خطمى

[pejuhesh237]

.
گل ختمی به صورت دم کرده 10 تا 30 گرم در یک لیتر آب و برگهای یا ریشه آن به صورت خیسانده مصرف می شود.

در اینجا باید توجه داشت که دم کرده مذکور به حالت بسیار گرم و یا بسیار سرد، اثر تحریک کننده پیدا می کند.

برا ی تهیه دم کرده از ریشه ختمی، بهتر آن است که پس از شستن ریشه، مقدار یک لیتر آب جوش بر روی 8 تا 30 گرم آن بریزید

و پس از آنکه تدریجا درجه گرما به 20 تا 30 رسید، آنرا ثابت نگهدارید.

بعدا صاف کرده کمی قند یا عسل بدات بیافزایند.مقدار مصرف این دم کرده سه فنجان در روز است.

در رفع یبوست ها معمولا کمی پوست Bourdaine شیرین بیان و انیس بدان می افزایند..

برای رفع سرفه نیز مقدار کمی شیرین بیان و Bourdaine blane و Tussilago Fafara بدان اضافه می کنند.

شربت ختمی یکی دیگر از صور داروئی این گیاه است.

برای تهیه آن 30 گرم ریشه را به قطعاتی تقسیم کرده، مدت 5 تا 6 ساعت در مخلوط 20 گرم الکل 90 درجه و 600 میلی لیتر آب می خیسانند

ضمنا در فواصل معین، آنرا مرتبا تکان می دهند.سپس صاف کرده را با 150 گرم قند به ملایمت می جوشانند

بطوری که بر اثر این کار، مایع به 600 گرم تقلیل یلبد.

روش دیگر آن است که دو قسمت از قطعات ریشه را در مخلوطی از یک قسمت الکل و 50 قسمت آب وارد کرده،

به مدت 3 ساعت تحت اثر گرمای ملایم قرار می دهند و گاه گاه آنرا تکان می دهند بعدا صاف کرده قند به آن اضافه می کنند.

افزایش قند باید به صورتی باشد که به هر 40 گرم محلول، 60 گرم قند اضافه گردد.

لوسیون برای چشم

مقدار نصف قاشق غذا خوری، گل ختمی را به مدت 5 دقیقه در یک فنجان آب می جوشانند بعدا آنرا سرد کرده، 6 قطره الکل کامفره بدان می افزایند-

جوشانده و ریشه ختمی برای غرغره، شستشو، حمام و غیره به نسبت 30 تا 50 در هزار آنها در آب تهیه می شود-

برای تهیه غرغره و لوسیون جهت رفع ناراحتی های مخاط دهان، جوشانده ای از مخلوط 20 گرم ریشه ختمی، 5 گرم Salvia officinalis

و 3 گرم گل شقایق را در 250 سانتیمتر مکعب آب بدست می آورند.

از خیساندن قطعات ریشه ختمی در آب، محلولی بدست می آورند که جهت شستشوی قسمتهای مختلف بدن در موارد التهاب بکار می رود.

برای رفع یبوست و تحریکات روده می توان گرد ختمی را به مقدار 2 گرم، مخلوط با یک گرم شیرین بیان

و یک گرم لاکتوز برای هر بسته و به 2 بسته صبح ناشتا بکار برد.

از جوشاندن گل و حتی برگ ختمی، به مدت 10 دقیقه در نیم لیتر آب، محلولی به دست می آید که اثر نرم کننده پوست بدن دارد

و به صورت لوسیون، مالیدن بر روی پوست، آرامش و نرمی خاص به افرادی که پوست حساس و لطیف دارند می بخشد.

از ریشه و ساقه ختمی، الیافی بدست می آید که از آن در تهیه کاغذ و بعضی بافتنی ها استفاده می شود.گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد يك ص 360-359

[pejuhesh237]

تمام قسمتهای گیاه دارای لعاب فراوان است.


ریشه ختمی

دارای 35 درصد لعاب، 37 درصد آمیدون، 10 درصد ساکارز، 78/0 درصد قند تبدیل یافته، 10 تا 11 درصد مواد پکتیک، 7/1 درصد ماده روغنی ،

8/0 درصد آسپا راژین، بتائین، آلبومین، نوعی آنزیم، یک ماده فرار، اسید مالیک ، تانن به مقدار 7 درصد مواد معدنی و فسفات است.

برگ ختمی

علاوه بر موسیلاژ ، دارای مقدار جزئی اسانس و یک اسید فرار با بوی اسید والرینیک است.

گل ختمی

علاوه بر ماده قندی، موسیلاژ و غیره، دارای 024/0 درصد اسانس است ضمنا در زمان گل دادن، دارای حداقل موسیلاژ و آمیدون می باشد

ولی بعد از گل دادن ، مقدار درسد مواد مذکور تدریجا افزایش می یابد.

در عوض مقدار درصد ماده قندی آن، در زمان گل دادن، به حداکثر می رسد.گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد يك 358


خطمى برّى‏:

در تخم اين خطمى در حدود 9/ 11 درصد نوعى روغن خشك‏شونده وجود دارد.

در گزارش مطالعات ديگرى آمده است كه گياه داراى يك شبه استرين‏ است.

و به علاوه داراى مواد نشاسته‏اى، ماده چرب، آنتوسيانين‏، آلتئين‏ و دى اوكسى بنزوئيك اسيد است

گلهاى آن داراى لعاب، يك فلاوونوئيد و سيانيدين‏ است و به علاوه داراى كمى اسانس و يك ماده رنگى به نام آلتئيدين مى‏باشد.

خطمي هندي:

در برگهاى خطمى هندى مقدار زيادى لعاب وجود دارد.

در مورد گونه‏S .cordifolia در تخم آن تعدادى آلكالوئيد مشخص شده است كه عمده ‏ترين آنها آلكالوئيدى شبيه افدرين‏ است

و به علاوه داراى روغن چرب، فيتوسترول‏، رزين‏، رزين اسيد، موسين‏، پتاسيم نيترات‏ مى‏باشد. در تخمها گلى‏كوزيد و تانن مشخص نشده است

در تخم اين خطمى در حدود  ٩ / ١١  درصد نوعى روغن خشك‌شونده وجود دارد .

در گزارش مطالعات ديگرى آمده است كه گياه داراى يك شبه استرين   است

و به علاوه داراى مواد نشاسته‌اى، مادۀ چرب، آنتوسيانين ، آلتئين   و دى اوكسى بنزوئيك اسيد است

گلهاى آن داراى لعاب، يك فلاوونوئيد و سيانيدين   است

و به علاوه داراى كمى اسانس و يك مادۀ رنگى به نام آلتئيدين   مى‌باشد.. . کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 7 ص -31-28