اقحوان

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

اقحوان :
بضم همزه و سكون قاف و ضم حاى مهمله و فتح واو و الف و نون لغت عربي است

به عبراني فيفايفا و به سريانى فشا و نيز فرابيون و كوكيش و كركاو كويند و نزد بعضى كافوريه نام اقحوان است

نام علمى :Anthemis arvensis L:

فارسی:بابونه گاوچشم گويند ،بابونۀگاو

عربی:اقحوان، احداق المرضى

یونانی:اديبانس،اوبيانس

انگلیسی:Wild chamomile

فرانسه:Camomille sauvage ،Anthemis des champs

آلمانی:mutterwurcherblume و mutterkraut

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

و نوع صغير را بهّار نامند برّى و بستانى می باشد شاخهاى او باريك

و برگش شبيه به برگ گشنيز و رازيانه و گلش زرد و مدور

و در اطراف او برگهاى ريزهء سفيد و از گل بابونه بزرگتر

و ثقيل الرايحه با اندك تلخى و بالحقيقه صنفى از بابونج است

و فرق آنست كه بابونج تخم دارد و او ندارد و مستعمل گل اوست .کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص30

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و كل بابونه مجوف نيست و اين مجوف است و مستعمل گل زرد آن است نه گل سرخ آن

و بهترين آن آنست كه برگ آن سبز و بيرون كل آن سفيد و اندرون آن زرد و با تلخي طعم باشد و كهنه و فاسد نباشد کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 158



اقحوان:

مشخصات: گياهي است دو يا چند ساله و داراي ساقه اي به ارتفاع 30تا 80 سانتيمتر كه غالبا در اطراف آباديها،

روي ديوار هاي كهنه، كنار جاده ها و اماكن سايه دار مي رويد بعلاوه پرورش نيز مي يابد.

برگهاي نرم، به رنگ سبز روشن ، منتسم به قطعات برگچه مانند و دندانه دار دارد.

كاپيتولهاي آن مركب از دو نوع گل، يكي زبانه اي و به رنگ سفيد، واقع در حاشيه و ديگري لوله اي و به رنگ زرد و واقع در ناحيه وسط است

و چون گلها پس از شكفتن ، به صورت گل اذين ديهيم، در راس ساقه جلوه مي كنند از اين جهت منظره زيبا بوجود مي آورند.

از كليه قسمتهاي اين گياه بوي قوي و زننده مخصوصا پس از مالش دادن، استشمام مي شود .كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد دوم ص 143

من أنواعه:

أقحوان تاجي (باللاتينية: Chrysanthemum coronarium)
أقحوان الذرة (باللاتينية: Chrysanthemum segetum)
أقحوان زهر الغريب (باللاتينية: Chrysanthemum morifolium)
أقحوان زهرة الذهب (باللاتينية: Chrysanthemum parthenium)
أقحوان القطب الشمالي (باللاتينية: Chrysanthemum arcticum)
أقحوان المحيط الهادئ (باللاتينية: Chrysanthemum pacificum)
أقحوان هندي (باللاتينية: Chrysanthemum indicum)
أقحوان ياباني (باللاتينية: Chrysanthemum japonicum) سايت ويكي پديا

[pejuhesh237]

اين گياه در آذربايجان غربى و در جنوب غربى ايران در شهبازان و در كشور و ازنا و در دامنه‌هاى نزديك دهلران ديده مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد ص 109

منشاء اصلي آن در آسياي صغير و بالكان بوده است ولي امروزه در منطقه وسيعي از اروپا و آسيا پراكندگي دارد.

كوه شاهوار نزديك حاجي لر در 2600 – 2800 متري بين شامپسند سابق و شاهرود در 160 -1800 متري،

رايمان جنگل لوه ، نزديك تنگ گل در 650 -750 متري مغرب بجنورد .

مازندران كوه نزوه آمل در دره هرا در 450-630 متري سنگ ده،

چالوس ، ارتفاعات كندون در 1300-3000 متري، كلاردشت ،

الموت و در نزديكي اكبر آباد در 2000 متري

گيلان: داماش در 1700 متري، 37 كيلومتري شمال هشت پر به سمت آستارا، اسالم در 1200 متري

آذربايجان: محمود آباد، آستارا نزديك آسبين ،

گردنه حيران نزديك اردبيل در 1200 متري، خوي ، كوههاي سبلان ، قطورسو

كردستان: كوه آورومان، 100 كيلومتري شمال مريوان به سمت سقز،

كوه سهند نزديك ليقوان در 1900- 2900 متري، كوه اروند نزديك همدان.

اراك تنگ سيد ، پير كوه در 32 كيلو متري مشرق شهركرد.

فارس: اردكان ، كوه دينار ، كوه بيل نزديك دشت ار‍ژن.كرمان: كوه جبل بارز،.

خراسان: نيشابور بالاي اخلمد در 1600-1800 متري، كوه هزار مسجد بين اراك و تلغور ، رادكان.

اطراف تهران: دركه، كوه توچال نزديك پس قلعه در 1300-2000 متري، كوه دماوند بالاي رنه، نزديك پلوردر 2400 متري،

جنوب آبگرم در 2200 متري، قزوين ، كوه دشته در نزديكي كرج، اطراف كرج، دامغان.

سمنان: 60كيلومتري شمال فيروز كوه، كوه نزوه شاهرود.

بسطام : شاه كوه در 2650 متري.

يزد: شير كوه، 20 كيلومتري جنوب غربي تفت، ده بالا در 3400 متري.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد دوم ص 143

[pejuhesh237]

قسمتهاي مورد استفاده: قسمت مورد استفاده اين گياه كليه اندامهاي هوائي مخصوصا سر شاخه گلدار آن است.

هیچ جزئ ان سمی نیست

برای ضد عفونى و التيام زخم مفيد است و ضمنا تب‌بر مى‌باشد.

از دم‌كردۀ گلهاى آن براى شست‌وشوى زخم استفاده مى‌شود و در التيام زخم تسريع مى‌كند.

اسانس خوش‌بو شبيه عطر سيب بابونه، براى معطر كردن اغلب كرمها و فرآورده‌هاى دارويى پوست به كار مى‌رود

و از روزگاران كهن يعنى از دوران وايكينگ‌ها بابونه در تركيبات مواد شست‌وشوى سر براى شفاف

و درخشان كردن موهاى بلوند زنها به كار مى‌رفته است.

كارشناسان گياه‌درمانى معاصر در اروپا و امريكا بابونه را در مصارف خارجى براى تسريع التيام زخمها

و معالجۀ التهابها و در مصارف داخلى براى كاهش تب، اختلالات هاضمه، اضطراب و بى‌خوابى توصيه مى‌كنندکتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد5 ص 110

اختصاصات درماني اين گياه با همه شباهتي كه به بابونه رومي و بابونه گاوي دارد در بعضي موارد با آنها متفاوت است.

فراوردهاي آن بطور خفيف اثر مقوي ، مقوي معده، ضد تشنج، ضد اسهال، قاعده آور ،

از فرآورده هاي اين گياه ، در رفع اختلالات هضمي ناشي از ضعف عمل دستگاه گوارش، نتايج مطلوب به دست مي آيد

مشروط بر آن كه التهابي در دستگاه هضم وجود نداشته باشد ضمنا در رفع قولنج هاي منشاء عصبي، يا ضعف عمل آن، ترشحات زنانگي و هيستري اثر مفيد مي بخشد

اطباء قديم مانند كازين ، از اين گياه براي درمان قاعدگي هاي دردناك استفاده بعمل مي آوردند.

در استعمال خارج ، قرار دادن ضماد بر روي پيشاني ، موجب رفع سردرد و سر درد هاي يكطرفه مي شود و مي توان از آن حتي براي رفع درد هاي نقرس استفاده بعمل آورد.

مخلوط گرد سر شاخه گلدار آن با ساير گردهاي حشره كش، براي از بين بردن حشرات بكار مي رود.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد دوم ص 143

[pejuhesh237]

در سيم گرم و در دويم خشك .کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص30

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.مصرف بابونه هيچ عوارض جانبى خطرناك مغاير با سلامتى ندارد

و فقط اشخاصى كه قبلا در مورد گياه (Ragweed گياهى است يكساله علفى داراى برگهاى خيلى بريده و تقسيم‌شده از جنس Ambrosia كه گونه‌اى از

آن به نام A. artemisiifolia در مكزيك فراوان است.

اين گياه داراى پولنهايى است كه در فصل گل ايجاد حساسيت شديد در برخى اشخاص مى‌نمايد

و آثار شديدى در بيمارى آسم و تب يونجه دارد )حساسيت داشته‌اند، بهتر است در خوردن بابونه و منسوب نزديكش بومادران دوباره فكر كنند.

اين نتيجه به آن معنى نيست كه مصرف بابونه در هيچ شرايطى عكس العمل و عوارضى ندارد و البته خوردن مقدار زياد دم‌كردۀ بابونه غليظ ممكن است ايجاد آشفتگى و قى و استفراغ كند.
بابونه در ليست داروها، طبق نظر سازمان نظارت بر مواد خوراكى و داروى امريكاى شمالى در رديف گياهان بدون عوارض جانبى خطرناك منظور مى‌باشد.

باستثناى زنان باردار و زنان شيرده خوردن بابونه در حد مجاز براى همه افراد توصيه شده ولى بهتر است به هر حال با مشورت پزشك مصرف شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 5 ص 115

[pejuhesh237]

مسخن قوى و محلل و مفتح سدّه جگر

و افواه عروق و ملطف و مدر عرق و بول و حيض و مسقط جنين

و با قوهء ترياقيه و مفتّت حصاه و محلل خون منجمد در مثانه و ورم مقعد

و جهة درد مثانه و صلابت سپرز و استسقا و قراقر معده و با سكنجبين و با نمك مسهل سودا و بلغم

و لعوق او جهة ربو و سرفه و نفث الدم و جلوس در طبيخ او جهة صلابت رحم

و طلاى آب تازهء او را برانثیين و قضيب و كنج ران مقوّى باه و جماع

و ضماد او جهة التواى عصب و با موم روغن جهة ورم صلب

و شرب نيم مثقال او با سكنجبين جهة برانگيختن اشتها نافع

و فرزجهء او مدّر حيض و منقى رحم و اكثار او مصدّع و مصلحش سكنجبين

و مكرّب معده و مصلحش انسیون و بنفشه

و قدر شربتش تا دو مثقال و بدلش بابونج است

و قسم صغير او در دويم گرم و در اول خشك و در افعال ضعيف‌تر از بزرگ

و با شراب جهة نيكوئى رنگ رخسار و تحليل ورم صلب

و اكتحال خشك او جهة تقويه طبقات چشم و ظلمت بصر و جلاى آثار و قروح و رفع نزول آب نافع است

و روغن اقحوان كه گل او را در چهار مثل آن روغن زيتون یا روغن كنجد كرده چهل روز در آفتاب گذاشته باشند

جهة نضج جراحات اعضاى عصبانى و التواى عصب و ورم اسافل بدن و مقعد و صلابت رحم

و در گوش و تفتيح مسامات و ادرار نمودن عرق مؤثر و آشاميدن پنج درهم او مدر عرق و جهة رفع قولنج مفيد است. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص30

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و بدستور بافتيمون اعضاء الراس بوئيدن تازۀ آن خواب آورد

و اكثار و مداومت آن سبات نطول آن جهت سهر پيران نافع

بدين قسم كه هر شب اقحوان و جو مقشر و بابونه از هريك قدرى در آب شيرين بجوشانند و روغن ايرسا داخل كرده بر سر نطول نمايند خواب آورد ايشان را

و در نسخۀ ديكر بجاى شعير صعتر آمده و يك جزو تمام نيز داخل دارد

و چون اقحوان استفراغ سودا و بلغم مى‌نمايد لهذا استفراغ بدان بنحو مذكور نافع است براى ماليخوليا و فزع و صرع

و همچنين آشاميدن هر روز يك مثقال از بيخ آن و بعضي دو مثقال كفته‌اند با طبخ فاوانيا تا سى روز متوالى جهت ازالۀ صرع

و همچنين آشاميدن كل آن هر روز دو درم با شراب ريحاني تا بيست و پنج‌روز متوالي جهت صرع و ذرور خاكستر كل آن براى غرب


لعوق آن جهت ربو و سرفه و نفث الدم و آشاميدن سه درم برك خشك آن با سكنجبين و نمك

جهت ربو و اسهال مرۀ سودا و تحليل و تجفيف رطوبات متجلبه بسوى معده و تحليل خون منجمد در ان

و آشاميدن يك مثقال خشك سودۀ آن با سكنجبين جهت ربو و برانكيختن اشتها و خوش‌بوئى معده

و آشاميدن پنج درم آن جهت ادرار عرق و رفع قولنج نافع

آشاميدن مطبوخ آن با ماء العسل مدر قوى است و محلل خون منجمد در معده و مثانه و مسكن وجع آن

و چون با گل آن بياشامند تفتيت حصاة و تفتيح قولنج نمايد

و فقاح آن با شراب جهت ادرار بول و طمث و اسقاط جنين و نزول آب در كيستين

و بدستور حمول آن ادرار حيض بقوت تمام نمايد و محلل صلابت رحم و مفتح سدۀ آن و افواه بواسير است

و فرزجۀ آن مدر حيض و منقي رحم

و جلوس در طبيخ آن جهت صلابت

و ضماد آن بدين قسم كه به آب مطبوخ آن پارچه تر كرده بر ان كذارند جهت التواى عصب و دفع زهر جانوران سمى

و ضماد جميع آن جهت باد سرخ و اورام حاره و بارده در انتها و جهت بواسير و تقشر خشك ريشها و قروح خبيثه و جراحت قضيب

و ضماد گل آن جهت تحليل اورام غليظه و تفتيح سدد مفيد المضار اكثار آن مصدع و مثقل راس مصلح آن گل نيلوفر و سكنجبين و مكرب معده و مضر فم آن

و مصلح آن بنفشه و انيسون و سكنجبين مقدار شربت آن تا دو مثقال بدل آن اكليل الملك و بابونه است دو وزن آن

قطور آن در گوش جهت تسكين وجع آن و استنشاق آن و سعوط بان بعد استفراغ بحب ايارج از براى سهر حادث از رطوبت بورقي و سهر مشايخ و خواب آوردن ايشان

و همچنين تعريق سر بآن و تمريخ آن جهت لقوه مفيد و كاه تركيب مى‌نمايند روغن آن را با بعضي ادويۀ حارۀ عطريۀ ملطفۀ مفتحه بحسب اغراض براى زيادتى تسخين و منافع آن کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 159

[pejuhesh237]

مسخن قوى و محلل و مفتح سدّه جگر

و افواه عروق و ملطف و مدر عرق و بول و حيض و مسقط جنين

و با قوهء ترياقيه و مفتّت حصاه و محلل خون منجمد در مثانه و ورم مقعد

و جهة درد مثانه و صلابت سپرز و استسقا و قراقر معده و با سكنجبين و با نمك مسهل سودا و بلغم

و لعوق او جهة ربو و سرفه و نفث الدم و جلوس در طبيخ او جهة صلابت رحم

و طلاى آب تازهء او را برانثیين و قضيب و كنج ران مقوّى باه و جماع

و ضماد او جهة التواى عصب و با موم روغن جهة ورم صلب

و شرب نيم مثقال او با سكنجبين جهة برانگيختن اشتها نافع

و فرزجهء او مدّر حيض و منقى رحم و اكثار او مصدّع و مصلحش سكنجبين

و مكرّب معده و مصلحش انسیون و بنفشه

و قدر شربتش تا دو مثقال و بدلش بابونج است

و قسم صغير او در دويم گرم و در اول خشك و در افعال ضعيف‌تر از بزرگ

و با شراب جهة نيكوئى رنگ رخسار و تحليل ورم صلب

و اكتحال خشك او جهة تقويه طبقات چشم و ظلمت بصر و جلاى آثار و قروح و رفع نزول آب نافع است

و روغن اقحوان كه گل او را در چهار مثل آن روغن زيتون یا روغن كنجد كرده چهل روز در آفتاب گذاشته باشند

جهة نضج جراحات اعضاى عصبانى و التواى عصب و ورم اسافل بدن و مقعد و صلابت رحم

و در گوش و تفتيح مسامات و ادرار نمودن عرق مؤثر و آشاميدن پنج درهم او مدر عرق و جهة رفع قولنج مفيد است. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص30

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و بدستور بافتيمون اعضاء الراس بوئيدن تازۀ آن خواب آورد

و اكثار و مداومت آن سبات نطول آن جهت سهر پيران نافع

بدين قسم كه هر شب اقحوان و جو مقشر و بابونه از هريك قدرى در آب شيرين بجوشانند و روغن ايرسا داخل كرده بر سر نطول نمايند خواب آورد ايشان را

و در نسخۀ ديكر بجاى شعير صعتر آمده و يك جزو تمام نيز داخل دارد

و چون اقحوان استفراغ سودا و بلغم مى‌نمايد لهذا استفراغ بدان بنحو مذكور نافع است براى ماليخوليا و فزع و صرع

و همچنين آشاميدن هر روز يك مثقال از بيخ آن و بعضي دو مثقال كفته‌اند با طبخ فاوانيا تا سى روز متوالى جهت ازالۀ صرع

و همچنين آشاميدن كل آن هر روز دو درم با شراب ريحاني تا بيست و پنج‌روز متوالي جهت صرع و ذرور خاكستر كل آن براى غرب


لعوق آن جهت ربو و سرفه و نفث الدم و آشاميدن سه درم برك خشك آن با سكنجبين و نمك

جهت ربو و اسهال مرۀ سودا و تحليل و تجفيف رطوبات متجلبه بسوى معده و تحليل خون منجمد در ان

و آشاميدن يك مثقال خشك سودۀ آن با سكنجبين جهت ربو و برانكيختن اشتها و خوش‌بوئى معده

و آشاميدن پنج درم آن جهت ادرار عرق و رفع قولنج نافع

آشاميدن مطبوخ آن با ماء العسل مدر قوى است و محلل خون منجمد در معده و مثانه و مسكن وجع آن

و چون با گل آن بياشامند تفتيت حصاة و تفتيح قولنج نمايد

و فقاح آن با شراب جهت ادرار بول و طمث و اسقاط جنين و نزول آب در كيستين

و بدستور حمول آن ادرار حيض بقوت تمام نمايد و محلل صلابت رحم و مفتح سدۀ آن و افواه بواسير است

و فرزجۀ آن مدر حيض و منقي رحم

و جلوس در طبيخ آن جهت صلابت

و ضماد آن بدين قسم كه به آب مطبوخ آن پارچه تر كرده بر ان كذارند جهت التواى عصب و دفع زهر جانوران سمى

و ضماد جميع آن جهت باد سرخ و اورام حاره و بارده در انتها و جهت بواسير و تقشر خشك ريشها و قروح خبيثه و جراحت قضيب

و ضماد گل آن جهت تحليل اورام غليظه و تفتيح سدد مفيد المضار اكثار آن مصدع و مثقل راس مصلح آن گل نيلوفر و سكنجبين و مكرب معده و مضر فم آن

و مصلح آن بنفشه و انيسون و سكنجبين مقدار شربت آن تا دو مثقال بدل آن اكليل الملك و بابونه است دو وزن آن

قطور آن در گوش جهت تسكين وجع آن و استنشاق آن و سعوط بان بعد استفراغ بحب ايارج از براى سهر حادث از رطوبت بورقي و سهر مشايخ و خواب آوردن ايشان

و همچنين تعريق سر بآن و تمريخ آن جهت لقوه مفيد و كاه تركيب مى‌نمايند روغن آن را با بعضي ادويۀ حارۀ عطريۀ ملطفۀ مفتحه بحسب اغراض براى زيادتى تسخين و منافع آن کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 159

[pejuhesh237]

بابونه به‌طور كلى به دو نوع گياه گفته مى‌شود كه هر دو از يك خانواده ولى از دو جنس متفاوت مى‌باشند.

در فارسى يكى را بابونه رومى يا بابونه به نام علمى Anthemis nobilis و ديگرى را بابونۀ رسمى يا بابونۀ صغير

و به‌طور كلى گل بابونه به نام علمى Matricaria chamomilla مى‌نامند.

و در محافل گياه‌درمانى اروپا و امريكا چون هر دو گياه تقريبا داراى خواص مشابهى هستند، لذا به‌طور كلى به هر دو بابونه Chamomile گفته مى‌شود.

منتهى يكى را بابونه آلمانى يا هنگرى ) German chamonile( با نام علمى Matricaria chamomilla و ديگرى را بابونه رومى يا انگليسى

Roman chamomile( يا ) English chamomile با نام علمى Anthemis nobilis نام مى‌برند.

هر دو گياه داراى اسانس روغنى به رنگ آبى روشن مى‌باشند كه تركيب شيميايى آنها متفاوت است

ولى از روزگاران كهن هر دو اسانس در درمان بيمارى‌هاى مختلف تقريبا با اثر مشابهى به كار برده مى‌شدند.

طبيب يونانى Dioscorides و طبيعى‌دان ايتاليايى Pliny بابونه را براى درمان انواع سردردها و ناراحتى‌هاى كليه، كبد و مثانه تجويز و توصيه مى‌كردند.

حكماى قديمى هند روش طبى آيورودا نيز بابونه را براى درمان همين ناراحتى‌ها مؤثر مى‌دانستند.

آلمانى‌ها از دهها قرن پيش از بابونه براى رفع ناراحتى‌هاى هاضمه و افزايش ترشحات عادت ماهيانه و رفع گرفتگى‌هاى رحمى زنان مصرف مى‌كردند.

دانشمند گياه‌درمان قرن هفدهم در انگليس به نام نيكولا كولپير  ١ بابونه را براى رفع تب، سوءهاضمه، تسكين انواع دردها، زردى، سنگ كليه،

ناراحتى‌هاى قلبى در اثر جمع شدن مايع و براى افزايش عادت ماهيانه توصيه مى‌نموده است.

مهاجران اوليۀ آلمانى بابونه را با خود به امريكاى شمالى بردند و در حال حاضر قسمت عمدۀ بابونه كه در امريكا مى‌رويد از نوع آلمانى است.

جلوگيرى از ايجاد قانقرايا به كار مى‌بردند و براى رفع سوءهاضمه و درمان مالاريا و گرفتگى‌هاى عادت ماهيانه و افزايش ترشحات عادت ماهيانه و

خلاصه براى غالب ناراحتى‌هاى زنانه در ارتباط با زايمان و جلوگيرى از زايمان پيش‌رس و درمان زخمهاى پستان و نوك پستان و درمان دل‌دردهاى كودكان

دم‌كردۀ بابونه را توصيه مى‌نمودند.

در حال حاضر بابونه در امريكاى شمالى از پرفروش‌ترين گياهان دارويى است كه به صورت بابونۀ خالص و يا مخلوطى از بابونه و چند گياه مناسب ديگر در بازار عرضه مى‌شود.



بابونه براى التيام زخمها


در آلمان كه كاربرد گياهان دارويى در حال حاضر بيشتر از ساير مناطق جهان رواج دارد يكى از كمپانى‌هاى داروسازى، فرآوردۀ خاصى از بابونه تهيه و

به بازار عرضه كرده است به نام تجارتى كاميلوزان   كه آلمانى‌ها آن را به صورت مصرف خارجى براى التيام زخمها و التهابها و مصرف داخلى آن را براى

رفع اختلالات هاضمه و اولسرهاى هاضمه به كار مى‌برند. مصرف بابونه آن‌چنان در آلمان رواج دارد كه اغلب مردم آن را با اصطلاح Alles Zutraut يعنى

قابل تحمل و مفيد براى همه نام مى‌برند. البته شايد اين اصطلاح كمى اغراق باشد ولى به‌هرحال بابونه واقعا از گياهان بسيار مفيد است.

بابونه براى رفع اختلالات هاضمه

دهها پژوهش علمى كاربرد مفيد بابونه را براى كمك به هاضمه تأييد مى‌كنند. مواد شيميايى متعددى از جمله مادۀ مفيد بيزابولول

كه در اسانس بابونه وجود دارد به نظر مى‌رسد خاصيت آرام‌بخش براى عضلات نرم آستر مجارى هاضمه داشته باشد

و براى آن عضلات آثار ضد اسپاسم دارد.

يك پژوهش علمى جديد نشان مى‌دهد كه بابونه از نظر آرام كردن مجارى هاضمه حتى از داروى معروف پاپاورين  مشتق از ترياك، مؤثرتر است.

بابونه براى معالجۀ اولسرها

بابونه ممكن است از ايجاد اولسرهاى معده جلوگيرى كند و يا التيام آنها را تسريع نمايد.

در يك پژوهش به دو گروه جانور آزمايشگاهى مواد شيميايى ايجادكنندۀ اولسر معده خورانده شده و سپس جانورانى كه در آنها اولسر معده ايجاد

شده بوده به دو دسته تقسيم و به يك دسته از آنها مرتبا بابونه داده شده و مشاهده گرديده است كه سريعا بهبود يافته و اولسر آنها رفع گرديده است.

بابونه از نظر تأمين سلامتى زنان

گياهان ضد اسپاسم نه فقط مجارى هاضمه را آرام مى‌كنند بلكه ساير عضلات نرم نظير عضلات رحم نيز تحت تأثير آرام‌بخشى بابونه قرار مى‌گيرند.

و خاصيت ضد اسپاسم بابونه شهرت كهن اين گياه در مورد آثار آن در آرام كردن گرفتگى‌هاى عادت ماهيانۀ دردناك و كاهش احتمال زايمان نارس را

تأييد مى‌نمايد. و جالب اين است كه در عين حال بابونه براى تحريك و افزايش عادت ماهيانه نيز به كار مى‌رود.


علت وجود اين دو خاصيت متناقض در بابونه هنوز كاملا روشن نشده است ولى دانشمندان و محققان اروپا ماده‌اى از بابونه جدا كرده‌اند كه موجب

انقباض رحم مى‌شود.

و زنان براحتى مى‌توانند بابونه را براى آرام كردن گرفتگى‌هاى عادت ماهيانه و در عين حال در موارد لازم براى باز شدن عادت ماهيانه امتحان كنند.

بديهى است زنان حامله در صورت احتياج بايد با نظر پزشك خود در حد مجاز از بابونه استفاده كنند.

بابونه به عنوان مسكن و آرام‌بخش

شهرت تاريخى بابونه به عنوان مسكن و آرام‌بخش نيز مبناى علمى دارد و تحقيقات جديدى كه در اين‌باره انجام شده است نشان مى‌دهد كه گياه

بابونه سيستم اعصاب مركزى را تحت تأثير آرام‌بخشى قرار مى‌دهد.

و توصيه اين است كه هر وقت احساس اضطراب و نگرانى شديد كرديد، فورا دم‌كرده‌اى از بابونه را ميل فرماييد و يا چند مشت گل بابونه را در آب داغ

وان حمام ريخته و با آن حمام كنيد و دقايقى در آن استراحت نماييد اثر آرام‌بخشى آن را احساس خواهيد كرد.

آثار بابونه در بيمارى آرتروز و دردهاى مفاصل

تحقيقاتى كه در مورد جانوران آزمايشگاهى به عمل آمده نشان مى‌دهد كه بابونه التهاب و ورمهاى دردناك ارتروز در مفاصل را تسكين مى‌دهد.

البته نتايجى كه از تحقيقات روى جانوران گرفته مى‌شود صددرصد قابل تسرى براى انسان نيست ولى به‌طور سنتى قرنهاست كه بابونه براى

ناراحتى‌هاى آرتروز به كار مى‌رود. و تأثير محسوسى داشته است.

توصيه مى‌شود اشخاص مبتلا به آرتروز آن را امتحان كنند.

اثر بابونه براى پيش‌گيرى از عفونتها

پزشكان محقق و پيشرو امريكا حق دارند كه از كمپرس بابونه براى جلوگيرى از عفونت زخمها استفاده مى‌كنند.

زيرا چندين پژوهش علمى نشان مى‌دهد كه كاربرد اسانس بابونه روى پوست سوخته‌شده، زمان ترميم سوختگى پوست را محسوسا كاهش مى‌دهد.

تحقيقات جديد ديگرى نشان مى‌دهد كه گياه بابونه قارچ معروف عامل عفونت جهاز تناسلى زنان به نام كانديدا آلبى‌كانس   را از بين مى‌برد

و در عين حال براى از بين بردن انواعى از باكترى‌ها (استافيلوكوكوس) نيز مؤثر است.

بابونه همچنين براى ايجاد اختلال در تكثير ويروس پوليو   مؤثر است.

براى بريدگى و خراشهاى شديد و سوختگى پوست بايد دم‌كردۀ غليظى از بابونه تهيه كرده و پس از خنك شدن به صورت كمپرس روى پوست انداخت.

آثار بابونه در سيستم دفاعى بدن

تا چندى پيش روشن نبود كه چرا بابونه از عفونتها جلوگيرى مى‌كند تا اينكه محققان انگليسى كشف كردند

كه بابونه عامل مؤثرى براى تحريك گلبولهاى سفيد مدافع عفونت در سيستم دفاعى بدن به نام Macrophages and B-lymphocytes مى‌باشد.

بنابراين هر وقت مبتلا به سرماخوردگى يا انفلوانزا شديد بى‌درنگ از دم‌كردۀ بابونه استفاده كنيد،

در عين حال كه هيچ ضررى ندارد به احتمال زياد براى رفع سرماخوردگى شما مؤثر خواهد بود. .کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 5 ص 110-115