شحم

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
شحم
به فارسى پيه نامند
و سمين را فربهى و هر دو از دسومة مائية دموى اند
كه در سطوح اعضا منعقد گردد
و در شحم اشد انعقاد و اقل مائيه مثل پهى كه در قاعده دل می باشد
و سمين اكثر مائيه است و اقل انعقاداً مثل فربهى كه ملاصق رودهاست
و او از شحم ارطب و ابرد است و مذكور شد
و شخم تازه گرم و تر و كهنه گرم و خشك و لطيفتر است
و پيه هر حيوانى در طى ذكر آن مذكور شده و می شود
و از مطلق مراد او پيه بز است و بهترين شحوم در نضج
و ملين اورام قرحهء امعا پيه خوك را دانسته‌اند
پس پيه گردهء بز ماده را و پيه خرس را جهة داء الثعلب
و پيه مرغ جهة خشونت زبان و ورم رحم
و چون با برنج پخته شود جهة قرحهء مثانه
و اكتحال پيه ماهى كه از آفتاب گداخته باشند با عسل جهة تقوية باصره
و پيه كركس و جوارح و طيور وحشيه جهة مفاصل به غايت نافع اند
و چون خواهند كه شحوم را مدتى نگاهدارند بايد پردها و كثافات او را گرفته در آفتاب يا نزديك آتش گذاشته صاف او را با قدرى سعد با دار شيشعان و يا اذخر
و با سوسنبر و با شراب چند جوش داده يا در قدر مضاعف گداخته با يكى از ادويهء مذكوره يا زياده از آن مخلوط كرده
و خوردن شحوم مغثى و مرخى معده
و مصلحش در محرور سكنجبين و آب ليمو و امثال آن و در مبرود زنجبيل و نمك و مانند آن
و بدلش در جميع افعال روغن زيتون و ازو بهتر است.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 164