کبابه

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

گياهى است از خانوادۀ فلفل Piperaceae ، نام علمى آن Piper cubeba L.

و مترادف آن Cubeba officinalis Rafin. مى‌باشد. به ميوۀ گياه نيز كبابه چينى مى‌گويند.

هندى :كباب چينى

فارسی:

عربی:کبابه، حب العروس

یونانی:مهيليون و به رومى فريغليون

انگلیسی:Cubeb و Cubeb pepper

فرانسه:Cubebe و Poivre āqueue

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

دانه ايست قريب به حب بلسان و خوشبوى و مايل به سياهى و مغز او سفيد

و درخت او مانند درخت مورد و افلنجه نوع صغير اوست . کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215




متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و دو صنف مى ‏باشد صغير و كبير.

كبير را حب العروس نامند و از مطلق آن مراد صنف كبار است

و بهترين آن تازه خوشبوى تند طعم آنست كه از چين آورند و بعد از آن رومى و اين بهتر از هندى است زيرا كه هندى تلخ مى‏باشد


و قوّت آن تا ده سال باقى مى‏ ماند و بعضى گفته ‏اند ثمر آس برّى است و اصلى ندارد.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 653



كبابۀ چينى ميوۀ گياهى است و گياه آن درختچه‌اى است بالارونده برگهاى آن بى‌كرك چرمى، متناوب و بيضى است.

گلهاى نر و ماده روى دو پايۀ جدا و ميوۀ آن شبيه حب بلسان به حجم فلفل معمولى و كروى و قطر  ۵  ميلى‌متر و داراى دم دراز است.

رنگ پوست خارجى آن تيره و مايل به سياه و چروكدار و مغز آن سفيد خوش‌بو و طعم آن تند است.

ميوۀ اين گياه را از چين مى‌آورند به همين دليل آن را «كبابۀ چينى» گويند..کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 248

[pejuhesh237]

و از هند خيزد کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين تفاوت:

‏ ثمر درختى است كه از ملك چين و نواح آن و روم مى‏ آورند .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 651

[pejuhesh237]

همه اجزاء استفاده مي شود،

هيج جزء آن سمي نيست.


.مصرف اسانس كبابۀ چينى در موشهايى كه به ويروس انفوانزا آلوده شده‌اند نرخ مرگ‌ومير آنها را به‌طور محسوس كاسته است.

ميوۀ كبابه يا كبابۀ چينى بادشكن و مقوى معده است. داروى مؤثرى براى قطع كردن قى و اختلالات معده و آفتابزدگى است

در تايوان براى سوزاك و بيمارى قند به كار مى‌رود.

در هندوچين كبابۀ چينى را به عنوان بزاق‌آور براى تحريك اشتها و كمك به هاضمه و ترشحات هضمى مى‌خورند،

ولى مصرف درازمدت آن توليد اسهال مى‌كند .

در شبه‌جزيرۀ مالايا اين دارو را مخلوط با ادويۀ قابض به صورت جوشانده تهيه كرده و معمولا با فواصل و بتدريج پس از زايمان مى‌خورند

كبابۀ چينى مدر است و چون ضد عفونت مجارى تناسلى و ادرار مى‌باشد، مدتها براى معالجۀ سوزاك مصرف مى‌شده است

به علاوه براى معالجۀ روماتيسم نيز به كار مى‌رود.

در اندونزى كبابۀ چينى براى معالجۀ بيمارى‌هاى آميزشى به كار مى‌رود و به علاوه براى معالجۀ اسهال خونى

و ساير اختلالات دفعى نيز كاربرد دارد.

در بازار گاهى به‌جاى كبابۀ چينى ميوۀ گياه ديگرى به نام Litsea cubeba) Lour. (Pers.

فروش مى‌رود كه تا حدودى از نظر خواص جانشين آن مى‌باشد .

چون ادامۀ مصرف كبابۀ چينى ايجاد اسهال و تحريك در دستگاه هاضمه مى‌كند،

معمولا آن را با يك داروى گياهى قابض مانند راتانيا و ياكاشو به صورت شربت مى‌خورند


گياه ديگرى كه دانۀ آن در خواص مشابه كبابه و در بازار اغلب به جاى آن فروش مى‌رود و در شرح كبابۀ چينى به نام آن اشاره شد،

گياهى است از خانوادۀ Lauraceae نام علمى آن Litsea cubeba) Lour. (Pers. و نامهاى مترادف آن Litsea citrata BI.

و Laurus cubeba Lour. و Daphinidium cubeba Nees مى‌باشد.

در چين ميوه‌هاى گياه بادشكن، سينه‌اى و براى معالجۀ فتق، برونشيت و سوءهاضمه به كار مى‌رود .

و در هندوچين جوشاندۀ آن براى رفع سرگيجه، ناراحتى‌هاى هيسترى، فلج، ماليخوليا و فراموشى مصرف مى‌شود

بررسى‌هاى جديد نشان مى‌دهد كه ساير قسمتهاى گياه نيز مفيد است.

ريشۀ آن جزئى از داروى تقويتى است كه در چين پس از تولد بچه به مادر مى‌دهند

پوست ريشه و شاخه‌هاى آن و همچنين برگهاى آن در موارد بيمارى‌هاى پوست و بيمارى قارچى Athlet's foot به كار مى‌رود.

تخم آن را بومى‌هاى محل به جاى نمك طعام معمولى مصرف مى‌كنند. از صمغى كه از ريشه و ميوۀ آن قبل از قرمز شدن ميوه گرفته

مى‌شود، استفادۀ دارويى مى‌شود. در اندونزى (جاوه) از ميوۀ آن به جاى كبابۀ چينى استفاده مى‌شود. .کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 249-253-250

[pejuhesh237]

و قوتش تا ده سال باقيست و در دويم گرم و خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215


و بعضى در سيّم گفته ‏اند و بعضى گفته‏ اند با قوّت حاره قوّت بارده نيز دارد.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 653

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و به غايت لطيف و ملطف

و مفتح قوى سدد احشا و گرده و مخرج سنگ و بول محتبس آن

و جهة امراض جگر و سپرز و رياح و خفقان و صاف كردن آواز

و رفع درد سر مزمن و اسهال و معده و احشا و خوشبو كردن دهان و امراض لثه و قلاع

و ضماد او با پيه حيوانات جهة تحليل اورام

و با غاليه ها جهة خوشبوئى رايحهء بدن و تقوية آن نافع

و طلا كردن خائيده او بر قضیب به غايت ملذذ جماع است

و مضر مثانه و مصلحش مصطكى

و شربتش يك مثقال و بدلش قاقله و دارچينى است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


و چون يك درم تا يك مثقال آن را نرم سوده بر يك پياله ماست تازه بسته كه بسيار ترش نباشد

و سر آن را به پارچه صفيقى محكم بسته اگر موسم گرما باشد شب تحت السماء بگذارند و صبح برهم زده بياشامند

تا سه روز يا پنج روز به دستور جهت قروح مجارى بول موثر است.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 653

[pejuhesh237]

و به غايت لطيف و ملطف

و مفتح قوى سدد احشا و گرده و مخرج سنگ و بول محتبس آن

و جهة امراض جگر و سپرز و رياح و خفقان و صاف كردن آواز

و رفع درد سر مزمن و اسهال و معده و احشا و خوشبو كردن دهان و امراض لثه و قلاع

خواص آن لطيف‌كننده و بازكنندۀ گرفتگى‌هاى عروق سر و سينه است. سردرد مزمن را رفع مى‌كند و جويدن آن مقوى لثه است

دهان را خوش‌بو مى‌كند و زخمهاى بدبو و متعفن دهان را التيام مى‌بخشد. صاف‌كنندۀ صدا و آواز است و خفقان را رفع مى‌كند.

مقوى معده و آلات داخل شكم است. مدر است و مجارى ادرار را پاك و ضد عفونى مى‌نمايد و سنگ مثانه را خرد كرده

و مجارى بول را از سنگريزه پاك مى‌كند، تكرر ادرار را بند مى‌آورد و همچنين از خيس كردن بستر جلوگيرى مى‌نمايد.

و ضماد او با پيه حيوانات جهة تحليل اورام

و با غاليه ها جهة خوشبوئى رايحهء بدن و تقوية آن نافع

و طلا كردن خائيده او بر قضیب به غايت ملذذ جماع است

و مضر مثانه و مصلحش مصطكى

و شربتش يك مثقال و بدلش قاقله و دارچينى است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215[/color]

ضماد آن با پيه براى تحليل ورمها و زخم و جراحت و ماليدن آن با شير و ماست به بدن، موجب خوشبويى بدن مى‌شود.

اگر آن را جويده و آب آن را بر قضيب بمالند موجب لذت بيشتر همبسترى مى‌شود.

كبابه براى مثانه مضر است و از اين نظر بايد با مصطكى خورده شود. سردرد مى‌آورد و بايد با صندل خورده شود، مقدار خوراك آن تا  ۵  گرم است


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


و چون يك درم تا يك مثقال آن را نرم سوده بر يك پياله ماست تازه بسته كه بسيار ترش نباشد

و سر آن را به پارچه صفيقى محكم بسته اگر موسم گرما باشد شب تحت السماء بگذارند و صبح برهم زده بياشامند

تا سه روز يا پنج روز به دستور جهت قروح مجارى بول موثر است کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 653

اگر 5 گرم از آن را ساييده و در 200 گرم ماست تازه كه ترش نباشد بريزند و سر آن را محكم ببندند و 15-10 ساعت بگذارند و بعد آن را خوب به هم زده بخورند

و اين كار را  ۵ - ٣  روز تكرار نمايند براى جراحتهاى مجارى ادرار مؤثر و مفيد است.

در برخى موارد بيش از  ۵  گرم و تا  ٢٠  گرم نيز از گرد آن كه در يك شربت قابض ريخته شود، زير نظر پزشك مى‌توان مصرف نمود.

معمولا شربت مورد توجه و مفيد در اين مورد شربت كاشو يا راتانياست كه قابض است و از توليد اسهال كه ممكن است

در اثر زياد خوردن اين دارو حاصل شود، جلوگيرى مى‌نمايد.

تهيۀ گرد كبابه: كبابه را به مقدار مورد نظر گرفته غربال كرده و با دست اجزاى خارجى آن را جدا نموده و در گرم‌خانه در  ٢۵  درجۀ سانتى‌گراد مى‌خشكانند و نرم كوبيده از الك مويى

داروسازى شمارۀ  ٢  رد مى‌كنند. مقدار خوراك از اين گرد  ١۵  گرم است كه  ٩  قسمت كرده و هر قسمت را با قدرى شربت قند در عرض شبانه‌روز بتدريج مى‌خورند.

در دفع سوزاك تا  ٣٠  گرم گرد كبابه را به‌طور معجون و يا مخلوط با شربت قند تجويز مى‌كنند.

تنقيه كبابه: گرد كبابه 25 گرم، دم‌كردۀ ريشۀ خطمى 250 گرم مخلوط كنند و در دفع سوزاك مجراى بول در مواردى كه خوردن آن منعى نداشته باشد تنقيه نمايند.


شربت كبابه: شربت ساده  ٣٠٠  گرم، عصارۀ الكلى كبابه  ٣٠  گرم. آنها را مخلوط و الكل را تبخير نمايند و شربت كبابه كه در رفع خناق استعمال مى‌شود،

عبارت است از  ١٢  جزء گرد كبابه و  ٢۴  جزء شربت ساده و مقدار خوراك آن  ١٢٠  گرم است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 251

[pejuhesh237]

.