كشوث

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

گياهى است از خانوادۀ Convolvulaceae يا Cuscutaceae نام علمى آن Cuscuta monogyna Vahl.

و مترادف آن C. orientalis Tourn. مى‌باشد.


هندى :امل بيل و اكاس بيل و امرلته نيز نامند

فارسی:برش و گفته‏ اند كه به فارسى زجمول نامند و گفته‏اند كه زجمول نام تخم كشوث است در اصفهان «سس» و در تفرش «شن»

و در بعضى مناطق آن را «زجمول» نامند.


عربی:كشوث و بعضى گفته ‏اند معرب است و كشوثا نيز گويند

یونانی:بثروطوس و به سريانى ونا و رغبا نيز و به رومى كشمورين

انگلیسی:Dodder

فرانسه:Cuscute

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

گياهى است مانند ريسمان باريك بى برگ و ساق

و مايل به زردى و تیرگى و بر خارها و گياه ها مى تند

و گلش ريزه و مايل به سفيدى و تخم او كوچكتر از ترب و مايل به تندى و زردى کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص221

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و بهترين آن تازه زرد تلخ طعم آنست و قوّت آن تا سه سال باقى مى ‏ماند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 670

[pejuhesh237]

. اين‌گونه در اطراف تهران در كرج، در شمال در ايسپيلى ييلاق گيلان روى گياه ارتميزيا،

در اصفهان روى گياه قيج يا پيرسن‌دارى   ، در شيراز در كوه عباسعلى

و در ازنا و بيشه روى نوعى زبان‌گنجشك و ساير گياهان ديده مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 6 ص 397

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و در اول گرم و در دويم خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص221

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و با قواى متضاده

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و مفتح سدهء احشا و مدر بول و حيض و شير و عرق

و مقوى معده و جگر و رافع فضلات متعفن عروق

و ملين طبع و جهة تبهاى كهنه و يرقان و تنقیه بدن و ربو و خناق

و مغص و ضعف معده و جگر و رافع فضلات متعفن عروق و سپرز و رياح آن نافع

و آب او با سكنجبين مسهل صفرا

و مطبوخ او در تفتيح و خيسانيدهء او در اسهال قویتر

و قدر شربت از آب او دو اوقيه و از جرم او در مطبوخات پانزده درهم و مغثى و مصلحش كثيرا

و تخم او در افعال قويتر از ساير اجزا

و ضماد او جهة جرب و نقرس مفيد

و بو دادهء او قابض و قدر شربتش دو درهم

و گويند مضر سپرز است و مصلحش سكنجبين

و مضر ريه و مصلحش كاسنى است

و بدلش بادروج و دو ثلث او افسنتین است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص221

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

مفتح سده معده و كبد و منقى اوساخ از شكم و عروق و منقى بدن و جهت ربع و خناق

و مغص و ضعف معده و جگر و سپرز و تنقيه رحم

و آشاميدن آن با سركه مسكن فواق و قابض و حابس نزف الدم و سيلان خون رحم و آب آن عجيب النفع است از براى يرقان

و عصاره برّى آن را چون در شراب اندازند و بياشامند مقوى معده ضعيفه است

خواص تخم:

و بو داده آن در تقويت معده و قبض و حبس نزف الدم اعضاى باطنى و سيلان رحم اقوى از غير بوداده آن

و ضماد آن جهت جرب و نقرس نافع.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 670

[pejuhesh237]

و مفتح سدهء احشا و مدر بول و حيض و شير و عرق

و مقوى معده و جگر و رافع فضلات متعفن عروق

و ملين طبع و جهة تبهاى كهنه و يرقان و تنقیه بدن و ربو و خناق

و مغص و ضعف معده و جگر و رافع فضلات متعفن عروق و سپرز و رياح آن نافع

و آب او با سكنجبين مسهل صفرا

و مطبوخ او در تفتيح و خيسانيدهء او در اسهال قویتر

و قدر شربت از آب او دو اوقيه و از جرم او در مطبوخات پانزده درهم و مغثى و مصلحش كثيرا

و تخم او در افعال قويتر از ساير اجزا

و ضماد او جهة جرب و نقرس مفيد

و بو دادهء او قابض و قدر شربتش دو درهم

و گويند مضر سپرز است و مصلحش سكنجبين

و مضر ريه و مصلحش كاسنى است

و بدلش بادروج و دو ثلث او افسنتین است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص221

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

مفتح سده معده و كبد و منقى اوساخ از شكم و عروق و منقى بدن و جهت ربع و خناق

و مغص و ضعف معده و جگر و سپرز و تنقيه رحم

و آشاميدن آن با سركه مسكن فواق و قابض و حابس نزف الدم و سيلان خون رحم و آب آن عجيب النفع است از براى يرقان

و عصاره برّى آن را چون در شراب اندازند و بياشامند مقوى معده ضعيفه است

خواص تخم:

و بو داده آن در تقويت معده و قبض و حبس نزف الدم اعضاى باطنى و سيلان رحم اقوى از غير بوداده آن

و ضماد آن جهت جرب و نقرس نافع.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 670


اشربه

شربت كشوث

كه در اصفهان بسيار شهرت دارد و مفتح سدد و ملين طبع


و مقوى جگر و معده

و جهة تبهاى مركبه و سوء القنيه مفيد است

تخم كشوث رازيانه تخم كاسنى گل كشوث تخم خيارين تخم خربزه گرمك هر يك ٣ ل

پوست بیخ كاسنى بيخ رازيانه گلسرخ انيسون هر يك ٢ ل

جوشانيده با نود ل شكر يا با شير خشت بقوام آورند

و تا ده ل با شيرهاى تخم كاسنى و تخم خربزه و آب كاسنى و امثال آن بنوشند کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص336

[pejuhesh237]

.