دبّ

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحيم

[pejuhesh237]

تحفه حكيم مومن
دبّ
به فارسى خرس و به تركى ايو نامند از ساير حيوانات محيل تر و شديد القوه و كثير الخوف
و در دوم گرم و در سيم رطب و مسن او يابس المزاج و جوان او شديد الزوجة است
و لهذا بچهء او را اولا صورتى معلوم نيست چون مكرر بليسد صورة او از لزوجات بيرون آمده ظاهر می گردد
و حافظ را اعتقاد آنكه عديم الصورة متولد می شود و اين محض اشتباه است زهرهء مفتح قوى
و آشاميدن يك دانك او با سكنجبين و عسل و فلفل جهة درد جگر بارد و استسقاى لحمى و زقى و مصروع
و نيم مثقال او جهة قولنج دواب بغايت نافع
و طلاى او تا پنج مرتبه با عسل و فلفل جهة قروح آكله و خزاز و رويانيدن موى مجرب
و اكتحال او با عسل و آب رازيانه جهة قوة باصره و رفع بياض و رويانيدن مژه
و پنير مايهء او جهة فربه كردن بدن مؤثر و خون او بقدر يك مثقال جهة صرع بلغمى
و طلا كردن او كه گرم باشد جهة نضج دمل سريع الاثر
و اكتحال او بعد از كندن موى زياد چشم مانع روئيدن او
و به دستور مانع رستن موى اعضاست
و پيه او در سيم گرم و خشك و ضماد او جهة درد مفاصل مزمنه و برص و داء الثعلب و سرفهء بارد
و بيرون رفتن و شكستگى استخوان و كوفتگى اعضا و نرم كردن اعصاب و اعضاى متحجر نافع
و چون انار را به تمامه دانه خالى كرده پيه او را با مثل او روغن زيتون در آن گذاشته به آتش نرم كنند
جهة رويانيدن موى ابرو و داء الثعلب و بواسير و نواصير و سُعفه
و ماليدن موى او بر بدن اطفال در حين ولادت جهة عدم ضرر او از مضرتهاى خارجى مؤثر
و پوست او بسيار خشك و جلوس بر آن جهة فالج و نقرس مرطوبين
و صاحب بواسير و قشعريره و تعليق چشم راست او باعث گريختن وحوش و تعليق هر دو چشم
و بخور موى او جهة گريزانيدن هوام مؤثر و چون خصيهء او را شكافته مازو
و سماق پاشيده خشك كنند جهة رفع اسهال بغايت نافع است
و سرگين او محلل خناق و اورام و خوردن او جهة رفع مغص مفيد است.
كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص114