نلاوت روان

[najm111]

.

[najm111]

مرسولاتي كه در اين باره در بوستان تلاوت منتشر شده است:
بوستان تلاوت 36 و بوستان تلاوت 38

[najm111]

هوالله العلي الاعلي
بسم الله الرحمان الرحيم

تلاوت يعني ترتيل
ترتيل نحوه تلاوت مطلوب حق تعالى است
الله تبارك و تعالي در سوره مزمل فرمود:
ورتّل القرآن ترتيلاً
» و ترتيل كن قرآن را ترتيل كردني«
و در بياني از حضرت مولا علي (صلوات الله علیه) آمده است:
انّ القرآن لايقرأ هذرمه ولكن يرتّل ترتيلا
»همانا قرآن نبايد با شتاب خوانده شود، بلكه بايد آرام و با تأني تلاوت شود«
از امام صادق(صلوات الله علیه) درباره آيه ترتيل پرسيدند، فرمود: امير المؤمنين فرموده است: يعني قرآن را خوب بيان كن و همانند شعرا آن را به شتاب نخوان و مانند ريگ آن را پراكنده نساز!
بنا براين ترتيل يعني با آرامي و تاني و شمردكي و اين بايد روان باشد
تلاوت روان يعني اينكه مثل حركت آب كه به راحتى جريان مي يابد ادا شود، نه مثل جريان و ريزش جسب مايع باشد كه با فشار حركت مي كند
خصوصيت ترتيل آرام و رها و بدون فشار و تكلف ادا شدن است
نكته مهمي كه بسياري افراد آنرا رعايت نمي كنند
هر جند بخاطر اداي خوب تلفظ حروف و صداها
و رعايت قواعد تجويد
و يا اجراي نغمات تلاوت باشد
همه بايد يادبكيرند كه طوري اين نكات را رعايت كنند
كه روان بودن و بدون زور و فشار و خالي از تكلف ادا شدن تلاوت رعايت شود
و الا از تلاوت توصيه شده در كلام وحي بدور است
در اين تلاوت ضمن اداي صحيح مخارج حروف و قواعد تجويد و اظهار نغمات تلاوت
ولى همه در زير لواي روان بودن تلاوت و بدون تكلف و فشار ادا شدن انجام مي كيرد
رواني قرائت و آرامش در تلاوت كه مشخصه روش ترتيل در تلاوت است
روان بودن و غير روان بودن تلاوت
روان بودن تلاوت جند جور مطرح است
يكي براى مبتدئين كه آنقدر تمرين كرده باشند كه بدون كَير كردن قرآن را راحت بخوانند در واقع اين نوع مي شود: راحت و آسان تلاوت كردن
تلاوت غير روان يك مثالش نوآموزان قرآني است كه مخارج حروف عربي را بخاطر اينكه خوب ادا كنند با فشار و تكلف ادا مي كنند، اين غير روان بودن را اهل تلاوت رايج هم متوجهند و در درسهاشان تذكر مي دهند، لذا بحث روانخواني از تلاوت روان جدا ست
دوم اينكه غير مبتدئين كه مخارج و صفات را ياد كرفته اند بعضي از آنها براى اينكه مي خواهند خوب ادا كرده باشند در اداي مخارج و صفات به افراط كشيده شده و آنها را با تكلف ادا مي كنند، كه نبايد اينطور عمل كنند و در واقع بايد: تلاوت شان ضمن صحت و دقت بدون تكلف ادا
ولي هيج كدام از اين دو قسم غير روان موضوع بحث تلاوت روان كه ما داريم نيست.
موضوع بحث ما بالاتر از اين است
سوم: افراد حرفه اى و قراء معروف جهاني كه از نظر توانائي تلاوت و اداي مخارج و صفات نوعا مشكلي ندارند ولي جون يك عاداتي در تلاوت متداول شده كه مثلا هر جه بيشتر نغمات بكار ببرند يا مثلا هر جه با نفس طولاني تر مقدار بيشتري از آيات را يكجا بخوانند يا مثلا هر جه در طبقات بالاتر صوتي اجراي تلاوت كنند، ماهرتر هستند،
اينها بارامترهائي است كه هر جند در جاي خودش هنر است
ولي طوري اصل و ملاك شده كه ملاكهاى اساسي تلاوت كه در تعليمات كلام وحي مطرح شده است فراموش و بدون ملاحظه رعايت آنها به اين نوع هنرنمائي بيرون از تعليم وحي مي بردازند
و اين اشتباه است جون اينجا اصل مهمتر نغمه سرائي و آوازخواني هنرمندانه نيست كه فقط از الفاظ قرآن استفاده شود، و هدف ما تلاوت قرآن است
خيلي فرق مي كند بين:
نغمه سرائي و آوازخواني هنرمندانه كه فقط از الفاظ قرآن استفاده شود،
با
تلاوت قرآن
الان بسياري از تلاوتها از تلاوت بيرون است و تنها نغمه سرائي و آوازخواني هنرمندانه اي است كه فقط از الفاظ قرآن استفاده مي شود،
يكي از عيوب اين نوع اجراها به اسم تلاوت، القاي معناي اشتباه در باب تلاوت و معرفي غلط تلاوت ا ست
وقتي در تلاوت به اشتباه بنا شد :
هر جه با نفس طولاني تر مقدار بيشتري از آيات را يكجا بخوانند يا مثلا هر جه در طبقات بالاتر صوتي اجراي تلاوت كنند، ماهرتر هستند
يكي از عوارضش اين است كه تلاوت با زور ادا مي كند تلاوت روان نيست، جون مي خواهد دور بردارد كه در طبقات صوتي بالا بخواند يا جند آيه يا فقره را يكجا با يكنفس بخواند ناجار از همان ابتداي جمله زور مي زند
اين كار ممكن است او را به اجراي طبقات صوتي بالا يا جند فقره يكجا و يكنفس خواندن موفق كند ولي ديكر تلاوت نيست، جون با زور و فشار ادا كرد، و اين نوع ادا ديكر روان نيست و فاقد حقيقت ترتيل و هويت تلاوت است
آن فشار و زوري كه قراء مجودة و بالتبع بعد از عادت در مرتلة هم مبتلا هستند، كه جون مي خواهند دور بردارند كه قطعه اى را در طبقات صوتي بالا بخوانند يا اينكه فقراتي را يكجا و يكنفس بخوانند، آن زوري كه از ابتداي اين مرحله مي زنند تلاوتشان را تبديل به تلاوت غير روان مي كند
البته در تلاوت مجودة و آواز خواني در اواخر يك مقطع بلند و به آخر رسيدن نفس خواه ناخواه فشاري بر قاري وارد شده و اين موارد خاص قهرا كمي با فشار خوانده مي شود، ولى از ضعفهاى رايج در تلاوتهاي مجودة و حتى برخي تلاوتهاى ترتيل رايج، اين است كه بسياري از قاريان از همان اول آيه و قوت نفس و تازكي آن هم؛ با زور و فشار مي خوانند،
همه اينها خاصيتش براى خوشنوايي است براى كوش دادن به آوازخوش است كه اكر منافي آداب و معاني قرآني نباشد اشكالي ندارد
ولي هيجكدام از اينها تلاوت مورد تعليم مكتب وحي نيست
و اصلا تلاوت نيست تلاوت آنست كه ترتيل باشد
نه ترتيل اصطلاح رايج ، ترتيل كه در قرآن ذكر شده، همانكه خازنان وحي توضيح داده اند: اولين مشخصه اش روان و بدون فشار ادا شدن است
عبدالباسط تقريبا همه تلاوتهايش با زور زدن است از همان اول بسم الله....
باز برخي از قراء مجودة ابتدايش را روان مي خوانند بعدا در طبقات بالا و سرهم خواني به زور مي افتند ولي اين از همان ابتدا حتى در بسم الله ترتيل
حتى نامداراني در تلاوت مانند محمد صديق منشاوي هم به اين نقيصه مبتلا بوده
هرجند قاري موفق به اجراي آوازخواني قرآني در طبقات صوتي بالا و نمايش برده صوتي بالا شده و نيز بتواند يك آيه و يا جند آيه را در يك نفس بخواند ليكن ديكر اين تلاوت واجد حقيقت ترتيل و هويت تلاوت (روان و بدون فشار) نبوده و تلاوت مورد تعليم كلام وحي و خازنان وحي، نمي باشد
لذا بايد توجه كنيم كه هر قرآن خواندني ولو از نظر تجويد صحيح باشد و از نظر آواز كوشنواز باشد؛ اين تلاوت حقيقي نيست فقط آوازخواني قرآني است تلاوت حقيقي قرآن آنست كه ترتيل باشد يعني كه واجد حقيقت ترتيل نه اصطلاح رايج، تلاوت حقيقي بايد ماهيت و هويت تلاوت منظور نظر كلام وحي را دارا باشد و آن تلاوتي است كه (روان و بدون فشار) باشد و اين همان تلاوت مورد تعليم و توصيه كلام وحي و خازنان وحي، است
از عوارض جانبي رواج اين اشتباه (تلاوت زوري) القاء معناي غلط به عموم و مبتدئين و ايجاد تصور نادرست كه تلاوت يعني اين كه غلط است و اصلا فكر مي كند تا حتجره اش را نفشارد و زور نزند تلاوت نكرده است!
فردي رفته بود خدمت مرحوم ملا علي كني در تهران براى اينكه مجوز رقص بكيرد برسيده بود ايشان كفته بود حرام است بعد شروع كرده بود به برسيدن از اينكه آيا اكر دست راستم را اينكونه تكان دهم مشكل دارد ؟ آن مرحوم كفته بود نه ...خلاصه تا دست جب و ياي راست و جب را هم برسيده بود كه وي كفته بود مشكل ندارد ليكن بعد از آن شروع كرده بود به ... مرحوم ملا علي كني كه خيلي ناراحت شده بود صحنه را نكاه مي كرد آن مرد هم كفته بود كه خودتان كفتيد اشكال نداردآن مرحوم هم با تاملي كوتاه كفته بود مفرداتش خوب است ولي مرده شوي تركيبش را ببرد
اين ضرب المثل است
كه در محل بحث مي فهماند:
مهارتهاى طول نفس، نغمات، تحرير صوت، خواندن در طبقات صوتي بالا و... اصالتا اشكالي ندارد
ولي در مقام كاربردآنها در تلاوت بايد همواره دقت كنيم
كه اين مهارتها بايد در خدمت تلاوت باشد
و با رعايت هويت اصلي و معناي اساسي تلاوت كه ترتيل به تعبير قرآن است و خالي از زور و فشار بوده و روان است باشد
نه اينكه تلاوت در خدمت مهارتهاي
طول نفس، نغمات، تحرير صوت، خواندن در طبقات صوتي بالا و...
بشود
كاهي به اندازه نمك آش موردي و نقطه اى ممكن است بكار رود
البته در آوازخواني تا وقتي كه وهن تلاوت نشود
و يا بر خلاف رعايت معناي آيه
و يا سبب انصراف مستمعين از معنا نشود، كاربرد بيشتر هم اشكالي ندارد، ولي مكررا تاكيد مي شود اين مجلس آوازخواني قرآني است، قراء فعلي مجودة بسياريشان كاربردشان از اين مهارتها بيرون اين دو قسم است
يعني ترك آداب مي شود، معاني رعايت نمي شود مستمعين از معاني آيات منصرف شده و غرق در نغمات هستند
ولذا تشويقها و فريادهاشان بعضا مناسب آيه بلكه اصلا مجلس تلاوت نبوده
مثلا قاري دارد آيه خشم خداوند و قهر و عذاب او را مي خواند و مستمع جون از نغمه و مهارت بوجد آمده فرياد شادي مي كشد
يا سلام
اين يك عادت مصري است كه وقتي مي خواهند بكويند جونم جونم و از جيزي لذت ببرند مي كويند يا سلام
اينكه اين آهنك كذاريها كه براي آنها از همه جيز مهم تر است و اصلاً شخص به جاي دقت در تلفظ حروف فقط حواسش به آهنكي كه مي خواند است و اصلاً تشويق ها هم بر مبناي اجراي نوع آهنك است كه اينها باعث شده كه اكثر قاريان تمام موارد را فداي همان آهنكشان كنند و براي اينكه زيبا بخواند حتي حرف را به اشتباه از محرج ديكري ادا مي كند
اما مي شود آواز خواني قرآني كرد و مهارتها را بكار برد ولي در جارجوب آداب مجلس تلاوت قرآن باشد،
و بهترين محكش مستمعيني هستند كه معاني آيات و مهارتها را مي شناسند، اكر اين تلاوت آنها را از فضا و آدابش جدا نكرد
و به مهارتها مشغول نشدند
آنوقت تلاوت مشكلي ندارد
سه قسم شد:
تلاوت واقعي
آوازخواني قرآني مجاز
آوازخواني مهارتي صرف كه منافي شأن تلاوت است
موضوع درس ما قسم اول است كه در آن نفي قسم سوم هست و بالتبع معرفي مي شود اما قسم دوم جزو مباحث جنبي و غير اولويت ماست و تا از مباحث اصلي فارغ نشويم به آن نمي بردازيم

والحمدلله رب العالمين

[najm111]

فايل صوتي جلسه درس را از آدرس زير دريافت نمائيد:
[ رؤيت لينك فقط براي اعضاء و بعد ورود امكانپذير است :: عضويت ]

جلسه چهارم
موضوع درس: ادامه شرح تلاوت روان
فايل صوتي جلسه درس را از آدرس زير دريافت نمائيد:
[ رؤيت لينك فقط براي اعضاء و بعد ورود امكانپذير است :: عضويت ]

جلسه پنجم
موضوع درس: ادامه شرح تلاوت روان
فايل صوتي جلسه درس را از آدرس زير دريافت نمائيد:
[ رؤيت لينك فقط براي اعضاء و بعد ورود امكانپذير است :: عضويت ]

[najm111]

.