ضان

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
ضان
به فارسى گوسفند ماده و ميش
و به عرف اطبا مطلق گوسفند است
و بهترين او يك ساله و دو ساله است كه فربه باشد
و چهار ساله و زياده از آن غليظ و كثيف و مولد خلط فاسد
و گوشت گردن و حوالى آن بهتر از ساير اعضاست
در دويم گرم و تر و مسمن
و مقوى بدن و كثير الغذا
و مولد خون و شير و سريع الهضم و دل و جگر و گردهء او مقوى دل و جگر و گردهء انسان
و مغز سر آن مورث بلادت و نسيان
و خوردن گوشت آب مهراى آن با سركه و عسل مداومت نمايند
و غذا منحصر در آن باشد مقوی بنیه و مانع غشی و مانع خفقان و لاغری بدن
و بلع کردن پیه او بعد از ذبح که سرد نشده باشد
و گداخته او که گرم باشد جهة سرفه و سينه و ضيق النفس و حرقة البول بسيار مفيد
و زهرهء او جالى آثار و جهة اقسام قوبا
و با عسل جهة خزاز
و اكتحال او جهة بياض
و خون او جهة حکه و جرب
و طلاى سرگين او جهة تحليل اورام
و استسقا و التيام زخمها
و با سركه جهة شرى و با موم روغن جهة ثاليل و لحم زاید كه توثه نامند
و با سركه جهة سوختگى آتش و در دفع داخس مجرب
وشرب استخوان سوختهء قبرفهء او قاطع اسهال و سيلان خون
و پيچيدن او در پوست او كه با گرمى ذبح باشد رافع درد ضربه و مانع زخم شدن عضو مضروبست
و در ايام طاعون و وبا استعمال گوشت گوسفند به جهة كثرت تولد خون جایر نيست
و سركه و آبكامه ملطف و رافع ثقل اوست.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-174