علویان نیجر

ایده شناسی و تجمع شناسی علویان جهان

علویان نیجر

پستتوسط najm134 » چهارشنبه مارس 29, 2017 10:52 am

.
najm134
 
پست ها : 2044
تاريخ عضويت: چهارشنبه فبريه 03, 2010 10:15 am

علویان نیجر

پستتوسط najm134 » چهارشنبه مارس 29, 2017 11:30 am

نیجر با نام رسمی «جمهوری نیجر» کشوری است در غرب آفریقا . کشور نیجر با هفت کشور، از جمله الجزایر،لیبی و چاد مرز مشترک دارد. بخش بزرگی از آن را صحرای کبیر آفریقا پوشانده و صرفا ً ارتفاعات پراکنده ای در مرکز و شمال آن دیده می شود.
جمهورى نيجر با بيش از 8 ميليون جمعيت كه قريب به 85% آن مسلمان هستند در مركز و غرب آفريقا واقع شده است. استقلال اين كشور از استعمار فرانسه سال 1960 مى باشد.

تصوير

تاريخ اسلام گرائى

در نيجر مى توان دو منطقه گسترش اسلام را تشخيص داد: منطقه اى در غرب كه به امپراطورى سونگاى در گائو وابسته است. اقوام جرمه از اين جمله اند. منطقه دوم منطقه شرق نيجر است كه گسترش اسلام بصورت جدى پس از سال 1000 ميلادى اتفاق افتاد.

انتشار عميق اسلام و نيز شيوع آن در مقياس وسيعتر مدتها بعد به كمك طريقه ها و يا تحت تأثير اقوام هاوساوپل ساكن در شمال نيجريه (كانو) اتفاق افتاد چشمگيرترين مبارزه تبليغاتى براى ترويج اسلام بدون شك مبارزه اى بود كه با جهاد عثمان دان فوديو همراه بود. آنگونه به نظر مى رسد كه پلها عناصر پوياى اسلام كنونى در نيجر محسوب شوند.

طريقه ها

دين اسلام در نيجر بيشتر به غرب آفريقا وابسته است تا به كشور مغرب.

جنبش هاى طريقه اى همگى يا از موريتانى (مثل قادريه) و يا از سنگال مثل طريقه تيجانيه (حاج عمر) به نيجر وارد شده اند. يكى از شخصيتهاى بسيار مورد توجه در نيجر هم حاج ابراهيم نياز اهل كائولا كسات كه مبشر نوگرائى در طريقه تيجانيه به شمار مى رود.

اسلام در کمتر از یک سده به سراسر خاورمیانه، شمال آفریقا و اسپانیا گسترش یافت و میانه‌ زمین، قلمرو جهان اسلام شد. در این منطقه‌ پهناور که زادگاه چند تمدن درخشان بود، مسلمانان دستاوردهای تمدنهای پیشین را پذیرفته و با توسعه آنها، تمدن شکوهمندی به وجود آوردند.

اگر اسلام توانست از طریق جهاد به جزایر اسپانیا، پرتغال و یا سایر نقاط اروپا و آسیا رخنه کند. ولی در قاره سیاه آفریقا انتقال اسلام به وسیله المراویه ها بود که با گذر از تنگه جبل الطارق این دین را در شمال غربی این قاره ترویج نمودند. اما برخورد سرزمین نیجر با اسلام به سال 666 میلادی یعنی 35 سال پس از وفات پیامبر بزرگ اسلام بر می گردد.

در آن سال عقبه بن نافع با سپاه خود و بدون جنگ و خونریزی با گذشتن از صحرا وارد شهر کاوار در شمال این کشور شد و پیام اسلام را برای مردم سفید و سیاه این منطقه به ارمغان آورد. از آن به بعد اسلام به عنوان فرهنگ غنی و عمیق بخش شمالی مردم نیجر مطرح شد و یک روند توسعه طولانی و آرام را در پیش گرفت.

در حقیقت اسلام باعث شد که در زمان اشغالگری فرانسوی ها مانند یک عامل محرک عمل نماید و به وسیله بعضی از حکام محلی و علمای مذهبی با سردادن شعار"اسلام توسط اشغالگران بی دین تهدید شده" توانستند مردم را بسیج و در برابر اشغالگران مقاومتی سرسخت داشته باشند.

بعد از استقلال کشور، اسلام باز هم قدرت بیشتری یافت. در این دوره، این دین حتی در بعضی از مناطق مانند دوگوندوچی که هنوز در مقابلش سرسختی وجود داشت پیروانی به دست آورد. البته مقامات جدید، هیچگونه مخالفت علنی را با اسلام اظهار نکردند اما آنها از شریک نمودن اسلام در حکومت به شدت خوف داشتند.

این نکته که بایستی به اسلام در این کشور احترام گذاشت، همواره مد نظر مقامات حکومت های مختلف بر این سرزمین بوده است. حتی قبل از استعمار، خیلی از سلاطین و حاکمان نیجر، به خاطر دین اسلام بر جنگ های زیادی مبادرت ورزیده و حتی قصد داشتند از آن یک حکومت اسلامی بسازند.

در دوره پس از استقلال نیز حاکمانی که تربیت شدگان مدارس فرانسوی بودند با زیرکی تمام، احترام به اسلام جهت حفظ منافع استعمار از هر گونه ورود آن به صحنه سیاسی جامعه جلوگیری کردند.

اعیاد مذهبی به ویژه عید قربان و عید فطر دارای جایگاه خاصی نزد مردم این کشور است. با فرا رسیدن این اعیاد مردم از چند هفته قبل به جنب و جوش افتاده و سعی دارند زندگی خود را دگرگون کنند.

در این روزها مردم ضمن خانه تکانی، لباسهای نو بر تن می کنند. صبح روز عید قربان و یا عید فطر، بچه ها به دیدن بزرگان رفته و از آنها عیدی دریافت می کنند. از نظر رسمی نیز در این روز تمام مسئولین رده بالای مملکتی اعم از لشگری و کشوری در مسجد جامع شهر گرد آمده و نماز عید قربان را در کنار بقیه مردم به جماعت برگزار می کنند.

روز تولد پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) که به مولود مشهور است نیز با شکوه خاصی برگزار می شود.در شب مولود تمام مقامات مهم مملکتی تا پاسی از شب ضمن قرائت قرآن و ادعیه، مراسم مخصوصی را به جای می آورند. این مراسم به طور زنده از صدا و سیما و رادیو های خصوصی بخش می شود.اهمیت این مراسم نیز به قدری است که رئیس جمهور و شخصیت های مهم کشور در آن شرکت می کنند. شب قدر نیز اعمال مخصوص به خود را داراست و با شکوه فراوان برگزار می شود.مسیحیان نیز در این کشور در کنار مسلمانان زندگی آرامی را می گذرانند .

اوضاع اجتماعی، فرهنگی و آموزشی


مردم نیجر، نسبت به دیگر کشورهای غرب آفریقا از ابتلا به فرهنگ غربی تأثیرات کمتری را پذیرفته اند و ارزشهای اسلامی و سنتی در این کشور کمتر مورد تهاجم فرهنگی غرب قرار گرفته است. مردم نیجر اگر چه از گروهها و نژادهای مختلف تشکیل شده اند ولی از دیرباز تحت لوای اسلام در یک زندگی صلح آمیز و آرام در کنار هم زندگی کرده اند و این مردم در برابر قوانین اسلام از ابراز هرگونه تعلقات قبیله ای و نژادی خویش خودداری می کنند.این مردم بر خلاف مردم ساکن در نیجریه، دارای طبیعتی آرام و با صفا هستند و نسبت به روابط خویشاوندی و ارتباطات خانوادگی حساسیت خاصی را نشان می دهند.

دانشگاه اسلامی سای

دانشگاه اسلامی سای، به دنبال تصمیم نشست سران سازمان کنفرانس اسلامی در لاهور مبنی بر ایجاد دو دانشگاه اسلامی در غرب آفریقا (نیجر) و شرق آفریقا (اوگاندا) عملی شد. این دانشگاه زیر مجموعه فرهنگی سازمان کنفرانس اسلامی به جذب و تعلیم دانشجویان مسلمان در سراسر غرب آفریقا مشغول است.

اگرچه مذهب تشیع، طی سی سال گذشته و عمدتاً از سوی مبلغان اعزامی جمهوری اسلامی ایران، به مردم نیجر معرفی و در مناطقی از این کشور نیز گسترش یافته، ولی در حقیقت سابقه تشیع به ده ها سال پیش و به زمان ظهور برخی حرکت های اسلامی جهادی نظیر حکومت اسلامی الحاج محمود و الحاج عمرتال در قرون هجده و نوزده میلادی باز می گردد.

در حقیقت این نهضت ها که بر پایه اندیشه مهدویت و ظهور منجی عالم بشریت استوار بودند، مردم نیجر و به ویژه پیروان زریقت های تیجانیه و قادریه را با مذهب اهل بیت (ع) آشنا کردند. از این رو، تاریخ تشیع در نیجر، نباید صرفاً در سی سال گذشته مورد مطالعه قرار گیرد.

بنا بر گفته بسیاری از شیعیان کنونی نیجر، بهترین گواه این امر، علاقه و ارادت مریدان طریقت های متصوفه به ائمه اطهار (ع) و تاکید آنها بر نام گذاری فرزندان خود به اسامی امامان شیعه از جمله علی، حسن، حسین، حسنین ( اکثراً پیروان تیجانیه و قادریه معتقدند حسن و حسین(ع) دوقلو بوده اند)، باقر، صادق و ... است.

پیشینه تشیع در نیجر

تاریخ گسترش تشیع در کشور نیجر به نخستین سال های پیروزی انقلاب اسلامی ایران باز می گردد. پس از تأسیس نظام جمهوری اسلامی و ورود امواج توفنده این نهضت اسلامی به غرب آفریقا، شمار قابل توجهی از مسلمانان کشور نیجریه (همسایه نیجر)، به مذهب تشیع گرویدند و بلافاصله سازمانی تحت عنوان حرکت اسلامی نیجریه، به رهبری شیخ زکزاکی، فعالیت خود را در ایالات شمالی نیجریه آغاز کرد. شیخ زکزاکی به سرعت به رهبر بزرگ شیعیان نیجریه مبدل گشت و با دیدگاه های انقلابی خود طوفانی در این کشور پدید آورد که منجر به درگیری هایی بین شیعیان و دولت در اواخر دهه 1980 شد.

در اواسط دهه 1980 میلادی به تدریج برخی از شاگردان شیخ زکزاکی، افکار انقلابی وی را به مردم کشور نیجر (که مناطق هم جوار آن با نیجریه، متأثر از این کشور است) انتقال دادند و مذهب تشیع از این طریق، بین عده ای از مسلمانان اهل سنت نیز منتشر شد. در اواخر دهه 1980 سازمان مشابهی تحت عنوان حرکت اسلامی نیجر که دنباله رو افکار و عقاید زکزاکی بود، به رهبری شیخ یوسف در نیجر تأسیس شد که البته از نظر نوع فعالیت ها، مشابه شیخ زکزاکی، بیشتر به تندروی و اقدامات افراطی تمایل داشت. این سازمان متشکل از گروهی جوانان انقلابی شیعه بود که معتقد به سرنگونی دولت و تشکیل جمهوری اسلامی در نیجر بودند. با این حال جوانان انقلابی در خصوص مذهب تشیع و اصول و مبانی مکتب اهل بیت (ع) چندان اطلاعاتی نداشتند و بیشتر شیفته و دنباله روی شیخ زکزاکی و دیدگاه های وی بودند (گزارش وضعیت تشیع در نیجر، مرکز اطلاع رسانی مجمع جهانی اهل بیت، 1377).
Image
با ورود چند تن از مبلغان ایرانی به این کشور، در اوایل دهه 1980 میلادی، تشیع به صورت علمی و بر اساس واقعیات موجود به مسلمانان معرفی شد و به تدریج برخی از پیروان طریقت های تیجانیه و قادریه جذب مذهب اهل بیت (ع) شدند. پس از تأسیس نمایندگی دینی جمهوری اسلامی ایران در شهر نیامی و استقرار روحانیون ایرانی در این کشور، مذهب تشیع وارد دوره نوینی از فعالیت ها شد و معارف شیعی به مسلمانان این کشور ارائه شد.

در اوایل دهه 1990 میلادی تعدادی از جوانان مسلمان نیجر به جمهوری اسلامی ایران اعزام شدند و پس از بازگشت و هم چنین دانش آموختگی برخی از طلاب نمایندگی دینی جمهوری اسلامی ایران، مذهب اهل بیت (ع) به تدریج به عنوان یکی از مذاهب اسلامی در این کشور تثبیت شد.

از حدود چند سال پیش و در نتیجه فعالیت های نمایندگی دینی جمهوری اسلامی ایران و مبلغان شیعه در شهرهای مختلف نیجر، تعداد شیعیان بومی در این کشور به میزان قابل توجهی افزایش یافته و براساس اطلاعات موجود، تعداد پیروان مذهب اهل بیت (ع) در نیجر حدود 8 تا 10 هزار نفر است. این در حالی است که برخی شیوخ شیعه، تعداد شیعیان را بالغ بر 15 هزار نفر برآورد کرده اند (عرب احمدی، امیر بهرام، همان، ص 103).

در حال حاضر اکثر پیروان اهل البیت (ع) در نیامی زندگی می کنند و دیگر اقلیت های شیعه در شهرهای مارادی، اگادس، زیندر، تیلابری و چیوتا استقرار دارند. شیعیان بومی تاکنون موفق شده اند چندین مدرسه و کتابخانه در شهرهای نیامی، مارادی، اگادس، تیلابری و ... تأسیس و در جهت گسترش مذهب اهل البیت (ع) اقدامات مختلفی انجام دهند. این فعالیت ها که عمدتاً شامل سخنرانی در مساجد، حضور در برنامه های رادیو تلویزیونی، برگزاری مراسم و مناسبت های مذهبی نظیر عاشورا، عید غدیر، نیمه شعبان، میلاد النبی (ع) و ... می شود، نقش مؤثری در نشر افکار شیعی داشته است به گونه ای که تنها طی سه سال گذشته، بیش از چند هزار نفر را به مذهب تشیع جذب کرده است.

سازمان های شیعی

1. اتحادیه عمومی مراکز و کتابخانه های اهل بیت (ع): این سازمان 14 مرکز و کتابخانه دارد و از دو بخش مجزا تشکیل شده است.

2. مجموعه مدارس وابسته به اهل بیت (ع): این مجموعه مشتمل بر 11 مدرسه قرآنی، فرانکو- عرب و فرانکو فون است که در شهرهای نیجر فعالیت دارند:

حوزه علمیه رسول اکرم (ص) – نیامی
مدرسه الزهرا (س) – نیامی
مدرسه الفتیه الاسلامیه – نیامی
مدرسه امیر المؤمنین – مارادی
مدرسه کاظمیه – زیندر
مدرسه شمس المعارف – کنی
مدرسه ام الحسنین – نیامی
مدرسه قرآنی کوثر – نیامی
مدرسه زینب الکبری – تیلابری

3. جمعیت های اسلامی وابسته به اهل بیت (ع): هم اکنون سه سازمان شیعی در این کشور فعالیت دارند که تحت هدایت و نظارت نمایندگی دینی جمهوری اسلامی ایران فعالیت می کنند:
جمعیت الهدی الاسلامیه
جمعیت الشباب الاهل البیت (ع)
جمعیت الکوثر
مدیران و اعضای این سازمان ها را شیوخ و شیعیان بومی تشکیل می دهند که بیشتر آنها در نمایندگی دینی جمهوری اسلامی ایران در نیامی تحصیل کرده اند. علاوه بر این، هم اکنون ده ها مبلغ شیعه تحت پوشش جامعه المصطفی العالمیه، مجمع جهانی اهل بیت (ع) و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در شهرهای مختلف این کشور فعالیت دارند.

جمعیت الهدی الاسلامیه: این سازمان یکی از مهم ترین مؤسسات شیعی کشور نیجر به شمار می رود که از سال 2007 فعالیت خود را آغاز کرده است. جمعیت الهدی الاسلامیه طی دو سال گذشته و در جهت نشر و توسعه معارف اهل بیت (ع) اقدامات مؤثری در نیامی و دیگر شهرهای این کشور انجام داده است. مرکز جمعیت الهدی در شهر نیامی است و در حال حاضر 40 شعبه در شهرهای مختلف نیجر دارد. (گفت و گو با حاج محمد سابع، رئیس جمعیت شیعی کوثر، نیامی: آذر 1387)

جمعیت الاسلامیه شباب اهل بیت (ع): این سازمان متشکل از شیعیان بومی کشور نیجر است که در سال 2008 میلادی تأسیس شد. هدف از تشکیل این جمعیت، گسترش تشیع و تبلیغ مذهب اهل بیت (ع) در بین مسلمانان از یک سو و خنثی سازی اتهامات باطل وهابیون علیه شیعیان از سوی دیگر است.

مجمع پیروان اهل بیت (ع) نیجر: این سازمان دربرگیرنده مسئولان و برخی سازمان ها و جمعیت های شیعی کشور نیجر و هدف آن، توسعه فرهنگ و معارف شیعی در میان مسلمانان و تحت پوشش قرار دادن جماعات شیعی است. آیین نامه مجمع پیروان اهل بیت (ع) نیجر هم اکنون آماده شده و براساس مذاکرات صورت گرفته در آینده ای نزدیک در وزارت امور دینی رسماً به ثبت خواهد رسید. این مجمع شعباتی در شهرهای دیگر نیجر دارد (گفت و گو با استاد علاء الدین، استاد حوزه علمیه رسول اکرم (ص)، نیامی: آذر 1387).

جمعیت الکوثر: جمعیت الکوثر در زمره مؤسسات مهم شیعی کشور نیجر است و در سال 2007 میلادی در وزارت امور دینی نیجر به ثبت رسیده است. در حال حاضر این جمعیت فعالیت های تبلیغی نظیر اعزام مبلغ به روستاهای نیامی، حضور در شبکه های رادیو تلویزیونی و سخنرانی در مساجد را سرلوحه اهداف خود قرار داده است( همان).

شیعیان لبنانی

کشور نیجر از معدود کشورهای غرب آفریقاست که لبنانی ها در آن حضور بسیار کم رنگی دارند و از این نظر از نعمت شیعیان لبنانی، که در دیگر کشورها در زمره پشتیبانان مادی و معنوی شیعیان بومی اند، محروم است. کل جمعیت کوچک لبنانی های این کشور حدود 120 نفر است و اکثر آنها را نیز مسیحیان مارونی تشکیل می دهند. شیعیان لبنانی ساکن نیجر کمتر از پنجاه نفرند که مدیریت چند سوپرمارکت بزرگ را در نیامی بر عهده دارند. این افراد فاقد مسجد و حسینیه هستند و فعالیت های مذهب چندانی ندارند (گفت و گو با استاد جی احمد ابراهیم، استاد حوزه علمیه رسول اکرم (ص)، نیامی: آذر 1387).

حدود هزار نفر شیعه در مارادی زندگی می کنند، بنابراین این شهر، دومین شهر از نظر تعداد شیعیان بومی محسوب می شود.

براساس قانون، وزارت امور دینی نیجر موظف است مساعدت های مالی را به سازمان هایی ارائه دهد که به طور رسمی در این وزارتخانه به ثیت می رسند وزارت امور دینی نیجر، پس از صدور مجوز سازمان های شیعی الکوثر و شباب اهل بیت (ع)، تحت نفوذ و فشار وهابیون از ارائه تسهیلات به این دو سازمان خودداری کرد. در پی این امر، رؤسای سازمان های مزبور به دادگاه نیجر شکایت کردند و با ارائه دلایل مستدل خواستار دریافت کمک های دولتی شدند. رأی دادگاه که با وجود دخالت مستقیم وهابیون بر علیه شیعیان صادر شد، وزارت امور دینی را وادار کرد تا تسهیلات لازم را در اختیار الکوثر و شباب اهل بیت (ع) قرار دهد و این امر ضربه سنگینی بر وهابیون بود که در بدنه دولت نیجر رسوخ کرده اند. (گفت و گو با شیخ عبد الملک، معاون حوزه علمیه رسول اکرم (ص)، نیامی: آذر 1387).

منابع و مأخذ

1- گسترش اسلام در غرب آفريقا - مروين هيسكت - ترجمه احمد نمائى- محمد تقى اكبرى

2- مسلمانان آفريقا- ژوزف ام كوك- ترجمه دكتر اسد الله علوى

3- تاريخ آفريقا- بزيل ديو يدسن- ترجمه هرمز رياحى - فرشته مولوى

4- مسائل ژئو پلينگ اسلام، دريا، آفريقا- ايولاكست - ترجمه دكتر عباس آگاهى

5- نگاهى نو به كشورهاى جهان - سازمان گيتاشناسى

6- نشريه مطالعات آفريقا- دوره جديد- شماره اول - وزارت امور خارجه

7- نبرد اسلام در آفريقا - سيد هادى خسرو شاهى

کتاب "جامعه و فرهنگ نیجر" نویسنده: دکتر امیر بهرام عرب احمدی
ناشر: تهران، مؤسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین المللی الهدی، 1392.
نوبت چاپ: اول ص 185- 192
najm134
 
پست ها : 2044
تاريخ عضويت: چهارشنبه فبريه 03, 2010 10:15 am


بازگشت به علویان جهان


Aelaa.Net