بلادر

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

بلادر: ماخوذ از بهلاوۀ هندى و به رومي انقرديا نامند

نام علمى آن Anacardium Occidentale L.بلادر کبیر

نام علمى آن Semecarpus anacardium L بلادر صغیر

فارسی: بلادر ، «قرص كمر»

عربی:حبّ الفهم و ثمر الفهم به جهت مشابهت آن به قلب حيوان

یونانی:

انگلیسی: بلادر كبير Cashew nut ، ميوۀ درختى است كه درخت آن را انگليسى cashew nut tree مى‌نامند، بلادر صغير Marsh nut بلادر صغير درختچۀ آن Marsh nut tree

فرانسه: بلادر كبير به زبان فرانسوى Anacarde و caju و Acajou ā pomme، ميوۀ درختى است كه درخت آن را به زبان فرانسوى Anacardier

بلادر صغير را به فرانسوى Anacarde orientale و Noix de marais درخت بلادر صغير. بلادر صغير درختچۀ آن Anacardier

و درختچۀ آن را به فرانسوى Anacardier

آلمانی:Tintenbaum

ایتالیائی:Semecarpod oriente

[pejuhesh237]

بار درختيست شبيه به شاه بلوط و پهن و مستدير و سياه

و مغزش بنفش و در درون او مثل مغز بادام و شيرين

و مابين پوست و مغز او مملو از رطوبت سياه غليظ كه عسل بلادر نامند

و درخت او بقدر درخت گردكان و برگ عريض و اغبر و تندبو

و خوابيدن در سايهء او باعث سكر و سبات کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص54
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق بخشي از تحفه بود:

ثمرى است هندى درخت آن شبيه بدرخت پهالسا و شاخهاى آن از بيخ رسته مائل بزمين

و بر زمين افتاده و هر جا شاخۀ كه آن بر زمين مى‌رسد ريشه مى‌بندد

و دو نوع مى‌باشد

يكى صغير :
و ثمر آن شبيه بنارنجي و بهي و در خامي سبز و بعد رسيدن زرد مى‌كردد

و در اندرون آن لحمى اندك شيرين با چاشني كمي و عفوصت بسيارى و بعضى مردم آن را مى‌خورند

و بر سر آن مانند اكليل دانۀ صنوبرى شكل مانند دل حيوان و بر سر آن كل آن مى‌باشد

و بعد رسيدن سياه مى‌كردد و كل آن مى‌ريزد و در اندرون ثمر آن تخمها مى‌باشد

و كوشت آن اندك شيرين چاشني‌دار با عفوصت بسيار بعضى اطفال و مردم آن را مى‌خورند

و اكليل بالاى آنكه بلادر است مغزى شيرين دارد مانند مغز بادام و بر بالاى آن مغز و زير پوست رطوبتى غليظ لزج

و آن عسل آنست كه دهن بلادر نيز نامند و طريقۀ اخذ عسل آن آنست كه سر آنكه مانند قمعى است بريده انبر را كرم كرده بدان بكيرند

و بفشارند بقوت تمام و آنچه عسل از ان برآيد در صدفى و يا در ظرفى شيشه و يا چيني جمع نمايند

و همچنين دانۀ ديكر تا بقدر مطلوب برآيد و يا آنكه بر روى سنكى و يا تابۀ آهني بكذارند

و دستۀ هاون آهني را كرم كرده بران بفشارند تا عسل آن برآيد و بدستور مذكور جمع نمايند

و يا آنكه با كنجد نرم بكوبند و اندك نمك آبى بران پاشيده در پارچۀ كرپاس قوى انداخته در شكنجه بكشند تا آنچه روغن در ان است

بخوبي و آساني برآيد پس جمع نمايند و بكار برند و بايد كه در جميع احوال دست و دهن و بيني را محافظت نمايند كه باعث تورم آنها نكردد

زيرا كه در بعضى امزجه بسبب عدم موافقت بخار و رائحۀ آن باعث تورم ابدان ايشان مى‌كردد چه جاى رسيدن عسل آن پس اكر اولا امتحان نموده

پس متوجه اخذ آن كردند بهتر است و چون خواهند كه مغز آن را تناول نمايند بايد كه بلادر درست را در آتش اندازند

تا پوست و عسل آن سوخته كردد و مغز آن نسوزد پس پوست عسل سوختۀ آن را دور كرده مغز آن را تناول نمايند

و طريقۀ استعمال عسل آن آنست كه بروغن مغز كردكان و يا كنجد تازه يا روغن كاو تازه چرب و خلط كنند

و يا با مغز كردكان و يا كنجد مقشر و يا نارجيل سائيده سرشته تناول نمايند

و يا داخل معاجين و غيرها كنند و بتنهائي بدون دهن و يا شئ دهني چنانچه ذكر يافت استعمال آن جائز نيست

و دوم كبير :
كه در بنكاله و هند مشهور به بادام فرنكي است درخت و ثمر اين نيز شبيه بدان است الا آنكه اكليل اينكه بادام فرنكي نامند

بهيأت كردۀ بز و ببزركي آن مى‌باشد و عسل اين كمتر و مغز اين شيرين‌تر و ماكول و عسل اين غير مستعمل است

و دستور خوردن مغز اين نيز بدستور نوع اول است و در نوع اول بعضى دانها كم عسل و خشك مى‌باشد و اين را بلادر ذكر مى‌نامند کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 234

[pejuhesh237]

منبت آن جنكلها.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 234

[pejuhesh237]

درخت بلادر كبير، پوست، برگها، سيب ميوه (قسمت متورم زير ميوه كه از تورم دم‌برگ حاصل شده) و سرانجام روغن مغز دانۀ آن مصارف طبى دارد.

در برمه، پوست آن نيرودهنده و مغز دانه يا بادام آن نرم‌كننده است .

در شبه جزيرۀ مالايا از جوشاندۀ پوست درخت براى بند آوردن اسهال استفاده مى‌شود

و يكى از    نوع پوستى است كه از مخلوط آن جوشانده‌اى براى رفع يبوست درست مى‌كنند

در اندونزى از شيرۀ قسمت متورم دم گل كه در زير ميوه واقع است و خيلى قابض مى‌باشد،

به صورت غرغره و مايع شست‌وشوى دهان براى معالجۀ كوئى‌نسى   يا (آماس حاد چركى لوزه و نسوج اطراف آن) استفاده .مى‌شود

از برگهاى درشت گياه مخلوط با ساير داروها در اندونزى به صورت ضماد در موارد بيمارى‌هاى پوست و سوختگى‌ها مصرف مى‌شود.

صمغى كه از ديوارۀ ميوۀ آن گرفته مى‌شود مانند شيرۀ چند گونه از جنس Rhus (سماق) موجب التهاب پوست بدن مى‌شود

و به كار بردن عسل آن يعنى رطوبت غليظ قسمت بالاى مغز در فاصلۀ بين مغز و پوست ميوه سابقا براى رفع زگيل و ميخچه و ترك پوست مصرف مى‌شد

كه چون در موارد زيادى آثار مسموميت ظاهر ساخته به همين دليل در حال حاضر استفاده از عسل آن متروك شده است.

روغن مغز دانه يا بادام آن نرم‌كننده است.

در فيليپين از قسمت كاسبرگ ميوه جوشانده‌اى درست مى‌كنند كه براى معالجۀ اسهال خونى مصرف مى‌نمايند

در كتب طب سنتى منتشره در مشرق‌زمين در مورد خواص خوردن عسل آن هم شرحى دارند

و معتقدند كه عسل آن را مشروط بر اينكه با روغن كنجد يا روغن گاو مخلوط و خورده شود و يا با مغز گرد

و يا كنجد پوست گرفته و يا نارگيل مخلوط و كوبيده و ساييده شود، مى‌توان خورد

ولى در مدارك منتشره در مغرب زمين اصولا خوردن عسل آن را مجاز نمى‌دانند.

در مورد خواص مغز بادام آن معتقدند كه براى تقويت نيروى جنسى نافع و پوست آن بخصوص مهيج است و براى سياهى موى سر مفيد است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 438-439

[pejuhesh237]

و عسل بلادر در چهارم گرم و خشك و پوست او در سیّم

و مغز او در سيّم گرم و در اول خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص54

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و مغز او بي مضرت و مبهّى و مهیّج باه

و عسل او را مخلوط به روغن گاو بايد استعمال نمود

و محلّل و مسخن و ملطف و مقرح جلد

و جهة امراض باردهء دماغى و عصبانى و رطوبى

و تقويه حفظ و دهن و رفع رطوبات و رياح و تقويه اعصاب

و رفع سلس البول و نسيان و فالج و لقوه و رعشه و خدر

و اختلاج و قطع ثاليل و وسم و ساير آثار جلد نافع

و مضر محرور و محرق خون و مورث یبوست دماغ

و جوشش دهان و بدن و جنون و سرسام و ماليخوليا

و مصلحش روغن گردكان و مغز گردكان تازه

و ماءالشعير و دوغ و هندوانه و دو مثقال او كشنده است

و قدر شربتش از ربع درهمست تا نيمدرهم

و بدلش پنج وزن او فندق و ربع آن روغن بلسان و سدس او نفط است

و اكتحال او در چشم چهار پايان مورث بياض چشم

و رافع آن خربق و ضماد او با ادويهء مناسبة غير مقرحه

جهة جميع امراض بارده نافع و بخور او زايل كنندهء بواسير است

و مسقط دانهء اوست و پوست بلادر مبهّى

و جهة حفظ سياهى مو بغايت مؤثر است

خصوصا هرگاه با روغن بطم تدبير او كرده باشند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص54

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و نهيج بدن مصلح آن روغن كردكان و مغز تازۀ آن و مغز نارجيل تازه و كنجد مقشر

و استنشاق روغن بنفشه و خورانيدن ماء الشعير و اشياء بارده

و مصلح تهبج عارض از ان كويند روغن ماهي ريزه است كه بهندى تنكره نامند كه در روغن كنجد طبخ نموده بر بدن

ضماد آن با ادويۀ مناسبۀ غير مقرحه جهت جميع امراض بارده نافع و مغز آن لذيذ و بى‌مضرت و مبهي و مهيج باه و پوست آن مهيج باه


و دستور اخذ عسل آن و خوردن بلادر و مركباتى كه اصل و عمود در انها عسل آن است

مانند انقرديا و جوارش بلادر و حلوا و دلبهره و دهن و عرق و لبانۀ طولونيه و مزيد العمر و معجون آن در قرابادين ذكر يافت

بدانكه شخصى كه بلادر خورده باشد و او را امراض حاده و سوزش باطن و جراحات و التهاب و جوشش زبان و حلق و وسواس عارض شده باشد

علاج او آن است كه او را مسكۀ تازه و روغن كاو و يا كوسفند و يا روغن كنجد تازه بخورانند و بر بدن او مكرر بمالند

و فادزهر و جدوار مجرب با دوغ كاو تازه سائيده بخورانند تا آنكه حدت و لذع آن اندك تسكين يابد

پس ماء الشعير و دوغ كاو ترش و شورباى چرب و برنج چرب خصوص بروغن كنجد تازه بخورانند

و در بيني او روغن بنفشه و بادام بچكانند و بر سر او چيزهاى خنك نيز بمالند مانند روغن كل با شير زنان و امثال آن

و نطول نمايند بر سر آن آبى كه بنفشۀ خشك و پوست خشخاش و جو مقشر و تخم كاهو

و بيخ لفاح از هريك يك مشت در ان بجوشانند تا آنكه آب سرخ كردد و صاف نموده مكرر بر سر او بريزند

و لعاب بزرقطونا با جلاب و آب انار و اشياء باردۀ رطبه و آب كوشتها بخورانند

و مصلح قروح حادث از بلادر موم روغن مصنوع از موم سفيد و روغن كل است خواه قروح ظاهرى باشد يا باطني کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 235

[pejuhesh237]

و مغز او بي مضرت و مبهّى و مهیّج باه

و عسل او را مخلوط به روغن گاو بايد استعمال نمود

و محلّل و مسخن و ملطف و مقرح جلد

و جهة امراض باردهء دماغى و عصبانى و رطوبى

و تقويه حفظ و دهن و رفع رطوبات و رياح و تقويه اعصاب

و رفع سلس البول و نسيان و فالج و لقوه و رعشه و خدر

و اختلاج و قطع ثاليل و وسم و ساير آثار جلد نافع

و مضر محرور و محرق خون و مورث یبوست دماغ

و جوشش دهان و بدن و جنون و سرسام و ماليخوليا

و مصلحش روغن گردكان و مغز گردكان تازه

و ماءالشعير و دوغ و هندوانه و دو مثقال او كشنده است

و قدر شربتش از ربع درهمست تا نيمدرهم

و بدلش پنج وزن او فندق و ربع آن روغن بلسان و سدس او نفط است

و اكتحال او در چشم چهار پايان مورث بياض چشم

و رافع آن خربق و ضماد او با ادويهء مناسبة غير مقرحه

جهة جميع امراض بارده نافع و بخور او زايل كنندهء بواسير است

و مسقط دانهء اوست و پوست بلادر مبهّى

و جهة حفظ سياهى مو بغايت مؤثر است

خصوصا هرگاه با روغن بطم تدبير او كرده باشند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص54

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و نهيج بدن مصلح آن روغن كردكان و مغز تازۀ آن و مغز نارجيل تازه و كنجد مقشر

و استنشاق روغن بنفشه و خورانيدن ماء الشعير و اشياء بارده

و مصلح تهبج عارض از ان كويند روغن ماهي ريزه است كه بهندى تنكره نامند كه در روغن كنجد طبخ نموده بر بدن

ضماد آن با ادويۀ مناسبۀ غير مقرحه جهت جميع امراض بارده نافع و مغز آن لذيذ و بى‌مضرت و مبهي و مهيج باه و پوست آن مهيج باه


و دستور اخذ عسل آن و خوردن بلادر و مركباتى كه اصل و عمود در انها عسل آن است

مانند انقرديا و جوارش بلادر و حلوا و دلبهره و دهن و عرق و لبانۀ طولونيه و مزيد العمر و معجون آن در قرابادين ذكر يافت

بدانكه شخصى كه بلادر خورده باشد و او را امراض حاده و سوزش باطن و جراحات و التهاب و جوشش زبان و حلق و وسواس عارض شده باشد

علاج او آن است كه او را مسكۀ تازه و روغن كاو و يا كوسفند و يا روغن كنجد تازه بخورانند و بر بدن او مكرر بمالند

و فادزهر و جدوار مجرب با دوغ كاو تازه سائيده بخورانند تا آنكه حدت و لذع آن اندك تسكين يابد

پس ماء الشعير و دوغ كاو ترش و شورباى چرب و برنج چرب خصوص بروغن كنجد تازه بخورانند

و در بيني او روغن بنفشه و بادام بچكانند و بر سر او چيزهاى خنك نيز بمالند مانند روغن كل با شير زنان و امثال آن

و نطول نمايند بر سر آن آبى كه بنفشۀ خشك و پوست خشخاش و جو مقشر و تخم كاهو

و بيخ لفاح از هريك يك مشت در ان بجوشانند تا آنكه آب سرخ كردد و صاف نموده مكرر بر سر او بريزند

و لعاب بزرقطونا با جلاب و آب انار و اشياء باردۀ رطبه و آب كوشتها بخورانند

و مصلح قروح حادث از بلادر موم روغن مصنوع از موم سفيد و روغن كل است خواه قروح ظاهرى باشد يا باطني کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 235

[pejuhesh237]

.