عسل

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
عسل
اسم فارسى انگبين گويند
و بهترين او صاف مايل به سرخى و قوام داراست
كه با اندك حدت و خوش طعم و بى موم باشد
و بعد از آن سفيد و زبونترين او سبز و سياه و خشك و تلخ و كهنه است
كه زياده بر دو سال مانده باشد و در غایت حدة می باشد
و مورث جنون و محرق اخلاط و مهلكند
و عسل خام مسهل اخلاط لزجه و محرك سرفه
و نفاخ و موافق معده و درد آن و ورم امعأ و صالح الغذا
و در جلا و حدت قويتر از آتش ديده و مهيج قى است
و عسل كف گرفته را نعوظ و انضاج و غذائيه بيشتر است
و بى نفخ و مدر بول و مسكن سرفه است
و مجموع آن در آخر دويم گرم و در اوايل آن خشك
و جالى و مقطع بلغم و رطوبات و مقوى جوهر حرارت غريزى
و جاذب رطوبات از عمق و مفتح دهنهاى رگها و ترياق سموم بارده
و حافظ قوهء ادويه و رسانندهء او به ا عضا
و جهة فضول دماغى و سينه و قصبهء ريه و معده و جگر و سپرز و استسقا و يرقان و حصاة و عسر بول و فالج و لقوه و امثال آن
و انواع رياح و تقويه اشتها و باه و ممزوج او با آب مرطّب اعضا و مدر بول و منقى قرحه مثانه است
و بالخاصیة مسکن مغص و تشنگی
و قی کردن با آن جهة دفع ضرر افیون و سموم بارده
و با روغن شونیز جهة مفاصل و تقویة باه مجرب
و با آب ريزه جهة دفع ضرر وفطر و گزيدن سك ديوانه
و اكتحال او با آب پياز جهة بياض و دمعه و حكه و جرب و نزول آب
و با انزروت و نمك سنگ جهة رياح و رطوبت گوش
و تنقیهء چرك او نافع و با عذبه جهة تنقيهء زخمها و بردن گوشت زياد
و التيام او مجرب و با نوشادر جهة برص و بهق
و طلاى و حافظ جثهء ميت از فساد
و مانع تعفن گوشت و پيه و مرارات و حافظ قوة ساير اشيا
و با سركه و نمك جهة تحليل اورام و رفع کلف
و حمول او جهة علل رحم زنان نفسا
و ضمادش جهة رفع قمل و رشك و قوى كردن قضيب كه بعد از حمام مكرر تضميد نمايند
و با آرد گندم جهة گشودن دمل و نضج اورام
و با زراوند طويل و کرسنه جهة التيام و جراحات عميقه مجرب
و به خلاف ساير شيرينيها جهة قروح لثه و لهاة و تقويه دندان مفيد است
و مطبوخ او با شبت جهة رقع آثار ضربه و قوبا
و غرغرهء او جهة پاك كردن چرك جراحات حلق و لوزتين
و حقنهء او با آب بارتنك تا سه روز جهة قرحهء امعا بيعديل
و مضر محرورين و سريع الاستحاله به صفرا و مصدع و مفسد دماغ حار
و مصلحش سركه و گشنيز و ربوب ترش و آب ميوهاى ترش
و قدر شربتش تا پانزده مثقال
و بدلش دوشاب انگوريست
و از خواص مجرّبه عسل است كه چون زنان حامله با آب شربت نموده باشند ناشتا بنوشند باعث مغص گردد
و در غير حامل اين اثر مفقود است.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -182