در سنونات و مضمضه و غرغره

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:04 pm

بسم الله الرحمان الرحیم

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:05 pm

تحفه حکیم مومن:

قسم ثانى از دستورات از جامع موسوم به تحفة المؤمنين كه آن مشتمل است بر تشخيصات ودستورات
در بيان اعمالى كه متعلق است به ادويهء مركبه
و اگر هر يك از مركبات ... هر علتى و مرضى را به دواى مفرد مداوا نميتوان نمود بنابراين موافق هريك بايد تركيب از مفردات كرده
و هر چند از مركب قليل الاجزاء مقصود حاصل شود بهتر از كثير الاجزاء است
و سبب كثرة اجزاء بسيار مى باشد مثل ادخال چيزی كه بدرقه دواى مقصود باشد و يا مصلح گردد يا معاون شود يا تقوية و نفوذ او منظور باشد و امثال آن از مايحتاج اليه از دفع كراهة طبع و حفظ قوت و اختلاف كيفية استعمال او
و بايد در مركبات اجزائی كه اصل و عمده باشد و از كبار ادويه باشد حذف نكنند مثل قرص افعى كه از ترياق كبير
و هر چه مفسد آن باشد داخل ننمايند مثل بلادر كه مفسد قرص افعى و اكثر ادويهء ترياق است
و هرچه از ادويه كه اثر هر يك ضد ديگرى باشد در قدر شربت مساوى نكنند كه فعل يكديگر را مانع نشوند مثل تساوى اجزاى مسهل با اجزاى قابض
و بايد طبيعت علل و طبيعت اعضاى معلوله طبيعت ادويه و خصوصيت آن به هر عضوى و خلطى و فصلى و مكانى و عادتى و سستى منظور باشد
و چون بعضى از ادويه شديد القوة اند مثل افيون و فرفيون
و بعضى ضد فعل دواى شديد القوه اند
و بعضى ضعيف القوة
و بعضى ضد فعل دواى شديد القوة
و بعضى كثير المنفعة و با منفعت خاص اند مانند غاريقون
و بعضى قليل المنفعة كه زياده از يك منفعت نداشته باشد
و بعضى شريف الفعل
و بعضى خسيس
و بعضى مشترك النفع اند با ديگرى
و بعضى در منافع منفرد
و بعضى مضعف قوة ادويهء نافعه اند
پس در تركيب شرط است كه از كثير المنفعة و شريف و از ضعيف القوة و كثير المنفعة قدر زياده داخل كنند
و از قوى القوه و قليل المنفعة كمتر
و از آنچه در منافع متفرد بود و از هر چه شريف الفعل قليل المنفعة باشد بقدر مقصود كنند
و از انچه قوة دواى نافعه را ضعف كنند بقدر ضرورت
و از دواى قوى كثير المنفعة و از ضعيف قليل المنفعة قدر متوسط كنند
و به دستور در مرعاة عضو عليل قلت و كثرت مقدار ادويه مختلف مى شود
چه هرگاه عضو بعيد باشد از دواى كثير المنفعة شريفهء ضعيف القوة قدری را زياده بايد کرد
و هر گاه عضو قريب باشد مثل معده و مرى بقدر اعتدال كنند
و اگر با كثرة منافع قوى القوة باشد از مقدار معتدل نيز كمتر بايد گردد
اما
طريق دانش مزاج مركبات آنست كه
اجزاء حاره و بارده و رطبه و يابسه هريك از مفرداة آن تركيب را از قرار قدر شربت آن حساب نمايند
و اقل را از اكثر وضع نموده
باقى را بر سمّى عدد ادويه كه عبارت از عدد شربت هر يك است قسمت كنند
و خارج قسمت از مزاج مركب دانند
مثل مزاج مركبى از زنجبيل كه در دويم گرم و خشك است
و كندر كه در سيم گرم و خشكست
و بنفشه كه در دويم سرد و تر است
هر گاه از زنجبيل دو شربت باشد
و از كندر و بنفشه يک شربت
اجزاى حارهء اين مركب يازده
و بارده شش
و يابسه مثل حاره
و رطبه مانند بارده خواهد بود
بدينصورت
حاره(11 جرو) بارده(6 جزو) رطبه(6 جزو) يابسه(11 جزو) زنجبيل(شربت که هر شریت حکم مفردی دارد) كندر( یک شربت) بنفشه( یک شربت) اجزاء حاره(زنجبیل 6 جزو)یابسه( زنجبیل 6 جزو) اجزاء حاره(کندر 4 جزو) يابسه(کندر 4 جزو) اجزاء حاره(بنفشه 1 جزو) يابسه(بنفشه 1 جزو) بارده(زنجبیل 2 جزو) رطبه(زنجبیل 2 جزو) بارده(کندر 1 جزو) رطبه(کندر 1 جزو) بارده (بنفشه 3 جزو)رطبه(بنفشه 3 جزو)
پس چون اقل كه اجزاء بارده و رطبه است از اكثر كه حاره و يابسه است كم شود
پنج جزو از حاره و پنج جزو از يابسه(+باقی) ميماند
و چون پنج را به سمّى عدد ادويه كه به حسب عدد شرباة چهار است قسمت كنند
خارج قسمت يك و ربع است
پس مزاج مركب مذكور در اوايل درجهء دويم گرم و خشك خواهد بود و على هذا القياس
اما
طريق دانش قدر شربت مركبات آنست كه
بعد از تحقيق وزن و عدد شربات مفردات آن جزوى از مركب اخذ نمائيم كه نسبت آن به مجموع وزن مركب چون نسبت واحد باشد به عدد شربات
مثلا وزن مجموع او سى درهم باشد و عدد شربات مفردات ده جزو چون واحد را نسبت به ده كه عدد شرباتست نسبت عشر است پس از سى كه وزن مركب است عشر اخذ نموديم كه او سه درهمست
و اگر فرضا عدد شربات سى باشد و وزن مركب ده شربت آن مركب ثلث م خواهد بود زيرا كه نسبت ثلث به ده چون نسبت واحد است به عدد شربات كه سى باشد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص228-299

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:06 pm

تحفه حکیم مومن:

در سنونات و غرغره و مضمضه
سنونات ادويهء مخصوصه به امراض دندان است اعم از آنكه سائيده باشند يا به چيزى بسرشند يا قرص كنند
و مؤلف تذكره گويد كه سنون از مخترعات جرجيس والد بختیشوع است
و ظاهر اين كلام اصلى نداشته باشد و از قدما بودن اظهر است
و در استعمال سنون شرط است كه معده ممتلى نباشد
و قبل از استعمال او دهن را به آبهاى ادويهء مناسبه بشويند و به مسواك و امثال آن دندان را پاك كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:08 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
از مجرباة والد حقير جهة رفع درد دندان بغايت آزموده است
هوچوبه زردچوبه تخم ريحان سريش پوست بيخ درخت زرشك كثيرا بادام مقشر صمغ عربى از هر يك دانگى
فوفل پنج عدد بسيار نرم بسايند استعمال نمايند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:10 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون ابيض
از معالجات بقراطى جهة مستحكم نمودن دندان و گوشت بن دندان
و رفع خون آمدن و منع كرم خوردن
و ريختن مواد از دماغ به بن دندان بغايت مفيد
و رفع بدبوئى دهان و جلاى دندان ميدهد
و چون با روغن زيتون يا قطران سرشته بر بن دندان دردناك گذارند در حال رفع الم مى كند
و چون با سركه مخلوط كرده مضمضه نمايند دندان متحرك را مستحكم
و فى الواقع بهترين سنوناتست
عاقرقرحا وج كزمازج سعد از هر يك ٦ ل
پوست انار مازوى سبز كندر گلنار گل سرخ مرواريد بُسد سفال چينى از هر يك ٣ ل
بيخ سوسن كبود ٤ ل
شاخ گاو كوهى سوخته دندان فيل دانه هليله طباشير تخم خرفه نشاسته كثيرا گشنيز خشك بو داده عدس از هر يك ٧ ل
زبد البحر نمك سنگ صدف حلزون سوخته شب يمانى از هر يك يك مثقال و نيم
فلفل سفيد مصطكى عود بلسان از هر يك يك ل
بعد از سائيدن اجزا دو دانگ كافور اضافه نمايند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:11 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
از تاليف والد حقير جهة رويانيدن گوشت بن دندان
و رفع بدبوئى دهان بغايت نافع است
دم الاخوين كزمازج انزرت جوز السرو كندر بيخ نى سوخته طباشير اقاقيا گلسرخ گلنار جفت البلوط پوست انار ترش از هر يك جزوى
قصب الذريره نصف جزو در وقت خواب استعمال كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:13 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
منقول از اختياراة ابن هيل و شفاء الاسقام
جهة بردن گوشت متعفن و آكله و سيلان خون لثه بغايت نافع و بيعديلست
زرنيخ سرخ و زرد آهك آب نديده زاج سفيد مازوى سبز بالسويه قرص با سركه بسازند
و دانگى را بر لثه ماليده بعد از ساعتى بشويند
و اگر سوزش كند روغن گلسرخ مضمضه كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:14 pm

تحفه حکیم مومن:

سنونی
که جوشیدن بن دندان را مفید است
فوفل اقاقیا سماق بیدانه تخم خرفه بو داده طباشیر گلنار ورق گل سرخ آرد جو هر یک 10 ل سنون کرده
اول دهن را با گلاب نیم گرم کرده بشویند و بعد از آن قدری از این سنون بپاشند.

حاشیه کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:16 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون دیگر
که همین منفعت دارد گل ارمنی اقاقیا گشنیز خشک خرفه بو داده صمغ عربی تخم مورد برشته از هریک 1 ل سنون نمایند
اول دهن را با آب گشنیز خشک بشویند و از آن بپاشند.

حاشیه کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:17 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون ديگر
جهة تاكل دندان و بدبوئى دهان و چرك بن دندان
مازوى سبز بی سوراخ ٢ جزو
مرّصاف يک جزو با روغن گلسرخ بمالند
و به سركه عنصل مضمضه كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:19 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون مسمى به سورنجان
منقول از كناش فاخر و منسوب به ابن سرابيون
جهة قطع خون و تقوية لثه و دندان نافعست
پوست انار سه جزو
گلنار عفص شب يمانى عاقرقرحا از هر يك جزوى
سماق يک جزو نيم نمك هندى نصف جزو
با سركه و آب دانه مورد قرص بسازند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:20 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
جهة رويانيدن گوشت بن دندان مجربست و اكثر اطبا بر اين اتفاق دارند
ده درهم آرد کرسنه را با عسل سرشته بر روى آجرى در تنور بگذارند تا نزديك به سوختن برسد
و از كندر و دم الاخوين هر يك ٥ م
و از ايرسا و زراوند مدحرج هر يك دو درهم اضافه كرده سنون كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:21 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
منقول از غنى منى و از مجرباة حقير است
جهة رويانيدن گوشت لثه آزموده است
پوست بيخ كبر ابهل عاقرقرحا بيخ سوسن کرسنه آرد جو بالسويه

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:22 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
از تاليف حقير و موافق اكثر امزجه است
و در تسكين آلام و رفع خون و رويانيدن گوشت و منع ريختن مواد آزموده است
سعد طباشير گلسرخ تخم مورد گلنار فوفل کاة هندى كزمازج اقاقيا از هر يك جزوى
سماق سه جزو

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:23 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
منقول از معالجاة بقراطى و ايلاقى جهة جلاى دندان و پاك كردن از اوساخ و سفيد كردن بسيار مؤثر است
زبد البحر نمك سوخته بالسويه(+ با عسل) سنون كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:25 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
از شفاء الاسقام جهة خون بن دندان و حركت دندان
زبد البحر شب يمانى اقاقيا گلنار سماق مازو پوست انار مكد جزو
نمك نيم جزو
بعد از سنون مضمضه به آب سماق و گلاب کنند.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:26 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون دیگر
قویتر از آن و سریع الاثر است
نمک سنگ صدف سوخته زراوند مدحرج بیخ نی سوخته (+جو سوخته) سفال چينى بالسويه سنون كنند
و مسحقونيا و زجاج مسحوق و ساذج در حال دندان را سفيد كند
و هر گاه زردى دندان با رنگهاى ديگر قوى باشد و در جوهر دندان نفوذ كرده باشد زنجار را در عسل حل نموده بر دندان بمالند
و اگر قويتر بايد قدرى مسحقونيا اضافه نمايند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 9:27 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون ايضا
منقول از ايلاقى جهة رفع سياهى دندان مجرب دانسته‌اند
قنبیل ١٠ م فلفل ٤ م حماما ٣ م ساذج هندى حضض محرق از هر يك ٢ م

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:29 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
منقول از ابن هبل جهة دندن متحرك كه به سبب رفتن گوشت لثه باشد بغايت نافع است
عود سوخته شب يمانى گلنار سماق اقاقيا بالسويه استعمال نمايند
و اگر حركة دندان از رطوبة باشد مضمضه به آب ادويه كه در مضمضها مذكور مى شود مضمضه كرده
بعد از آن اين دوا را بر دندان متحرك كه به سبب رفتن گوشت لثه باشد بغايت نافع است
عود سوخته شب يمانى سماق اقاقيا لكه بچسبانند شب يمانى سعد مصطكى(+ خاکستر ثمرة الطرفاء) خاكستر شاخ گاو كوهى از هر يك يک جزو
نمك معجون به عسل كه بعد از آن سوخته باشند
مرّصاف زعفران از هر يك جزوى
و نصف جزو سنبل الطيب
سداب خشك سماق از هر يك نصف جزو
نرم سائيده با هم سرشته استعمال نمايند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:31 pm

تحفه حکیم مومن:

ترياق الاسنان
از تاليف قدما و بسيار مجربست
و در تسكين درد دندان زنجبيل فلفل حلتيث جند بيدستر افيون با عسل سرشته بر دندان دردناك قدرى بگذارند
و مؤلف شفاء الاسقام اين ادويه را اضافه كرده
مرّصاف زراوند مدحرج ميعه شيح از هر يك نصف اجزاى سابق
و انچه در تسكين درد دندان به تجربه مكرر رسيده به مالیدن فلفل با عسل هر گاه از رطوبة و نزلات دماغى باشند
و به دستور هر گاه فلفل و پوست خشخاش را در گلاب بجوشانند و از بيرون طلا كنند در حال ساكن كرده
و به دستور شيطرج هندی را كوبيده در كف دست كرده و به خلاف جهة موضع درد گذاشته تكيه به آن جهة كنند به سبب امالهء مادة بالخاصية تسكين دهد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:33 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
منقول ازتذكره كه در زمان هارون الرشيد تاليف يافته
جهة استحكام لثه و دندان و خوشبو كردن دهان و قطع رايحهء كريهه و تحليل اورام و رفع سيلان آب دهان مفيد است
نمك سوخته ١٠ جزو
نان جو سوخته 7 جزو عود هندى ٦ جزو سك ٣ جزو
كزمازج فلفل دار فلفل زنجبيل زبد البحر قاقله از هر يك دو جزو
با سركه قرص ساخته خشك كنند
و بختيشوع شيح ارمنى رزاوند مدحرج از هر يك نصف جزو اضافه كرده
و جبرئيل ولد او عاقرقرحا و اذخر از هر يك دو جزو الحاق نموده
و با عسل سرشته و بعضى اين ادويه را اضافه كرده اند
صندل سفيد سعد گلسرخ فوفل قرنفل خاكستر کاه خاكستر شاخ گاو كوهى از هر يك سه جزو
بوره ارمنى دو جزو تصريح نموده اند
كه بهترين چيزها از براى سرشتن ادويهء دندان سركه ايست كه در او زيرهء كرمانى خيسانيده باشند
همچنين مضمضه او نيز بهترين اشياست

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:41 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
جهة امراض حاره منقول از كامل و حاوى كبير و تذكره
جهة رويانيدن گوشت لثه و تعفن او و حركة دندان به تجربه رسيده است
طباشير گلسرخ از هر يك ٣ م
مرواريد گل ارمنى برشته دم الاخوين هر يك ٢ م
مرجان و سوخته صندل سرخ مرصاف حب كاكنج كزمازج ماميران هر يك م جرو میلک ٢ م مفردا بهترين ادويه است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:44 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
جهة امراض بارده عاقرقرحا فلفل شيطرج خردل زنجبيل بوره بالسويه
با قطران يا طبيخ زيره بسرشند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:48 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
جهة كندن دندان نايب مناب کلبتين است و تفتيت او مى كند منقول از حاوى
عاقرقرحا پوست حنظل پوست چوب توت شبرم مازريون پوست بيخ كبر حلتيث زرنيخ زرد بالسويه
مجموع را سائيده سه روز در سركه بخيسانند
و حلتيث را با نصف وزن او مقل ازرق اول در سركه حل نموده ادويه را بسرشند
و در وقت استعمال احتياط نمايند كه به دندان صحيح نرسد
بلكه دندان مجاور دردناك را به خمير و موم غلاف كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:49 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
جهة دندان متحرك مجرب حكماى هند است
ودع سوخته سرنج بالسويه سنون كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:50 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
جهة قلاع سوداوى
مويز بيدانه انيسون بالسويه با عسل سنون كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:52 pm

تحفه حکیم مومن:

نوع ديگر
برگ عوسج برگ زيتون اقاقيا از هر يك يک جزو
قلقطار صعتر شب زاج سفيد از هر يك خمس جزو
و بیخ سوسن ثلث جزو زعفران ربع جزو

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343 -344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:53 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
جهة اقسام قلاع
شب عفص بالسويه سائيده سنون كنند بغايت مفيد است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:55 pm

تحفه حکیم مومن:

صفة ادويهء که كرم دندان را ساقط مى كند
تخم پياز بزر کراث شب بزر البنج سائيده با پيه بز سرشته حب سازند
و عددى از آن در آتش انداخته يك سر نى بر دندان كرده سر ديگر نى را در ظرف اتش به نهجى نصب كند كه دود آن از راه نى به دندان رسد
و اگر ظرف آتش لوله دار باشد بهتر است كه نى بر لوله نصب شود دهن ظرف را بپوشاند تا دود از لوله داخل نى گردد
و به دستور چون پنبه به قطران آلوده بر دندان گذارند كرم اساقط كند
و مضمضه با آب برگ شفتالو و قدرى زراوند طويل بغايت آزموده است
و به دستور بخور رايتانج مؤثر است
و چون سوراخ دندان كرم خورده را به كافور پر كنند موجب تسكين درد مى گردد
و به دستور خربق معجون به عسل بغايت مجرب است
و به دستور پر كردن ثقبه به مويزج و حلتيث و بوره ء ارمنى همين اثر دارد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:58 pm

تحفه حکیم مومن:

ادويه كه دفع ضرس كند
و آن بيحسى دندان است كه از خوردن ترشى و برودة مفرط بهم رسد
چون ساق و تخم خرفه را بخايند رفع آن كند
و به دستور خائيدن بادام و نارجيل و فندق و خمير نان گرم و مضمضه به شير دختران و شير الاغ و طلا كردن روغن زيتون و روغن تازه مفيد است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 10:59 pm

تحفه حکیم مومن:

ادويهء كه دندان اطفال را زود بروياند
از آن جمله طلا كردن لثه است به مغز سر خرگوش كه پخته باشند
و ماليدن روغن سوسن
و طلا نمودن حنا به روغن سرشته

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:00 pm

تحفه حکیم مومن:

صفة مضمضه و غرغرها
جهة امراض دهان و غير آن

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:01 pm

تحفه حکیم مومن:

مضمضه
جهة رطوباة بن دندان و حركة اسنان
سنبل الطيب گلسرخ جوز السرو سعد ثمرة الطرفا بالسويه به آب جوشانيده مضمضه كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:03 pm

تحفه حکیم مومن:

مضمضه
مجربة جهة قلاع و خون بن دندان و تعفن و جوشش و رويانيدن گوشت آن
توتياى مغسول سى و هشت ل
بنفشه ١٩ ل شكر خام 1ل
بنفشه را سائيده با ساير اجزا با سركه 75 ل آميخته در شيشه ضبط نمايند
و به جهة جوشش دهان 1 ل سركه مذكور را با 2٠ ل آب انار يا آب گشنيز مكرر مضمضه كنند
و به جهة قطع خون و رويانيدن گوشت با سركه مخلوط نمايند
و هرگاه سركه شيشه آخر شود به دستور سركه تازه اضافه نموده ضبط نمايند
اگر يك سال و زياده بر آن بگذرد از اثر نمى افتد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:05 pm

تحفه حکیم مومن:

مضمضه
كه قبل از استعمال سنوناة بايد کرد تا تاثير ادويه و ذرورات و سنونات اسرع گردد
و منقول از كناش فاخر و منسوب به حنين بن اسحق
تخم گلسرخ زرشك ثمرة الطرفا برگ زيتون از هر يك جزوى
بيخ بارتنگ با برگ او يک جزو و نيم
جوشانيده نيم جزو شب يمانى حل كرده مضمضه نمايند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:06 pm

تحفه حکیم مومن:

مضمضه
جهة ورم لثه و سستى آن
طراثيث شب يمانى پوست انار سماق بالسويه مضمضه كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:07 pm

تحفه حکیم مومن:

مضمضه
جهة قلاع و آن جوشيدن دهان است
در اوايل به آب برگ عليق و آب برگ بارتنك و آب به و سركه كه در او عدس و خبازى و شاخهاى تازهء تاك و آرد جو جوشانيده مضمضه نمايند
و به دستور كزمازج و گلنار و گشنيز خشك و پوست انار و عفص را جوشانيده مضمضه نمايند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:08 pm

تحفه حکیم مومن:

مضمضه
جهة قلاع بلغمى
برنجاسف برگ زيتون ماميران پوست انار عفص بالسويه جوشانيده مضمضه كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:10 pm

تحفه حکیم مومن:

غرغره
كه ثقل زبان و سستى آن و تشويش كلام را مفيد است
خردل زنجبيل فلفل عاقرقرحا نوشادر بوره شونيز صعتر نمك بالسويه نرم سائيده
با سكنجبين عنصلى يا آبی كه در او مرزنجوش جوشانيده باشند غرغره كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:11 pm

تحفه حکیم مومن:

غرغره
جهة خناق حار آب انار ترش كه با پيه او افشرده باشند با رب توت و آب گشنيز غرغره كنند
به دستور غرغره آب بارتنك و آب عنب الثعلب و آب سماق مطبوخ نافعست
و بعد از چند روز كه نضج يافته باشد غرغره رب توت با بوره و مرّ بسيار مفيد است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:12 pm

تحفه حکیم مومن:

غرغرهء
بعد از نضج نافعست
انجير زرد حلبه تمرهندى اصل السوس جوشانيده با فلوس خيارشنبر غرغره كنند
و اگر صاحب درد گلو تب داشته باشد
عدس تمرهندى گلسرخ تخم مرو را جوشانيده با رب سوس غرغره نمايند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:14 pm

تحفه حکیم مومن:

غرغره
جهة خناق بلغمى كه ذبحه نامند
رب گردكان كه از آب گردكان سبز ترتيب داده باشند با مرّصاف و زعفران غرغره كنند
و به دستور با آبكامه و عسل و سكنجبين عنصلى با آب ترب و خردل و مويزج و عاقرقرحا غرغره كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344

توسط **pejuhesh237** » شنبه ژانويه 19, 2013 11:15 pm

تحفه حکیم مومن:

غرغرهء
كه جهة حاره و بارده امراض حلق نافع است
عدس گلنار گل سرخ كزمازج جوشانيده با رب جوز مذكور غرغره كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص344