کبریت

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
كبريت
به فارسى گوگرد نامند
و آن اصل حار مواليد و زيبق اصل بارد آن و چهار قسم می باشد
يكى سرخ شفاف و لامع و كبريت احمر نامند
و يكى زرد و مايل به سبزى و او را مصطكاوى و اصابعى نامند
و يكى سفيد و مسمى به گوگرد فارسيت
و قسم چهارم مايل به كبودى و او را كبريت اسود و كدر نامند
و آنچه از طبيخ آب چشمهاى گرم
و از خاك بعض اماكن به هم می رسد مايل به سياهى می باشد
و بهترين او احمر است و يا اصطلاح اهل كيميا اكسير مصنوع در غايت سرخى
و مسمى به گوگرد احمر است نه معدنى او
و اقسام او در آخر سيم گرم و خشك است
و گرمى او غالب است بر خشكى و قوتش تا سى سال باقيست
و در غايت دهنيت و تدبير او به طريقى كه محترق نگردد
از اسرار عظيمه و در غايت اشكالست
و محلل و ملطف و مسخن و مجفف و جالى و جاذب
و شرب او مقاوم جميع سموم
و با زردهء تخم نيم برشت جهة سرفهء رطوبى و ربو
و اخراج چرك و بلغم سينه و شش و رفع يرقان و زكام و نزله
(+ و طلای او مسکن ضربان اعضا و سفید کننده موی دو بار بدستور با بول
و آب دهن جهة گزیدن هوام و با عاقرقرحا و عسل و سرکه)جهة جذام
و جوششهاى سوداوى عجيب الاثر است
و با سركه و نطرون و علك البطم جهة قلع آثار و حكه و جرب و بهق
و برص ناخن و تقشر جلد و داء الحيه و داء الثعلب و آكله و قروح رطبه
و با حنا جهة قوبا
و با سركه و قيموليا جهة سعفه
و با جند جهة تحليل صلابات
و با حب الفار جهة امراض بارده(+ و صداع)
و با ماست و نيم وزن او گوگرد و صمغ عربى جهة سعفه و قروح سر و قوبا مجرب
و با بورهء ارمنى و عسل و ادويهء مناسبه جهة نقرس نافع
و دزور او بر بدن قاطع عرق
و سعوط او جهة سكته و شقيقه مفيد
و بخور او حابس زكام
و نزله و مسقط جنين است به سرعت و باعث گريزانيدن هوام
و بخور و قطور او رافع کرى و ثقل سامعه
و مضر معده و مصلحش كثيرا و شير تازه
و شربتش از دو دانگ تا يك مثقال
و بدلش در اكثر افعال زرنيخ
و مصعد او جهة تكليس معادن و رفع چرك او بيعديل
و سفيد كردهء او نايب مناب جوهر زرنيخ است
و روغن گوگرد بنهجى كه ساختن او در دستورات مذكور است
جهة جميع دردهاى بارد و جرب و حكه و سعفه و قوبا بيعديلست
و عرق گوگرد بغايت مجفف و سريع النفوذ و محرق و مفرح جلد
و جالى و رافع رطوبات و مسخن و محرق اخلاط
و ماليدن او بر دندان رافع گوشت فاسد بن دندان و كثافات آنست
و طريق عرق گرفتن در دستورات مذكور است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-215