سوس

[pejuhesh237]

.

صور داروئی

شیرین بیان در مصارف داخلی معمولا به صورت دم کرده 30 تا 60 در هزار و گرد آن به مقدار 5 تا 20 گرم بکار می رود.

ریزوم آن، در تهیه حب ها مصرف دارد.شیرین بیان به صورت عصاره روان به مقدار 5-3 گرم در روز و عصاره نرم به مقدار 2-3 گرم در روز نیز مصرف می شود.

نسخه جهت درمان گاستربت (التهاب معده) و زخم معده:

گرد عصاره شیرین بیان 100 گرم

آب 50 گرم

به مقدار 3 قاشق غذا خوری در روز.

در استعمال خارج، جوشانده 20 گرم آن در 100 گرم آب به طوریکه به 4/3 حجم اولیه تقلیل یابد جهت شستشو و حمام دهان،

و برای رفع التهاب مخاط دهان و زبان و همچنین به صورت کمپرس برای درمان زخم ها بکار می رود.

ریشه شیرین بیان علاوه بر آنکه مصارف فراوان در تهیه حب و یا مخفی کردن طعم بد وناپسند عده ای از مواد داروئی مختلف دارد،

در فرمول بعضی فراورده های داروئی هنوز هم وارد می گردد.

نسخه جهت رفع یبوست (گرد رگلیس کمپوزه-کدکس)

گرد رگلیس (شیرین بیان) 60 گرم

برگچه سنا (شسته شده در الکل) 60 گرم

گوگرد شسته شده 40 گرم

گرد رازیانه 40 گرم

قند 200 گرم

مخلوط گرد مواد مذکور، پس از آنکه به خوبی به صورت یکنواخت در آمد به مقدار یک یا دو قاشق قهوه خوری، هنگام صبح به منظور رفع یبوست مصرف می گردد.

نسخه جهت تهیه نوشابه بهداشتی

گلیسیریزین 50/0 گرم

اسید سیتریک یا تارتریک 50/0 گرم

تنطور پوست نارنج 5 گرم

آب یک لیتر. گياهان دارويي دكتر زرگري جلد 1 ص 652-654

تهيۀ شربت ريشۀ شيرين‌بيان: ريشۀ شيرين‌بيان را گرفته پوست آن را برداشته و قطعه‌قطعه كرده و 10 گرم از آن را در يك ليتر آب گرم مدت 6 ساعت بخيسانند و صاف نمايند.

اين شربت از عوامل ملين و در ضمن مدر مى‌باشد.

عصارۀ ريشۀ شيرين‌بيان يا رب السوس: ١  واحد ريشۀ شيرين‌بيان پوست گرفته و قطعه‌قطعه شده و  ٨  واحد آب مقطر،

ريشه را مدت  ١٢  ساعت در  ۵  واحد آب بخيسانند و سپس با فشار صاف نمايند و تفاله را در باقيماندۀ آب خيسانده و آن را هم با فشار صاف نمايند

و دو قسمت صاف شده را مخلوط نموده و بگذارند ته‌نشين شود و صاف روى آن را با كج كردن ظرف بردارند

و آن را در حمام ماريه در حد غلظت عصارۀ نرم تبخير نمايند.رب السوس حاصله، ملين و كمى مدر است.

تهيۀ عصارۀ آبى شيرين‌بيان طبق روش فارماكوپۀ فرانسه: ۵  گرم گرد ريشۀ بدون پوست شيرين‌بيان را در يك صد سانتى‌متر مكعب آب سرد ريخته

و مدت  ٢۴  ساعت بگذارند تا به حال خود بماند و گاه‌گاه به هم بزنند، پس از  ٢۴  ساعت آن را صاف كنند.

محلول صاف شده را گرم و تبخير كنند تا مقدار آن به  ٢٠  سانتى‌متر مكعب

برسد. مايع حاصله عصارۀ آبى شيرين‌بيان است.


عصارۀ خشك شيرين‌بيان (فارماكوپۀ فرانسه) : گرد ريشۀ شيرين‌بيان را در آب امونياكى خيسانده

سپس صاف كرده و مايع صاف شده را با حرارت كم تحت فشار قرار دهيد تا تبخير و خشك شود.

اين گرد به همراه گرد برگهاى سنا به نام گرد شيرين‌بيان براى درمان كوليك نافع است.


در فرانسه معمول است كه مغز ريشۀ شيرين‌بيان را به ميزان  ۵٠ - ٣٠  گرم در يك ليتر آب له كرده مدت  ۵  ساعت مى‌گذارند خيس بخورد و  ۴ - ٣  فنجان در روز مى‌خورند،

براى تسكين سرفه بسيار نافع است.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 10-11-12

[pejuhesh237]

.ریزوم و ریشه شیرین بیان دارای 4/1 درصد گلوکز، 5/2 درصد ساکارز، 25 تا 30 درصد آمیدون، 2 تا 4 درصد آسپاراژین، مواد آلبومینوئیدی، رزین، کمی اسانس

.در بازار تجارت، ترکیب آمونیاکی گلیسیریزین، به صورت فلسهای قهوه ای رنگ به نام گلیسین در معرض استفاده قرار می گیرد. گياهان دارويي دكتر زرگري جلد 1ص 649


در ريشۀ شيرين‌بيان مادۀ عامل شيرين گليسيريزين، گليسيرتينيك‌اسيد  و گليسيريزيك‌اسيد وجود دارد.

ريشۀ شيرين‌بيان تجارتى داراى  ٢ / ٢  درصد ايزوليكيريتين  و يك آنتوكسانتين گلى‌كوزيد كه رنگ كمى زرد به مغز ريشه مى‌دهد

و به علاوه يك فلاوونوزيد   و ليكيريتوزيد با سميت محدود كم كه فقط عمل عضلات نرم را كند مى‌كند، مى‌باشد.

در گياه يك مادۀ ليكيريتى‌ژنين چالكون وجود دارد كه داراى خاصيت رفع اسپاسم مى‌باشد.

عمل و اثر گليسريزيك‌اسيد و گليسيرتينيك‌اسيد موجود در شيرين‌بيان شبيه اثر هورمونهاى آدرنال   ، دزوكسى كورتى‌كوسترون و

هايدروكورتيزون  است. در گياه همچنين وجود چالكون گلى‌كوزيد ، ايزوليكيريتين و نئوايزوليكيريتين   تأييد شده است.

گزارش شده كه دانه‌هاى گياه نيز داراى خواص دارويى است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 8