درآمد و هزينه

[aelaa.net]

سؤال: لطفاً بفرمائيد اساساً شغلهايي كه اشكال دارد چه شغلهايي مى باشد؟ و از كجا بفهميم كه مثلاً فلان شغل اشكال دارد يا نه؟ كه سراغ آن شغل برويم يا نرويم؟

جواب: بايد كسب و طريقه انتفاع مالى شخص از نظر نحوه استحصال و نوع معاملات متداول در آن حلال و صحيح بوده، و نوع شغل هم مفيد به حال جامعه، و موجب اضرار به غير يا منافى دين نباشد. [شمارة ثبت: (174) منبع: المسائل القمّيّة]

[aelaa.net]

سؤال: شغل پرنده فروشي و ماهي تزئينى فروشي چه حكمي دارد؟

جواب: اشكالى ندارد. [شمارة ثبت: (121) منبع: المسائل القمّيّة]

[aelaa.net]

سؤال: فروش كُتبى كه احتمال گمراهى يا ايجاد شبهه براى خوانندگان آن داشته باشد چه حكمى دارد؟

جواب: فروش كتب ضلال حرام است. [شمارة ثبت: (123) منبع: المسائل القمّيّة]

[aelaa.net]

سؤال: شرط بندى هاى مرسوم بين افراد كه مثلاً مى گويند اگر در فلان مورد حرف درست بود فلان كار را بايد انجام دهى و يا فلان چيز را براى خوردن بخرى و كلاً چنين مواردى چه حكمى دارد؟

جواب: شرط بندى بر سر امورى كه مستقيماً بترويج دين صحيح مربوط بوده مانعى نداشته؛ مانند: شرط بندى بر اسب سوارى و ورزشهاى رزمى در دوره جهاد؛ و نيز شرط بندى بر سر اثبات يك امر دينى و يا بيان معارف الهى بلامانع است، و مخفى نماند كه حكم به جواز، مشروط به دو جهت بوده: يكى اينكه موضوع شرط بندى ارتباط مستقيم و روشن به أمر دين و احياى آن داشته، و ديگر اينكه موجب ترويج جدّى آن بشود، ولى شرط بنديهاى متفرقه ولو در امر دين كه جنبه سرگرمى داشته و چنين اثرى را نداشته باشد جايز بودنش مشكل است، كما اينكه ترتيب شرط بندي به بهانه و يا صورت ظاهري مسابقات در سؤالات ديني جايز نمي باشد، ولى بعضي از موارد كه توسط عموم شرط بندى محسوب مى شود مانند تعيين جايزه براى شخص موفق در مسابقه حلال و غير لغو و لهو؛ مانعى ندارد. [شمارة ثبت: (138) منبع: المسائل القمّيّة]

[aelaa.net]

سؤال: مسابقه ارمغان بهزيستى يا مسابقاتى كه به مناسبت أعياد مختلف كه با ارسال مبلغى همراه جوابيه مى باشد ويا مواردى كه أخيرا مرسوم شده مثل خريد كالا از شركتى مشخص و برنده شدن جوايز آنها در موارد زير چه حكمى دارد؟
1) راه اندازي اينگونه مسابقات ويا مشاركت در تبليغ وتوزيع برگه هاى آن.
2) شركت و حضور در مسابقات وقرعه كشى آن.
3) پاسخگويى به سؤالات آن براى ديگرى .
4) در صورت تصحيح نيّت برگزار كننده و يا شركت كننده مثلا كمك به أيتام ومعلولين چه حكمي پيدا مى كند؟

جواب:
1- نيت خير كافي نيست و صحت عمل همراه با نيت خير لازم است.
2- جوايزي كه جهت تشويق خريد كالايي يا از فروشگاهي داده مي شود؛ در صورتي كه مورد معامله حرام يا لهوي يا لغوي نباشد، وخريد از آن محل تقويت منكر دين حق؛ يا ظالم و جائر نباشد بلا مانع است.
3- و اما اگر مثل مسابقاتي باشد كه فعلا متداول است؛ و نوعا برنامه متصديان آن در واقع با آنچه اعلام مى كنند مغايرت دارد، به طورى كه اگر عملكردشان در اختيار عموم و به اطّلاعشان برسد بسياري از مردم در آن شركت نمى كنند، فلذا اگر به عنواني پول از مردم جمع شود و به غير آنچه كه برداشت پول دهندگان است عمل شود و يا كمتر از آن، اين نوع جمع آوري از ابتدا تا انتها محل اشكال است، و مصداق "اكل اموال ناس به باطل" است.
4- و همچنين اگر عنوان مسابقات دينى پوششى باشد براى پياده كردن برد و باخت و نوعى صورت دينى دادن به بليط بخت آزمايى؛ اين هم اشكال دارد.
5- كمك افراد ديگر غير از شركت كننده به مواردي كه محل اشكال است چه در تهيّه مقدّمات وغير آن در صورت توقّف عمل بر آن يا تصحيح يا ترويج آن محل اشكال است.
6- البته وجوهى كه براى صرف امور خيريّه معنونه در آگهى ها اخذ شده و به اين مصارف مى رسد مشكلى ندارد. [شمارة ثبت: (215) منبع: المسائل القمّيّة]

[aelaa.net]

سؤال: آيا باز كردن قفلهاي برنامه هاي كامپيوتري اشكال دارد؟

جواب: اگر موجب اضرار به اموال و آبروي مؤمنين بشود اشكال داشته، و الاّ مانعي ندارد. [شمارة ثبت: (161) منبع: المسائل الخراسانية]

[aelaa.net]

سؤال: در جايى كه اگر بخواهد پرونده روال عادى و ادارى را طى كند، زمان مى برد و يا گير پرونده اى در ميان باشد، آيا مى توان مبلغى يا هديه اى را به فردى براى كار راه اندازى پرداخت تا زودتر به مقصود رسيد؟ (بدون اينكه حقوق كسى پايمال و يا بى نوبتى شود). براى احقاقّ حقِّ از دست رفته و يا اثبات آن چطور؟

جواب: اگر عمل شخص مزبور مطابق مقرّرات بوده، و موجب تضييع حق كسى نمي شود، و صرفا براى تلاش بيشتر از معمول (قانونى ادارى) يا به عنوان اجرت انجام عمليات پيگيري به نيابت صاحب پرونده؛ مبلغ مزبور را بگيرد مانعى ندارد، و الاّ اشكال دارد. [شمارة ثبت: (218) منبع: المسائل القمّيّة]

[aelaa.net]

سؤال: ساخت و فروش انگشترها و حلقه هاي طلاي مردانه توسط طلافروشان به مشترياني كه معلوم است براي پوشيدن دارند مى خرند، چه حكمي دارد؟

جواب: جايز نيست. [شمارة ثبت: (325) منبع: المسائل الخراسانية]

[aelaa.net]

سؤال: شخصي مدتها ضبط صوتهاي تعميري و كهنه را به اسم جديد و نو به افراد مى فروخته و حال كه مى خواهد توبه كند صاحبان و خريداران را نمى شناسد، آيا خريداران حق اعمال خيار را داشته اند و اكنون دسترسي نيست، يا بايد خمس مال مخلوط بحرام را بدهد تكليف چيست؟

جواب: اگر موجب غبن مشتريان مى شده است، پس از توبه و دفع حقوق افرادي كه مى تواند شناسائي كند و ترضيه ايشان، مال حاصل از آن را تخميس و به مقدار غبن مشتريان؛ ردّ مظالم و صدقه از طرف ايشان بدهد. و بداند پيدا كردن مشتريان زحمت دارد، و نبايد بخاطر اين زحمت آنرا غير عملي تلقي نمايد. اما اگر عنوان: ضبط صوت جديد، جنبه تعريف در مرغوبيت بوده باشد، به طوري كه بر مشتريان هم اجمالاً معلوم بوده كه مستعمل است، در اين صورت اگر فروش او به قيمت مورد تراضي طرفين بوده معاملات او صحيح و نياز به ردّ مظالم و تخميس مال جهت تطهير ندارد. [شمارة ثبت: (326) منبع: المسائل الخراسانية]

[aelaa.net]

سؤال: فردي است كه طبق آنچه مي دانيم؛ پول او پاك و حلال نيست و يا مخلوط به حرام است، الف: حكم مصرف خيرات، نذرها واموالي كه از او به ما مي رسد چيست؟ آيا مي توان آنها را به ديگران بخشيد؟ ب: اگر با او معامله اي كرده باشيم حكم پولي را كه در عوض آن از او دريافت مي كنيم چيست؟

جواب:
1- اگر بداند سهم مغصوبي يا نتيجه كسب حرامي در مالى كه به او رسيده وجود دارد؛ پس آن مقدارى كه صاحبش معين است را بدو برگرداند؛ و آنچه صاحبش را نمي شناسد پس به نيت او صدقه بدهد كه رد مظالم است.
2- ولي اگر مقدارش معين نيست و و يا بداند كه در كل اموال او شبهه وجود دارد اما نداند كه در اين مال بخصوصه حرامى هست؛ پس خمس آنرا تصدق بدهد.
3- و صرف نمودن مال مشتبه بين مخمس و غير مخمس، و مال مشتبه بين حلال و حرام كه خمس و مغصوب و حرام در آن غير معلوم و معين است به قصد نذورات و خيرات؛ تنها در موارد مصارف خمس و زكات؛ اشكالى ندارد، و اما ساير موارد پس از عمل به حكم سابق اشكالى ندارد.
4- بطور كلي از معامله با اين افراد اجتناب كرده، و در صورت اضطرار، و تحصيل مال از اينها بحكم مزبور عمل شود.
5- در صورت امكان شخصى را كه قصد دارد از مال مشتبه خيرات نمايد آگاه نمايند؛ كه كار خير با وسيله ناپاك عملي نيست. [شمارة ثبت: (649) منبع: المسائل الشّيرازيّة]

[aelaa.net]

سؤال: پدر اين حقير شغل آموزگارى دارد و حقوق دريافت مى كند و امور معمول خود را به آن مى گذرانيم ولى در بعضى موارد پيش مى آيد كه مقدارى پول كه حاصل فروش مواد مخدر است به صورت هديه يا از طريق ديگر بدست ايشان مى رسد و پول آن را استفاده مى كند (البته تا بحال از ايشان نپرسيده ايم كه آيا اين پول را در خورد و خوراك ما استفاده مى كند يا خير) الحال در مورد استفاده از خورد و خوراك منزل و كليه مواردى كه ايشان خرج مى كند آيا احتياج به احتياط يا خمس دادن هست؟ اگر جهات ديگرى بايد در نظر گرفته شود لطف فرموده بيان نماييد؟

جواب: در آمد حاصله از راه حرام مصرفش براى مؤمن جايز نبوده؛ و با پرداخت خمس؛ حلال و پاك نمي شود؛ و اجتناب از حرام و ناپاك منحصر به مصارف خوراكى نمي باشد. [شمارة ثبت: (1113) منبع: المسائل المشرقيّة]

[aelaa.net]

سؤال: زنى كه شغل آرايشگرى و يا خياطى دارد و مى داند كه شخص مراجعه كننده با همين آرايش يا همين لباس در مجلس نامحرم و يا منظر آنها قرار مى گيرد، آرايشگرى و يا خياطى وى براى اين گونه افراد چه حكمى دارد؟

جواب: چون نتيجه عمل او منحصر به استفاده غير حلال نيست؛ لذا كاربرد غير مشروع مشترى براى شخص آرايشگر يا خياط اشكالى ايجاد نمي كند؛ مگر اينكه تهيه و آماده سازى مجلس كه اساس و برنامه هايش بر محرمات است به عهده كساني باشد و موارد فوق هم از آن جمله باشند؛ كه در اين صورت مشاركت و مساعدت آنها جايز نيست. [شمارة ثبت: (1111) منبع: المسائل الشّيرازيّة]

[aelaa.net]

سؤال: همسر بنده حدودا از 15 سالگى تا سه سال قبل در مغازه شخصى پدرش كار مى كرده است و به گفته خودش به اندازه حقش حقوق دريافت نمى كرده است حتى پول بيمه ما را در طول اين چند سال پرداخت نمى كرد. پس از چند سالى يعنى در سال 1374 پدر همسرم كه يك خانه كوچك به مبلغ 4 ميليون تومان برايمان خريد البته يك ميليون پول خانه را خودمان پرداخت كرديم و پدر شوهرم خانه را به نام همسرم كرد وهميشه مى گفت خانه مال خودتان است تا اينكه پس از چند سالى پدر شوهرم ورشكست كرد و مجبور شد مقدار 5/2 ميليون تومان قرض بگيرد و در عوض اين مقدار پول ماهيانه سود بپردازد وبه در خواست طلبكار خانه ما كه حدودا 5/4 ميليون تومان قيمت داشته به طور موقت به طلبكار فروخت و قيد كردند كه در صورت نپرداختن بدهي و همچنين سود بدهي، طلبكار خانه را براى خودش بردارد و بقيه پول را به پدر شوهرم بپردازد. پدر شوهرم كه قادر نبود اين بدهي را بپردازد ما بقي پول خانه را از طلبكار طلب كرد تا اينكه ما مانع شديم و با قرض گرفتن بدهي پدر شوهرم و سود بدهي را به طلبكار پرداختيم تا اينكه پدر شوهرم بعد از مدتي ماجرا را فهميد و ادعاى بقيه پول خانه را مى كند و مى گويد من راضى نيستم خانه مال خودم بوده است در ضمن ما مجددا مجبور شديم خانه را بفروشيم و با مقدارى از پول خانه يك خانه رهن كرده ايم و هم اكنون در آن زندگى مى كنيم و با ما بقي آن شوهرم كار مى كند حال با توجه به اينكه پدر شوهرم مى گويد راضى نيستم لطفا تكليف شرعى زندگى ما را بگوييد.

جواب: اگر همسر شما مالك بوده است واقعا، اختيار تصرفات در آن را داشته ايد؛ مانند اينكه اگر هبه و بخشش پدرش بوده به او، و پس از مالكيت همسرتان و تصرفات يا تبديل در آن، پدر وي از هبه خود صرف نظر كرده باشد، اظهار عدم رضايت تأثيرى نداشته وجاي استرداد هبه پس از تصرف و تبديل نبوده، و تصرفات شما صحيح بوده و مى باشد، ولى اگر مالكيت همسر شما صورى بوده، و واقعا ملك پدرش بوده تصرفات مذكور صحيح نبوده، و بايد پدر همسرتان ترضيه شوند، مگر اينكه همسر شما در مقابل كار براي پدرش قرار مزد داشته، و او كمتر از مقرر پرداخته، و اباي از تتميم آن دارد، همسرتان مي تواند براي بدست آوردن يقيه مزد و طلب خود به مقدار آن؛ خانه مزبور را تصرف نمايد، و انكار پدرش و اظهار عدم رضايت او تأثيرى ندارد. [شمارة ثبت: (349) منبع: المسائل القمّيّة]

[aelaa.net]

سؤال: در بعضى از مغازه ها (مثلاً نانوايى ها) فروشنده فرد نابالغى است آيا معامله و خريد جنس از اين گونه افراد چه حكمي دارد؟

جواب: اگر مميّز باشد و تشخيص خوب و بد را بدهد، و در خريد و فروش مغبون يا اغفال نمى شود، و از طرف مالك بدين كار گمارده شده است، مانعى ندارد. [شمارة ثبت: (856) منبع: المسائل القمّيّة]

[aelaa.net]

سؤال: اگر گوشتى كه در خارج از كشور ذبح مى شود به هر يك از كاركنان تحت عنوان سهميه به آنها مى دهند انسان آنرا نگيرد ومتصدّى فروش مبلغى بابت اين گوشت بدهد حكم اين پول چيست؟ وتكليف چه مى باشد؟

جواب: اشكالى ندارد. [شمارة ثبت: (884) منبع: المسائل القمّيّة]

[aelaa.net]

سؤال: هل يجوز بيع دم الإنسان لإنسان آخر لغرض التداوي أو لا؟

جواب: لا بأس ببيع الدم الصالح للتداوي برضى صاحبه.

[aelaa.net]

سؤال: با خويشاوندى كه مال و دارايى خود را از راه فروش مواد مخدر بدست مى آورد مى توان ترك صله رحم نمود؟ در صورت لزوم صله رحم، استفاده از وسائل و غذاى او چه حكمى دارد؟

جواب: عدم معاشرت و مخالطت مستلزم قطع رحم نبوده، و صله ارحام لازمه اش رفت و آمد نيست، و در اين موارد به تفقد احوال مختصر يا تلفنى بسنده كرده، و در ضمن بدو مي فهماند كه انحراف او مانع روابط معمولى ايشان است؛ تا به نحوى به وظيفه خود در نهى از منكر عمل نموده باشد. [شمارة ثبت: (1090) منبع: المسائل المغربيّة]

[aelaa.net]

سؤال: آيا ميوه هايى را كه بر شاخه است و از بالاى ديوار باغ مردم بيرون آمده مى توان استفاده كرد؟

جواب: با رعايت چهار نكته اشكالى ندارد:
1- عدم ايجاب زيان به مالك
2- خوردن به مقدار معمول
3- از ميوه هاى در دسترس يا ريخته شده در معبر (بدون تكاندن)
4- همراه نبردن. [شمارة ثبت: (1087) منبع: المسائل المغربيّة]

[aelaa.net]

سؤال: آيا اشكال دارد؛ كسي يك مقدار پول به عنوان قرض به نفر ديگري بدهد وبه قرض گيرنده بگويد چنانچه دوست داشتي بعد از برگشت پول، يك هديه بگير وبه يك مستمند بده؟

جواب: اشكالى ندارد. [شمارة ثبت: (990) منبع: المسائل الإصفهانية]

[aelaa.net]

سؤال: وارد شدن به سايت هاي ديگران در اينترنت و كپي برداري از مطالب آنها جايز است؟

جواب: اگر بازديد براى او مجاز بوده و بدون هك نمودن؛ كپي برداري مي شود؛ مانعي ندارد. [شمارة ثبت: (1005) منبع: المسائل الإصفهانية]

[aelaa.net]

سؤال: نفقه پدر و مادر در چه صورتى بر فرزندان واجب است؟ بر همه آنها، چه پسر و چه دختر، يا تنها بر پسرها و يا فقط بر پسر بزرگتر واجب مى باشد؟

جواب: در صورت نيازمندي و احتياج پدر و مادر در ضروريات معاش، بر فرزنداني كه درآمد يا توانايي تأمين ايشان را (به هر مقدار) دارند، تكفل آنها واجب است. [شمارة ثبت: (1040) منبع: المسائل الخراسانية]

[aelaa.net]

سؤال: نفقه دختر در زمان عقد به عهده پدر اوست يا همسر؟

جواب: در صورتي كه زن با انتخاب شوهر در منزل پدر مانده و پدر نفقه ضروريه او (حفظ از گرسنگي و برهنگي و سرپناه) را تأمين نمي كند شوهر بايد عهده دار شود، و الا اگر پدر دختر نفقه ضروريه او (حفظ از گرسنگي و برهنگي و سرپناه) را تأمين نموده، يا ماندن دختر در خانه پدرش به انتخاب شوهر نبوده، شوهرش وظيفه اى در اين باب ندارد . [شمارة ثبت: (1046) منبع: المسائل الإصفهانيّة]

[aelaa.net]

سؤال: جهيزيه دختر به عهده پدر اوست يا همسر؟

جواب: داشتن جهيزيه بر زن واجب نبوده؛ و تأمين وسايل ضروريه زندگي همانند ساير مخارج ضروري به عهده شوهر است، ولى هر كس مي تواند جهيزيه را تأمين كند، چه خود زن از مال خود و از جمله مهريه خود؛ و چه پدر از مال خودش يا مهريه دختر، حضرت رسول الله  جهيزيه با بقيه وسائل عروسي حضرت زهراء را از مهريه اى پانصد درهم نقره (500 × 4.547958 = 2273.979 گرم) كه حضرت مولا علي پرداختند تهيه فرمودند. [شمارة ثبت: (1047) منبع: المسائل الإصفهانيّة]

[aelaa.net]

سؤال: هل يجوز طبع أي كتاب بكميات تجارية في بيروت مثلا بدون إذن مؤلف الكتاب أو ناشره في صورة وجود عبارة "حقوق الطبع محفوظة للمؤلف أو الناشر" أو عدم وجودها؟

جواب: نعم يجوز ذلك، إلا إذا يوجب ذلك إضرارا قطعيا (لا تنقيص المنفعة) للمؤلف أو الناشر. [شمارة ثبت: (460) منبع: المسائل الغروية]

[aelaa.net]

سؤال: شخصى قصد دارد خانه اى براى نياز سكونت خود تهيه كند ولى توانايي تهيه يكجا و نقدي آنرا ندارد، آيا تهيه آن با پرداخت بخشي از قيمت نقدا و بقيه آن بطور اقساط بنحوى كه قيمت خانه بدين نحو تقريبا دو برابر قيمت فروش نقدى آن مي شود، صحيح مي باشد؟

جواب: اشكالى ندارد، و تقسيط پرداخت ثمن به بايع در صورت تراضي طرفين مانعى ندارد. [شمارة ثبت: (536) منبع: المسائل الأندلسيّة]

[aelaa.net]

سؤال: آيا گرفتن بهره بانكي براى سپرده هاى مالى ؛ از بانكهاى خارجي غير مسلمان جايز است؟

جواب: اشكالى ندارد. [شمارة ثبت: (537) منبع: المسائل الأندلسيّة]

[aelaa.net]

سؤال: در محل كار ماهيانه مقداري لوازم التحرير مي دهند كه عموماً مازاد است؛ اگر پس بدهيم براي ديگران مشكلاتي را پيش مي آورد و اگر بماند از بين مي رود با اين لوازم التحرير چه كنيم؟

جواب: اگر لوازم مزبور به كارمند اهدا شود؛ يا ضمن قرارداد كار به عنوان مساعده به او بدهند؛ پس ملك او بوده و مي تواند جهت مصارف شخصيش استفاده نمايد، ولى اگر به عنوان لوازم كار ادارى و براى آن داده شده، تنها در مورد كار ادارى قابل استفاده بوده و مازاد را يا در ادامه كار مصرف كرده؛ يا به صاحب كار برگرداند، و تعدي به مال صاحب كار ننمايد. [شمارة ثبت: (597) منبع: المسائل الإصفهانية]

[aelaa.net]

سؤال: شخصي در وقتى كه با تكليف شرعي آشنا نبوده؛ سود بانكي را مصرف نموده؛ اكنون چه وظيفه اى دارد؟

جواب: اگر آن منفعتي كه از بانك به او رسيده از طريق عقود شرعي جاري در معاملات بانكي بوده اشكالى نداشته؛ ولى اگر قطعا ربا بوده؛ و جاهل به آن بوده است؛ پس اگر توبه نمايد مولا (عليه السلام) گذشته را به او مي بخشد؛ و او پس از اين را مراقبت كند. [شمارة ثبت: (1154) منبع: المسائل الهمدانية]

[aelaa.net]

سؤال: سازمان حج به پول كساني كه براي حج واجب نام نويسي كرده اند سود 17 درصد مي دهد و از آنجايي كه براي نام نويسي راه ديگري وجود ندارد، مرحمت نموده بفرماييد تكليف چيست؟

جواب: آنچه متداول است سود دهى نبوده؛ و سازمان مزبور بقدر حبس مال زائر در طي نوبت؛ هزينه اضافي كمترى از وى دريافت مي كند، و اين اشكالى ندارد، بلكه اگر رسما وديعه ثبت نام را به عنوان قرارداد سرمايه گذاري با سازمان حج مي داند، كه نوعي قرارداد مضاربه و تصالح سود و زيان بر 17 درصد مي باشد، باز هم اشكالي ندارد. [شمارة ثبت: (710) منبع: المسائل الاصفهانية]