنعت آن: بگيرند گل نيلوفر تازه و با چهار وزن آن آب خالص شيرين در قرع و انبيق مقطر نمايند

و بعد از سرد شدن در شيشه و يا صراحى جست روى توتيا نگاه دارند و عند الحاجت بقدر مطلوب بياشامند

و اگر تازه آن نباشد از خشك آن ربع و يا نصف آن اخذ نمايند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 779

[pejuhesh237]

و كبود او لطيف و مقوى دل و مسكن حرارة آن و تبهاى حاره

و تشنگى و منوم و مانع احتلام و جهة دردسر و قروح ظاهرى

و باطنى و خشكى دماغ و خشونة سينه و سرفه حار و نزله

و با زعفران و دصینی جهة تقوية دل و خفقان مفيد

و مضر مثانه و مصلحش نبات و مضر باه و مصلح او لبوبات

و قدر شربت از جرم او سه درهم

و در مطبوخ تا هفت مثقال و بدلش بنفشه و خطمي است

و بيخ او جهة سپرز و اسهال مزمن و قرحهء امعأ و سيلان منى

و ضمادش جهة درد مثانه و معده و با صبر جهة بهق

و با زفت جهة داء الثعلب نافع و اكثار او

و شرب تخمش مضعّف قضيب و منجمد كنندهء منى

و شربتش از هر يك دو درهم و تخم او رافع ادرار حيض و نزف الدم و درد مثانه است

و روغن نيلوفر كه مانند روغن بنفشه به عمل آرند سرد و تر در افعال مانند روغن بنفشه

و در تسكين درد سر حار قويتر از آنست.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص258-259

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

بوييدن گل آن مقوى دل و دماغ حار و منوم و مسكن صداع حار و خشكى دماغ

و آشاميدن آن جهت امور مذكوره و سد نزله و خشونت سينه و سرفه حار و قروح ظاهرى و باطنى حادث از ادويه حاده است

و نگاه داشتن قدرى از بيخ آن در دهان محلل اورام حلق و رافع خناق مجرب

و نطول گل آن بر سر مسكن حرارت آن آشاميدن گل آن

و به دستور بيخ آن حابس اسهال مزمن و قرحه امعا و سيلان منى و منجمد كننده آن

و مسكن شهوت باه و مانع احتلام خصوص با شربت خشخاش و يا جوارش عود شيرين

و آشاميدن گل آن به تنهايى و يا با مطبوخات مناسبه

و يا عرق آن جهت جدرى و حصبه و بعد از بروز نه قبل از آن جهت آنكه مانع بروز آنست

و نيز مسكن حرارت قلب و كبد و حميات حاره حاده است.

و ضماد آن جهت درد معده و مقعده و مثانه و ورم طحال و مقعده.

و نطول آن با سركه جهت اورام حاره.

شراب نيلوفر ملين طبع و جهت صداع حار و تبهاى حار و تبهاى صفراوى و سرفه و ذات الجنب و ذات الريه و خشونت سينه نافع.

صنعت آن: بگيرند نيلوفر تازه يك رطل و در چهار رطل آب بخيسانند و بجوشانند و ماليده صاف نموده با يك من قند سفيد به قوام آورند

و اگر نيلوفر تازه نباشد ربع و يا نصف وزن آن از نيلوفر خشك مرتب نمايند.

عرق نيلوفر صداع حار و تبهاى صفراوى و حميات دقيه و جدرى و حصبه و سرفه حار و ذات الجنب و ذات الريه و خفقان حار را نافع.

صنعت آن: بگيرند گل نيلوفر تازه و با چهار وزن آن آب خالص شيرين در قرع و انبيق مقطر نمايند

و بعد از سرد شدن در شيشه و يا صراحى جست روى توتيا نگاه دارند و عند الحاجت بقدر مطلوب بياشامند

و اگر تازه آن نباشد از خشك آن ربع و يا نصف آن اخذ نمايند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 779

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.صور داروئي
دم کرده 30 تا 50 در هزار گل نيلوفر آبي به مقدار 2-3 فنجان در تنطور به مقدار 20 تا 25 قطره در روز

مخلوط در شربت ساده- عصاره آبي به مقدار 20 ر0 تا 30 ر0 گرم در روز به صورت حب هاي 05 ر0 گرمي -

عصاره روان به مقدار يک تا 2 گرم در روز، مخلوط در يک پوسيون.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد يك ص 65

[pejuhesh237]

تمام قسمتهاي نيلوفر آبي داراي تانن، اسيد گاليک و املاح مختلف است.

از دانه و جوانه هاي گل آن، الکالوئيدي به نام نونارين يا نم فالين به دست مي آيد.

تحت اثر اين ماده، قلب به حال سيستول يا نيمه سيستول مي ايستد.

وجود اين ماده د راعضاي ديگر گياه مانند ريزوم آن که به غلط ريشه خوانده مي شود، در سالهاي اخير نيز توسط دانشمندان محقق گرديد.

از آزمايشهاي مختلفي که از تاثير مصرف ريزوم اين گياه د رحيوانات مختلف به عمل آمد ، اثر ضد تشنج و آرام کننده آن به ثبوت رسيد.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد يك ص 63