تنباكو

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
تنباكو
ظاهرا قسمى از ماهى زهرج جبلى كه قلومس نامند بوده باشد
چه در ماهية به قسم سیّم او شببه و در سمیّت نسبت به ماهى به او مشابه و قسم سيم قلومس را تعريف كرده اند
كه برگش مثل برگ كرنب و از آن درازتر و با اندك رطوبه چسبنده
و ساقش زياده بر زرعى و با اندك زغب
(+ خوردن تنباکو به جهت ضیق النفس نفع عظیم می کند
چنانکه از فاضلی نقل شده که ضیق النفس داشته هر روز قدری تنباکو در
مویز کرده بلع می نموده و ظاهرا هر یک مثقال را شش روز می خورده
و هر روز بقدر دانکی بوده )
و تخمش غلافى مايل به سياهى است
و مؤيد ديگر آنكه در زمان بقراط جهة رفع وبا گياهی را مقرر كرده اند كه آورده در اطراف شهر در خندق دود كنند
و دود او باعث گرديد كه احدي را وبا اثر نكرد
و آن گياه قسمى از قلومس بوده و اين اثر با تنباكو می باشد
چه در هر بلدي كه تنباكو شيوع يافته وبا به تدريج كم شده والله اعلم به حقايق الحال
و او در آخر سيم گرم و خشك و معطّش
و مجفف و سمّ اقسام ماهى و دود او مصلح فساد هوا و معطش و منقى رطوبات دماغى
و محرك آن و جهة درد دندان رطوبى و ربو بلغمى
و خاكستر او جهة زخم دواب و با روغن گلسرخ جهة جرب متقرح و خزاز و منع نزف الدم جراحات تازه
و تجفيف قروح مزمنه آزموده است
و از جمعى ثقات مسموع شد كه آب قليان كه از كشيدن تنباكو زرد شده بود
صاحبان استسقأ از خوردن او به سبب ادرار بول
و عرق مفرط در روز نجات يافتند و مضر دل و دماغ يابس و مغلّظ خون
و مورث سدد و خفقان و مكدّر حواس محرورين و سوداويست
و آشاميدن او از سموم و او معيار رفع تبهاست چه معتادين او با اندك تبى كه باشند ادراك لذت او نمى كنند.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص64-65