بستان افروز

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

بستان افرور

گياهى است از خانوادۀ Amaranthaceae ،

نام علمى آن :Celosia cristata L

و به هندى نوع صغير آن را كوكني و كبير آن را جمادهارى نامند

فارسی:لغة فارسيت تاج خروس و گل حلوا و گل يوسف

عربی:حمق بسناني و زينة الرياحين و داح جهت آنكه بسيار خوش منظر است و هر كياه خوش منظر را عرب داح كويند

یونانی:

انگلیسی:Cock's comb

فرانسه:Amarante crete de coq ، Passe velours و Celosie

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

و او غير حماحم است كه حبق نبطى باشد چه حمام را برگش عريض

و الوان و نبات او قويتر و بزرگتر و کم گل می باشد و بستان افروز را برگش سبز

و زيره و پرگل و گلش سرخ مايل به بنفشى و بى رايحه

و تخمش ريزه و براق و سياه است .کتاب تحفه حکیم مومن -طبع قدیم- صفحه 47

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

گل حلوا بومى مناطق حارۀ آسيا و افريقاست و در قرن شانزدهم حدود  ١۵٧٠  ميلادى به اروپا وارد شده است

و در حال حاضر در اغلب مناطق معتدله و حارۀ دنيا كاشته مى‌شود.

در آسيا در مناطق معتدلۀ خنك انتشار وسيعى دارد. در ايران به عنوان گل زينتى كاشته مى‌شود..کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 407

[pejuhesh237]

عده‌اى از گياه‌شناسان معتقدند كه دو گونۀ Celosia cristata و Celosia argentea هر دو يك گونه هستند

درحالى‌كه بعضى آن دو را دو گونۀ مختلف و يا يكى را واريته‌اى از ديگرى مى‌دانند.

به‌هرحال از نظر خواص طبى و دارويى در غالب مدارك مشابه ذكر شده

و نوعا گياه با گل قرمز را به ارقام داراى گل به رنگهاى ديگر از نظر خواص دارويى ترجيح مى‌دهند.

در چين معمولا ساقه‌هاى نرم جوان و سبز گياه و گياه جوان و قسمت بالاى تاج گل و تخم گياه همه در طب سنتى مستعمل است

گلهاى تاج‌خروسى پرورشى كه در حقيقت قسمتى از آن گل و قسمتى ميوه است كه دانه‌هاى آن را در بر گرفته است،

موقعى خواص خود را به بهترين وجه حفظ مى‌كند كه پس از چيده شدن خيلى سريع خشك شوند

و براى معالجۀ اسهال خونى، بواسير، زيادى ترشح عادت ماهيانه و ترشحات سفيدرنگ مهبل تجويز مى‌شود

و همچنين براى مواردى كه عادت ماهيانه بدون دليل قطع شود و براى قطع خونريزى از روده‌ها و يا از ريه‌ها به كار مى‌رود.

آقاى هين مى‌گويد كه اگرچه سرشاخه‌هاى گلدار و غنچه‌دار گياه نيز در بازار دارويى جاكارتا عرضه مى‌شود،

ولى معتقد است كه خواص قابل ملاحظه‌اى ندارند.

از شاخه‌هاى سبز جوان و از گياه جوان به‌طور له‌شده براى تهيۀ ضماد به منظور معالجه

و التيام زخمهاى عفونى و جراحتها و التهابهاى جلدى استفاده مى‌شود از اين ضماد براى تحليل ورم نيز تجويز مى‌شود

براى معالجۀ جوش و كورك نيز كاربرد دارد

در زمان جنگ گياه را زندانيان در تايلند مى‌خوردند و معتقد بودند كه با خوردن اين گياه در مقابل بيمارى برى-برى كه بيمارى ناشى

از كمبود ويتامين B   است و همچنين در مقابل بيمارى پلاگرا كه بيمارى ناشى از كمبود نياسين است، مصونيت پيدا مى‌كنند

. تخم گياه ضد كمى ويتامين C   در بدن است و به علاوه ضد كرم و انگل شكم مى‌باشد . و همچنين براى تصفيۀ خون مفيد است و مدر و قابض مى‌باشد .

تخمهاى آن‌هم عينا مانند تاج و قسمت بالاى گل براى معالجۀ اختلالات خون و بيمارى‌هاى چشم مفيد است

. به عنوان داروى تقويت‌كننده و تونيك براى افزايش شنوايى و تقويت ديد چشم نافع مى‌باشد

در مواردى نيز براى تهيۀ لوسيونهاى نرم‌كننده و در برخى موارد براى ورم ملتحمه چشم به كار مى‌رود

سابقا در مالايا مرسوم بوده كه از آن براى شكستگى استخوان ضماد درست مى‌كرده‌اند و بسيار مفيد بوده است

. از تخم آن در هند براى معالجۀ دفع ادرار دردناك و سرفه و اسهال خونى استفاده مى‌شود.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 408-410

[pejuhesh237]

در دويم سرد و خشك .کتاب تحفه حکیم مومن -طبع قدیم- صفحه 47

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
قابض و رادع کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 218

[pejuhesh237]

خوردن برگهاى گياه در دوران عادت ماهيانه براى زنان مضر و ممنوع است.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 409

[pejuhesh237]

و قابض و رادع و آب او با جلّاب و سكنجبين جهة حرارت معده و جگر و سدهء سپرز

و رفع سميت خانق التمر نافع و جرم او ثقيل و مصلحش سكنجبين

و قدر شربتش از آب او تا يك اوقيه و نيم و بدلش حمام

و تخمش جهة اسهال نايب مناب تخم بارتنک است

و چون كوبيده در يك رطل شير خيسانيده شب در مهتاب گذاتشه بنوشند

و سه روز به دستور و زياده بر آن مداومت كند جهة حرقه البول و بول الدم مجربست

و قدر شربتش دو مثقال است. کتاب تحفه حکیم مومن -طبع قدیم- صفحه 47

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و قابض و رادع و آب او با جلّاب و سكنجبين جهة حرارت معده و جگر و سدهء سپرز

و رفع سميت خانق التمر نافع و جرم او ثقيل و مصلحش سكنجبين

و قدر شربتش از آب او تا يك اوقيه و نيم و بدلش حمام

و تخمش جهة اسهال نايب مناب تخم بارتنک است

و چون كوبيده در يك رطل شير خيسانيده شب در مهتاب گذاتشه بنوشند

و سه روز به دستور و زياده بر آن مداومت كند جهة حرقه البول و بول الدم مجربست

و قدر شربتش دو مثقال است. کتاب تحفه حکیم مومن -طبع قدیم- صفحه 47

[pejuhesh237]

.