لاذن‏

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم.

[pejuhesh237]

لاذن‏: به فتح لام و الف و ذال معجمه و نون و به دال مهمله نيز آمده درخت آن را به فرنگى لدان نامند

فارسی:

عربی:

یونانی:

انگلیسی:

فرانسه:

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

رطوبتى غليظ چسبنده است كه از ساق و برگ درخت كوهى حاصل مى‏گردد

و آن درخت به قدر درخت انار و شبيه به درخت دبق است

و برگ آن عريض به هم متصل و رقيق و صلب و گل آن مايل به سرخى و ثمر آن مانند زيتون

و در جوف آن دانه سياه باريكى و در كتاب مصور فرنگى ديده شد كه درخت آن عظيم با شاخ‏هاى باريك بلند

و برگ آن بر دو طرف شاخ زوج زوج رسته و باريك بلند از برگ انار بزرگتر و بر شاخ‏ها گل

و ثمر آن و گل آن پنج برگ و اندك كوچك و لاذن اصناف مى‏باشد

آنچه از ساق و برگ آن اخذ نموده باشند خالص و در كمال خوبى و خوشبويى

و بهترين اصناف است و آن را لاذن عنبرى نامند

و آنچه از آن رطوبت بر موى بز و گوسفندان در چريدن نبات آن چسبد و از آن جدا نمايند زبون‏تر از صنف اول

و آنچه بر سم مراعى در حين چريدن چسبد و آن را اخذ كنند زبون‏ترين همه اصناف

و اين با خاك و ريگ آميخته مى‏باشد و بعضى گفته ‏اند شبنمى است

غليظ لزج كه در فصل ربيع بر درختى شبيه به نبق مى‏نشيند

و آن را جمع نموده اقراص ساخته به اطراف مى ‏برند

و بعضى گفته‏اند كه رطوبتى است كه از نبات قسوس كه نوعى از لبلاب است حاصل مى‏گردد

و بر موى بز و گوسفندان در حالت چرا مى‏چسبد و از آنها اخذ مى‏نمايند و تصفيه نموده اقراص مى‏سازند

و به اطراف مى‏برند و بهترين آن قبرسى خوب نرم خوشبوى چرب سياه مايل به سرخى

و سبزى عنبرى آنست كه سنگين و خالص و رمليت نداشته باشد و سياه قاوى آن زبون.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 689

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در اول گرم و در دويّم خشك و آنچه از بلاد جنوبى به هم مى‏رسد گرم و تر و بعضى در دويّم گرم

و در سيّم خشك گفته‏ اند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 689

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

ملطف قوى و مسخن و مفتح افواه عروق و مقوى ارواح و جاذب و اندك قابض و منضج رطوبات غليظه لزجه

و محلل آنها به اعتدال و محلل صلابات و مسكن اوجاع و لهذا داخل ادويه مسكنه اوجاع مى‏نمايند.

طلاى آن جهت درد سر و با روغن گل بر يافوخ اطفال جهت حبس نزلات و سرفه ايشان

و داخل ادويه معالجه صداع ضربانى كرده مى‏شود

و قطور محلول آن در روغن گل در گوش مسكن اوجاع آن

و طلاى آن بر پيش سر حابس نزلات و مانع آنها از نزول آشاميدن آن جهت سرفه بارد

و تقويت معده و تسكين اوجاع بارده آن و فواق ريحى

و با شراب كهنه قابض و حابس بطن و مدر بول و شير و مخرج جنين

و طلاى آن مقوى معده و مانع غثيان و سيلان آب دهان حادث از استرخاى معده

و رافع صلابت آن و صلابت كبد و رحم

و فرزجه آن نيز رافع صلابت رحم و اختناق آن و احتباس حيض

و گرفتن دخان آن به قمعى در رحم مخرج جنين مرده و مشيمه

و ضماد آن با پيه خوك و يا پيه گاو جهت ورم مقعده و درد آن

و تحقين بدان با روغن گل جهت سحج بارد

طلاى آن مدمل جروح و قروح كهنه عسرة الاندمال و منقى گوشت فاسد.

تدهين آن با روغن مورد و شراب جهت روييدن موى و انبوهى

و بسيارى حفظ آن از اسقاط نافع جهت آنكه لطيف و غوص كننده در باطن عضو

و منقى اخلاط فاسده و جذب كننده اخلاط صالحه قابل تكون موى است

و به جهت داء الثعلب و داء الحيه نيز مفيد به همان اسباب و با زيت جهت قلع عضو و

و با شراب قلع آثار قرحه و آبله ضماد آن با زفت محلل صلابات و با روغن بابونه و شبت جهت تسكين اوجاع بارده.

طلاى آن با روغن گل جهت سوختگى آتش بخور آن گريزاننده هوام چون زن بعد از بول بخور آن را بگيرد

اگر در حال باز ادرار بول آيد قابل حمل خواهد بود و الا فلا

المضار: مضر سفل و آشاميدن آن موجب كرب، مصلح‏ آن سنبل رومى.

مقدار شربت آن‏: از نيم درم تا يك درم. روغن لاذن كه يك اوقيه آن را در يك رطل روغن زيتون

و كنجد حل نموده روز ديگر بر آتش خاكستر گذارند كه قريب به سدس آن برود:

افعال و خواص آن‏: جهت برودت اعضا و زكام رطوبى و تقويت معده و رويانيدن و سياه كردن موى و تقويت آن به غايت نافع است..کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 689-690

[pejuhesh237]

ملطف قوى و مسخن و مفتح افواه عروق و مقوى ارواح و جاذب و اندك قابض و منضج رطوبات غليظه لزجه

و محلل آنها به اعتدال و محلل صلابات و مسكن اوجاع و لهذا داخل ادويه مسكنه اوجاع مى‏نمايند.

طلاى آن جهت درد سر و با روغن گل بر يافوخ اطفال جهت حبس نزلات و سرفه ايشان

و داخل ادويه معالجه صداع ضربانى كرده مى‏شود

و قطور محلول آن در روغن گل در گوش مسكن اوجاع آن

و طلاى آن بر پيش سر حابس نزلات و مانع آنها از نزول آشاميدن آن جهت سرفه بارد

و تقويت معده و تسكين اوجاع بارده آن و فواق ريحى

و با شراب كهنه قابض و حابس بطن و مدر بول و شير و مخرج جنين

و طلاى آن مقوى معده و مانع غثيان و سيلان آب دهان حادث از استرخاى معده

و رافع صلابت آن و صلابت كبد و رحم

و فرزجه آن نيز رافع صلابت رحم و اختناق آن و احتباس حيض

و گرفتن دخان آن به قمعى در رحم مخرج جنين مرده و مشيمه

و ضماد آن با پيه خوك و يا پيه گاو جهت ورم مقعده و درد آن

و تحقين بدان با روغن گل جهت سحج بارد

طلاى آن مدمل جروح و قروح كهنه عسرة الاندمال و منقى گوشت فاسد.

تدهين آن با روغن مورد و شراب جهت روييدن موى و انبوهى

و بسيارى حفظ آن از اسقاط نافع جهت آنكه لطيف و غوص كننده در باطن عضو

و منقى اخلاط فاسده و جذب كننده اخلاط صالحه قابل تكون موى است

و به جهت داء الثعلب و داء الحيه نيز مفيد به همان اسباب و با زيت جهت قلع عضو و

و با شراب قلع آثار قرحه و آبله ضماد آن با زفت محلل صلابات و با روغن بابونه و شبت جهت تسكين اوجاع بارده.

طلاى آن با روغن گل جهت سوختگى آتش بخور آن گريزاننده هوام چون زن بعد از بول بخور آن را بگيرد

اگر در حال باز ادرار بول آيد قابل حمل خواهد بود و الا فلا

المضار: مضر سفل و آشاميدن آن موجب كرب، مصلح‏ آن سنبل رومى.

مقدار شربت آن‏: از نيم درم تا يك درم. روغن لاذن كه يك اوقيه آن را در يك رطل روغن زيتون

و كنجد حل نموده روز ديگر بر آتش خاكستر گذارند كه قريب به سدس آن برود:

افعال و خواص آن‏: جهت برودت اعضا و زكام رطوبى و تقويت معده و رويانيدن و سياه كردن موى و تقويت آن به غايت نافع است..کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 689-690

[pejuhesh237]

.