آذريون

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

گياهى است از خانوادۀ Compositae نام علمى آن Helianthus annuus L. مى‌باشد.

آذریون :بر وزن آذربو است بزيادتي نون و بجاى باى موحده ياء مثنات تحتانيه است

و آذريون بمعني آتش‌گون است و بعضى كفته‌اند كه نوعي از اقحوان است

و بعضي ان را رد كرده‌اند كه نه چنين است و بهندى سورج مكهي نامند

فارسی: به فارسى گل آفتاب پرست نامند

عربی:و كويند كه عرب آن را حتوه نامند و شعراى عرب آن را مى‌ستايند و شكوفۀ ان در ميان شكوفها بغايت مشهور است، عباد الشمس


انگلیسی:Sunflower

فرانسه:Helianthe و Helianthe annuel و Tournesol و Fleur du soleil و Grand soleil

آلمانی:GEMEINE SONNENBLUME

ایتالیائی:SOLE-GIRASOLE-MIRASOLE

[pejuhesh237]

نباتيست ما بين شجر و گياه به قدر زرعى برگش بي زوايد و نرم به قدر برگ جرجير

و با اندك زغبیّه و گلهاى او بزرگ و پهن و مدوّر و زرد و درخشنده

و در وسط او برگهاى ريزه سياه مايل به سرخى و به غايت خوش منظر

و هميشه رو به آفتاب دارد و به حركت او دور می كند و برّى او قویتر از بستانيست

و تشويش اقوال مؤلف اختيارات بر ارباب بصر پوشيده نخواهد بود.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص 17


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود









گیاهی یک ساله و دارای ساقه راست و خشن و به ارتفاع 2 متر گاهی بیشتر که به عنوان زینت و یا استفاده از دانه روغنی ان پیوسته در وسعت های پهناوری از کشورهای مختلف پرورش می یابد .

افتاب گردان برگ های منفرد به شکل قلب و پوشیده از کرک با کناره دندانه دار دارد.

کاپیتولهای ان بسیار بزرگ و به قطر 10 تا 25 سانتی متر است .و برروی نهنج ان 2 نوع گل ،یکی لوله ایی و دیگری زبانه ای ،به رنگ زرد و محصور در انولوکری مرکب از برکته های بزرگ خشن و نوک تیز جای دارد.

گل های لوله ایی ان با انکه به رنگ زرد روشن است معهذا چون در بین انها تارهای نازک جای دارد از این جهت مجموعا به رنگ تیره جلوه میکند .

کاپیتو ل های گل افتاب گردان تدریجا پس از ظاهر شدن کامل گلها خمیدگی و حالت اویخته پیدا میکند .

میوه فندقه ان نسبتا بزرگ ، بیضوی،دارای 2 برجستگی،به رنگ تیره یا بنفش مایل به سیاه گاهی دارای خطوط سفید رنگ و یا خاکستری مشخص و مغز درون ان روغن دار و دارای طعم مطبوع است.

مغز درون میوه که 50 درصد وزن کلی ان را تشکیل میدهد 45 تا 48 درصد مواد چرب دارد.گیاهای دارویی دکتر زرگری جلد 3 ص176-175


تخم يا دانه‌هاى آن معمولا به رنگ تيره يا سياه مى‌باشد و مغز آن سفيد است.

واريته‌هاى مختلفى با دانه‌هاى سفيد و ابلق نيز وجود دارد. گل آفتاب‌گردان از گياهان با دانه‌هاى روغنى است.

كاشت تخم گل آفتاب‌گردان در اوايل بهار انجام مى‌گيرد. خاك بايد عميق و غنى باشد

و تخمها را به فواصل حدود  ۵ / ٠  متر از يكديگر مى‌كارند. برداشت تخم در اوايل پاييز مى‌باشد.


روغن تخم آفتاب‌گردان از روغنهاى خوراكى مطبوع و مايع است

زيرا قسمت عمده يعنى در حدود  ۵٧  درصد آن را لينولئين تشكيل مى‌دهد

و درعين‌حال روغن آفتاب‌گردان جزء روغنهاى سيكاتيو است و از اين جهت شبيه روغن كتان مى‌باشد

و در نقاشى و صنايع رنگ‌رزى كاربرد دارد.

كنجالۀ تخم آفتاب‌گردان كه پس از روغن‌گيرى باقى مى‌ماند داراى در حدود  ١٢ - ١٠  درصد مواد ازته است لذا خوراك دام خوبى است،

به علاوه برگهاى گياه و ساقه‌هاى نازك سبز گياه نيز چون مواد آلبومى نوئيدى قابل ملاحظه‌اى دارد براى گاو شيرى علوفۀ خوبى مى‌باشد.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 419-420

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

قسمت مورد استفاده افتابگردان مغز روغن دار ميوه،گل و حتي قطعات ساقه ان است.

هيج جزء آن سمي نيست.









از مغز ساقه افتابگردان مي توان به صورتي كه مغز ساقه اقطي بكار ميرود براي تهيه برش هاي ميكروسكوپي در ازمايشگاهها استفاده به عمل اورد.

عصاره الكلي حاصل از گلهاي تازه و قطعات ساقه گياه در روسيه مصرف جاري براي رفع تب دارد.

سابقا از ان براي معالجه كودكان مبتلا به مالاريا كه در انها عامل بسياري در مقابل مقادير زياد كينين مقاومت نشان ميداده است استفاده به عمل ميامد.

دانشمندان قرن حاضر نظير نيز از ان در معالجه مارلاريا نتايج نيكو به دست اوردند.

مصرف مخلوط عصاره مذكور با هموزنش اوكاليپتوس براي رفع التهاب پرده جنب فراخ شدن برونش ها نزله هاي ناحيه برونش همراه با التهاب مخاط

و خروج اخلاط متعفن حتي غانقراياي ششي توصيه شده است.

با مخلوط كردن له شده دانه افتابگردان در اب امولسيوني تهيه ميگردد كه در طب عوام به عنوان مدر و خروج ترشحات مخاط ها مصرف مي شود.

له شده مذكور اگر با افزودن مقدار كمتري اب به صورت خميري شكل درايد اثر ملين دارد و در باد سرخ نيز بر روي پوست بدن بيماران اثرداده مي شود.

از مصارف ديگر افتابگردان ان است كه برگ ان را در بعضي نواحي با برگ توتون مخلوط نموده مانند سيگار دود مي كنند.

تفاله مغز دانه كه پس از استخراج روغن به دست ميايد غذاي مقوي و بسيار خوب براي چهارپايان است

و اگر به مصرف تغذيه گاو برسد موجب افزايش مقذرا شير ان خواهد شد. مغز دانه افتابگردان اگر به طيور و مرغ خانگي داده شود تعداد تخم سالانه انها را افزايش ميدهد.

مصرف ان در اسب موجب شفاف شدن موي حيوان ميگردد. روغن فشار دوم افتابگردان در صنعت به مصرف تهيه صابون و هم چنين ورني هاي فاسد نشدني مي رسد.

بائيدرژن دادن به اين روغن و يا بدون ان در ساختن مارگارين و چربي هاي گياهي استفاده مي شود.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد سوم ص 175-178


.تخم آفتاب‌گردان مدر و نرم‌كنندۀ سينه است، براى رفع ناراحتى‌هاى برونشها، ناراحتى‌هاى حنجره،

صاف كردن صدا و ناراحتى‌هاى ريوى اثر شفابخشى دارد.

براى تسكين سرفه و در سرماخوردگى مفيد است و براى خنثى كردن سم عقرب نيز نافع مى‌باشد.

در چين مرسوم است طبق گل آفتاب‌گردان را گرفته با گوش داخلى خوك باهم مى‌پزند

و از جوشاندۀ آن پس از صاف كردن مى‌خورند براى رفع طنين يا صداهاى گوش نافع است ..کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 421-422

[pejuhesh237]

در دويم گرم و خشك .کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص 17

[/size]
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

كرم و خشك است در اول سوم و بعضي در دوم كفته و كرمي كل ان زياده از ساير اجزاى ان کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 85

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و محلّل و جالى و با قوّهء ترياقیه و مدّر حيض و فضلات و مسقط جنين

و مبهّى و مفتح قوى و مفتت حصاه و جهة جراحت ريه و تقوية معده و جگر

و وجع فؤاد و بواسير و گزيدن هوام و گريزانيدن او و تنقيهء دماغ

و احشاء و رفع قولنج و تفتيح سدّهء دماغى و نقصان شمّ و استقاء و يرقان

و امّ صبيان و امراض بارده و چهار درهم از آب برگ او با آب گرم مقيّئ قوى

و يك درهم او مقوّى دل بارد المزاج و مورث غضب در محرور المزاج

و دو درهم از برگ كوبيدهء او جهة اخراج جنين و رفع احتباس حيض

و ضماد او جهة درد مفاصل و عرق النّساء و خنازير و بر كمر جهة نعوظ

و حمول بيخ او مسقط جنين و معين آبستنى عاقر و آب بيخ او جهة درد دندان بارد نافع

و مضرّ سپرز و مصلحش فانيد و عسل و مضرّ محرورين و مصلحش سكنجبين

و قدر شربتش از آب گل و برگ و بيخ او تا چهار مثقال و از جرم او يك مثقال

و بدلش مثل و نصف او سليخه و ربع او زعفران و از خواص اوست كه مگس به گل او نمی نشيند

و از دود او موش و چلپاسه می گريزد .کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص 17

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و محلّل و جالى و با قوّهء ترياقیه و مدّر حيض و فضلات و مسقط جنين

و مبهّى و مفتح قوى و مفتت حصاه و جهة جراحت ريه و تقوية معده و جگر

و وجع فؤاد و بواسير و گزيدن هوام و گريزانيدن او و تنقيهء دماغ

و احشاء و رفع قولنج و تفتيح سدّهء دماغى و نقصان شمّ و استقاء و يرقان

و امّ صبيان و امراض بارده و چهار درهم از آب برگ او با آب گرم مقيّئ قوى

و يك درهم او مقوّى دل بارد المزاج و مورث غضب در محرور المزاج

و دو درهم از برگ كوبيدهء او جهة اخراج جنين و رفع احتباس حيض

و ضماد او جهة درد مفاصل و عرق النّساء و خنازير و بر كمر جهة نعوظ

و حمول بيخ او مسقط جنين و معين آبستنى عاقر و آب بيخ او جهة درد دندان بارد نافع

و مضرّ سپرز و مصلحش فانيد و عسل و مضرّ محرورين و مصلحش سكنجبين

و قدر شربتش از آب گل و برگ و بيخ او تا چهار مثقال و از جرم او يك مثقال

و بدلش مثل و نصف او سليخه و ربع او زعفران و از خواص اوست كه مگس به گل او نمی نشيند

و از دود او موش و چلپاسه می گريزد .کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص 17

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.