نحاس

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
نحاس
به فارسى مس نامند و نوعى كه در معدن متكون می شود مس رست گويند
و روى عبارت از اوست و به عربى صفر و به يونانى طالبقون نامند
و آن زرد و درخشنده است و در طالبقون مذكور شد
و نوعى كه از گداختن سنگ خاص به هم رسد و بعضى از آن مايل به زردى و اكثر آن سرخ می باشد
و از نحاس مراد همين نوع است و چون او را با عشر آن روى توتيا بگدازند زرد می شود
و به فارسى برنج و به عربى صفر مصنوع گويند
و چون صفر مخلوق قليل الوجود است بنابر آن مصنوع آن را به اين اسم شايع كرده اند
و چون مس را با قلعى بگدازند به فارسى سفيد روى و مفرغ نامند
و چون با روى توتيا و قلعى ممزوج كرده مسمى به جام است
و او در سيم گرم و خشك و محلول او مسهل ماء اصفر
و طلاى او جهة جرب و حكه و سستى بدن و رفع ماندگى و تحليل اورام نافع
و چون در سركه چند روز بگذارند و حنا را با آن سركه ضماد نمايند
در رفع نزلات و سرفه و منع ريختن موى مجرب دانسته‌اند
و خوردن غذا از ظرف بى قلعى آن بسيار بد است خصوصاً ترشيها و لبنيات
و در قلعى دار مدتى گذاشتن غذاى گرم جايز نيست
و آنچه مس را سفيد و پاك كند تافتن صفايح رقيق او در ترشيها مكرر انداختن است
خصوصاً آب سماق و سركه و پاشيدن شوره بعد از گداز او رافع مخلطات آن است
و تخم بادنجان باعث زو گداختن او.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص254-255