تيواج ختائى

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تيواج ختائى
فارسی:
عربی:
یونانی:
انگلیسی:
فرانسه:
آلمانی:
ایتالیائی:

[pejuhesh237]

پوست درختيست شبيه به پوست درخت چنار

و گونيد پوست درخت لسان العصافير بلاد ختا است

و ظاهراً طاليسفر باشد کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص67


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و آنچه به تحقيق پيوسته غير طاليسفر است بلكه پوست درخت لسان العصافير است

كه به هندى درخت آن را كريه به ضم كاف و سكون راى مهمله و فتح ياى مثناة تحتانيه و ها نامند

و پوست آن را كريه كاچهال و چهال به لغت هند به معنى پوست درخت است و به لغتى ديگر كالاكوره گويندکتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 270

[pejuhesh237]

بلاد ختاکتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 270.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در آخر دويم گرم و خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص67

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

در آخر دويّم سرد و خشك اند و قابض و بسيار تلخ.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 270

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و قابض و بسيار تلخ و با ماست چكيده و ربوب قابضه جهة اسهال مزمن بارده

و قطع خون بواسير و ضماد او با سركه جهة درد سر و اورام رخوه

و سنون او جهة درد دندان و تقويه لثه ء و نزلهء رطوبى

و بخور او جهة رفع وبا و طاعون عجيب الاثر است

و به دستور جهة بواسير و شقاق مقعد و درد آن و درد رحم

و فرزجهء او جهة قطع سيلان رحم و حيض مفيد است

و نيم مثقال آن را با يك مثقال نيلو- فر در حبس اسهال مجربست

و قدر شربتش تا يك مثقال و مضر محرورين و معطش

و مورث التهاب احشا و مصلحش كتيرا و ربوب فواكه است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص67


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

جهت درد سر و درد دندان و تقويت لثه و نزله رطوبى و رعاف

و بخور آن جهت بواسير خونى و اسهال مزمن و تحليل اورام رخوه و شقاق مقعده و نزف الدم جراحات و سيلان رحم و حيض

و ضماد آن با سركه جهت درد سر و تحليل اورام رخوه

و گويند جهت بواسير خونى استعمال آن نافع است

بدين طريق كه هفت مثقال آن را نرم صلايه نموده و با روغن بادام شيرين چرب كرده حب سازند

و پنج روز متوالى آن حبها را ميل نمايند روز اول يك مثقال روز دويّم يك مثقال

و يك دانگ روز سيّم يك مثقال و دو دانگ و همچنين هر روز يك دانگ بيفزايند كه تا پنج روز تمام خورده شود

و غذا روزى يك مرتبه به وقت ظهر چلاو با زرده تخم‏مرغ نيمبرشت

و روز پنجم مسكه تازه گاو با چلاو بخورند و جهت رعاف اندكى سوده در بينى نفوخ نمايند

و قدرى سوده با گلاب و صندل و كافور بر پيشانى ضماد نمايند

و جهت نفث الدم يك مثقال آن را با مثل آن لحية التيس ميل نمايند

و جهت منع سيلان خون جراحت نرم سوده بر آن بپاشند

و جهت حبس اسهال دموى نيم مثقال آن را با شيره تخم خرفه مقشر بريان كرده بياشامند

نيم مثقال آن را با شيره تخم و فرزجه آن جهت قطع سيلان رحم و حيض مفيد.

مضر سفل و مورث التهاب احشا بنا بر آنكه گرم دانسته‏اند، مصلح‏ و بزرقطونا و روغن بادام شيرين.

و جوارش و حب و سفوف و مرهم آن در قرابادين ذكر يافت.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 270

[pejuhesh237]

و قابض و بسيار تلخ و با ماست چكيده و ربوب قابضه جهة اسهال مزمن بارده

و قطع خون بواسير و ضماد او با سركه جهة درد سر و اورام رخوه

و سنون او جهة درد دندان و تقويه لثه ء و نزلهء رطوبى

و بخور او جهة رفع وبا و طاعون عجيب الاثر است

و به دستور جهة بواسير و شقاق مقعد و درد آن و درد رحم

و فرزجهء او جهة قطع سيلان رحم و حيض مفيد است

و نيم مثقال آن را با يك مثقال نيلو- فر در حبس اسهال مجربست

و قدر شربتش تا يك مثقال و مضر محرورين و معطش

و مورث التهاب احشا و مصلحش كتيرا و ربوب فواكه است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص67


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

جهت درد سر و درد دندان و تقويت لثه و نزله رطوبى و رعاف

و بخور آن جهت بواسير خونى و اسهال مزمن و تحليل اورام رخوه و شقاق مقعده و نزف الدم جراحات و سيلان رحم و حيض

و ضماد آن با سركه جهت درد سر و تحليل اورام رخوه

و گويند جهت بواسير خونى استعمال آن نافع است

بدين طريق كه هفت مثقال آن را نرم صلايه نموده و با روغن بادام شيرين چرب كرده حب سازند

و پنج روز متوالى آن حبها را ميل نمايند روز اول يك مثقال روز دويّم يك مثقال

و يك دانگ روز سيّم يك مثقال و دو دانگ و همچنين هر روز يك دانگ بيفزايند كه تا پنج روز تمام خورده شود

و غذا روزى يك مرتبه به وقت ظهر چلاو با زرده تخم‏مرغ نيمبرشت

و روز پنجم مسكه تازه گاو با چلاو بخورند و جهت رعاف اندكى سوده در بينى نفوخ نمايند

و قدرى سوده با گلاب و صندل و كافور بر پيشانى ضماد نمايند

و جهت نفث الدم يك مثقال آن را با مثل آن لحية التيس ميل نمايند

و جهت منع سيلان خون جراحت نرم سوده بر آن بپاشند

و جهت حبس اسهال دموى نيم مثقال آن را با شيره تخم خرفه مقشر بريان كرده بياشامند

نيم مثقال آن را با شيره تخم و فرزجه آن جهت قطع سيلان رحم و حيض مفيد.

مضر سفل و مورث التهاب احشا بنا بر آنكه گرم دانسته‏اند، مصلح‏ و بزرقطونا و روغن بادام شيرين.

و جوارش و حب و سفوف و مرهم آن در قرابادين ذكر يافت.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 270


جوارش تيواج جهت اسهال دموى و بواسيرى و نزف الدم از هريك عضو كه باشد مفيد
صنعت آن‏
يتواج خطائى سه مثقال پوست بيخ انجبار كهربا سوده طباشير مرواريد ناسفته صلايه كرده از هريك يك مثقال كل مختوم دم‏الاخوين كثيرا از هريك نيم مثقال ادويه كوفته بيخته با سه وزن مجموع ادويه شربت سيب و به شيرين يا شربت حب الاس يا انجبار بسرشند بعد از آنكه بقوام اورند و اكر در مزاج حرارت بسيار باشد با شربت سيب و به ترش شربتى يك مثقال با شيره تخم خرفه و خشخاش‏
حبّ تيواج جهت امراض مذكوره نافع است‏
صنعت آن‏
تيواج خطائى پوست بيخ انجبار از هريك يك مثقال مرواريد ناسفته بسد محرق مرجان قرمزى كهرباى شمعى دم‏الاخوين كثيرا طين داغستانى فادزهر معدنى از هريك نيم مثقال احجار را بر سنك سماق نرم سوده سائر ادويه كوفته بيخته باب برك بارتنك سرشته حبوب سازند و اكر خواهند بطريق سفوف نكاه دارند شربتى يك مثقال باب خالص با آنچه مناسب باشد فرو برند
سفوف تيواج جهت اسهال بواسير نافع‏
صنعت آن‏
تيواج خطائى يك درم كثيرا نيم درم كل نيلوفر دو درم كوفته بيخته سفوف سازند جمله سه شربت است‏
مرهم تيواج جراحتهاى قصيب و خصيه و فرج را نافع است‏
صنعت آن‏
تيواج خطائى پوست هليله زرد شيح محرق كرمانى شيرخشت خراسانى از هريك يك مثقال مرداسنك ده مثقال مازوى سبز پنج عدد سفيداب قلعى پنج مثقال صبر سقوطرى طلق محلوب مرجان سفيد از هريك سه مثقال افيون نيم مثقال صابون عراقى قدرى موم زرد غير مغسول روغن كل سرخ روغن شيح صنعان از هريك بقدر كفايت موم و صابون را در روغن بكدازند و سائر ادويه كوفته بيخته خوب بان بسرشند و مرهم ساخته استعمال نمايند.کتاب قرابادین کبیر ص 836-835

[pejuhesh237]

.