بشنين

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

بشنین: «نيلوفر مصرى» يا «نيلوفر نيل»
گياهى است از خانوادۀ Nymphaeaceae

دو گونۀ آن با نام علمى Nymphaea lotus و Nymphaea caerulea شبيه ساير ارقام نيلوفر آبى است

اهل مصر آن را عرايس النيل نامند از جهت آنكه در هنكام بركشتن آب نيل و ماندن آن جابجا در ان مى‌رويد .

فارسی:

عربی:

یونانی:

انگلیسی: Water lily و Egyptian water lily

فرانسه: Nenuphar de Nil يا Lotus egyptien

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

نوعى از نيلوفر و ساقش بقدر عمق آب و گلش سفيد

و بقدر قبهء خشخاش و در وقت طلوع آفتاب از آب بيرون مى آيد و در غروب نهان مى شود

و تخمش شبيه به جاورس و بيخش مثل شلغم

و از آن كوچكتر و در رنگ و طعم مثل زردهء تخم مرغ است

و اهل مصر آن را پخته و خام مى خورند کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص49

تن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و سر آن مانند كوزۀ خشخاش و بزركتر از ان و در ان دانها شبيه بجاورس

و اهل مصر آن را خشك نموده و آرد كرده نان از ان مى‌سازند

و بيخ آن مانند شلغم و سيب و آن را پيارون نامند و خام و پختۀ آن را مى‌خورند

و پختۀ آن زردرنك شبيه بزردۀ تخم‌مرغ در رنك و طعم و دو صنف مى‌باشد خنزيرى و اعرابي و اعرابي آن بهتر و بيخ آن با عطريت

و در هند و بنكاله چيزى شبيه باين مى‌شود در غديرها و بچيزها كه تالاب و جهيل مى‌نامند

در اوائل هنكام طغياني آب و آن را كنول مى‌نامند

و ثمر آن كنول كته و بيخ آن را سلكى

و كل آن شبيه بكل نيلوفر و خوشبوتر و بزركتر از ان و طرف زيرين بركهاى آن سفيد

و بالاى آن كلابي و سرخرنك و بسيار خوش منظر و غنچۀ آن صنوبرى شكل بهيأت دل

و ساق آن مجوف و بسيار طولاني و برك آن پهن و بر روى آب مفروش

و ثمر آن بهيأت كوزۀ خشخاش بسيار بزركي و سرفواره‌اى

و در اندرون آن دانها بمقدار ثمر طوس و فندق و كوچكتر از ان كه بهندى نيم نامند مدور اندك طولاني با پوست سبز اندك صلبي

و در اندرون آن پوست سفيد نازكى و مغز آن مانند مغز فندق و بادام و پسته و باقلا دو پارچه

و در ان زبانۀ سبز نازك تلخ طعمي آن را دور كرده و مغز آن در هنكام خامي شيرين و لذيذ و نازك و آن را مى‌خورند

و بعد رسيدن و خشك شدن صلب مى‌كردد

و آن را در ظرفى كلي بالاى آتش بريان كرده نيز مى‌خورند و نيز آن را اس نموده و نان پخته بطريق سويق نيز مى‌خورند

و بيخ آن را نيز در خامي خام و بعد رسيدن پخته مى‌خورند ممسك و متوى باه مى‌دانند کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 221

[pejuhesh237]

و مصريست و در حين زيادتى آب رود نيل مى رويدکتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص49

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.هيج جزء آن سمي نيست
در مصر معمول است كه اين دانه‌ها را گرفته خشك كرده و به شكل آرد در مى‌آورند و از آن نان تهيه مى‌كنند.

ريشۀ آن ضخيم و متورم است و قسمت متورم آن را به‌طور خام يا پخته مى‌خورند.

پس از پخته شدن زرد رنگ شبيه زردۀ تخم مرغ مى‌باشد و كمى معطّر است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 4 ص 381

[pejuhesh237]

و در دويم سرد و در اول دويم ترکتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص49

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و.

[pejuhesh237]

و در جميع افعال مثل نيلوفر و بيخش مقوى معده و باه

و جهة زحير و اسهال صفراوى و با شير جهة سرفه نافع

و گلش با قوهء محلله و روغن معمول از گل او جهة ذات الجنب و جنون

و دردسر حار و شقيقه سعوطاً و طلاءً مفيد و شربت او در افعال مثل شربت نيلوفر

و دانهء او محلل ورمها و جهة بواسير نافع و گويند مضر مثانه و مصلحش عسل

و قدر شربتش تا هيجده مثقال و بدلش نيلوفر است. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص49

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و در جميع افعال مثل نيلوفر و بيخش مقوى معده و باه

و جهة زحير و اسهال صفراوى و با شير جهة سرفه نافع

و گلش با قوهء محلله و روغن معمول از گل او جهة ذات الجنب و جنون

و دردسر حار و شقيقه سعوطاً و طلاءً مفيد و شربت او در افعال مثل شربت نيلوفر

و دانهء او محلل ورمها و جهة بواسير نافع و گويند مضر مثانه و مصلحش عسل

و قدر شربتش تا هيجده مثقال و بدلش نيلوفر است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص49

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

ريشۀ متورم پختۀ آنكه معمولا با گوشت پخته مى‌خورند مقوى معده است

و براى قطع اسهال صفراوى و شكم روش نافع مى‌باشد.

اگر با شير خورده شود سرفه را قطع مى‌كند. روغن گل آن براى رفع درد سر گرم و جنون نافع است

و شربت آن از نظر خواص شبيه شربت نيلوفر است.

دانه‌هاى آن محلل ورم است و براى بواسير نافع مى‌باشد.

چون براى مثانه مضّر است معمولا آن را با عسل بايد خورد. مقدار خوراك آن تا  ٩٠  گرم مى‌باشد. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 4 ص 381

[pejuhesh237]

.