احوال نابساماني در حكومت

[00343179]

برخي ابهامات ديكر در فاجعه جنايتبار حرم شاهجراغ

در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی منتسب به حکومت و نیروهای امنیتی نیز اطلاعاتی به‌دست آمد که تناقض های دیگری را در این پرونده نشان می داد. به طور مثال یک کاربر ارزشی در توئیتی مدعی شد که نیروهای امنیتی تنها دو دقیقه بعد از حمله تروریستی خود را به صحنه رسانده و ضارب را بازداشت کرده است. در تصاویری که او منتشر کرد ساعت روی مانیتور مداربسته ۱۸:۱۳ است. در حالی که در تصاویر منتشر شده از صدا و سیما ساعت مانیتور ۱۷:۴۲ است.
گفته های شاهدان عینی به زیتون
مشاهدات میدانی زیتون حاکی از آن است که نیروهای امنیتی با حدود ۲۵ دقیقه تاخیر خود را به صحن حرم شاهچراغ رسانده و مهاجم را بازداشت کرده‌اند. از این رو می‌توان جعل ناشیانه زمان حمله تروریستی را که از سوی کاربر ارزشی صورت گرفته از این زاویه تحلیل کرد که تاخیر زیاد در رسیدن نیروهای امنیتی خود معمای بزرگی است که کمتر بدان پرداخته شده است.
برخی از کسبه محل به مخاطبان زیتون گفته اند هنگام حمله هیچ نیروی امنیتی در نزدیکی حرم نبوده است. آنچه که بیشتر موجب تعجب کسبه محل شده، ورود فرد تروریست از باب رضا به داخل حرم است. محلی که به خاطر کسبه زیاد، معمولا پر ازدحام است. در حالی که ضارب می‌توانسته باب موسی بن جعفر را که خلوت‌تر بوده برای ورود به داخل حرم انتخاب کند. این نشانه‌ای است که مهاجم هیچ دغدغه‌ای برای مواجهه با نیروهای امنیتی در محل نداشته است.
گزارش روزنامه فرهیختگان نیز بخش دیگری از این معما را پررنگ می‌سازد. برخی رانندگان تاکسی گفته‌اند که مهاجم را دیده اند اما تصور کرده اند که او یک نیروی لباس شخصی است.

چوپان دروغگو؛ درسی که خوب فهمیده نشد

چوپان دروغگو یکی از دروس قدیمی کتاب فارسی سوم دبستان است. در این داستان ساده، مولف خواسته تا به زبانی ساده معایب دروغگویی را برای کودکان توضیح دهد. اما گویی مقامات جمهوری اسلامی این درس را خوب نیاموخته اند. این البته در صورتی است که بپذیریم این حمله واقعا از سوی داعش صورت گرفته باشد. در حالی که باور افکار عمومی حتی کسبه اطراف حرم شاهچراغ نیز نمی‌پذیرد که این حمله بدون اطلاع یا هماهنگی با حاکمیت صورت گرفته باشد. دلیل این بدبینی عدم اعتماد عمومی به اخبار رسمی جمهوری اسلامی در هر حادثه‌ای است؛ از انفجار در حرم رضوی تا ریزش ساختمان پلاسکو و کشتی سانچی، سرنگونی هواپیمای اوکراینی و نهایت حادثه متروپل آبادان.
اما برای ساختگی دانستن این حمله تروریستی فرضیاتی نیز مطرح است. به طور مثال گفته می شود که جمهوری اسلامی از یک زندانی داعشی برای این حمله استفاده کرده است. فرضیه دیگری بر این باور است از زندانیان داعش و نیروهای تکفیری نیز برای سرکوب اعتراضات استفاده شده است و این احتمال هست که فردی از آنان در این میان گریخته و دست به این حمله ناگهانی زده است. از تعداد دقیق زندانیان داعشی در ایران و شرایط نگهداری آنان اطلاع دقیقی وجود ندارد اما با بررسی اخبار مربوط به بازداشت عوامل داعش در ایران می‌توان گفت دست کم صد عضو داعش در ایران بازداشت شده اند.
از سوی دیگر، این رویداد که فراجا انتساب تصاویری را که نشان می دهد اشخاصی با یونیفرم یگان ویژه به منازل شخصی مردم آسیب می زدند یا یک معترض را به شکل فجیعی مورد ضرب و شتم قرار می دهند؛ به خود رد کرده و آنان را پلیس نما توصیف می کند؛ این فرض را تقویت می کند که از زندانیان داعش نیز برای کمک به نیروی سرکوب استفاده شده باشد.

نقل اتز سايت زيتون

[00343179]

زمانه شناسي ربيع الآخر 1444 شماره 111

صولت مرتضوی کیست؟ از بسیج بابا حیدر دهكرد تا وزارت کار

زیتون–چند روزی است که سکان هدایت یکی از وزارتخانه‌های مهم ایران به نام «وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی» به یک «وزیر خودی» به نام سید صولت مرتضوی سپرده شده است. این اتفاق بعد از آن روی داد که وزیر پیشین خودی و جوان به نام حجت عبدالملکی، عملا این وزارتخانه‌ی عظیم و ثروتمند را به لبه‌ی پرتگاه برد و غالب کارشناسان زبده و کاربلدهای قدیمی وزارتخانه را به این سو و آن سو پرت کرد و بیرون انداخت، اما سرانجام، مشخص شد که خود او هم به درد این وزارتخانه نمی‌خورد و باید چمدانش را جمع کند و برود.
پس از حجت‌الله عبدالملکی، ابراهیم رئیسی فردی به نام زاهدی وفا را برای این پست در نظر گرفت. اما حواشی مرتبط با تابعیت خارجی فرزندان او در کنار ثروت چند هزار میلیارد تومانی، موجب شد از نشستن پشت میز وزارت باز بماند. چنین شد که قرعه‌ی فال به نام صولت زدند و او با ۱۷۶ رای موافق، ۶۴ رای مخالف ، ۱۳ رای ممتنع و ۵ رای باطله از مجموع ۲۵۸ آرای ماخوذه، ردای وزارت بر شانه انداخت.

وزارت کار، شستا، نشستن در ساحل طلا (هرجند صاحبانش {كاركران و بازنشستكان} فقيرو نادار هستند)

وزارت کار، یک وزارتخانه‌ی بسیار ثروتمند و مهم است و سرمایه‌های عظیم تامین اجتماعی و شستا، موجب شده که این دریای پول و نعمت، در کنار کارتل‌های عظیمی هم‌چون خاتم، برکت، بنیاد مستضعفان و آستان قدس رضوی، به قبله‌ی آمال بسیاری از چهره‌ها و گروه‌هایی تبدیل شود که در جستجوی دست یافتن به بالاترین میزان منابع مالی هستند.
از دوران احمدی‌نژاد، این وزارت‌خانه همواره ماجراها و حواشی عجیبی را پشت سر گذاشته است. او افراد ناتوان و حاشیه‌داری همچون کاظمی، مصری و محصولی را به عنوان وزیر به ساختمان خیابان آزادی فرستاد و هر کدام از آنان به شکلی، به سرمایه‌های عظیم صندوق بازنشستگان و دارایی‌های آن لطمه زدند و علاوه بر وزرای کارنابلد، افرادی همچون مرتضوی، دادستان اسبق، زنجیره‌ی تخریب و تاراج را کامل کردند. اما به جرات می‌توان گفت؛ در دوران رئیسی، وزارت کار، به فرجامی بسیار تلخ‌تر از قبل، گرفتار شد. «حجت‌الله عبدالملکی»، جوان خامی که غیر از تحصیل در دبیرستان سپاه و دانشگاه امام صادق و فعالیت به عنوان گوینده‌ی یک برنامه‌ی مسابقه‌ی تلویزیونی، دانش و کوله‌باری نداشت و در حضور سید علی خامنه‌ای مدعی شده بود که با مبالغ اندک می‌توان مشکل بیکاری را حل کرد، در مدت زمانی کوتاه پس از معرفی به عنوان وزیر کار، ساختار این نهاد ثروتمند را در هم کوبید و آش آن قدر شور شد که آشپزخانه از او درخواست استعفا کرد. اما با اندکی کنکاش در سوابق سید صولت، می‌توان متوجه این واقعیت شد که هنوز هم، در بر همان پاشنه‌ی قدیمی در حال چرخیدن است و کارنامه‌ و سوابق مرتضوی نشان می‌دهد که انتخاب اغلب چهره‌های کابینه‌ی رئیسی و بالاتر از آن، پیشرفت در نظام جمهوری اسلامی، از الگوهای آشنا تبعیت می‌کند.

از بسیج باباحیدر تا ستاد انتخابات و وزارت

سید صولت مرتضوی، در سال ۱۳۴۰ در باباحیدر چهار محال و بختیاری به دنیا آمده است. به گفته‌ی خودش، پدر او، یک روستایی فعال بوده که علاوه بر دامپروری و کشاورزی، در کار دلالی فروش زمین و خانه بوده و به شکل مخفیانه، پذیرای طلبه و روحانیون فراری بوده که از دست شاه به روستاهای دوردست گریخته‌اند.


مرتضوی، در عمر ۶۱ ساله‌ی خود، پست‌های فراوانی داشته اما نکته‌ی مهم اینجاست که برای رسیدن به هیچکدام از موقعیت‌ها، نه آموزشی دیده و تحصیلات خاصی را از سر گذرانده و نه صاحب تجربه‌ی فنی و عملی بوده است! او مقطع دبیرستان را در دانشسرای تربیت معلم گذرانده و بعدها به خاطر نداشتن مدرک مرتبط، در شهرداری مشهد با مشکل روبرو شد. اما حالا، او نیز به جرگه‌ی «دکترهای جمهوری اسلامی» پیوسته و ظاهرا موفق شده به یک باره، از دانشگاه خصوصی «عدالت» مدرک دکترای حقوق عمومی بگیرد. این نیز یکی از آن موضوعات آشنا در تاریخ دولتهای جمهوری اسلامی است و ناخودآگاه، خواننده را یاد مدرک دکترای حقوق محمد رضا رحیمی معاون رئیس جمهوری در دوران احمدی نژاد و دکترای کردان وزیر کشور میاندازد.

نمودار شگرفِ رشد صولت در دستگاه جمهوری اسلامی

اگر بخواهیم برای بررسی روند رشد و برآمدن صولت مرتضوی از روستای دورافتاده‌‌ای در استان چهار محل بختیاری تا نهاد ریاست جمهوری و وزارت کار، نموداری رسم کنیم، قطعا اتصال نقاط آن از خطوط زیر صفر به بالاترین خطوط نزدیک به مثبت صد، بسیار دشوار خواهد بود.بگذارید پست‌های سید صولت مرتضوی از آغاز تا امروز را با هم مرور کنیم:
عضو بسیج باباحیدذ
فرماندهی بسیج باباحیدر
حضور در جبهه‌های کردستان و جنوب
عضویت در نیروی ویژه‌ی سپاه
شرکت در آزمون تربیت معلم با امتیاز بسیج
قبولی در تربیت معلم
به جای معلم شدن، عهده‌دار شدن پست معاونت آموزش و پرورش شهرستان
کارمند فرمانداری فارسان
بخشدار مرکزی فارسان
فرماندار لردگان
انتخاب در سال ۱۳۷۶ به عنوان فرماندار بیرجند
بگذارید تا اینجای کار را به این شکل مرور کنیم که سید صولت مرتضوی از ۱۸ سالگی که به عضویت بسیج درآمده تا ۳۶ سالگی که به عنوان فرماندار بیرجند انتخاب شده، سرعت چندانی نداشته است. شاید به همین خاطر بوده که بخشی از وقت و سرمایه‌ی خود را وقف فعالیت غیرمستقیم در بازار کرده و در حد توان ثروت اندوخته و در عین حال، روابط نزدیکی با چهره‌های سیاسی و امنیتی داشته است. همین روابط موجب شده که در سال ۱۳۸۸ از سوی مصطفی محمد نجار به عنوان معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات کشور برگزیده شود. این یک نقطه‌ی عطف و جهش طلایی در حیات صولت است. پرش از فرمانداری لردگان و بیرجند به معاونت وزیر و ریاست ستاد انتخابات.

صولت، برای مهندسی انتخابات، زحمات بسیاری کشید. او روابط نزدیکی با خود احمدی نژاد و رحیم مشایی داشت. اما بنگرید دیگر پست‌ها و سوابق اجرایی صولت را:
ریاست سازمان اموال و املاک بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
شهردار مشهد
استاندار خراسان جنوبی
مدیرکل اقدامات تأمینی سازمان زندان‌ها
مدیرکل امور اداری و مالی سازمان زندان‌ها
مدیر مسئول روزنامه حمایت
دبیر اجرایی انجمن روزنامه نگاران مسلمان
دبیرکل انجمن روزنامه نگاران مسلمان
ریاست ستادهای استانی سید ابراهیم رئیسی
مدیرعامل سازمان موقوفات آستان قدس رضوی
معاون اجرائی رئیس جمهور در دولت سیزدهم
صولت، در بسیاری از مقاطع، همچون یک آچار فرانسه و «آدم خودی» قلمداد شده که طیف وسیعی از پستها و مسئولیت‌ها را تجربه کرده است و هنوز هم مشخص نیست استعداد واقعی او در کدام زمینه است. آیا او یک چهره‌ی امنیتی موذی و زرنگ است یا یک لابی و معامله‌گر؟ او یک «جمع‌کن» است یا «تمیزکن»؟ او موظف است از برخی سرچشمه‌ها ماهی بگیرد و در سرچشمه‌هاب دیگر بریزد؛ یا به طور همزمان بر کل سرچشمه‌ها نظارت می‌کند؟ جواب این سوالات چندان مشخص نیست اما هر چه هست، این است که از دید نظام، صولت دو ویژگی مهم دارد: او به مام معنی کلمه «خودی» و «مطیع» است.
صولت مرتضوی در دوران فعالیت خود در شهرداری مشهد، به خاطر داشتن مدرک غیرمرتبط و همچنین به دلیل تخلفات مالی و ممانعت از حسابرسی با نظر دیوان محاسبات کشور از شهرداری مشهد عزل شد. سپس از سوی دیوان عدالت اداری به پنج سال انفصال از خدمت در دولت محکوم شد. علاوه بر این، اتحادیه اروپا طی تصمیمی در تاریخ ۴ فروردین ۱۳۹۱، هفده مقام ایرانی از جمله صولت مرتضوی را به دلیل نقشی که در نقض گسترده و شدید حقوق شهروندان ایرانی داشته‌اند، از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه دارایی‌های این مقامات نیز در اروپا توقیف شد. در بیانیه اتحادیه اروپا، به این اشاره شده بود که صولت مرتضوی (در زمان تصدی معاونت سیاسی وزیر کشور)، در هدایت روند سرکوب شدید شهروندان، نقش داشته است. اما هیچکدام از این حواشی حقوقی مانع کار نشده و حالا هم یکی از مهمترین وزارتخانه‌های ایران را در دست گرفته است.
بر اساس این الگو، می‌توان به این جمع‌بندی نهایی رسید که مراکز ثروت و قدرت در جمهوری اسلامی، برای حفظ بقا و منافع خود، از مهره‌ها و چهره‌هایی استفاده می‌کنند که روند برآورده شدن و بالا آورده شدن آنان، همچون پخش یک فیلم سیاه و سفید با دورِ تند است.

از اين رزومه كارى هم مى شود مظنه دولتسيزدهم و مؤيدان و منصوب كنندكان و نمايندكان مجلس راي دهنده وووو را بدست اورد كه مظنه بازار مسؤوليت جطوري است و جقدر با اين سطح دانايي و كاردانيها مملكت به سامان مي رسد

[00343179]

زمانه شناسي ربيع الآخر 1444 شماره 112

بررسى علل كرانى در ايران

1- قاچاق و احتکار؟
2- ركود و تورم جهانى
3- تحريمها
4- سقوط ارزملى و جاب اسكناس بي بشتوانه وو
5- بررسى بر اساس نظريه بردازي مكاتب اقتصادي رايج
{نئوکلاسیک يا پولگرا / پساکینزی و يا نوکینزی}
6- طمع توليد كننده و فروشنده
7- عدم امساك و مديريت خريد توسط مصرف كننده
موجب التهاب بازار

===========

اقتصاددانان نئوکلاسیک = پولگرا همچون میلتون فریدمن، خلق پول عامل اصلی تورم است
اقتصاددانان پساکینزی و يا نوکینزی كه در پی رفع کاستی‌های اقتصاد نئوکلاسیک بوده‌اند.

چرا تورم در ایران مهار نمی‌شود؟ دلیل گرانی‌های قديم و اخیر چیست؟


قاچاق و احتکار؟

همزمان با حذف یارانه آرد برای نان فانتزی و ماکارونی، رسانه‌های رسمی در ایران گزارش‌ها و اظهارنظرهای متعددی درباره کشف ماکارونی احتکارشده و یا مشکل قاچاق آرد منتشر کردند.

این رویه مانند آبان ۱۳۹۸ بود که با تصمیم مشترک حسن روحانی، ابراهیم رئیسی و علی لاریجانی و تایید آیت‌الله علی خامنه‌ای قیمت بنزین یک‌شبه سه برابر شد.

در آن مقطع هم رسانه‌های هوادار دولت می‌گفتند بنزین در ایران ارزان است و باید قیمتش به سطح بازارهای جهانی برسد تا انگیزه قاچاقچیان را از بین ببرد.
افزایش قیمت برای پیشگیری از قاچاق به این معنی است که حجم قاچاق بنزین یا آرد در حدی است که بازار داخلی را مختل کرده و یارانه پرداخت‌شده روی کالای قاچاق‌شده به قدری به بودجه دولت فشار می‌آورد که می‌صرفد تا برای کم کردن بار آن، فشار چند برابر شدن ناگهانی قیمت را به مصرف‌کننده منتقل کرد.

اما نشانه‌هایی که از حجم قاچاق داریم خلاف این است.

به گفته فرمانده مرزبانی نیروی انتظامی تا نیمه اردیبهشت جاری نزدیک ۵ تن آرد قاچاق در مرزهای ایران کشف شده است.

مقام‌های مختلف ایرانی حجم قاچاق کشف‌شده را بین یک سوم تا نزدیک ۵ درصد کل قاچاق می‌دانند. به این ترتیب حتی با فرض دست بالا، کل قاچاق آرد در ایران تا نیمه اردیبهشت می‌تواند حدود ۱۰۰ تن بوده باشد.

مقدار ۱۰۰ تن آرد عدد بزرگی به نظر می‌رسد، اما اگر آن را کنار ۱۱ میلیون تن آرد مصرفی سالانه ایران بگذاریم عدد ناچیزی خواهد شد.

این موضوع درباره خبرهای احتکاری که منتشرشده نیز صادق است.

جریمه تک‌ماکارون برای احتکار ۶۷۰ تن ماکارونی پوشش گسترده‌ای در رسانه‌های رسمی داشت، اما این میزان به اندازه تقریبا دو روز تولید این شرکت است. آیا انبار محصول به اندازه تولید روز عجیب و مخل بازار است؟

مقابله با قاچاق و احتکار وقتی ‌می‌تواند اولویت سیاست‌گذاران در مقابله با تورم باشد که جهش قیمت‌ها به دلیل کمبود عرضه و بالا بودن تقاضا باشد.

اما مشکل تورم ایران ناشی از آن نیست که مرغ و میوه و آرد نایاب شده‌اند.

مدت‌ها است که کاسبان ایرانی می‌گویند کمبودی در بازار نیست، اما خریداری نیست، تا جایی که حتی میوه و آجیل شب عید هم مشتری نداشت.

رکود و تورم جهانی؟

تاثير عوامل جهانى؟

عوامل گوناگون دست به دست هم داده‌اند و قیمت‌ها در بازارهای جهانی با سرعتی بالا می‌رود که سال‌ها سابقه نداشت.

رکود ناشی از همه‌گیری کرونا ضربه بزرگی به تولید جهانی زد و چرخه‌های تولید جهانی‌شده، که برای چابکی هرچه بیشتر تا سرحد امکان سبک شده بودند، با شوک‌هایی به گلوگاه‌های تولیدی یا بنادر مهم زمین‌گیر شدند و از سال ۲۰۲۱ چرخه‌ای از کمبود مواد و قطعات اولیه و کاهش تولید آغاز شد.

همچنین با بازگشت تدریجی فعالیت‌ اقتصادی به سطح قبل، بهای جهانی انرژی به طور چشمگیری بالا رفت.

جنگ اوکراین هم به غیر از اینکه بازار انرژی را متلاطم‌تر از قبل کرده، امنیت غذایی در جهان را نیز به خطر انداخته و قیمت غلات در بسیاری از کشورها بالا رفته است.

وضعیت اقتصاد جهانی از جمله دلایلی است که در توجیه حذف یارانه آرد در ایران مطرح شده است.

فارغ از اینکه تغییر شکل حمایت از مصرف‌کنندگان و ایجاد نظامی برای جایگزینی یارانه مصرفی مستقیم با یارانه نقدی، چه قدر درست در میانه یک بحران توجیه دارد، باید به یاد آورد که تورم بالای ۳۰ درصد در ایران به پیش از جنگ اوکراین و حتی همه‌گیری کرونا برمی‌گردد.

قیمت مواد غذایی
ایران یکی از کشورهای در معرض ابرتورم است و در کنار کشورهایی چون ونزوئلا، سودان و زیمباوه در اغلب سال‌های یک دهه اخیر جزو ۱۰ کشور با بالاترین تورم در جهان بوده است.

درست است که تورم جهانی و جنگ در اوکراین فشار مضاعفی به اقتصاد بحران‌زده وارد می‌کنند، اما به خودی خود عامل گرانی در ایران نیستند.

نسبت افزایش قیمت‌ مواد غذایی در ایران، تنها در چند ماه اخیر، به طور قابل توجهی شدیدتر از متوسط افزایش قیمت جهانی مواد غذایی در یک ساله اخیر بوده است.


تراز تجاری و چاپ پول؟

هر قدر هم که محمود احمدی‌نژاد قطعنامه‌های علیه ایران را "کاغذپاره" می‌دانست، یا ابراهیم رئیسی دوست دارد سرنوشت تهران را به وین و نیویورک گره نزند، دهه پرتورم ایران با تحریم‌های بانکی و نفتی آمریکا همزمان بوده است.

اتفاقا تورم در سال‌هایی به زیر ۲۰ یا حتی ۱۰ درصد رسیده که توافق هسته‌ای برجام برقرار بوده یا چشم‌انداز رسیدن به آن نزدیک بوده است.

صادرات نفت خام بخش بزرگی از تجارت خارجی ایران را تشکیل می‌دهد و همچنین منبع اصلی درآمد ارزی دولت ایران است.

با افت درآمد نفتی، درآمدهای ارزی دولت ایران هم پایین می‌آید، اما دولت ضرورتا هزینه‌های ریالی خود را کم نمی‌کند.

به این ترتیب ریال در گردش با نسبتی بیشتر از ذخایر ارزی در اختیار دولت بالا می‌رود و این نرخ برابری ریال با ارزهای خارجی را تضعیف می‌کند. پدیده‌ای که در ادبیات عامه و با یک غلط مصطلح به عنوان "پول بدون پشتوانه" مشهور است.

افت ارزش واحد پول ملی هم به نوبه خود می‌تواند به تورم دامن بزند، چرا که قیمت داخلی کالاهای وارداتی بالا می‌رود، ارزانی نسبی کالاهای داخلی مشوق صادرات می‌شود و تقاضای داخلی را تحریک می‌کند، و همچنین با ارزانی نسبی بازار داخلی در مقایسه با بازار خارجی، انگیزه برای کاهش هزینه تولید وجود ندارد.

این تصویری ساده‌شده از نگاه اقتصاددانان نئوکلاسیک به حجم پول، کسری بودجه، تورم و نرخ ارز است، نگاهی که می‌توان شواهدی هم در اقتصاد ایران برایش سراغ گرفت.

از نظر اقتصاددانان پولگرا همچون میلتون فریدمن، خلق پول عامل اصلی تورم است.

به زبان ساده، وقتی حجم فعالیت‌های اقتصادی ثابت باشد اما پول در گردش بالا برود، برای خرج این پول بیشتر روی همان میزان کالاهای قبلی ناگزیر باید سطح قیمت‌ها بالا برود.

در نظر گرفتن اینکه همزمان با تورم ۴۰ درصدی ایران، پایه پولی یا همان پول خلق‌شده توسط بانک مرکزی در ایران ۳۰ درصد رشد کرده، این نظریه را تقویت می‌کند که رشد نامتناسب چاپ پول در ایران دلیل تورم است.


تعارض‌های توزیعی؟

نظریه‌های پولگرایان دهه‌ها بر اکثر دانشگاه‌های اقتصاد و مراکز سیاست‌گذاری اقتصادی مسلط بوده، اما این دیدگاه در سال‌های اخیر و به ویژه پس از بحران مالی ۲۰۰۸ به چالش کشیده شده است.

اگرچه مدل‌های انتزاعی نئوکلاسیک روی کاغذ و در سطح نظریه با عقل جور در می‌آیند، پژوهش‌های مختلف روی داده‌های اقتصادی جهان واقع در مواردی آنها را زیر سوال برده است.

به عنوان مثال یک تحقیق صندوق بین‌المللی پول نشان داده که میزان کسری بودجه ضرورتا سطح تورم را تعیین نمی‌کند.

به ترتیب مشابهی مطالعات مختلف رابطه مستقیم رشد پایه پولی، یا همان "چاپ اسکناس" را رد کرده‌اند.

بانک مرکزی آمریکا و بانک مرکزی اروپا در مواجهه با بحران مالی ۲۰۰۸ و سپس همه‌گیری کرونا تریلیون‌ها دلار به شبکه مالی جهان تزریق کردند، اما این حجم عظیم پول خلق‌الساعه با تورم بالا توام نشد.

اكرجه نظريه بردازان اقتصادي جهان غالبا تابع مكتب نئوکلاسیک = پولگرا همچون میلتون فریدمن، با نظريه {خلق پول عامل اصلی تورم است - جدایی اقتصاد از سیاست} هستند
اما اقتصاددانان پساکینزی و نوکینزی در پی رفع کاستی‌های اقتصاد نئوکلاسیک بوده‌اند، به عدم جدایی اقتصاد از سیاست معتقد بوده و معتقدند قیمت‌ها بازتاب قدرت بازیگران اقتصادی است.

جان مینارد کینز بریتانیایی با کتاب "نظریه عمومی اشتغال، بهره و پول" در دهه ۱۹۳۰ انقلابی در دانش اقتصادی به راه انداخت و فهم رایج امروزه از "اقتصاد کلان" به عنوان یک سیستم، تا حد زیادی مدیون او است.

برخلاف اقتصاددانان نئوکلاسیک که به جدایی اقتصاد از سیاست قائلند و مفهوم قدرت کمتر به تحلیل‌هایشان راه دارد، برای اقتصاددانان پساکینزی قیمت‌ها بازتاب قدرت بازیگران اقتصادی هستند.

در این دیدگاه قیمت‌ها در تقاطع طبیعی عرضه و تقاضا در یک بازار رقابتی تعیین نمی‌شوند، بلکه قدرت انحصاری بازیگران اقتصادی به آنها امکان می‌دهد که تا حدی بازار را مطابق منافع خود شکل دهند.

از نظر پساکینزی‌ها تورم بروز تعارض‌های حل‌نشده بر سر چگونگی توزیع منافع اقتصادی است.

آنها می‌گویند وقتی صاحبان سرمایه، مزدبگیران، و دولت و نهادهای عمومی ظرفیت آن را ندارند که درباره نرخ سود و افزایش دستمزدها توافقی حداقلی داشته باشند، این تعارض خود را به شکل تورم نشان می‌دهد.

وقتی صاحبان سرمایه نتوانند سود مورد نظر خود را از فشار بر دستمزدها یا از بالا بردن بهره‌وری افزایش دهند، مادامی که قدرتش را داشته باشند، آن را با بالا بردن قیمت‌ها تامین خواهند کرد.

از سوی دیگر تورم خود اثر توزیعی هم دارد. صاحبان دارایی‌هایی که قیمتشان با تورم بالا می‌برد، مثلا سهامداران و کسانی که املاک دارند، ضرورتا از تورم ضرری نمی‌کنند، اما کارگری که قراردادش را اول سال بسته، با تورم ۴۰ درصدی در آخر سال جیبش را ۴۰ درصد خالی‌تر از اول سال می‌بیند.

اعتراض‌های پیوسته صنفی و معیشتی سال‌های اخیر گویای این ارتباط تورم با تعارض‌های توزیعی است.

یک نکته مورد تاکید دیگر در دیدگاه "پساکینزی" آن است که در یک اقتصاد سرمایه‌داری خلق پول منحصرا در اختیار بانک مرکزی نیست، و شبکه مالی یک کشور، از جمله بانک‌های خصوصی و موسسات اعتباری هم از طریق وام دادن توان خلق پول را دارند.

ترازنامه بانک مرکزی و شبکه بانکی ایران این موضوع را تایید می‌کند.

مطابق آخرین آمار نقدینگی در ایران تا دی ۱۴۰۰، ظرف یک سال ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. در این مدت مجموع پول در گردش و سپرده‌های بانک‌ها نزد بانک مرکزی، تنها ۱۴۸ هزار میلیارد تومان رشد کرده است. یعنی بیشترین رشد نقدینگی و چاپ پول، نه از طرف بانک مرکزی، که در شبکه بانکی و با اعطای وام رخ داده است.

اما بخش بزرگی از این وام‌ها برنگشته است.

اقتصاد ایران به کجا می‌رود؟
بن‌بست خارجی و تداوم تحریم‌ها مستقیما با سیاست‌های حکومت گره خورده است. هرچند مقام‌های ارشد اصرار دارند که تحریم را به عنوان یک تهدید نبینند.

در سال جاری نیروهای مسلح اختیار آن را دارند که تا چهار و نیم میلیارد یورو نفت و گاز بفروشند بدون آنکه مبالغ دریافتی را به خزانه منتقل کنند.

هولدینگ‌های عظیمی که بخش بزرگی از اقتصاد ایران را در اختیار دارند و رئیس قبلی یکی از آنها، محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور است، نه مانند شرکت‌های خصوصی ناچار به رقابت و پذیرش محدودیت‌های بالادستی هستند و نه مانند شرکت‌های دولتی باید به حسابرسی عمومی جواب پس بدهند.

این بنگاه‌های عظیم مالی نفوذ گسترده‌ای برای رایزنی و تامین منافع خود دارند. اما قشرهای مختلف مردم به دشواری می‌توانند خواسته‌هایشان را به شکل موثری به گوش مسئولان برسانند.

فقدان شفافیت، سانسور رسانه‎‌ها، موازی‌کاری، تحلیل ظرفیت نهادی حاکمیت و دور زدن قوانین از طرف ارکان خود حکومت سیاست‌گذاری اقتصادی در جهت منافع عمومی را دشوارتر هم می‌کند.

دولت ایران بر مبنای معیارهایی که خود تشخیص داده و حتی مجلس اصولگرا و همدل هم آن را بررسی نکرده، مبالغی را به حساب بانکی بعضی شهروندان می‌ریزد.

مطابق یک مطالعه سال ۱۳۸۷ بانک مرکزی ایران در بیشتر از ۵ درصد خانوارهای شهری هیچکس دسترسی به شبکه بانکی نداشت. نسبتی که قاعدتا در خانوارهای روستایی بالاتر است.

این یعنی شیوه کنونی پرداخت یارانه نقدی نمی‌تواند برخی از نیازمندترین افراد را هدف بگیرد.

در مقابل، افراد و نهادهای پرنفوذ دسترسی آسانی به منابع اعتباری هنگفت داشته‌اند.

گزارشی که بانک مرکزی ایران به تازگی منتشر کرد حاکی از آن بوده که تنها ۱۳ شرکت از میان ابربدهکاران بانکی ایران بیش از ۳۵۰ هزار میلیارد تومان وام گرفته‌اند و پس نداده‌اند.

همین یک رقم را مقایسه کنید با ۹۰ هزار میلیارد تومانی که قرار بود کل یارانه آرد ایران در سال جاری باشد.

[00343179]

زمانه شناسي ربيع الآخر 1444 شماره 117

افشاكري كانال تلكرامي خبررسان شبکه یک تلويزيون دولتي ايران برعليه خود اخبار تلويزيون = بخش تصاوير آرشيوي به اسم كزارش 13 آبان امسال و يك كزارش به اسم جند شهر؟؟

ندانم کاری‌های صدا و سیما و بازی با آبروی نظام
دریغ و افسوس که صدا و سیما حداقل رعایتهای بصری و حرفه‌ای را نکرد. انبوهی تصاویر تکراری و آرشیو از همایش‌های قدیمی دوستاران نظام که بعضا در هوای سرد و بارانی یا تاریکی هوا (مانند سنندج و خرم آباد) و کلیپ‌هایی مشابه از دو شهر مختلف را به‌عنوان تصاویر امروز بازتاب داد که باعث سواستفاده رسانه‌های دشمن شد.

https://t.me/tv1irib_sima/3790

[00343179]

زمانه شناسي ربيع الآخر 1444 شماره 121

هيكل قناس و زبان الكن نماينده ايارن در سازامان ملل

https://www.aparat.com/v/0LesW https://www.etemadonline.com/fa/tiny/news-581023

[00343179]

زمانه شناسي ربيع الآخر 1444 شماره 126

آموزش و پرورش: انتخاب زبان خارجی در مدارس اختیاری می‌شود

دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه طبق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آموزش انتخاب زبان خارجی امری داوطلبانه است؛ گفت: زبان خارجی جز دروس انتخابی است لذا این حق برای دانش آموزان محفوظ است که خودشان زبان خارجی مورد علاقه خودشان را انتخاب کنند.

https://www.asriran.com/fa/news/864893/

[00343179]

زمانه شناسي ربيع الآخر 1444 شماره 130

کاهش ۱۷ هزار برابری ارزش پول ملی در سال‌های اخیر/ امروز قدرت خرید یک دلار به 25 سنت رسیده است

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار داشت: امروز قدرت خرید یک دلار به 25 سنت رسیده است و به همین دلیل این پیشنهاد داده شد که ذخایر نفتی به جای دلار بر پایه یورو به فروش برسد.

https://www.etemadonline.com/fa/tiny/news-581080
https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1237687

[00343179]

زمانه شناسي ربيع الآخر 1444 شماره 135

صراف‌ها دلار را در کانال 34 هزار تومان در بازار متشکل ارز می‌فروشند و اینکه مردم 36 تومان خریداری می‌کنند جای تأمل دارد!

اين بخاطر قدرشناسي برخي مردم از ارز دلار است

https://tn.ai/2799920

جون براى فخر فروشي مالكيت دلار قيمت كرانتر بهتر است

[00343179]

زمانه شناسي ربيع الآخر 1444 شماره 136

ببینید | قطع کردن میکروفن نماینده چابهار در مجلس

معین الدین سعیدی نماینده چابهار در حال تذکر به دلیل حوادث زاهدان و خاش ، تحمل نمی شود و میکروفن او را قطع کردند
جالب است كه متصديان اصلا محتواى آنرا كوش نمي دهند و در قسمت نيش دار و اعتراضيش مي كذارند بخش شود و در قسمتي كه بيام به مردم بلوجستاناست كه نكذاريد امنيت مخدوش شود وسطش قطع مي كنند = حاكميت بي ظرفيت حتى در حتى جار كلمه نماينده مجلس تحمل شنيدن ندارد = حاكميت بي تدبير = نمي داند كجايش قطع كند و اصلا روشن نكند كه بخواهد قطع كند = و يا قبل از اعلام صحبت اوبخش زنده قطع شود = و يا اكر بخواهد قطع كند = بخش مستقيم را قطع كند = نه اينكه اعلام كند نماينده جابهارسخن مي كويد بعد قسمتهاى اعتراضي را بخش كند بعد كلي عمله جات مديريت مجلس بكويند قطع كن قطع كن و همه اينها بخش زنده بشود بعد كه همه حرفش را تقريبازد قطع شود = با اين نحو مديريت مدال حماقت هم به حاكميتو عمله جاتش بايد بدهند
خداوندا دين و مملكت و ملت را از شر جهالت و نفوذ و انحراف حاكميت و تخريب همه جيزبدست خود محفوظ بدار

Volume 90%
01:43
02:01
02:01

https://www.asriran.com/fa/news/865206/

[00343179]

زمانه شناسي ربيع الآخر 1444 شماره 138
مسیح مهاجری:

با همین دست فرمان؛

که انکار تحویل پهپاد به روسیه را پس گرفتید،

بقیه واقعیت‌ها را هم قبول کنید

https://www.asriran.com/fa/news/865185/