علویان مغرب

[pejuhesh232]

.

[pejuhesh232]

علویان مغرب در گذر زمان

به گزارش «شیعه نیوز»، کشور آفریقایی مغرب در دورترین قسمت شمال غربی آفریقا واقع شده است . از شمال به دریای مدیترانه و جبل الطارق و از غرب به اقیانوس اطلس منتهی می شود. این کشور از شرق با الجزایر و از جنوب با موریتانی هم مرز است.
مغرب نزدیکترین کشور آفریقایی به اروپاست که به وسیله تنگه جبل الطارق از آن جدا می گردد. فاصله میان مغرب و اسپانیا حدود 15 کیلومتر است.



برآوردها حکایت از آن دارد که 99 درصد از جمعیت 30 میلیونی این کشور مسلمان هستند و در این میان براساس آمار رسمی دو درصد از کل جمعیت را شیعیان تشکیل می دهند.

از آنجایی که شیعیان کشور مغرب از جوانب مختلف از جمله از سوی گروههای تکفیری- افراطی در فشار هستند، ناگزیر بخشی از آنان اعتقادات خود را پنهان نگاه می دارند و این مساله موجب شده که ارائه آمار حقیقی و واقعی از تعداد شیعیان این کشور با دشواری هایی مواجه شود.

نکته دیگر اینکه گرچه شیعیان مغرب در شرایط کنونی این کشور یک اقلیت محسوب می شوند ولی تاریخ گواه آن است که نظام مبتنی بر اعتقادات شیعه در نیمه دوم قرن دوم هجری قمری در مغرب تشکیل شد.

***اولین حضور شیعیان در مغرب
براساس متون تاریخی ، ادریس بن عبدالله بن حسن بن حسن بن علی (ع) معروف به 'ادریس اکبر' در سال 170 هجری قمری به کشور مغرب رسید.
ادریس در ابتدا در سرزمین 'طنجه' و در شهر 'ولیله' اقامت گزید و قبیله های آن دیار را به اعتقادات و فرمان خود خواند.

پس از او فرزندش 'ادریس بن ادریس' جانشین او شد و قبیله های بزرگ آن سرزمین با او بیعت کردند و دولت شیعی وی استقرار یافت.
وی که موسس دولت شیعی ادریسیان به شمار می رود ، چنان نفوذی در مغرب یافت که آن سرزمین را کشور ادریس بن ادریس نامیدند.
ادریسیان تا سال 375هجری قمری در مغرب حکومت داشتند و پس ازآن این سلسله در برابر سپاه اموی سقوط کرد.

مطابق اصل ششم قانون اساسی مغرب، دین رسمی این کشور اسلام است و اکثر مسلمانان بر مذهب مالکی هستند.
اواخر سال 2014 میلادی دولت مغرب برای اولین بار اجازه داد تا شیعیان این کشور آشکارا بتوانند مراسم عاشورا در شهر طنجه برگزار کنند.
از سوی دیگر اسفند ماه 1393 اولین مرکز فرهنگی رسمی شیعیان به نام 'الخط الرساله' در مغرب افتتاح شد.

از آن زمان به بعد جامعه شیعیان مغرب بیش از پیش مورد هجوم و حملات تبلیغاتی گروه های تکفیری و افراطی قرار گرفته است.
حمایت جامعه شیعیان کشور مغرب از مبارزات مردم سوریه در برابر تروریست های تکفیری موجب شد که گروه های سلفی و افراطی آنان را هدف حملات تبلیغاتی خود قرار دهند.

در این راستا 'عصام حمیدان الحسنی' از بارزترین فعالان شیعه در مغرب و رئیس مرکز فرهنگی 'الخط الرساله' مورد هجوم گسترده رسانه ای از سوی تکفیری ها قرار گرفت.
این حملات به جائی رسید که ائتلاف سلفی موسوم به 'دفاع از صحابه و آل' که مقر آن در قاهره قرار دارد و از حمایت مالی و رسانه ای عربستان هم برخوردار است ، شیعیان مغرب را 'مزدور' توصیف کرد.

جریان سلفی مغرب نیز در پایگاه اینترنتی خود، حمایت 'عصام حمیدان الحسنی' از مردم سوریه را به مثابه ورود تاتارها به کشور مسلمانان توصیف کرد.
از سوی دیگر 'عبد الحمید ابو النعیم' از مفتی های افراطی سلفی مغرب در ادعاهایی گفت: شیعیان قصد تخریب مغرب را دارند. ما ساکت نمی نشینیم تا سَم وارد مغز جوانان ما کنند و جلوی آنها را خواهیم گرفت.

'عبدالباری الزمزمی' از دیگر مفتی های سلفی مغرب در گفت و گویی با نشریه مغربی 'هسپرس' در ادعاهایی گفته بود: دادن مجوز به موسسه الخط الرساله اشتباه محرزی بود که مقامات طنجه (از شهرهای مغرب) مرتکب شدند.
این اظهارات و مواضع سلفی ها حکایت از آن دارد که جامعه شیعه کشور آفریقایی مغرب تحت فشار قرار دارد.

این در حالی است که جامعه شیعه مغرب از چهار سال پیش و به منظور بهبود وضعیت شیعیان خواستار ایجاد بنیادی شیعه تحت عنوان 'رسالیون تقدمیون' است که این در خواست تا کنون به دلیل کارشکنی گروه های سلفی و سکولار به نتیجه نرسیده است.
در همین راستا و چندی پیش جمعیت شیعیان مغرب طی دادخواستی قضایی به دیوان عالی مغرب علیه 'عبدالله بن کران' نخست وزیر این کشور شکایت کرد و خواستار احقاق حقوق جامعه شیعه شد.

با این وجود به نظر می رسد جامعه شیعه کشور مغرب گرچه تحت فشارهای گوناگون اجتماعی و تبلیغاتی گروه های سلفی و افراطی قرار دارد ولی همین شرایط موجب اتحاد و همبستگی بیشترآنان شده و رشد و بالندگی آنان را به همراه داشته است.

[pejuhesh232]

نگاهی به وضعیت شیعیان مراکش

شیعیان به عنوان یک تشکل دینی و سیاسی در سراسر جهان، از جمله در قاره آفریقا و در کشور آفریقایی مغرب حضور دارند، ولی حضور آنان در این کشور به رغم یک پیشینه طولانی با مشکلات و تنگناهایی همراه است.



کشور آفریقایی مغرب در دورترین قسمت شمال غربی آفریقا واقع شده است . از شمال به دریای مدیترانه و جبل الطارق و از غرب به اقیانوس اطلس منتهی می شود. این کشور از شرق با الجزایر و از جنوب با موریتانی هم مرز است.

مغرب نزدیکترین کشور آفریقایی به اروپاست که به وسیله تنگه جبل الطارق از آن جدا می گردد. فاصله میان مغرب و اسپانیا حدود 15 کیلومتر است.

برآوردها حکایت از آن دارد که 99 درصد از جمعیت 30 میلیونی این کشور مسلمان هستند و در این میان براساس آمار رسمی دو درصد از کل جمعیت را شیعیان تشکیل می دهند.

از آنجایی که شیعیان کشور مغرب از جوانب مختلف از جمله از سوی گروههای تکفیری ـ افراطی در فشار هستند، ناگزیر بخشی از آنان اعتقادات خود را پنهان نگاه می دارند و این مساله موجب شده که ارائه آمار حقیقی و واقعی از تعداد شیعیان این کشور با دشواری هایی مواجه شود.

نکته دیگر اینکه گرچه شیعیان مغرب در شرایط کنونی این کشور یک اقلیت محسوب می شوند ولی تاریخ گواه آن است که نظام مبتنی بر اعتقادات شیعه در نیمه دوم قرن دوم هجری قمری در مغرب تشکیل شد.

اولین حضور شیعیان در مغرب

براساس متون تاریخی ، ادریس بن عبدالله بن حسن بن حسن بن علی (ع) معروف به "ادریس اکبر" در سال 170 هجری قمری به کشور مغرب رسید. ادریس در ابتدا در سرزمین "طنجه" و در شهر "ولیله" اقامت گزید و قبیله های آن دیار را به اعتقادات و فرمان خود خواند.

پس از او فرزندش "ادریس بن ادریس" جانشین او شد و قبیله های بزرگ آن سرزمین با او بیعت کردند و دولت شیعی وی استقرار یافت. وی که موسس دولت شیعی ادریسیان به شمار می رود ، چنان نفوذی در مغرب یافت که آن سرزمین را کشور ادریس بن ادریس نامیدند. ادریسیان تا سال 375هجری قمری در مغرب حکومت داشتند و پس ازآن این سلسله در برابر سپاه اموی سقوط کرد.

مطابق اصل ششم قانون اساسی مغرب، دین رسمی این کشور اسلام است و اکثر مسلمانان بر مذهب مالکی هستند. اواخر سال 2014 میلادی دولت مغرب برای اولین بار اجازه داد تا شیعیان این کشور آشکارا بتوانند مراسم عاشورا در شهر طنجه برگزار کنند.

از سوی دیگر اسفند ماه 1393 اولین مرکز فرهنگی رسمی شیعیان به نام "الخط الرساله" در مغرب افتتاح شد. از آن زمان به بعد جامعه شیعیان مغرب بیش از پیش مورد هجوم و حملات تبلیغاتی گروه های تکفیری و افراطی قرار گرفته است.

حمایت جامعه شیعیان کشور مغرب از مبارزات مردم سوریه در برابر تروریست های تکفیری موجب شد که گروه های سلفی و افراطی آنان را هدف حملات تبلیغاتی خود قرار دهند. در این راستا "عصام حمیدان الحسنی" از بارزترین فعالان شیعه در مغرب و رئیس مرکز فرهنگی "الخط الرساله" مورد هجوم گسترده رسانه ای از سوی تکفیری ها قرار گرفت.

این حملات به جائی رسید که ائتلاف سلفی موسوم به "دفاع از صحابه و آل" که مقر آن در قاهره قرار دارد و از حمایت مالی و رسانه ای عربستان هم برخوردار است ، شیعیان مغرب را "مزدور" توصیف کرد. جریان سلفی مغرب نیز در پایگاه اینترنتی خود، حمایت "عصام حمیدان الحسنی" از مردم سوریه را به مثابه ورود تاتارها به کشور مسلمانان توصیف کرد.

از سوی دیگر "عبد الحمید ابو النعیم" از مفتی های افراطی سلفی مغرب در ادعاهایی گفت: شیعیان قصد تخریب مغرب را دارند. ما ساکت نمی نشینیم تا سَم وارد مغز جوانان ما کنند و جلوی آنها را خواهیم گرفت.

"عبدالباری الزمزمی" از دیگر مفتی های سلفی مغرب در گفت و گویی با نشریه مغربی "هسپرس" در ادعاهایی گفته بود: دادن مجوز به موسسه الخط الرساله اشتباه محرزی بود که مقامات طنجه (از شهرهای مغرب) مرتکب شدند. این اظهارات و مواضع سلفی ها حکایت از آن دارد که جامعه شیعه کشور آفریقایی مغرب تحت فشار قرار دارد.

این در حالی است که جامعه شیعه مغرب از چهار سال پیش و به منظور بهبود وضعیت شیعیان خواستار ایجاد بنیادی شیعه تحت عنوان "رسالیون تقدمیون" است که این در خواست تا کنون به دلیل کارشکنی گروه های سلفی و سکولار به نتیجه نرسیده است.

در همین راستا و چندی پیش جمعیت شیعیان مغرب طی دادخواستی قضایی به دیوان عالی مغرب علیه "عبدالله بن کران" نخست وزیر این کشور شکایت کرد و خواستار احقاق حقوق جامعه شیعه شد.

با این وجود به نظر می رسد جامعه شیعه کشور مغرب گرچه تحت فشارهای گوناگون اجتماعی و تبلیغاتی گروه های سلفی و افراطی قرار دارد ولی همین شرایط موجب اتحاد و همبستگی بیشترآنان شده و رشد و بالندگی آنان را به همراه داشته است.

[pejuhesh232]

شیعیان مراکش بین چکش وهابیت و سندان افراط گرایان داخلی

به نظر می رسد محدودیت علیه شیعیان مراکش در این اواخر وارد مرحله تازه ای شده است و همزمان با از سرگیری تلاش های دوباره شیعیان برای ایجاد تشکلی شیعی تحت عنوان «رسالیون تقدمیون» به هدف بهبود وضعیت شیعیان، جریان های شیعه ستیز این کشور از سلفی های وهابی و دیگر افراط گرایان داخلی به هر طریقی برای اعمال محدودیت و محاصره آنها در این کشور آفریقایی متوسل می شوند.

به گزارش شفقنا، آنچه نه تنها شیعیان مراکش بلکه تمامی اقشار مختلف جامعه این کشور را بیش از هر موضوع دیگری نگران کرده است، نفوذ شدید جریان های وهابیت سعودی در بدنه این کشور دارای بافت اجتماعی با مذاهب اسلامی مختلف است تا جایی که «محمد ششم» پادشاه مراکش را واداشت تا خواستار اصلاح و بازبینی برنامه های تدریس دینی در سطوح مختلف آموزشی این کشور به منظور تقویت روح تسامح و اعتدال در این کشور شود. نفوذ چنین جریانی به مراکش، برخی از گروههای افراطی داخل این کشور از حمله گروههای سلفی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده و به تبع آن موج شیعه هراسی را در این کشور به همراه داشته است.

به عبارتی دیگر شیعیان مراکش بین چکش و سندانی قرار گرفته اند که از یک طرف از سوی وهابی هایی تحت فشار هستند که روز به روز برنفوذ آنها در این کشور بیشتر می شود و از طرف دیگر گرفتار افراط گرایانی از داخل این کشور از قبیل گروههای سلفی و سکولار شده اند که از هربهانه ای برای به حاشیه راندن شیعیان این کشور بهره می برند و شاید بتوان یکی از دلایل اصلی چنین هجمه ای را حمایت آنها از مبارزات مردم سوریه در برابر تروریست های تکفیری نسبت داد.

در این میان سلفی های وهابی مراکش که پیرو ائتلاف سلفی موسوم به «دفاع از صحابه و آل» در مصر و به تبع آن عربستان سعودی هستند، در بروز موج شیعه هراسی در این کشور، گوی سبقت را از دیگر گروههای افراطی ربوده اند. «محمد الفیزازی» مبلغی سلفی و تندروی مراکشی در گفتگو با هفته نامه الایام مراکش با اعلام مخالفات خود با تاسیس تشکل شیعی «رسالیون تقدمیون» مدعی می شود:«باز کردن مجال سیاسی برای مذهب شیعه در مراکش، درواقع به مثابه گشودن درهای جهنم به روی کشور است. موضوع به آزادی اعتقاد هیچ ربطی ندارد بلکه موضوع به گروهی و نگرشی برمی گردد که برای تخریب مذهب اهل سنت و تخریب جوانان و ارتباط دادن آنها به مسائل سیاسی و مذهبی متفاوت برمی گردد».

فعالیت های سلفی های وهابی مراکش برای مقابله با تشیع لحظه ای فروکش نکرده است آنها به هر راهی برای مقابله با شیعیان متوسل می شوند یکی از اصلیترین روش های آنها در این زمینه، برجسته کردن ادعای عدم وفاداری شیعیان به مراکش است .الفیزازی عضو برجسته سلفی های مراکش در این باره مدعی می شود:«خطری که از جانب شیعیان مراکش را تهدید می کند این است که آنها از نظر دینی، سیاسی و رویکرد، به غیر از مراکش وفادارند و اگر غیر از این را مطرح کردند، تنها از باب تقیه است».

شاید بتوان اصلی ترین دلیل هجمه های اخیر علیه شیعیان مراکش و نفوذ روز به روز وهابیت در بدنه مراکش را به بهبود روابط مراکش و عربستان بویژه پس از سفر اخیر پادشاه این کشور به عربستان سعودی و دیدار با ملک سلمان پادشاه این کشور نسبت داد. اگرچه برخی براین باورند که روابط عربستان و مراکش پس از اعدام شیخ نمر النمر رو به سردی نهاد اما رویدادهایی که اخیرا بین دو کشور اتفاق افتاده است، عکس چنین موضوعی را نشان می دهد. « سعید الصدیقی العثمانی» تحلیلگر برجسته مراکشی در همین خصوص به پایگاه خبری هسپرس گفت: «هیچ سردی در روابط مغرب و عربستان وجود ندارد و می توان شرکت رباط در ائتلاف های نظامی علیه یمن تحت رهبری عربستان سعودی و عضویت بدون قید و شرط این کشور در ائتلاف به اصطلاح اسلامی علیه ترورییسم به رهبری عربستان را دو دلیل محکم ادامه روابط مستحکم میان دو کشور دانست» .

بدون شک نفوذ روز به روز وهابیت در این کشور آفریقایی بی ارتباط به مسائل ذکر شده و تقویت روابط این کشور با عربستان سعودی نیست؛ همین موضوع باعث شده است که شیعیان مراکش دلیل اعمال محدودیت علیه آنها از سوی دولت مراکش را به تاثیر از وهابیت و ارتباط این کشور با عربستان نسبت دهند. «عبدوالشکرانی» از فعالان و شخصیت های شیعه مراکش در همین خصوص به هفته نامه «الایام» این کشور می گوید: «محاصره واعمال محدودیت علیه شیعیان مراکش از سوی دولت، بدون شک تحت تاثیر وهابیت صورت می گیرد؛ وهابیتی که در حوزه های مذهبی مراکش نفوذ کرده است. شیعیان در اینجا با نوعی کمپین پاکسازی روبرو هستند».

حالا و با چنین اوصافی این سوال به ذهن خطور می کند که آیا با وجود چنین محدودیتی علیه شیعیان مراکش و با وجود قرار گرفتن آنها بین چکش وهابیت و سندان افراطی های داخلی، این امکان برای آنها فراهم می شود که با تاسیس تشکل هایی نظیر «رسالیون تقدمیون» اوضاع خود را بهبود بخشند یا اینکه برعکس هجمه های وهابیت در این کشور جواب می دهد و آنها به اهداف شوم خود در انزوای شیعیان دست می یابند؟