خمان

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحيم

[pejuhesh237]

خمان: لغة نبطى است

فارسی:

عربی:رقعا

یونانی: اقطى

انگلیسی:

فرانسه:

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

نباتيست كه صغير و كبير می باشد

كبير او شبيه به درخت شاخهاى او مايل به سفيدى شبيه به نى و مستدير و برگش مثل برگ گردكان و از آن كوچكتر

و ثقيل الرايحه و در هر شاخى از سه عدد تا پنج عدد و بر هر شاخى قبهء و گلش سفيد

و ثمرش شبيه به حبه الخضرا و بنفش مايل به سياهى و در شكل مانند خوشه و در بوى شبيه به شراب محلل

و خمان صغير شبيه به گياه و ساقش مربع و پر گره و برگش شبيه به برگ بادام مشرف الاطراف

و از هر گرهی ثمرى ظاهر و ثقيل الرايحه و قبه سر او شبيه به خمان كبير

و تخمش مثل خردل و بيخش دراز و بسطبرى انگشتى تيره رنگ و سرخ

و از مطلق خمان نوع صغير مراد است و مستعمل بيخ او كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص109

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در دويم خشك و سردى در او غالب و با اندك گرمى كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص109

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و بسيار مجفف و مستعمل ازو برگ تازهء و در التيام جراحات متداولست

و رادع و مسهل اخلاط لزجه و بسيار مجفف و با قوه محلله

و آب طبيخ برگ و ساق او مسهل بلغم و مرة الصفرا و آب افشردهء او

و مطبوخ بيخ او به دستور دو مثقال از سائيدهء او جهة شكستگى اعضا

و از جا بيرون رفتن استخوان و افتادن به شدت به غايت مؤثر

طبيخ بيخ او با شراب(حلال:حل كننده) جهة استسقا و گزيدن افعى و وجع مفاصل و رفع سده

و حمول او جهة درد رحم و امراض مقعد و نواصير و مضمضه او جهة كرم دندان

و سعوط او سه روز رافع حمرهء چشم و جلوس در طبيخ او جهة صلابت رحم و انضمام فم او

و ضماد برگش جهة نواصير و با آرد جو جهة ورم حار و سوختگى آتش و گزيدن سگ ديوانه

و با پيه بز جهة نقرس و خوردن ثمر او جهة صلابت رحم و طلاى پختهء او جهة سياه كردن موى و منع ريختن او و مضر ريه

و مصلح او عسل و شربتش تا دو درهم است .كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص109


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و بسيار مجفف و مستعمل ازو برگ تازهء و در التيام جراحات متداولست

و رادع و مسهل اخلاط لزجه و بسيار مجفف و با قوه محلله

و آب طبيخ برگ و ساق او مسهل بلغم و مرة الصفرا و آب افشردهء او

و مطبوخ بيخ او به دستور دو مثقال از سائيدهء او جهة شكستگى اعضا

و از جا بيرون رفتن استخوان و افتادن به شدت به غايت مؤثر

طبيخ بيخ او با شراب(حلال:حل كننده) جهة استسقا و گزيدن افعى و وجع مفاصل و رفع سده

و حمول او جهة درد رحم و امراض مقعد و نواصير و مضمضه او جهة كرم دندان

و سعوط او سه روز رافع حمرهء چشم و جلوس در طبيخ او جهة صلابت رحم و انضمام فم او

و ضماد برگش جهة نواصير و با آرد جو جهة ورم حار و سوختگى آتش و گزيدن سگ ديوانه

و با پيه بز جهة نقرس و خوردن ثمر او جهة صلابت رحم و طلاى پختهء او جهة سياه كردن موى و منع ريختن او و مضر ريه

و مصلح او عسل و شربتش تا دو درهم است .كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص109


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.