امّغيلان

توسط **pejuhesh237** » يکشنبه جولاي 22, 2012 10:46 pm

بسم الله الرحمان الرحیم
.

توسط **pejuhesh237** » پنج شنبه فبريه 07, 2013 12:47 pm

امّغيلان
بضم همزه و تشديد ميم مكسوره و كسر غين معجمه و سكون ياى مثناة تحتانيه و فتح لام و الف و نون

و عوام آن را طلح و اهل باديه سمر و شوكۀ مصريه و شوكۀ اعرابيه نيز و بهندى كيكر و ببول نيز نامند .

در جنوب ايران انواع آن داراى نامهاى محلى مختلفى است،

از جمله در بندرعباس «كرت» ، بين بندرعباس و لار «سلم»

و در بلوچستان «فولب» و همچنين در ساير نقاط بلوچستان گونه‌هاى مختلف آن را با نامهاى «چگرد» ، «تج» ، «طلع» ، «سيال» ،

«ببله» ، «چش» ، «پالوس» ، «پلوزا» و. . . شناخته مى‌شود.

فارسی: مغيلان ،در كتب طب سنتى با نامهاى «سنط» ، «صنط» ، «خرنوب مصرى» ، «ببله» ، «بابل» و «نب‌نب»

عربی:امّغيلان

یونانی:

انگلیسی:Egyptian acacia و Gum-arabic tree و Bablah

فرانسه:Gommier، Acacia d'Egypte، Acacia d'Arabie و Gommier rouge

آلمانی:

ایتالیائی:

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 9:53 pm

درخت خاردارى است

و صمغ آن را صمغ عربى و ثمر او را قرظ و منط

و عصارهء ثمر او را اقاقيا گويند قسمى به قدر درخت سيب

و از آن كوچكتر و ساقش سطبر و در اول سفيد و چون كهن گردد مثل آبنوس سياه گردد.

و قسمى پرخارتر و ساقش سياه رنگ و بسيار بلند می شود

و برگ هر دو قسم ريزه تر از برگ سيب و گلش سفيد

و ثمرش مثل غلاف باقلا و لوبيا و دانهاى او پهن

و به قدر ترمس و سرخ با آن پوست حيوانات را دباغى می كنند کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص32-33
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق بخشي از تحفه بود:
درختى است خاردار و دو قسم مى‌باشد:

يكى بزرگ و ديكر كوچك و هر دو در شكل و برگ

قريب بهم و قسم اول درخت آن كوچكتر از درخت سيب و پرخار و خارهاى آن كج
و ساق آن سطبر و در اول سبز مائل بسفيدى

و چون كهنه شود مانند آبنوس سياه مائل بسرخي مى‌كردد

و ثمر اين مانند باقلى و خرنوب دو غلاف طولاني و كره‌دار پنج و شش تا نه عدد و زياده نيز

و در هر كرهى دانه پهن بقدر ترمسي و پهنتر از ان و سرخ

و ثمر اين را با غلاف قرظ و صنط نيز و غرب و علف و عفعف و عصناة نيز

و عصارۀ اين را اقاقيا و صمغ اين را كه سرخ رنك و زرد رنك شفاف صافى است صمغ عربي نامند

و كفته‌اند در ميان پوست و چوب طلح چيزى شبيه بصمغ جمع مى‌شود و صمغ نيست

و چون اين را از درخت طلح بكيرند در ميان آن چيزى شبيه بخون باشد سيال و چون آن را از ان جدا نمايند

و باقي را بشويند در نهايت سفيدى باشد و مانند علك آن را بخايند از ان آب شيرين خوش‌بو جدا كردد

و دهان را خوش‌بو كند و قسم دوم درخت آن كم خار و بعضى بيخار و شاخهاى آن انبوه و اين را بعربي سلم نامند

و ساق آن سياه رنك‌تر از اول و ثمر اين را نيز قرظ كويند و در غلافى مانند باقلى است

اما مدور و بي‌كره و پوست آن بنفش مائل بسياهي و در ان دانهاى كوچك اندك پهن سبز تيره ماشي

و در هر غلافى از نه و يازده دانه تا سي و يك دانه باختلاف بزركي و كوچكي

و در بين هر دانه پردۀ سفيد رنك و محيط بر بالاى آن دانها نيز و در ميان آن پردۀ سفيد و پوست بنفشي مائل بسياهي

و رطوبتى لزج چسپنده زرد رنك و كل هر دو قسم زرد مدور مانند تكمه و خوش‌بو و برك هر دو شبيه بهم و طولاني

و بسيار ريزه انبوه در شاخهاى باريك محاذى هم در دو صنف رسته

و طعم آن عفص و مستعمل بيشتر اجزاى قسم كبير آن است و نيز قسمي ديكر مى‌شود در بعضى بنادر و شاخهاى آن كره‌دار کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 168

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 9:54 pm

منبت او باديه کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص32-33
منبت آن اكثر صحراها و دامنهاى كوه کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 168

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 9:58 pm

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 10:00 pm

جميع اجزاى او در دويم سرد و خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص32-33

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود.

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 10:00 pm

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 10:01 pm

و حابس فضلات و رادع

و نطول طبيخ خار و برگ او جهة تقويه اعضاى مسترخيه

و آشاميدن او قاطع اسهال و مفتح سدد

و ضماد برگ تازهء او جهة التحام جراحات و دفع اورام

و جلوس در طبيخ او جهة بروز مقعد و رطوبات رحم

و ثمرش و برگش تجدد دباغت قائم مقام مازو

و عصارهء برگ او و ثمر تازهء او قاطع نزف الدم و نفث الدم و پوست شاخ

و ساق او جهة قطع خون جراحات تازه بسيار نافع و عمدهء اجزاء روغن شیخ صنعانست

و بيخ او جالى و سنون او جهة استحكام لثه و مسواك او مقوى دندان است

و آنچه اكثر اطبأ در كتب ادويهء مفرده ذكر كرده‌اند اشتباه می شود كه قرظ و امغيلان

و طلح غير يكديگر باشند و بعد از تامّل رفع اشتباه می گردد.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص32-33
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

حابس فضلات و رادع آشاميدن عرق كل آن جهت خفقان حار و هول دل و توحش و تقويت اعضاى باطني

و بتنهائى و يا با ادويه و اشربۀ مناسبه مفيد

و برك آن جهت قطع اسهال و تفتيح سدد و نقوع آب برك تازۀ نو رستۀ آنكه در آب خيسانيده شب تحت السماء كذاشته

و صبح آب صافى آن را كرفته بياشامند جهت قروح مجارى بول و حرقت آن مفيد و سفوف

برك و پوست و كل خشك و صمغ آن هر چهار مساوى صبح ناشتا

با آب سرد چند روز متوالى هر روز نيم درهم تا يكدرهم

جهت رفع رقت مني و سرعت انزال و كثرت احتلام و جريان مني و سيلان رحم نافع

و خورانيدن قدرى از برك نورستۀ آن با اندكي زيرۀ سفيد و يكدو عدد غنچۀ كل انار ناشكفته با آب سائيده

و صاف كرده سنك تاب نموده كه پنج يا هفت سنكريزه و يا پارچهاى خزف را در آتش سرخ كرده در ان خاموش نمايند

سه مرتبه يا پنج مرتبه جهت حبس اسهال اطفال خصوصا در هنكام دندان برآوردن در اواخر كه بسيار زيادتى كند

و ضعف آورد نه در اوائل و غير اطفال را نيز نافع اما بايد كه بحسب سن و قوت بر مقدار اوزان ادويه بيفزايند

و فرزجۀ ثمر آنكه آن را در آب جوش داده پارچۀ كرپاس را بدان مكرر تر كرده خشك نموده زن بخود بردارد

در نشف رطوبات و تضييق قبل بحدى است كه بمرتبۀ بكارت مى‌رساند و چون ثمر خام آن را كرفته شكافته

تخمهاى آن را دور كرده طرف اندرون آن را بر پارچۀ كرپاس نوى بمالند تا رطوبات و مغز آن بدان خوب آلوده

كه بعد از خشك شدن مانند موم جامه كردد و از ان پارچه سينه‌بند زنانى كه پستان آنها آويخته باشد سازند

و بر سينه بندند تا مدتى رفع آن علت و چون پوست درخت آن را هر مقدار كه خواهند نيم كوفته در ده چندان آب بخيسانند

تا دو روز پس بجوشانند تا بنصفه رسد و بمالند و صاف كنند و در ظرف چيني و يا شيشه نكاهدارند

و در ايام حيض بعد از بول هر مرتبه بدان استنجا نمايند و بدستور در هر ايام حيض دائم فرج آن مانند فرج بكر باشد

و ثمر و برك و پوست آن جهت دباغت پوست حيوانات قائم مقام مازو است و نيز پوست و كل آن جزو اعظم

و اصل عرق قند و شراب آنست و در هند و بنكاله بسيار مستعمل خصوص پوست آن

و از چوب آن بجهت صلابت و استحكام پايۀ كردون و رته و كادى و غيرها و آلت شخم زمين نيز مى‌سازند

و قسم ديكر نيز مى‌باشد شبيه بقسم دوم در برك و ثمر و رنك و پوست و ليكن بدبو و پركل‌تر از ان هر دو قسم

و ليكن اين غير مستعمل است و اين قسم اكثر مخصوص بنكاله است و ريشۀ آن را چون نزد مار برند سر را بزير اندازد و اندك سست کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 168-169

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 10:02 pm

و حابس فضلات و رادع

و نطول طبيخ خار و برگ او جهة تقويه اعضاى مسترخيه

و آشاميدن او قاطع اسهال و مفتح سدد

و ضماد برگ تازهء او جهة التحام جراحات و دفع اورام

و جلوس در طبيخ او جهة بروز مقعد و رطوبات رحم

و ثمرش و برگش تجدد دباغت قائم مقام مازو

و عصارهء برگ او و ثمر تازهء او قاطع نزف الدم و نفث الدم و پوست شاخ

و ساق او جهة قطع خون جراحات تازه بسيار نافع و عمدهء اجزاء روغن شیخ صنعانست

و بيخ او جالى و سنون او جهة استحكام لثه و مسواك او مقوى دندان است

و آنچه اكثر اطبأ در كتب ادويهء مفرده ذكر كرده‌اند اشتباه می شود كه قرظ و امغيلان

و طلح غير يكديگر باشند و بعد از تامّل رفع اشتباه می گردد.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص32-33
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

حابس فضلات و رادع آشاميدن عرق كل آن جهت خفقان حار و هول دل و توحش و تقويت اعضاى باطني

و بتنهائى و يا با ادويه و اشربۀ مناسبه مفيد

و برك آن جهت قطع اسهال و تفتيح سدد و نقوع آب برك تازۀ نو رستۀ آنكه در آب خيسانيده شب تحت السماء كذاشته

و صبح آب صافى آن را كرفته بياشامند جهت قروح مجارى بول و حرقت آن مفيد و سفوف

برك و پوست و كل خشك و صمغ آن هر چهار مساوى صبح ناشتا

با آب سرد چند روز متوالى هر روز نيم درهم تا يكدرهم

جهت رفع رقت مني و سرعت انزال و كثرت احتلام و جريان مني و سيلان رحم نافع

و خورانيدن قدرى از برك نورستۀ آن با اندكي زيرۀ سفيد و يكدو عدد غنچۀ كل انار ناشكفته با آب سائيده

و صاف كرده سنك تاب نموده كه پنج يا هفت سنكريزه و يا پارچهاى خزف را در آتش سرخ كرده در ان خاموش نمايند

سه مرتبه يا پنج مرتبه جهت حبس اسهال اطفال خصوصا در هنكام دندان برآوردن در اواخر كه بسيار زيادتى كند

و ضعف آورد نه در اوائل و غير اطفال را نيز نافع اما بايد كه بحسب سن و قوت بر مقدار اوزان ادويه بيفزايند

و فرزجۀ ثمر آنكه آن را در آب جوش داده پارچۀ كرپاس را بدان مكرر تر كرده خشك نموده زن بخود بردارد

در نشف رطوبات و تضييق قبل بحدى است كه بمرتبۀ بكارت مى‌رساند و چون ثمر خام آن را كرفته شكافته

تخمهاى آن را دور كرده طرف اندرون آن را بر پارچۀ كرپاس نوى بمالند تا رطوبات و مغز آن بدان خوب آلوده

كه بعد از خشك شدن مانند موم جامه كردد و از ان پارچه سينه‌بند زنانى كه پستان آنها آويخته باشد سازند

و بر سينه بندند تا مدتى رفع آن علت و چون پوست درخت آن را هر مقدار كه خواهند نيم كوفته در ده چندان آب بخيسانند

تا دو روز پس بجوشانند تا بنصفه رسد و بمالند و صاف كنند و در ظرف چيني و يا شيشه نكاهدارند

و در ايام حيض بعد از بول هر مرتبه بدان استنجا نمايند و بدستور در هر ايام حيض دائم فرج آن مانند فرج بكر باشد

و ثمر و برك و پوست آن جهت دباغت پوست حيوانات قائم مقام مازو است و نيز پوست و كل آن جزو اعظم

و اصل عرق قند و شراب آنست و در هند و بنكاله بسيار مستعمل خصوص پوست آن

و از چوب آن بجهت صلابت و استحكام پايۀ كردون و رته و كادى و غيرها و آلت شخم زمين نيز مى‌سازند

و قسم ديكر نيز مى‌باشد شبيه بقسم دوم در برك و ثمر و رنك و پوست و ليكن بدبو و پركل‌تر از ان هر دو قسم

و ليكن اين غير مستعمل است و اين قسم اكثر مخصوص بنكاله است و ريشۀ آن را چون نزد مار برند سر را بزير اندازد و اندك سست کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 168-169

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 10:03 pm

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 10:03 pm

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه آگوست 19, 2013 10:03 pm

.در برگهاى آكاسياى عربى و در ميوۀ آن در حدود ٣٢ درصد تانن وجود دارد.
و در ميوۀ آن بتنهايى در حدود ۴١ درصد تانن يافت مى‌شود کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 6 ص 47