کبيكج

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

کبيكج:

گياهى است از خانوادۀ Ranunculaceae ، نام علمى آن Ranunculus sceleratus L. f. مى‌باشد.

باغبانها نوعى از آن را كه در گلكارى پرورش داده مى‌شود «گل اشرفى» گويند.

در بعضى كتب نيز مانند ساير انواع گياهان اين خانواده آن را «آلاله» نام برده‌اند

فارسی:«كبيكه» و «كبيكج» در اصفهان موسك نامند

تركى :ماسيوا چيچكى

هندى : جل بيل و لستوپرى نيز و به فرنگى زتنكل نامند

عربی:«كف الضبع» و «كف السبع

یونانی:و به يونانى بطراخيون و سالتين اغريون

انگلیسی:Ranunculus ، Water celery ، Ground mulberry و Marsh crowfoot

فرانسه:Renoncule ، Grenouillette jaune و Renoncule scelerate

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

و آن چهار قسم می باشد و نبات همه شبيه است به گشنيز

يكى مايل به سفيدى و با رطوبة لزجه و گلش زرد و ساقش متوسط

و در سطبرى و درازى و بيخش تلخ و كوچك و پر شعبه مانند خربق سياه

و قسم ديگر شبيه به قسم اول و گلش بنفش و بسيار تند است

و قسم سيم نباتش بسيار كوچكتر و گلش زرد طلائى و بسيار بدبوى

و قسم چهارم گلش سفيد است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

گياهى است يكساله با ساقۀ افراشته به بلندى حدود يك وجب.

برگهاى پايين ساقۀ پنجه‌اى سه قسمتى و برگهاى بالاى ساقه نيز پنجه‌اى ولى داراى سه قسمت عميق كه هر قسمت نيز به  ٣ - ٢  قسمت ثانوى تقسيم شده است

و با دمبرگ بلندى به ساقه متصل مى‌شوند. گلهاى آن كوچك با گلبرگهاى تخم‌مرغى به رنگ زرد روشن است.

ميوۀ آن سبز به ابعاد يك لوبيا و شبيه توت نرسيده است. به همين علت به انگليسى آن را توت زمينى مى‌نامند.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 386

[pejuhesh237]

و منبت آن قريب آبهاى جارى.

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.قبل از شرح خواص توجه مى‌دهد كه گياه خيلى سمى است

و در صورتى كه مصرف آن براى موارد خاصى ضرورت يابد، بايد حتما در حد مجاز و زير نظر مستقيم پزشك باشد.

در چين و هندوچين بين گياهان سمى تقريبا اين گياه از گياهان منحصرى است كه مصرف داخلى آن به مقدار خيلى محدود تجويز مى‌شود

و از تخم و ريشه و پوست گياه براى معالجۀ سرماخوردگى، روماتيسم، درد مفاصل يا آرترايتيس استفاده مى‌شود

استوارت فقط تخم آن را توصيه مى‌كند كه به عنوان تونيك در موارد ضعف عمومى تجويز مى‌شود.

در هندوچين از تخم آن براى تقويت معده و براى رفع ناراحتى كليه و براى تصفيه تنفس بدبو مصرف مى‌شود

و از گرد آن روى آبسه‌ها مى‌مالند اين گياه سمى را دام نمى‌خورد. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 387

[pejuhesh237]

و اقسام آن در سيم گرم و خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و دو مثقال او كشنده کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود.
.

[pejuhesh237]

و با حدت و محرق جلد

و ضماد تازه او در اندك زمانى موجب جراحت و درد اعضا

و با روغنها جهة جرب حيوان و انسان و تقشرجلد و برص ناخن و اقسام ثاليل و داء الثعلب

و نطول مطبوخ او جهة سعفه

و بيخ خشك او در عطسه آوردن قويتر از كندش

و طلاى او از خارج جهة درد دندان و از داخل جهة ريزانيدن آن

و حمول او جهة اخراج جنين و مشيمه و احتباس حيض نافع

و چون با مثل او آرد گندم خمير كرده بر عضوى بگذارند نايب مناب داغ است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و جالى و لذاع و محكك

طلاى آن جهت قطع جرب و بثور و ثواليل مسماريه و غدد آويخته

و از داخل استعمال آن جايز نيست به سبب كمال حدت آن

و چون كسى آن را بخورد اعراض از او مانند اعراض اسقيل و بزر انجره خورده است و به دستور مداواى آن.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 656

[pejuhesh237]

و با حدت و محرق جلد

گرم و تند و پوست انداز

و ضماد تازه او در اندك زمانى موجب جراحت و درد اعضا

و با روغنها جهة جرب حيوان و انسان و تقشرجلد و برص ناخن و اقسام ثاليل و داء الثعلب

ضماد برگ تازه و شاخه آن در مدت کمی موجب زخم و درد اعضا می شود

و در ترکیب با روغن ها برای جرب انسان و حیوان و رفع برص و سفیدی ناخن و انواع جوش معالج است

و نطول مطبوخ او جهة سعفه

و بيخ خشك او در عطسه آوردن قويتر از كندش

انفیه ریشه آن عطسه آور و از کندش قوی تر است

و طلاى او از خارج جهة درد دندان و از داخل جهة ريزانيدن آن

و حمول او جهة اخراج جنين و مشيمه و احتباس حيض نافع


حمول آن باعث خارج شدن جنین و رافع احتباس حیض می شود

و چون با مثل او آرد گندم خمير كرده بر عضوى بگذارند نايب مناب داغ است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و جالى و لذاع و محكك

و گزنده و سوراخ کننده است و چرک آور و پاک کننده

طلاى آن جهت قطع جرب و بثور و ثواليل مسماريه و غدد آويخته

و از داخل استعمال آن جايز نيست به سبب كمال حدت آن

. محلول جوشانده آن برای ناخن شکسته مفید و مالیدن آن برای از بین بردن جرب و جوش و کورک

و غدد به صورت گوشت های آویزان مؤثر است.دو مثقال آن کشنده و استعمال داخلی آن به علت مسمومیت تجویز نشده است

و چون كسى آن را بخورد اعراض از او مانند اعراض اسقيل و بزر انجره خورده است و به دستور مداواى آن.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 656

[pejuhesh237]

.