ترمس

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

گياهى است از خانوادۀ Leguminosae تيرۀ فرعى Papilionaceae اسامى گونه‌هاى عمدۀ آن عبارت است از: Lupinus albus L.

(سفيد) ، و Lupinus luteus L. (زرد) ، و Lupinus angustifolius L. (آبى) . اين گياه را به هندى نيز ترمس نامند.

فارسی: باقلى مصرى

عربی:

یونانی:

انگلیسی:Lupine

فرانسه:Lupin و انواع آن را Lupin blanc و Lupin jaune و Lupin bleu (كه آن را Lupin ā cafe يا Lupin hirsute نيز مى‌گويند

زيرا دانه‌هاى آن را مى‌توان به جاى دانه قهوه مصرف نمود)

و انواع آن را نظير فرانسوى‌ها بسته به رنگ گلها به نامهاى Yellow Lupine ، White Lupine و Blue Lupine مى‌خوانند.

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

و از باقلى كوچكتر و سفيد و اندك فرو رفته

و مايل به زردى و برّى او زيره تر و زردتر و تلختر کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص62

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و طعم آن با تلخى و بستانى و برّى مى‏باشد بستانى آن بزرگتر و ثقيل الرايحه

و بهترين آن در تغذيه سفيد باليده بستانى آنست و در تداوى برّى بسيار تلخ آن.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 259

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در دويم گرم و در آخر آن خشك و بستانى در آخر اول گرم است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص62

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و برّى آن در دويّم گرم و در آخر آن خشك..کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 259

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

مدّر بول و حيض و جالى و مفتح و محلل و مسقط جنين و كشندهء اقسام كرم شكم

و ضماد او جهة بهق و سعفه و بثور و جرب

و قروح خبيثه و خنازير و اورام صلبه و جذب سمّ هوام و آكله و نار فارسى

و تضميد پختهء او با سركه و عسل جهة عرق النسا و ورك

و آثار ضربه و سقطه و با آرد جو و آب و سركه جهة تسكين اوجاع حاره

و مطبوخ او در سركه و آب خاكستر جهة اورام بارده و تهبّج بلغمى و مفاصل

و با قلمونيا جهة ثاليل و بروز مقعد و شقاق او و قطع دانهء بواسير

و آب طبيخ او با حنظل قاتل كيك و پشه و مجربست

و غسل بشره باو باعث سرخى لون و تنقيهء اوساخ و مصلح احوال موى

و خوردن او صباح و مسا جهة قوة باصره و قطع صداع مزمن و امان از نزول آب

و با عسل جهة ضيق النفس و سرفهء مزمن و استسقأ و تقوية سپرز و مثانه و رفع حصاه

و حمول او با مر ساقط جنين

و اكثار او باعث زردى رخسار و ردى الغذا و دير هضم است و مصلحش شيرينيها

و قدر شربتش با ادويه از سه درهم تا پنج درهم و مفرد او تا پنج مثقال و بدلش در جلاى روى ده وزن او باقلى

و تخم خربزه و در دفع كرم بوزن او درمنهء تركى و در ساير افعال افسنتين است

و مشهور است كه چون ترمس را مقشر كرده در ظرف مس با شير به قدر پوشيدن او بجوشانند

تا شير را جذب كند پس با دو وزن او روغن گاو بجوشانند

تا منعقد گردد و بهمان گرمى بركنج ران ضماد كنند اسهال صفرا نمايد

و بر بالاى ناف اسهال سودا و بر وركين و تهيگاه اسهال بلغم كند

و هرگاه موضع را به آب سرد بشويند قطع اسهال شود .کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص62


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


آشاميدن طبيخ آن و لعوق پخته سرشته آن با ماء العسل و با سركه ممزوج با آب جهت اخراج ديدان و حب القرع و ادرار بول و حيض

و با سداب و فلفل جهت ادرار حيض و اخراج جنين و تحليل اورام طحال و تفتيح سده كبد

و به دستور با سركه و با عسل و سركه با هم جهت تسكين وجع عرق النساء و تحليل خنازير و قلع نار فارسى و ورم سپرز

و با مازريون جهت جرب مواشى و با سركه تنها جهت اوجاع مفاصل حاره

و ضماد آرد آن با آرد جو و آب و سركه مخلوط با هم جهت تسكين اوجاع حاره

و به تنهايى بر ورك جهت عرق النساء و بر بشره جهت تنقيه آن و نيكويى رنگ رخسار و حمرت آن و بردن آثار ضربه خصوصاً با آب باران

و چون آرد آن را با بزر كتان و اندكى فلونيا سرشته بر پاره كاغذى ماليده ضماد نمايند جهت رفع ثآليل و بروز مقعده و شقاق آن و بواسير

و با مر جهت عرق النساء و ضماد طبيخ آن بر غانغرايا و آن ورمى است كه اولًا حس از عضو برطرف مى‏شود پس متورم مى‏گردد

و آشاميدن آن نيز جهت آن علت و تنقيه احشا و آشاميدن مقدار يك رطل از آن جهت برص و شستن چارپايان با آن جهت كشتن كنه آنها

و ريختن آن بر بهق و سعفه يعنى بثور رطبه سر و جرب و آكله و قروح خبيثه و همچنين شستن آنها به آن نافع

و خوردن تلخ آن ناشتا هر روز سه درهم جهت تقويت روح باصره و منع صعود ابخره و صداع مزمن و امان از نزول آب در چشم

و با عسل جهت ضيق النفس و سرفه مزمن و استسقا و تقويت سپرز و مثانه و رفع حصات نافع

و چون با بيخ نباتى كه آن را خامالاون اسود نامند طبخ نمايند و با آب آن جرب حيوانات را بشويند خصوصاً غنم زايل گرداند

و آشاميدن آب طبيخ نبات آن جهت ادرار بول و حمول آرد سرشته آن با عسل و مرمكى جهت ادرار طمث و اخراج جنين و تحليل رياح رحم نافع

و در جميع افعال تلخ آن قوى‏تر است از شيرين آن و بر شيرين آن غذاييت غالب و ثقيل و بطى الهضم

و تغذيه مطبوخ آن با ادهان و سركه و مرى و خوردن آن با نمك و صعتر و شيرينى و آشاميدن نبيذ كهنه بالاى آن..کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 259

[pejuhesh237]

مدّر بول و حيض و جالى و مفتح و محلل و مسقط جنين و كشندهء اقسام كرم شكم

و ضماد او جهة بهق و سعفه و بثور و جرب

و قروح خبيثه و خنازير و اورام صلبه و جذب سمّ هوام و آكله و نار فارسى

و تضميد پختهء او با سركه و عسل جهة عرق النسا و ورك

و آثار ضربه و سقطه و با آرد جو و آب و سركه جهة تسكين اوجاع حاره

و مطبوخ او در سركه و آب خاكستر جهة اورام بارده و تهبّج بلغمى و مفاصل

و با قلمونيا جهة ثاليل و بروز مقعد و شقاق او و قطع دانهء بواسير

و آب طبيخ او با حنظل قاتل كيك و پشه و مجربست

و غسل بشره باو باعث سرخى لون و تنقيهء اوساخ و مصلح احوال موى

و خوردن او صباح و مسا جهة قوة باصره و قطع صداع مزمن و امان از نزول آب

و با عسل جهة ضيق النفس و سرفهء مزمن و استسقأ و تقوية سپرز و مثانه و رفع حصاه

و حمول او با مر ساقط جنين

و اكثار او باعث زردى رخسار و ردى الغذا و دير هضم است و مصلحش شيرينيها

و قدر شربتش با ادويه از سه درهم تا پنج درهم و مفرد او تا پنج مثقال و بدلش در جلاى روى ده وزن او باقلى

و تخم خربزه و در دفع كرم بوزن او درمنهء تركى و در ساير افعال افسنتين است

و مشهور است كه چون ترمس را مقشر كرده در ظرف مس با شير به قدر پوشيدن او بجوشانند

تا شير را جذب كند پس با دو وزن او روغن گاو بجوشانند

تا منعقد گردد و بهمان گرمى بركنج ران ضماد كنند اسهال صفرا نمايد

و بر بالاى ناف اسهال سودا و بر وركين و تهيگاه اسهال بلغم كند

و هرگاه موضع را به آب سرد بشويند قطع اسهال شود .کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص62


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


آشاميدن طبيخ آن و لعوق پخته سرشته آن با ماء العسل و با سركه ممزوج با آب جهت اخراج ديدان و حب القرع و ادرار بول و حيض

و با سداب و فلفل جهت ادرار حيض و اخراج جنين و تحليل اورام طحال و تفتيح سده كبد

و به دستور با سركه و با عسل و سركه با هم جهت تسكين وجع عرق النساء و تحليل خنازير و قلع نار فارسى و ورم سپرز

و با مازريون جهت جرب مواشى و با سركه تنها جهت اوجاع مفاصل حاره

و ضماد آرد آن با آرد جو و آب و سركه مخلوط با هم جهت تسكين اوجاع حاره

و به تنهايى بر ورك جهت عرق النساء و بر بشره جهت تنقيه آن و نيكويى رنگ رخسار و حمرت آن و بردن آثار ضربه خصوصاً با آب باران

و چون آرد آن را با بزر كتان و اندكى فلونيا سرشته بر پاره كاغذى ماليده ضماد نمايند جهت رفع ثآليل و بروز مقعده و شقاق آن و بواسير

و با مر جهت عرق النساء و ضماد طبيخ آن بر غانغرايا و آن ورمى است كه اولًا حس از عضو برطرف مى‏شود پس متورم مى‏گردد

و آشاميدن آن نيز جهت آن علت و تنقيه احشا و آشاميدن مقدار يك رطل از آن جهت برص و شستن چارپايان با آن جهت كشتن كنه آنها

و ريختن آن بر بهق و سعفه يعنى بثور رطبه سر و جرب و آكله و قروح خبيثه و همچنين شستن آنها به آن نافع

و خوردن تلخ آن ناشتا هر روز سه درهم جهت تقويت روح باصره و منع صعود ابخره و صداع مزمن و امان از نزول آب در چشم

و با عسل جهت ضيق النفس و سرفه مزمن و استسقا و تقويت سپرز و مثانه و رفع حصات نافع

و چون با بيخ نباتى كه آن را خامالاون اسود نامند طبخ نمايند و با آب آن جرب حيوانات را بشويند خصوصاً غنم زايل گرداند

و آشاميدن آب طبيخ نبات آن جهت ادرار بول و حمول آرد سرشته آن با عسل و مرمكى جهت ادرار طمث و اخراج جنين و تحليل رياح رحم نافع

و در جميع افعال تلخ آن قوى‏تر است از شيرين آن و بر شيرين آن غذاييت غالب و ثقيل و بطى الهضم

و تغذيه مطبوخ آن با ادهان و سركه و مرى و خوردن آن با نمك و صعتر و شيرينى و آشاميدن نبيذ كهنه بالاى آن..کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 259

[pejuhesh237]

.