دبس

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحيم

[pejuhesh237]

تحفه حكيم مومن
دبس
به فارسى دوشاب گويند و شامل دوشاب انگورى و خرمائى است
و مراد از مطلق او شيرهء خرما و رطب است كه طبخ يافته باشد
و غير مطبوخ را سيلان نامند و دوشاب انگورى مسمى بمیفتحج است
و خرمائى در دويم گرم و در اول خشك و ملين طبع و كثير الغدأ
و موافق بارد المزاج و بلغمى و جهة سرفه و فالج و درد مفاصل
و طلاى او بتنهائى و با قسط و نمك جهة کلف
و با شونيز جهة جمود اعضا از سرما نافع و مولد سودا و محرق آن
و مصلحش سركه و بادام و خشخاش و ترشيهاست
و دوشاب انگورى كه از جوشانيدن آب او به ربع رسد و با گل دوشاب جوشيده باشد
و شيرين گشته موسوم بدوشابست و هر گاه بيگل جوشانيده باشند موسوم به مطبوخ و رب العنب و با اندك ترشى می باشد
و مذكور خواهد شد و دوشاب انگورى در آخر اول تر و در دويم گرم
و مولد خون صالح و مسمّن و مفتح
و مداومت او با شير تازه و اندك بادام جهة هزال مفرط و خفقان و ضعف احشأ عجيب الاثر
و با اندك سركه جهة يرقان و سپرز نافع و با اندك زعفران جهة رفع هم و غم و غضب شديد
و با سداب جهة صرع مجرب دانسته‌اند و با افتيمون جهة وحشت و جنون
و با مغر قرطم جهة رفع شرى در همان روز و با انجير و حلبه جهة سعال مزمن و درد سينه
و با ماء الشعير جهة تفتيت حصاة و مدر بول
و شيخ الرئيس قدس سرّه فرموده كه با آب سيب و قدرى برگ ريحان و اندكى حرمل در جميع افعال قائم مقام خمر است سواى اسكار
و ضماد مطبوخ او با خطمى جهة تحليل اورام و گشودن دمل نافع
و قدر شربتش از ده مثقال تا بيست مثقال است
و اكثار او محرق خون و مصدّع ومصلحش تخم ريحان و خشخاش است.

كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص114