زنجار

توسط **pejuhesh237** » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 10:07 am

بسم الله الرحمان الرحیم

توسط **pejuhesh237** » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 10:10 am

تحفه حکیم مومن
زنجار
به فارسى زنگار گويند و معدنى او از كان مس به هم م یرسد
و دهنهء مسى عبارت از وست و مصنوع او اقسام است يكى را زنجار مجرور نامند
و آن زنگ مس است كه سرپوش مس را بر طرف سركهء كهنه بنهجى منطبق سازند
كه مانع از صعود بخار سركه گردد و بعد از هر ده روز از آن سرپوش زنگرا بتراشند و جمع كنند
و يكي را زنجار دودى نامند و او را از صفايح مس كه هر روز سركه كه بر آن پاشيده و در سرداب بگذارند
تا زنگ گرفته هر پنج مثقال زنگ او را با سركه كهنه در همان مس بسايند تا غليظ گردد
و شب يمانى و ملح اندرانى و بورهء سرخ از هر يك چهار مثقال اضافه نموده در آفتاب خشك كرده به هيئة فتيله بسازند
و اقسام ديگر نيز در دستورات مذكور است
و بهترين او معدنى
و دوديست در چهارم گرم و خشك و از سموم قتاله و اكّاله و معفن و لذّاع و سترندهء گوشت
و مورث قرحه و قالع آثار و با موم و روغن بيلذع
و مانع زياده شدن قروح خبيثه و ساعيه و ورم جراحات
و جهة رويانيدن گوشت و با صمغ البطم و بورهء سرخ جهة جرب متقرح و برص
و پختهء او با عسل جهة تنقيهء چرك جراحت و دانهء بواسير و ناصور مقعد
و مطبوخ او با سركه و عسل جهة قروح لثه و جوششها بغايت مفيد
و سائيدهء او با شير دختران و سركه و عسل در هاون مس به حدى كه غليظ و خشك شود جهة حدة بصر و قلع بياض و ناخنه و دمعه و سبل و سلاق مجرب
و محرق او كه در سودن شبيه به توتيا گردد جهة جرب و استرخاى پلك چشم و سلاق نافع
و طلاى او با فندق سوخته و كتيراى سرخ و سفيدهء تخم مرغ جهة كل جراحات سطح بدن مجرب
و مضر اعضاى عصبانى و يك درهم او كشندهء به قرحهء جگر
و بعد از تجاوز او از معده عديم العلاج و بايد قدر قليل او را با ادويهء مغريه استعمال نمود
و چون دهن را با آب مملو ساخته از زنجار دودى در بينى صعود كنند جهة رفع بدبوئى و قروح خبيثهء آن مجرب
و با ادويهء مناسبه جهة قروح شهديهء سر مفيد است.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص-138