زیبق

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
زیبق
به فارسى سيماب و جيوه نامند از جملهء فلزات
و معدنيست شبيه به نقرهء گداخته و از گداز سنگهاى سرخ شنجر في به هم می رسد
و در بعضى بلاد بارده مثل مغرب و روم و اقلیم هفتم قطراتى است كه از خاك متكون مي گردد
و در غير ظروف شيشه و سرب و قلعى و جلد سگ آبى و طلا و نقره معدوم می شود
و در دويم سرد و در سيم تر و با حدة و قبض و استنشاق دود محرق او مورث فالج
و بطلان سامعه و زردى رخسار و موجب فساد قوتهاى دماغى و گريزانيدن هوام
و طلاى كشته ء او با تخم خربزه و با بادام تلخ جهة جرب و حكه
و رفع جميع آثار و آكله و سعفهء رطبه و قروح سايله و رفع قمل مجرب
و با كندر و راتيانج و موم و روغن زيتون جهة دانهاى آتشك از مجرباتست و به دستور دود همين ادويه همين اثر دارد
به شرطي كه بحلق و بينى و گوش نرسد
و در يك هفته سه بار بخور كنند و غذاهاى نمكدار و غير لطيف نخورند و بعد از تنقيه دود دهند
و چون زیبق را كشته به ريسمانى ماليده برگردن به بندند مانع تكون قمل گردد
و ضماد غير مقتول او نيز جهة خشك كردن دانهء آتشك و قروح مجربست
و خاك زیبق كه در ظرف آن به هم می رسد در جميع آثار مثل مقتول اوست
و در سميت مانند آن و آشاميدن غير مقتول او بى سميت
و به سرعة از امعأ دفع می شود و با مغص و درد قوى
و چون نا كشتهء او را در هر سال هر چند روز و در هر روز به قدر حبهء تا يك دانگ بنوشند و بتدريج زياد كنند
و گوشت آب بعد از آن بخورند باعث مغص نمی شود و جهة حفظ صحت و تقويه باه و هاضمه و قوه بنيه بيعديل است
و قدر شربت غير مقتول تا دو درهم و بدلش رصاص محلولست
و مصعّد او بسيار گرم و با حدة و از سموم قتاله و محرق خلط و محلل قوتها و مقطع است
و طريق تصعيد در دستور اول مذكور است و چون غير مقتول او را با نقرهء خالص حل نموده بر مس بمالند
و بآتش برند مس را مفضّض گرداند و طريق عمل در دستورات مذكور است.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص141