معرفت به زمان ربیع الاول 1443

[pejuhesh232]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 203
 سخنرانی ربات در مجلس اعیان بریتانیا:
تجربه ذهنی ندارم اما هنرمندم
«آی-دا» اولین رباتی است که در مجلس اعیان بریتانیا سخنرانی کرده است
   ربات واقع‌نمای «آی-دا» (Ai-Da) روز سه‌شنبه، ۱۱ اکتبر (۱۹ مهر)، در مجلس اعیان بریتانیا سخنرانی کرد و تاریخ‌ساز شد.
این ربات که با هوش مصنوعی و به شکل بسیار واقع‌گرایانه ساخته شده است، به پرسش‌هایی درباره اینکه آیا هوش مصنوعی برای صنایع خلاق خطرناک است یا نه، پاسخ داد.
به گزارش یورونیوز، سیاستمداران کمیته ارتباطات و دیجیتال مجلس اعیان از آی-دا در مورد رابطه بین هوش مصنوعی، ربات‌ها، و هنر پرسیدند.
آی-دا در پاسخ به پرسش‌های آن‌ها گفت: «با اینکه تجربیات ذهنی ندارم و به برنامه‌ها و الگوریتم‌های رایانه‌ای وابسته‌ام، می‌توانم هنر خلق کنم.»
آی-دا خطاب به اعضای کمیته گفت: «نقش فناوری در خلق هنر همچنان رو به رشد خواهد بود، زیرا هنرمندان راه‌های جدیدی برای استفاده از تکنولوژی به منظور بازتاب احساسات خود و نیز کشف رابطه بین فناوری، جامعه، و فرهنگ پیدا می‌کنند.»
تیم طراحان آی-دا امیدوار است که این ربات بحث‌هایی را در مورد آینده هوش مصنوعی و رباتیک برانگیزد.
آی-دا با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی ساخته شده است.
نام این ربات را به افتخار آدا لاولیس، ریاضیدان قرن نوزدهم، انتخاب کرده‌اند. آی-دا اختراع ایدان ملر، متخصص هنرهای مدرن و معاصر در آکسفورد، است و سپس گروه «اینجینیرد آرتس» (Engineered Arts)  در کورنوال، آن را ساخته است.
   این ربات پیش‌تر و قبل از برگزاری جشن هفتادمین سالگرد سلطنت ملکه الیزابت دوم، پرتره‌ای از او کشیده بود. این ربات در چشم‌هایش دوربین‌ دارد و برای پردازش جزئیات چهره انسان،‌ از الگوریتم‌های رایانه‌ای استفاده می‌کند. اگر مهندسان برای آی-دا عکسی بارگذاری کنند، می‌تواند چهره افراد را طراحی کند.
ملر، مخترع این ربات، گفت که در حین توسعه این پروژه، چیزهای زیادی آموخته است. او تاکید کرد: «بزرگ‌ترین چیزی که در طول این پروژه دریافتم، در مورد انسان‌گونه بودن آی-دا نبود، بلکه در این باره بود که ما چقدر رباتیکیم و الگوریتم‌هایی که سیستم‌های ما را اجرا می‌کنند، چقدر قدرتمندند.»
آی-دا اولین رباتی است که در مجلس اعیان بریتانیا سخنرانی کرده است. با این حال، پیش از این در سال ۲۰۱۸، ربات «پپر»(Pepper) در کمیته آموزش مجلس عوام حضور یافته بود.
آثار هنری خلق شده به‌دست هوش مصنوعی، به‌تازگی با انتقاد مواجه شده‌اند و ابزارهایی مثل «دال-ای»(DALL-E) یا «میدجورنی» (Midjourney) که می‌توانند آثار هنری پیچیده‌ای را بر اساس دستورهایی ساده خلق کنند، با واکنش منفی مجامع هنری روبه‌رو شده‌اند.‌ مجموعه داده‌هایی که این دستگاه‌ها بر اساس آن‌ها آموزش می‌بینند، از اینترنت استخراج می‌شوند و اغلب بدون اجازه هنرمندان، از آثار هنری آن‌ها استفاده می‌شود.
برخی هنرمندان این هراس را دارند که شرکت‌ها از این ابزارها برای خلق آثاری استفاده کنند، بدون آنکه مشخص باشد که آثار این ابزارها بر اساس آموختنشان از آثار خلق‌شده به‌دست انسان پدید آمده است، و در نتیجه، فرصت‌ها و درآمدهای هنرمندان اصلی از بین برود. از این گذشته، منتقدان ربات‌ها معتقدند که دامنه توانایی هوش مصنوعی محل تردید است، زیرا پردازش زبان طبیعی ‌ــ فناوری ارائه نوشتار و گفتار هوش مصنوعی ‌ــ را انسان به آن‌ها آموزش می‌دهد، و بنابراین، این پردازش، فقط بازتاب داده‌های ورودی است.
https://www.ai-darobot.com/

https://youtu.be/aoQ5EUjN_LM

[pejuhesh232]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 204
کشف ده‌ها جسد بر پشت‌بام بیمارستانی در پاکستان
https://www.isna.ir/news/1401072312245/
وزیر پیشین ایالت پنجاب به نقل از رئیس دانشگاه پزشکی نیشتر، گفته است: این اجساد متعلق به افرادی است که هویتشان شناسایی نشده و پلیس به بیمارستان تحویل داده است.
✖در كشورى كه همه مردمش مسلمانند حتى اگر شناسايي نشوند بايد آنها را با آداب اسلامى دفن كرد و جايز نيست هتك نمود و به عنوان وسيله تمرين بكار برد!!،
✖ چه برسد به اينكه روي بام تلنبار شوند تا پوسيده شود!؟
✖ و ازكى تا حالا براى پوساندن اجساد بجاى دفن و تجزيه در خاك؛ از هوا آن هم در وسط شهر محل زندگي صدها هزار نفر مي گذارند؟
✖ آن هم پشت بام بيمارستان!؟ محيط آن بيمارستان چه صلاحيت بهداشتي دارد؟!؟
از همين نمونه مى شود وضعيت مختلف سطح مسلماني و تعهد و مسؤوليت و بهداشت و استاندارد ووو بيمارستانها؛ شهرها؛ و متصديان و حكومت پاكستانى را حدس زد

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 205
آتش‌سوزی در زندان اوین و شعار (مرگ بر ديكتاتور) در خيابانهاى اطراف برعليه (آنكه زندان را مجهز به سيستم اطفاء حربق خودكار نكرده)
https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-858576
تا اراذل و اوباش در كشور وجود دارند اولويت به علت مفاسد بودن دارند
https://irna.ir/xjKLHz

طبيعى است كه آتش سوزى در جايى راه مى اندازند كه وسيله سوختن باشد نه در فضاهاى كه ديوار خالى و كف سيمانى و ميله ها و دربهاى آهنى است
https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-858579
https://static.euronews.com/articles/st ... 117046.jpg
https://twitter.com/i/status/1581374481620037634
https://t.me/VahidOnline/49233‏
https://twitter.com/Vahid/status/1581399164591968256

 اوین از زبان زندانی پیشین
یک زندانی سیاسی که چند ماه پیش از زندان اوین آزاد شده - و نخواست نامش فاش شود - در مورد موقعیت مکانی بندهای اوین و ترکیب جمعیتی آنها توضیح میدهد:
اندرزگاه ۷ و ۸ در کنار بندهای امنیتی ۲۴۰ و ۲۴۱ همه در شمالی‌ترین نقطه زندان اوین واقع شده است که از منتهی‌الیه شرق آن به سوی سالن ملاقات در نزدیکی خیابان درکه مسیری موجود است.
در هفته‌های گذشته هم مانند دوران سال ۸۸ بندهای ۲۴۰ و ۲۴۱ در اختیار وزارت اطلاعات قرار گرفته تا بازداشتی‌ها را هم در انفرادی‌های کوچک که دستشویی داخلش دارند نگهدارند و هم سلول‌های بزرگتر چند نفره و حتی به تازگی در سالن‌های بزرگ روبروی انفرادی‌ها هم موکت پهن کرده‌اند؛ اگر فاجعه‌ای رخ داده باشد ممکن است متاسفانه آنها هم آسیب دیده باشند چون اینها همه کنار هم است.
انبار لباس‌ها، سراجی، نجاری و کارگاه‌های لباس که زندانیان روزها برای کار می‌روند همه ساعت ۴، ۵ عصر بسته می‌شود و هیچ‌کس به آنجا دسترسی ندارد؛ چون در زیرزمین و با فاصله از اندرزگاه واقع شده و اگر کسی بخواهد به آنجا برسد باید از تعداد زیادی در قفل شده عبور کند برای همین من می‌گویم که روایت تمام رسانه‌های حکومتی دروغ است.
از بالای منطقه زندان اوین به سمت پایین، اندرزگاه ۶ است که در یکی، دو ماه گذشته برای جا دادن بازداشتی‌های جدید دوباره مانند سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ محل نگهداری زندانیان سیاسی شده است.

در همین مسیر به سمت پایین، سمت راست می‌ر‌سیم به بهداری، بند ۲۰۹، اندرزگاه ۴ و بند زنان که کنار هم است و پایینتر سمت چپ، مسیری است که به سمت بند ۲-الف که در اختیار سپاه پاسداران می‌رود.
پایین‌تر از آن هم اندرزگاه یک واقع شده است که بند قرنطینه است. زندانیان سیاسی تا یکی دو ماه پیش پخش بودند و همین الان هم همه یک‌جا جمع نشده‌اند و خیلی از زندانیان سیاسی در بند ۲۴۰ و ۲۴۱ نگهداری می‌شوند.
يايد اوباش توجيه شوند كه ايجاد آتش سوزى در محيط بسته بسيار مخاطره آميز است؛ مگر كه فكر كنند قوتى حريق بشود دربها را باز كنند تا همه بروند بيرون؟  
اگرچه متصديان اعلام كرده اند آشوب امروز داخل زندان اوين ربطي به اغتشاشات اخير ندارد؛ اما اتفاقا در ساعاتي رخ افتاده كه قبلا فراخوان داده شده بوده است (عصرو شام شنبه) = و البته مى شود تصادفى باشد؟

دست غيبى براى حفظ مهدى رفسنجانى
در میان گمانه‌زنی‌ها، یاسر رفسنجانی، برادر مهدی هاشمی که دوره حبسش را گفته شده در بند هفت زندان اوین طی می‌کند، شنبه‌شب و ساعتی پس از وقایع زندان اوین، در شبکه اجتماعی «کلاب‌هاوس» گفت که مهدی هاشمی قرار بوده روز جمعه بعد از پایان مرخصی به زندان برگردد ولی «به او گفتند فعلا نیا».
یاسر هاشمی در صحبت‌های خود این گمانه را مطرح کرد که تمدید مرخصی برادرش می‌تواند مربوط به آتش‌سوزی امشب بوده باشد.
یاسر هاشمی گفت هم اعطای مرخصی به برادرش و هم تمدید ناگهانی آن، برای مهدی هاشمی غیرمنتظره بوده است.

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 206
روبیکا یا اینستا؟
نويسنده: وکیل دادگستری و پژوهشگر در حقوق توسعه
https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-858359‏

با گسترش اعتراضات و ایجاد محدودیت‌های بیشتر در دسترسی به اینترنت و پلتفرم‌های خارجی، وزارت ارتباطات به دنبال ایجاد مرکز انتقال پیام بین پیام‌رسان‌های بومی است تا یک پلتفرم یکپارچه ملی برای پیام‌رسان‌ها ایجاد شود. مدیرکل پایش، ممیزی و نظارت سازمان فناوری اطلاعات ایران اعلام کرد با هدف ایجاد ارزش‌افزوده برای پیام‌رسان‌های بومی در برابر پیام‌رسان‌های خارجی، قصد دارند مرکز انتقال پیام بین پیام‌رسان‌ها را ایجاد کنند تا یک پلتفرم یکپارچه ملی تشکیل شود... صرف‌نظر از همه ایرادات وارد به اختراع دوباره چرخ و توسعه وارونه در اقتصاد دیجیتال با خروج از میدان جهانی کسب‌وکار در فضای سایبر و... سخن با بانیان این پروژه‌ها نیست که خیلی بهتر از همه ما می‌دانند هیچ امیدی به موفقیت این‌گونه طرح‌ها نیست‌ اما با مسئولان، به‌ویژه رئیس قوه قضائیه که گفتند اگر انتقاد یا پیشنهادی هست بگویند، ما شنونده‌ایم، سخن با ایشان و سایر مسئولان است که می‌خواهند شنونده خوبی باشند. نویسنده به‌عنوان کسی که چندین دهه در زمینه حقوق سایبر تحقیق کرده، یک‌سال‌و‌نیم پیش با مطرح‌شدن طرح صیانت، از منظر قطعات استاندارد هر حکمرانی خوب در فضای سایبر به این موضوع نگریسته که امیدواریم گزیده مربوط به جنبه اجتماعی آن مورد توجه قرار گیرد و مسئولان دست‌کم، پاسخی منطقی برایش داشته باشند.

سؤال مشخص و ساده این است: چرا ابزارهای ایرانی تبادل داده و اطلاعات نمی‌توانند در متن زندگی واقعی و طبیعی اکثر مردم جای خود را باز کنند؟ چرا حتی با وجود انبوه قوانین و مقررات در حمایت از حریم خصوصی، مردم اعتمادی به احترام واقعی نهادهای دولتی به این «حریم» ندارند؟

در تبیین بهتر این پرسش، مقایسه را نه با حقوق کشورهای آزاد مثل آمریکا و اروپا و حتی کشورهای کمتر آزاد بلکه با چین انجام می‌دهیم که متولیان طرح‌های سایبری مدعی‌اند توسعه شبکه‌ ملی را با الگوبرداری از پیشرفت‌های این کشور جلو برده‌اند.

چین، کشوری که در رده‌بندی سالانه خانه آزادی

(Freedom House, 2011-2020) در این دوره همواره رتبه آخر را کسب کرده و به دشمن شماره یک اینترنت در جهان ملقب است؛ اما هم‌زمان، به محض رونمایی از نخستین سرویس پیام‌رسان ملی به نام ویچت (تنسنت-2011) استقبال زیادی از آن می‌شود که در‌حال‌حاضر بیش از یک‌میلیارد کاربر چینی دارد! چرا با وجود محدودیت شدید ابزارهای جهانی تبادل اطلاعات، سانسور شدید محتوا توسط ارتش سایبری و نداشتن حریم خصوصی، مردم چین همچنان با اشتیاق از ابزارهای تبادل اطلاعات ملی استفاده می‌کنند و از اینکه در برابر «نگاه» دولت حریم خصوصی ندارند، نگران نیستند؟ این موضوع وقتی بیشتر عجیب می‌شود که می‌فهمیم بیشتر مردم کشورهای جهان در یک شرایط نیمه‌سانسور و سانسور در اینترنت زندگی می‌‌کنند و این اقدامات محدودکننده و فیلترینگ، به‌جز معدود نخبگان این جوامع را ناراضی نمی‌کند. علت چیست؟ راز بزرگ این موفقیت و خوشحالی مردم چین و دیگر مردم کشورهای کمتر آزاد و غیرآزاد در چیست؟

طبق برآورد خانه آزادی در 2020 میلادی، بیش از سه‌میلیارد و 800 میلیون نفر در سراسر جهان به اینترنت دسترسی دارند که از 83 درصد کشورهای تحت بررسی، تنها ‌20درصد در زمره کشورهای آزاد در اینترنت و 35 درصد جزء کشورهای غیرآزاد (ترکیه، تایلند، مصر، امارات و...) و 32 درصد تا اندازه‌ای آزاد (کره‌جنوبی، سنگاپور، مالزی و...) هستند. 73 درصد این جمعیت در کشورهایی زندگی می‌کنند که افراد به دلیل پُست‌کردن محتوای سیاسی، اجتماعی یا مذهبی دستگیر و زندانی می‌شوند. 64 درصد در کشورهایی زندگی می‌کنند که شهروندانشان به دلیل فعالیت در شبکه مورد حمله قرار گرفته یا کشته شده‌اند. 56 درصد در کشورهایی که محتوای سیاسی، اجتماعی و مذهبی بلاک می‌شود. 47 درصد دولت‌هایی که در صورت لزوم اتصال شبکه و سیستم موبایل را قطع می‌کنند و 34 درصد از مردم در کشورهایی که دولت دسترسی به پلتفرم‌های اجتماعی را به‌طور موقت یا دائم مسدود می‌کند... .*

رویکرد ضد حریم خصوصی دولت چین که در سیاست محرمانگی ویچت نمود یافته، تصریح می‌کند این پیام‌رسان مجاز است اطلاعات کاربران، شامل تمامی اطلاعات جست‌وجوشده و دیده‌شده حین استفاده از ویچت (شامل جست‌وجوهای وب)، پروفایل‌های جست‌وجوشده، مشخصات افرادی که با آنها ارتباط برقرار شده و نیز زمان و طول ارتباط را برای مواردی مانند پاسخ به درخواست دولت ذخیره، نگهداری و افشا کند... چرا چینی‌ها نمی‌ترسند از اینکه محتوای زندگی‌شان در این پیام‌رسان حریم ندارد؟ مسئله خیلی ساده است، حکومت چین بعد از مائو رسالتی برای ترویج الگوی سبک زندگی کمونیستی-چینی ندارد تا امکانات ویچت برای جست‌وجوی افراد نزدیک با GPS یا مکان دسترسی به اتاق گفت‌وگوهای محلی براساس موقعیت GPS، فرستادن تصویر و ویدئو، تماس تصویری و امکان تشکیل گروه‌های کاربران و گپ گروهی (محدودیت‌های نخستین پیام‌رسان خارجی وایبر و سپس فیلترشدن ویچت در سال 1392)، برای انجام این مأموریت خطرناک باشد. در این کشور، عقیده بر این است حکومت واقعا به زندگی شما دسترسی دارد و تا زمانی که کار مرموزی علیه حکومت انجام ندهید، در داده‌های شما تجسس نخواهد شد. به همین دلیل مردم مشکلی در سانسور و حتی نداشتن حریم خصوصی خود ندارند. چینی‌ها از اینکه «اصل حریم فردی برای زندگی آزاد اجتماعی» را دارند اما حقی نسبت به «مالکیت اطلاعات» ثبت‌شده این آزادی‌های فردی تحت عنوان «حمایت از داده/حریم خصوصی» ندارند، اذیت نمی‌شوند. شاید این گفت‌وگوی دو بانوی دوست چینی و ایرانی، موضوع را روشن‌تر کند:

چینی: سلام چطوری دوست ایرانی‌ام؛ ایرانی: خوبم عزیزم (همراه با استیکر مخصوص بانوان)؛ چینی: می‌گم بهتر نیست از پیام‌رسان ویچت استفاده کنیم؛ ایرانی: چرا ویچت؟ این پیام‌رسان چند سال پیش در ایران فیلتر شد؛ چینی: چرا؟؛ ایرانی: به دلیل انتشار محتوای غیراخلاقی و مستهجن؛ چینی: اینکه سایت نیست محتوای مستهجن داشته باشه! کدام محتوای مستهجن (استیکر تعجب)؛ ایرانی: نمی‌دونم، ولی باشه خوبه، چراکه نه؛ ایرانی: مرسی دانلود شد؛ نرم‌افزار خوب و کاملی‌ست، ولی خب، در سیاست ویچت نگاه می‌کنم من هیچ محرمانگی در این نرم‌افزار ندارم؛ چینی: چطور مگه؟ ایرانی: در قوانین ایران تکیه زیادی راجع به صیانت از حریم خصوصی شهروندان شده، مواد 4، 653، 658، 660 قانون آیین دادرسی کیفری، مواد 58، 59 و 71 قانون تجارت الکترونیکی ایران 1382، طبق مواد 13، 35، 36 و 82 منشور حقوق شهروندی 1395 تفتیش و بازرسی وسیله نقلیه ممنوع است، ماده 14 آیین‌نامه اجرائی مراقبت‌های الکترونیکی 1397، ماده 36 آیین‌نامه نحوه استفاده از سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی 1395، ماده 37 آیین‌نامه اجرائی ایجاد دفاتر خدمات الکترونیک قضائی و کانون آنها 1396، ماده 1 دستورالعمل اجرائی کنترل مجرمان 1397، ماده 133 آیین دادرسی کار 1391، ماده 3 آیین‌نامه اجرائی 1398، ماده 5 قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر 1394، مواد 13 و 14 قانون انتشار و دسترسی آزاد اطلاعات 1387، مواد 1 و 9 آیین‌نامه 1393، ماده 74 برنامه ششم توسعه و اخیرا طرح جدیدی به مجلس ارائه شده که به زودی قانون می‌شود و در این طرح هم بر صیانت از اطلاعات شخصی شهروندان تأکید زیادی شده؛ چینی: واووووو (چندین استیکر تعجب و غم)، خدای من، چقدر برای حکومت شما حریم خصوصی شهروندان محترمه! چه جالب، دریغ از یک مورد و اصلا حریم خصوصی نداریم؛ ایرانی: (استیکر خنده و بازو)، از این موضوع باید خیلی خیلی ناراحت باشی، نه؟؛ چینی: خوب البته قوانین زیادی برای حفاظت از داده‌های خصوصی داریم که بیشتر برای مهار شرکت‌های خصوصی در ارسال پیام‌های تبلیغاتی است؛ ولی برای چی ناراحت باشم؟؛ ایرانی: خوب دیگه نمی‌توانید مشکلات کشورتون رو به همدیگه اطلاع‌رسانی کنید، دولت می‌فهمه؛ چینی: درسته، ولی کدوم مشکلات؟؛ ایرانی: مثلا اینکه دزدی و اختلاس رو افشا می‌کنید، بعد حکومت می‌فهمه چه کسی افشا کرده، مجازاتش می‌کنه؛ چینی: اگر دزدی و اختلاس بشه ما افشا نمی‌کنیم، اطلاع می‌دهیم و جایزه می‌گیریم و دولت اون شخص را اعدام می‌کنه؛ ایرانی: بی‌کارها اعتصاب می‌کنند، اطلاع‌رسانی نمی‌کنید؟ چینی: ولی ما تقریبا بی‌کار نداریم، وضع اقتصادی ما از همه دنیا بهتره؛ ایرانی: اگر دخترا و پسرا بخواهید جمع بشید برای خوش‌گذرونی و رقص و آب‌بازی و شنا، می‌فهمند اون وقت اذیت می‌شوید؛ چینی: (چندین استیکر تعجب) خوب آره می‌فهمند؛ ولی چرا اذیت بشیم؟ دولت ما که خیلی خوشحال می‌شه فقط و فقط برای خوش‌گذرونی و این‌جور چیزها دور هم جمع بشیم، تازه کلی امکانات و وسایل برای این منظور اختصاص داده؛ ایرانی: راجع به محیط زیست که همه جا داره تخریب می‌شه، دیگه اینجا فکر می‌کنم به مشکل بر‌می‌خورین؛ چینی: خب برای توسعه اقتصادی و رفاه ما، محیط زیست صدماتی دیده؛ ولی چیزی تخریب نشده و اقدامات زیادی برای احیا و توسعه محیط زیست می‌شه؛ ایرانی: از تورم و گرونی اینها که بالاخره انتقاد می‌کنید؟؛ چینی: ولی ما که تورم و گرونی نداریم؛ ایرانی: اداره دولتی می‌روید کارتون انجام نمی‌شه، رشوه می‌گیرند و این چیزا رو اطلاع‌رسانی می‌کنید؛ چینی: ما اگر کاری دولتی داشته باشیم، مراجعه حضوری نمی‌کنیم و کار دولتی‌مان از طریق همین ویچت تماما انجام می‌شه؛ ایرانی: (استیکر تعجب) یعنی شما هیچ اعتراضی ندارید که در پیام‌رسان‌تان مطرح بشه؟ چینی: خب داریم، پیش میاد؛ ولی آن‌قدر مهم نیست که وقت باارزش‌مون را به اون اختصاص بدیم. معمولا اطلاع می‌دهیم و برطرف می‌شه؛ ایرانی: باشه، اصلا شما خوب (استیکر عصبانیت)، وای بیچاره شدم، الان از امنیت اخلاقی برام پیامک آمد (استیکر گریه)؛ چینی: پیامک چی اومده، امنیت اخلاقی چیه؟ ایرانی: به خاطر عقب‌رفتن روسریم تو خودرو دیروز جریمه شدم، باید ماشینم رو ببرم پارکینگ بخوابانم و این شندرغاز حقوقم رو باید جریمه روسری بدهم و کلی هم دردسر بکشم (چند استیکر گریه)؛ چینی: (چندین استیکر تعجب) چطور، مگه نگفتی حریم خصوصی دارید؟ مگه با وجود این‌همه قانون حریم خصوصی، خودت انتخاب نمی‌کنی چی رو سرت بذاری یا اصلا نذاری؟ تازه، مگه نگفتی وسیله نقلیه حریم شخصی هست؟ ایرانی: نه این استثنائا حریم دولت هست و ما باید رعایت کنیم؛ چینی: (استیکر غم و تعجب) شاید بهتر باشه اصلا موهاتو از ته بزنی مجبور نباشی این همه عذاب بکشی (استیکر خنده)؛ ایرانی: چی داری می‌گی، چند سال پیش یک هنرپیشه زن برای سکانسی از یک فیلم این کار رو کرد، باهاش برخورد کردند؛ چینی: (استیکر خنده) دروغ می‌گی، یعنی موهای تو هم استثنائا حریم دولته؟؛ ایرانی: اینکه خوبه، سال پیش تو خونمون پارتی گرفته بودیم پلیس ریخت تو خونه همه ما را دستگیر کرد، کلی جریمه نقدی دادیم؛ چینی: عجب (چند خط استیکر تعجب)، مگه مسکن جزء حریم شخصی نیست؟ ایرانی: نه، این هم حریم دولت هست، تازه دوستم هم به خاطر بیرون‌بردن سگش جریمه شد و سگش رو ازش گرفتند، بازم بگم؟؛ چینی: (چند خط استیکر عصبانیت) جالبه، حق انتخاب لباس ندارید، مسکن حریم شخصی نیست، حق انتخاب خوردن ندارید، حق گرداندن سگتان را ندارید! با این وجود به داشتن این همه قوانین حمایت از حریم خصوصی برای محافظت از «هیچ» افتخار می‌کنید، پس چرا نگران استفاده از ویچت هستی؟ شما ایرانی‌ها اصلا حریمی ندارید که خصوصی باشه که بعد لازم به حمایت باشه، محتوایی نیست که ارزش حمایت داشته باشه، دولت شما به‌شدت از چیزی که ندارید روی کاغذ محافظت می‌کنه و از چیزی که حق طبیعی‌تان است، در واقعیت ممانعت! . اما ما چینی‌ها چون حریم زندگی آزاد داریم، محتوای متنوع و زیادی تولید می‌کنیم که حکومت همه آنها را می‌بیند. حتی کارهای شرکت را هم با ویچت انجام می‌دهیم و تا وقتی ما این محتواهای متنوع را به سیاست پیوند نزنیم، هیچ کاری با ما ندارد، پس من اعتراضی ندارم، راستی چرا باید اصلا به سیاست فکر کنم وقتی امور زندگی به روال طبیعی می‌چرخه؟ من که نه سوادش رو دارم و نه بهتر از اینها می‌توانم حکومت کنم. هیچ علاقه و رغبتی هم ندارم که از تفریحات و عشقم بزنم برای قبول مسئولیتی که نه سود اقتصادی برام داره نه خوشحالم می‌کنه. وقتی که تقریبا اکثر مسائل مرتب است‌ اصلا چرا باید به سیاست فکر کنم دوست ایرانی‌ام؟ البته الان که فکر می‌کنم باید نگران استفاده از ویچت باشی، چون همین حداقل ارتباط هم ممکنه برایت دردسرساز باشه؛ ایرانی: آره، تازه می‌فهمم شما حریم خصوصی واقعی دارید و ما فقط کلی قوانین حریم خصوصی (چندین استیکر غم و اندوه) کاش ما هم مثل شما به جای قانون، خودش را داشتیم (چند خط استیکر گریه)... .

شاید اکنون بهتر متوجه شویم که چرا با وجود گستردگی قوانین و مقررات موجود راجع به حمایت از حریم خصوصی، تمایلی به استفاده از ابزارهای جست‌وجو و تبادل داده ازجمله پیام‌رسان‌های ایرانی وجود ندارد. درواقع، این ابزارها انعکاسی از زندگی روزمره و طبیعی میلیون‌ها شهروندی است که به دور از منظر ارشادی و تحکمی دولت جریان یافته و نوعی مهاجرت مجازی میلیون‌ها شهروند ایرانی برای رهایی از واقعیت تحمیلی و دستوری سبک زندگی یک قشر خاص است و طبعا آنها که متمول‌تر هستند، به نحو فیزیکی این مهاجرت را انجام می‌دهند و آنهایی هم که مثل ما توانی برای مهاجرت فیزیکی ندارند، به نحو مجازی در این بسترهای مطمئن خارجی سکنی می‌گزینند. قطعا اگر مثل همه‌جای دنیا سبک‌های گوناگون زندگی در قالب یونیفرم آزادانه و ایمن در اجتماع حضور یابند، اساسا لزوم استفاده از این حجم گسترده از ارتباطات مجازی منتفی شده و جامعه به سمت تعادل و توازن حضور فیزیکی و نشاط میل خواهد کرد... . این تصور از بنیان اشتباه است که با از‌دست‌دادن یک سنگر همه سنگرها توسط مردم فتح خواهد شد! البته می‌توان معامله‌ای برد-برد با ملت داشت مشروط بر اینکه با درک واقع‌بینانه از شرایط ‌مانند یک دولت بالغ، قبول شرایط طرف مقابل را به‌عنوان یک عقب‌نشینی یا ضعف محسوب نکرد. در یک معامله، قرار نیست یک طرف برنده مطلق و طرف دیگر بازنده باشد، که در این صورت هر دو بازنده‌اند. برای دولت باید سود بقای مشروع داشته باشد و برای ملت، سود زندگی واقعی.

پس، آزادی‌های فرهنگی و اجتماعی را که اکسیژن هر جامعه‌ای است و از ابتدا حق مردم بوده به صاحبانش بازگردانید تا مردم نفس بکشند و دولت به وظیفه اصلی و نهادینه خود، یعنی حفظ امنیت برای حضور متنوع و گوناگون سبک‌های مختلف زندگی مشغول شود، که این تنها مقدمه و آغاز یک حکمرانی خوب است و در‌این‌صورت مطمئن باشید روبیکا جای خود را در میان ملت باز خواهد کرد، البته چنانچه هنوز بعد از تبعات منطقی پذیرفتن این اصل، مسئولان همچنان احساس کنند که آیا به‌جای توسعه زیرساخت‌ها، واقعا لازم است چرخ را دوباره اختراع کرد!

* سرفصل عناوین مختلفی که خانه آزادی برای تحلیل مبنا قرار می‌دهد، عبارت‌اند از: 1- برگزاری اجتماعات برای کمپین در شبکه‌های اجتماعی، 2- پایش‌های اخلاقی و مذهبی، 3- انتقاد به مسئولان، 4- مباحث نظری اختلافی راجع به تروریسم، 5- خشونت و بی‌قانونی، 6- فساد اداری، 7- مخالفان سیاسی، 8- اظهارنظرهای اجتماعی راجع به تاریخ و بلایای عمومی، 9- توهین به مقدسات، 10- هجونامه‌ها با مضمون سیاسی و انتقادی. خانه آزادی کشورها را در سه دسته کلی قرار داده است: 1- کشورهای آزاد، 2- کشورهای تا حدی آزاد و 3- کشورهای بسته.

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 207

 گزارش واشنگتن‌پست؛
 تولید ماده مخدر «شیشه» در افغانستان رونق گرفته است
   روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشی می‌گوید که تولید ماده مخدر متامفتامین، معروف به «شیشه»، به شکل سرسام‌آوری در افغانستان افزایش یافته و هر ماه کارخانه‌های بیشتر تولید آن ایجاد می‌شود.
کارشناسان هشدار می‌دهند که با این روند، افغانستان به مرکز تولید شیشه در جهان تبدیل خواهد شد.
تولید شیشه پس از آن رونق گرفته که قاچاقچیان مواد مخدر یک گیاه بومی به نام «اِفِدرا» را کشف کردند.این گیاه که در میان قاچاقبران مواد مخدر در افغانستان به نام «اومان» شناخته می‌شود، به صورت وحشی رشد می‌کند و مهم‌ترین عنصر در تولید کریستال یا شیشه است.
این روزنامه با یکی از عمده‌فروشان مواد مخدر به نام عبدالودود گفتگو کرده است که در دکانش در ولسوالی بکواه ولایت فراه به صورت آزادانه شیشه را می‌فروشد. عبدالودود خریطه‌های نیم‌کیلویی شیشه را که در بازارهای اروپا تا ده‌ها هزار دالر قیمت دارد، در بدل ۲۵۰ دالر امریکایی می‌فروشد.
او که ترجیح می‌دهد تنها با نام اولش یاد شود، به واشنگتن‌پست می‌گوید: «هر سال فروش و تولید [شیشه] افزایش می‌یابد.» به گزارش این روزنامه، او انتظار دارد تا ۲۰ کیلو شیشه را فقط در چند روز بفروشد.
شماری از کارشناسان، مقامات حکومتی پیشین و تاجران مواد مخدر به این روزنامه گفته اند که طی ۶ سال گذشته، صدها کارخانه تولید شیشه در افغانستان ایجاد شده است و هر ماه کارخانه‌های بیشتری نیز ساخته می‌شود. ظاهراً، بحران اقتصادی در افغانستان، افغان‌ها را مجبور کرده تا منابع جدید درآمد پیدا کنند.

گرچه اکثر متامفتامین تولیدشده برای صادرات است، اما تعداد فزاینده‌ای از افغان‌ها به استفاده از شیشه روی آورده‌اند.
افزایش تولید شیشه در افغانستان نگرانی شماری از کارشناسان و مقام‌های غربی را برانگیخته است. به گفته این روزنامه، با افزایش تقاضا برای متامفتامین در سطح جهان، کارشناسان نگران اند که افغانستانِ تحت کنترول طالبان به تولیدکننده عمده شیشه در جهان تبدیل شود.
 افدار، گیاه محلی تازه کشف‌شده، باعث شده که تولید شیشه در افغانستان با سرعت سرسام‌آوری در حال رشد باشد.
دیوید مانسفیلد، کارشناس اقتصاد جرمی در افغانستان که گزارش‌هایی در مورد کوکنار و موادمخدر افغانستان برای بانک جهانی و کمیسیون اروپا تهیه کرده است، گفت: «در نتیجه رسیدن مقدار زیاد افدرا، فعالیت کارخانه‌های تولید شیشه در افغانستان ظرف ماه‌های اخیر افزایش شدید داشته است.»
فروشندگان شیشه در غرب افغانستان مدت‌هاست که آزادانه تجارت خود را انجام می‌دهند. عبدالودود می‌گوید که دولت قبلی تا حد زیادی چشم خود را بر این تجارت بسته بود و طالبان نیز از زمان به قدرت رسیدن همین رویکرد را در پیش گرفته‌اند. اگرچه جنگجویان طالبان گاه‌گاه بازارهای فروش موادمخدر را بازرسی می‌کنند، اما تلاشی برای بستن آن نکرده‌اند.
عبدالودود گفت: «تنها دلیلی که ما در این تجارت هستیم این است که شغل دیگری وجود ندارد. البته، اگر اقتصاد بدتر شود، افراد بیشتری شروع به تولید شیشه خواهند کرد.»
طالبان اولین اعلامیه‌ رسمی در پیوند به ممنوعیت رشد، تولید و توزیع مواد مخدر را چند هفته پیش صادر کرد. با این حال، شک و تردید فراوانی وجود دارد که رهبری جدید در وضعیتی که کشور تقریباً به طور کامل از سیستم مالی جهانی محروم شده، منبع پول نقد را از بین ببرد.
اندرو کانینگهام، یکی از مسئولان مرکز نظارت بر مواد مخدر و اعتیاد اتحادیه اروپا گفت: «بخش قابل‌توجه درآمد طالبان از مالیات بر کالاهای غیرقانونی است و مواد مخدر یکی از این موارد است.»

کانینگهام خاطرنشان کرد: «ارائه حتی ابتدایی‌ترین خدمات غیرممکن است مگر اینکه پولی به خزانه حکومت واریز شود. بنابراین، انجام کاری علیه تجارت موادمخدر که بخشی از درآمدها را ایجاد می‌کند، چیزی‌ است که ما حداقل در حال حاضر آن را بعید می‌دانیم.»
معاون جدید وزیر مبارزه با مواد مخدر طالبان بر خلاف این امر اصرار دارد. عبدالحق همکار در مصاحبه‌ای گفت، قبل از تسلط بر کشور، طالبان منابع لازم برای توقف تجارت مواد مخدر را نداشتند.
همکار افزود: «اجازه بدهید واضح بگویم که از این پس هیچکس در هیچ نقطه‌ای از کشور اجازه کشت یا تولید اومان، هیروئین، چرس یا تریاک را نخواهد داشت.»
اما به گزارش این روزنامه، بخش عمده تامین مالی جنگ طالبان علیه سربازان امریکایی و دولت پیشین افغانستان را عواید مواد مخدر تشکیل می‌داد؛ چنان که تنها در سال ۲۰۱۹ بالغ بر ۱۱۳ میلیون دالر درآمد مالیاتی برای طالبان داشته است.

درباره اين گياه
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9 ... 8%B1%D8%A7‏

آیا گیاه افدرا جای کوکنار را در افغانستان می‌گیرد؟
یک باشنده ولایت هلمند در جنوب افغانستان می‌گوید از زمانی که طالبان کشت تریاک و چرس را ممنوع اعلام کرده اند، صاحبانه کارخانه‌های مواد مخدر از یک گیاه کوهی به نام «اومان» یا «افدرا» برای تولید مواد مخدر استفاده می‌کنند. این گیاه کوهی در برخی از ولایات افغانستان یافت می‌شود و پس از پروسس در تهیه مواد مخدر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
محیب الله، باشنده ولسوالی سنگین ولایت هلمند، که خودش یک فابریکه پروسس این گیاه را دارد، به دویچه وله گفت که پس از توقف کشت کوکنار، اکنون گیاه «اومان یا افدرا» از کوه‌ها و دره‌ها جمع‌آوری شده و در تهیه مواد مخدر استفاده می‌شود.
این باشنده هلمند گفت که این گیاه بسیار پرسود است: «اکنون هر باشنده هلمند در جمع‌آوری این گیاه مصروف است. اگر یک شخص ۱۰ هزار دالر (در این گیاه) هزینه کند، پس از دو ماه سرمایه‌اش به ۲۰ هزار دالر افزایش می‌یابد.»
او افزود: «در این گیاه موادی وجود دارد که مردم از آن پودر تهیه می‌کنند و سپس آن را با هروئین مخلوط می‌کنند. پیش از این مردم از داروهای پنادول سی اف در تهیه هیروئین استفاده می‌کردند، اما حالا از این گیاه کار می‌گیرند. این گیاه فعلاً به ایران نیز انتقال می‌یابد.»
به گفته محب الله، پروسس این گیاه بسیار آسان است و تنها به یک آسیاب گندم، ده بشکه و یک دیگ بزرگ که در آن آب جوش داده شود نیاز دارد.
او تخمین زد که یک فرد با داشتن یک کارخانه پروسس این گیاه ماهانه می‌تواند بیشتر از پنچ میلیون کلدار پاکستانی عاید داشته باشد. مواد مخدر در جنوب افغانستان عمدتاً به کلدار پاکستانی معامله می‌شود.

 شماری از باشندگان ولسوالی‌های گیزاب و خاص ولایت ارزگان نیز می‌گویند که تعدادی از باشندگان این ولسوالی‌ها به عنوان کارگر روزمزد استخدام شده اند تا گیاه "اومان" را از کوه‌ها جمع‌آوری کنند.
 محمد سید، یکی از باشندگان ولایت ارزگان به دویچه وله گفت که این کار در شرایط کنونی به اندازه‌ای رونق پیدا کرده است که هر فرد می‌تواند روزانه مبلغ یک تا سه هزار افغانی درآمد داشته باشد.
او گفت: «کار جمع‌آوری این گیاه بسیار زیاد شده است. هر روز مردم به کوه‌ها می‌روند. چهار و پنچ نفر یک تیلر تراکتور از این گیاه جمع‌آوری می‌کنند و پس از فروش پول خوبی به دست می‌آورند.»
البته گیاه «اومان» یا «افدرا» در بین مردم در گذشته نیز ناشناخته نبوده و بیشتر به عنوان داروی گیاهی یونانی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
محمد سلیم (اسم مستعار)، یکی از فروشندگان داروهای گیاهی یونانی در ولایت هلمند که با این گیاه از گذشته آشنایی دارد، گفت: «در گذشته ما از گیاه اومان برای تداوی برخی بیماری‌ها استفاده می‌کردیم. استفاده این گیاه انسان را آرام می‌کند.»

 طالبان: استفاده از گیاه "اومان" منع است
عبدالنافع تکور، سخنگوی وزارت داخله اداره طالبان می‌گوید که گیاه اومان مانند دیگر مواد مخدر در افغانستان منع است. او به دویچه وله گفت: «این یک ماده مخدر است و هیچ کس اجازه کشت، استفاده، ذخیره، انتقال یا تجارت آن را ندارد.»
چندی پیش مسئولان مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله طالبان، به مقام‌های محلی در ولایت هلمند دستور داده بودند که جلو خرید، فروش و استفاده این گیاه را بگیرند. اما جمع‌آوری و استفاده از این گیاه برای تولید مواد مخدر عملاً جریان دارد. کارخانه‌های زیادی برای پروسس این گیاه در هلمند، نیمروز و شماری دیگر از ولایت‌های افغانستان ساخته شده است.
مفتی حبیب الله الهام، رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در ولایت نیمروز می‌گوید که روند تخریب فابریکه‌های پروسس این گیاه را آغاز کرده اند. 
الهام به دویچه وله گفت: «از چند روز به این سو چندین فابریکه را در منطقه دلارام نیمروز تخریب کردیم و به آنها اجازه نمی‌دهیم، زیرا بر اساس فرمان رهبر ما کشت و قاچاق مواد مخدر منع است.»
گیاه اومان یا افدرا چیست؟
افدرا یا گیاه اومان برعلاوه افغانستان در نقاط مختلف جهان و بیشتر در مناطق خشک مانند امریکای شمالی، امریکای جنوبی، کشورهای شمال آفریقا، آسیای جنوب غربی و مرکزی و شمال چین یافت می‌شود.
گیاهان خانواده افدرا ظاهراً پنچ هزار سال قبل از میلاد مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما در سال ۱۸۸۱ یک کیمیادان جاپانی به نام ناگای ناگایوشی این گیاه را تجزیه و تحلیل کرد و پس از آن، این گیاه در طبابت مورد استفاده قرار گرفت.
سه گونه از خانواده این گیاه به نام‌ها  افدرا سینیکا، افدرا ولگارس و تا حدودی افدرا اکوازیتینا هنوزهم در چین به شکل تجارتی آن کشت می‌شوند و کاربرد طبی دارند.
در قرن بیست و یک عناصر مربوط به گیاه افدرا در بازارهای ایالات متحده امریکا ممنوع شد و دلیل آن را تهدید جدی برای سلامت بیان کردند.
در آلمان نیز دواهای که در آنها از گیاه افدرا استفاده شده است، بدون تجویز داکتر فروخته نمی‌شود.
در طب سنتی از این گیاه و سایر گیاهان این خانواده برای بیماران دچار سردردی و یا تنفس تنگی مورد استفاده قرار گرفته است.
 زدیک به ۷۰ نوع از این گیاه کوهی در جهان وجود دارد که یکی از آنها از سال ۲۰۱۳ به این طرف در افغانستان جمع‌آوری شده و به قیمت بسیار ارزان فروخته می‌شود، و سپس قاچاقی به بیرون از افغانستان انتقال داده می‌شود


مزارع گلهاى شقايق كه بذر آنرا خشخاش  و كوزه هاى بذر آن را كوكنار مى نامند و با تيغ زدن آن ترياك استحصال مى شود


گیاه افدرا كه خواص درمانى دارد

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 208
بی مهری حکومت پاكستان به زبان فارسی
= نمونه در دانشگاه پشاور = گزارش ويديوئي
https://www.dw.com/fa-af/%D9%86%DA%AF%D ... a-63116946
= وضعيت زبان فارسى از دوره اى كه جزو دروس مدارس ابتدايي بود تا الان كه براى تحصيل در دانشگاه هم مشكل هست


به تازگی طالبان تابلوی شفاخانه حوزوی هرات را تبدیل کرده و تابلویی به زبان پشتو و انگلیسی را به جای آن نصب کرده است. تابلوی قبلی این شفاخانه تنها به زبان دری و انگلیسی بود.

طالبان پس از تصرف قدرت لوحه‌های با نشان جمهوری اسلامی را برداشته و لوحه‌های با نشان «امارت اسلامی» خود را جایگزین آن کرده اند. اما در تبدیل تابلوهای چندین اداره و مکان تفریحی در ولایت‌های هرات، کابل، مزار شریف، بامیان و نیمروز، زبان دری برداشته شده و تنها تابلوهایی به زبان پشتو و گاهی با پشتو و انگلیسی نصب شده است.

واژه‌نامه کاربردی آلمانی برای فارسی و دری‌زبانان

در تازه‌ترین مورد طالبان لوحه جدیدی را بر ساختمان شفاخانه حوزوی هرات نصب کرده‌اند، طوری که زبان دری از آن حذف شده و لوحه جدیدی به دو زبان پشتو و انگلیسی به جای آن نصب شده است. این کار طالبان انتقادهای گسترده شهروندان افغانستان را در شبکه‌های مجازی در پی داشته است.


شایان، باشنده هرات به دویچه وله گفت: «من خودم فارسی زبان هستم، ۹۰ درصد باشنده‌گان این ولایت هم فارسی زبان می‌باشند و کمتر به زبان پشتو تکلم دارند. اما متاسفانه اکثریت تابلوهایی که در جاده‌ها و سطح شهر هرات نصب شده اند، متاسفانه از سوی طالبان بازنویسی شده و زبان فارسی از تابلوها حذف شده است که از آن جمله می‌توانم به تابلوی شفاخانه حوزوی هرات اشاره نمایم.»

دری و پشتو زبان‌های رسمی و ملی افغانستان می‌باشند. در گذشته عناوین اسناد رسمی و تابلوهای رسمی به هر دو زبان بود و در برخی موارد زبان انگلیسی نیز به آن علاوه می‌شد. تنها در برخی مناطق عمدتاً دری زبان لوحه‌ها تنها به زبان دری و برعکس در برخی مناطق عمدتاً پشتو زبان لوحه‌ها به زبان پشتو بودند.

شماری از شهروندان افغانستان این عمل طالبان را «تبعیض سیستماتیک علیه زبان دری» عنوان می‌کنند. روح الله، باشنده شهر مزار شریف به دویچه وله گفت: «سیاست‌های ضد قومی و فارسی ستیزی در کل افغانستان ادامه دارد و در ادامه حذف زبان دری ما شاهد هستیم که طالبان در مزار شریف واژه "دانشگاه" را از روی تابلو پاک نموده و به جای آن به زبان‌های پشتو و انگلیسی تابلوی جدید را نصب کردند. این سیاست منزجرکننده و افراطی است و برای هیچ کس قابل قبول نیست.»

یک راننده تاکسی در کابل به شرط ذکر نشدن نامش به دویچه وله گفت که در شهر کابل، "از برخی تابلوها و متون رسمی و عمومی، اسامی کوچه‌ها و جاهایی که متعلق به شهرداری است، زبان رسمی و مشترک کشور (دری) به کلی حذف شده است."

شماری از آگاهان به این باور اند که طالبان با حذف زبان دری از تابلوها، به اختلافات قومی و زبانی دامن می‌زنند که وضعیت آشفته کنونی را بدتر خواهد کرد.

شفیق الله شفیق، استاد علوم سیاسی دانشگاه بلخ به دویچه وله گفت: «این کار اول و آخر طالبان نخواهد بود. آنها طی یک سال حاکمیت شان نشان دادند که قصد دارند زبان‌های محلی و زبان فارسی دری را که یک زبان ملی است و حیثیت زبان بین‌القومی را دارد، از ریشه حذف نمایند.»

اضافه کرد: «این عملکرد شان اختلافات قومی و زبانی را در کشور بیشتر ساخته و پیامدهای آن برای تداوم حکومت نیم‌بندشان خطرساز خواهد بود.»

او به این اشاره می‌کند که زبان دری میان تمام اقوام افغانستان تکلم می‌شود و علاوه بر این، دری و پشتو زبان رسمی آموزشی و تحصیلی در افغانستان می‌باشند.

معلوم نیست که حذف زبان دری از تابلوها سیاست رسمی طالبان است یا برخی مقام‌های این گروه در ولایت‌ها به تصمیم خود دست به این کار می‌زنند. سخنگویان طالبان اعلامیه‌های خبری شان را به هر دو زبان دری و پشتو نشر می‌کنند و رسانه‌های زیر اداره طالبان نیز به هر دو زبان نشرات دارند.

بلال کریمی، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان در پاسخ سوالی در مورد برداشتن زبان دری از تابلوها گفت: «نخیر من این موضوع را تائید کرده نمی‌توانم، چون جنبه تبعیضی دارد و مطابق به اصول و پرنسیپ امارت اسلامی نیست و باید در این باره معلومات جمع‌آوری نمایم.»

این سخنگوی طالبان افزود: «اما مهم این است که باید زبان مطابق به اصول ترمینالوژی باشد، یعنی هر زبانی که متداول و عام باشد و مطابق به ترمینالوژی رسمی کشور ما باشد، از جانب حکومت ما قابل استفاده خواهد بود.»

زبان یکی از مسایل پرتنش در افغانستان بوده است. در نظام جمهوریت نیز در مقاطعی جنجال بر سر زبان و استفاده از برخی واژگان و اصطلاحات منجر به تنش‌های بزرگ اجتماعی شده بود.

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 209
گرسنگی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان بیداد می‌کند  = از گرسنگي مادران موجب وضعيت وخيم شیرخواران تا زنهاي بيوه اي كه كيلومترها پياده مى آيند تا شايد يك نان صدقه نصيبشان شود = گزارش ويديويي = چون رسانه هاى حاكميت ايران در ارائه  گزارش كوتاهى بلكه سانسور مى كنند (مبادا بر طالبان خرده اى گرفته شود) ناچاريم از رسانه هاي خارجى نقل كنيم    

https://www.dw.com/fa-af/%DA%AF%D8%B1%D ... o-62823758

سازمان ملل فقط هشدار مي دهد اما هيج اقدامي براى امداد به مردم در حال نابودي افغانستان ندارد

هشدار سازمان ملل درباره مرگ میلیون‌ها افغان
بر اثر گرسنگی
برنامه جهانی غذای سازمان ملل (WFP) هشدار داده است در صورتی که اقدامات فوری در افغانستان صورت نگیرد، میلیون‌ها شهروند این کشور از گرسنگی جان خود را از دست خواهند داد.
دیوید بیسلی، مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا، دوشنبه، 25 اکتبر (3 عقرب)، در بیانیه‌ای اعلام کرد، بیش از نیمی از شهروندان افغانستان، از نوامبر سال جاری، با ناامنی حاد غذایی مواجه خواهند شد.
در این اعلامیه آمده است: «کودکان خواهند مرد، مردم از گرسنگی می‌میرند و اوضاع بسیار بدتر خواهد شد.»
به باور او، پیش‌بینی‌ها در مورد افغانستان به حقیقت پیوسته و 22.8 میلیون شهروند این کشور با گرسنگی شدید دست ‌و پنجه نرم می‌کنند و اقتصاد نیز زودتر از آنچه که پیش‌بینی می‌شد، سقوط خواهد کرد.
بر بنیاد این اعلامیه، برای نجات بخشی از 23 میلیون شهروند، در زمستان پیش‌رو، برنامه جهانی غذا، ماهانه 220 میلیون دالر (دلار) نیاز دارد.
برنامه جهانی غذا، برای جلوگیری از بحران انسانی، خواهان کمک‌های فوری بشردوستانه شده است.
در اعلامیه همچنین بیان شده است: «افغانستان اکنون در بین بدترین بحران‌های بشردوستانه جهان است و امنیت غذایی در این کشور در حال فروپاشی است. در زمستان پیش‌رو، میلیون‌ها افغان مجبور خواهند شد بین مهاجرت و گرسنگی یکی را انتخاب کنند.»
بیسلی، علاوه کرده است، برای اولین بار در افغانستان، ساکنان شهری با نرخ مشابهی با جوامع روستایی از عدم امنیت غذایی رنج می‌برند.
خشک‌سالی، جنگ، پاندمی کرونا و بحران اقتصادی، وضعیت زندگی و دسترسی شهروندان به غذا را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده و در نهایت منجر به بحران گرسنگی در این کشور شده است.
این هشدار سازمان جهانی غذا در حالی بیان شده است که به‌تازگی منابع افغانستانی گزارش دادند، 8 کودک یک خانواده‌ افغانستانی، درغرب کابل، در اثر گرسنگی جان‌ خود را از دست داده‌اند.

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 210
آخرين تحقيقات دانشمندان
زمين به وضعيت تك قاره اى قديم بر مى گردد = قاره امريكا ديگر وجود ندارد = به سرزمين چين ملحق مى شود = قاره آماسيا
https://nabzefanavari.ir/fa/news/30972/
https://www.digikala.com/mag/wp-content ... ration.jpg ‏
https://cdn01.zoomit.ir/2022/10/future- ... ries-1.png





به گزارش «نبض فناوری»، محققان دانشگاه کورتین استرالیا حرکات صفحات تکنونیک زمان را برای 300 میلیون سال آینده مدل‌سازی و پیش‌بینی کرده‌اند و می‌گویند در آینده اقیانوس آرام از بین می‌رود و ابرقاره‌ای به نام آماسیا از به هم پیوستن آمریکا و آسیا به وجود می‌آید.

«چوان هوانگ»، محقق ارشد این پژوهش می‌گوید: «قاره‌های زمین در طول دو میلیارد سال گذشته با هم برخورد کرده و هر 600 میلیون سال یک بار یک ابرقاره را به وجود آورده‌اند. این یعنی قاره‌های فعلی هم قرار است طی صد میلیون سال آینده دوباره به هم بپیوندند.» محققان در این مطالعه به سراغ مدل‌سازی ژئودینامیک 4-D رفتند تا ببینند حرکات صفحات زمین در طول صدها میلیون سال آینده چه شرایطی را به وجود می‌آورند.

به گفته هوانگ، نتیجه مدل‌سازی‌ها نشان می‌دهد که به احتمال زیاد، اقیانوس آرام از بین می‌رود و در کمتر از 300 میلیون سال یک ابرقاره به نام آماسیا به وجود می‌آید. هوانگ می‌گوید: «این ابرقاره جدید از قبل با نام آماسیا شناخته می‌شود چون برخی باور دارند که وقتی آمریکا به آسیا برخورد کند، اقیانوس آرام بسته می‌شود.» استرالیا هم ابتدا به آسیا می‌پیوندد، سپس به همراه قاره کهن به آمریکا وصل می‌شود.

ابرقاره آماسیا اکوسیستم متفاوتی خواهد داشت
«ژنگ-شیانگ لی» به‌عنوان یکی از محققان این مطالعه می‌گوید اکوسیستم‌های سیاره ما در زمان تشکیل آماسیا بسیار متفاوت خواهند بود. این ابرقاره به شکل اجتناب‌ناپذیری بسیار داغ و خشک می‌شود. لی ادامه می‌دهد: «در حال حاضر، زمین از هفت قاره با اکوسیستم‌ها و فرهنگ‌های بشری متفاوت ساخته شده، بنابراین فکر کردن به این که جهان 200 تا 300 میلیون سال دیگر چه شکلی خواهد شد، هیجان‌انگیز است.»

آخرین ابرقاره زمین پانگه‌آ نام داشت و حدود 335 میلیون سال پیش به وجود آمد. خشکی‌های این ابرقاره با آغاز عصر ژوراسیک در حدود 200 میلیون سال پیش از هم جدا شدند. با این اتفاق، اقیانوس‌های اطلس و هند ظاهر شدند. آن‌چه ما به عنوان اقیانوس آرام می‌شناسیم هم بازمانده ابراقیانوسی به نام پانتالاسا است.

نتایج پژوهش جدید دانشمندان در مجله National Science Review منتشر شده است.

منبع:دیجیاتو

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 211
فضاحت جعل على الحساب: 
زير نويس شبکه اینترنشنال =  تیتر فعلا این باشه ۴۰ کشته و صدها زخمی!!!؟

https://www.borna.news/fa/tiny/news-1387046‏
جالبتر = مجري اخبار تلويزيون ايران = از بس اخبار خارجي مي بينند = اطلاعيه قوه قضائيه را 4 كشته را گفت 40 كشته
https://aftabnews.ir/files/fa/news/1401 ... 64_761.mp4‏
hamshahrionline.ir/x84RP
40 كشته 61 مجروح 4 نفر وخيم 70 نجات يافتند 

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 212
   گزارش مجلس درباره علت فوت مهسا امینی | سه اشكال به نيروي انتظامی وارد كرده است:
1-  اطلاع‌رسانی به‌هنگام و دقیق فرماندهی انتظامی از جزئیات این حادثه  نداشته است 
2- عذرخواهی پلیس تبعات اجتماعی را کاهش می‌داد 
3- اصل كار گشت ارشاد = فرآیندهای اجرایی حفظ امنیت عمومی نیاز به اصلاح دارد
4- کارکنان و مأموران پليس  در نحوه مواجهه و هدایت متهمان نياز به آموزش و نظارت دارند
۱- اطلاع‌رسانی به‌هنگام و دقیق فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) از جزئیات این حادثه باعث روشنگری و تنویر بهتر افکار عمومی می‌شد و زمینه شایعات و روایت‌سازی جعلی و نامعتبر رسانه های دشمن از این واقعه و فرصت سوءاستفاده از این حادثه را کاهش می داد.
2- قطعاً اقناع افکار عمومی و به اقتضاء شرایط، عذرخواهی از قصور احتمالی از پیشگاه مردم که از جمله سنت‌های حسنه اسلامی است، موجبات کاهش تبعات تلخ اجتماعی را فراهم می نمود.
3- ضروری است آموزش کارکنان و مأموران در مواجهه و هدایت متهمان مورد توجه ویژه قرار گیرد و در شیوه اجرا و نظارت بر چگونگی اجرا، تجدیدنظر به عمل آید. امکان بروز خطای انسانی وجود دارد که باید با آموزش، نظارت و اصلاح فرایندها و ساختارها آن را به حداقل رساند.
hamshahrionline.ir/x84Nd

چند نكته:
1- تذكر برخي موارد بطوركلي و بدون اينكه تصريح شود كوتاهي و نقصاني بوده اگرچه چيزي را عليه متصديان اجرا دلالت ندارد اما مطرح كردن اين موارد ولو بطور كلي در نتايج بررسي كميسيون حاكي از وجود نوعي اشكال در كار هست كه نمي خواسته اند تصريح كنند و الا اصول موفقيت پليس دهها بند مي تواند باشد و اين اطلاعيه جاى شرح آن موارد نيست

2- مطلب لزوم تجهيز دوربين لباس را مطرح كرده يعني كه چنين تجهيزاتي نبود در حاليكه از روز اول همراهان مهسا نقل كرده اند كه داشته اند و حتى پليس به آنها تذكر داده جلو نياييد ووو اگرچه بعد تكذيب كردند اما در ادامه تصويرمهسا لحظه بازداشت از روبرو در رسانه هاى رسمي نشر شده كه حاكي از صحت گزارش شاهدان است حالا تكذيب آنروز نداشته براى عدم بازخواست فيلم دوبينهاى آنها از دستگيري تا سالن بازداشت است

3- در بندها مطرح كرده است كه بايد حدود و تعريف حجاب معلوم شود ووو 
كه اين بند خلاف است و مشكل مربوط به تعريف بوشش صحيح معلوم نبودن نيست كه بعد 1400 سال و 43 سال جمهوري اسلامي تازه درخواست شده  تعريفش معلوم شود و اين بحث اصلي را منحرف كردن است بحث سر اين است كه بگير و به بند و بازداشت و اين حركات گشت ارشاد و قوه قضائيه وووو براى رفع كاستيهاى اين موضوع لازم است يا نه و يا شيوه هاى اجراى آن اصلاح شود بجاى اينكه اصل رويكرد گشت ارشاد با شرحي كه معلوم است را بايد مطرح مي كرده بحث را برده روي اينكه بايد تعریف و حدود حجاب معلوم شود
و خلاصه  اطلاعيه اين كميسيون ضمن تكرار گزارش طبي رسمي  خواسته برخي مطالب ضمنا بدون تصريح اعتراف كند ضمنا هم اشكال را به تعريف حجاب معلوم نبودن و دوربين نداشتن ووو منسوب كند 



تصويري كه گفته مي شود در لحظه مواجهه مهسا با گشت ارشاد از دوربين لباس گرفته شده است  

وکیل خانواده مهسا امینی عنوان کرده است که ماموران پلیس به دوربین روی لباس‌شان مجهز بوده‌اند و خواستار بازبینی فیلم این دوربین‌ها شده است.
وى گفت: «بر اساس شواهد متقن متوجه شدیم، ماموران گشت ارشادی که از آغاز مهسا را دستگیر کردند دارای دوربین نصب شده روی لباس‌های‌شان بودند. به‌طوری‌ که دخترخاله همراه مهسا که از ماموران خواهش می‌کرده مهسا را دستگیر نکنند با این خطاب ماموران مواجه شده که کنار بایستد تا تصویرش در دوربین پلیس منعکس نشود».
http://khorasannews.com/Newspaper/Mobil ... kID=766487

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 213
واکنش تند یک نماینده به شکایت نیروی انتظامی از نمایندگان | گشت ارشاد جزو اصول دین و اصول قانونی اساسی نیست که قابل نقد نباشد
ما از فراجا حمایت قاطع می‌کنیم که با صبر و ایثار در برابر اغتشاشگران، براندازان و آشوبگران ایستادگی کردند و این یک ضرورت و راهبرد امنیتی است اما منافی برخی انتقادات به برخی عملکردها و رفتارها نیست. گشت ارشاد جزو اصول دین و اصول قانونی اساسی نیست که قابل نقد و بازنگری نباشد. حضرت امام(ره) ۴۰ سال پیش در فرمان ۸ ماده ای فرمودند که احدی حق ندارد با مردم رفتار غیر اسلامی داشته باشد.
hamshahrionline.ir/x84Pz‏

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 214
از اهداف كشاندن اروپا به جنگ اوكراين و درگيري با روسيه = بازار درست كردن براى گاز گران امريكا و بيشتر وابسته كردن اروپا به امريكا
واشنگتن گاز را 4 برابر گرانتر به اروپایی ها می فروشد = در حاليكه قبلا يك چهارم اين قيمت از روسيه مي خريدند
https://fa.alalam.ir/news/6401738/‏

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 215
برندگان جايزه نوبل اقتصاد مخالف سرسخت رمزارزها (ارزهاى ديجيتالى)
بیت‌کوین به تنهایی ارزش ذاتی ندارد و تنها ارزش آن این است که باقی مردم گمان می‌کنند بیت‌کوین با ارزش است!
این جمله بخشی از اظهارات برنده نوبل سال جاری است. داگلاس دایموند که امسال به همراه دو شریک خود نوبل اقتصاد را به خانه برد، موضع منفی درباره ارزهای دیجیتال دارد و معتقد است این پروژه‌های جنجالی از سمت صرافی‌ها به افراد ساده پیشنهاد می‌شود. این طبیعی است که یک فرد در برابر پیشنهاد چند برابر شدن سرمایه خود رویکرد غیرعقلانی‌تری نسبت به یک سرمایه‌گذار ماهر داشته باشد.
داگلاس دایموند به تجربه ریزش ناگهانی ارزش لونا اشاره کرده و گفته هجوم فروش آنی می‌تواند همان بلایی را که سر لونا آورد برای باقی پروژه‌های حباب‌دار نیز به وجود آورد.
اما داگلاس دایموند تنها برنده نوبلی نیست که مخالف سرسخت ارزهای دیجیتال است و آن را بی‌ارزش می‌داند.
قبل از او جوزف استیگلیتز، دیگر برنده نوبل هم مخالفت خود را با رمزارزها اعلام کرده و گفته بود ناشناس ماندن بیت‌کوین درها را برای شرکت‌های مجرمانه و اهداف شوم ‌آن‌ها باز می‌کند.
رابرت شیلر،دیگر برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۳ هم رمزارز را جدیدترین تکرار ایده‌های ارز جایگزین می‌نامد و معتقد است رمزارزها آینده پایداری ندارند.

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 216
چگونه جنگ اوکراین براى جمهوری آذربایجان سراسر سود و منفعت شده است؟
هم صادرات كاز آذربايجان به اروبا جند برابر سده هم مسير صادرات جين به اروبا كه از روسيه جابجا شده از آذربايجان مى كذرد
به نقل از عصر ایران، گاز جمهوری اذربایجان یکی از جایگزین ها برای اروپایی هاست. جمهوری اذربایجان در جنگ روسیه علیه اوکراین، تلاش کرده بی طرف بماند.
در ماه های نخست امسال (۲۰۲۲) صادرات گاز از جمهوری آذربایجان در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل (۲۰۲۱)، چهار برابر شد و درآمد ۴٫۱۸ میلیارد دلاری را برای باکو داشت.
این اتفاق نه تنها باعث حل مشکل کسری بودجه جمهوری آذربایجان شد بلکه اضافه بودجه ۱٫۵۷ میلیارد دلار برای سه ماهه اول ۲۰۲۲ نیز برای این کشور ثبت شد.
تا قبل از این، اتحادیه اروپا در تجارت با چین، از مسیر زمینی روسیه استفاده می کرد اما حالا با وجود بحران در روابط با روسیه، اروپایی ها به دنبال مسیر جایگزین ارتباط تجاری و حمل و نقل هستند. جمهوری آذربایجان در نقطه اصلی مسیر جدید قرار دارد.
مسیر جایگزین “راه وسط” نام دارد و از چین شروع می شود و بعد از عبور از کشورهای شرق دریای خزر، به دریای خزر و سپس آذربایجان می رسد. گرجستان و ترکیه ایستگاه های بعدی هستد تا کالا به اروپا برسد.
https://www.asriran.com/fa/news/862126/

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 217
چرا جامعه با وعده گفت‌وگو مجاب نمی‌شود؟

اولا اين وعده ها توخالى و دروغيني است كه وقت حاكميت شعار مرگ مي شنود آنرا به حيله مطرح مي كند و كمي اوضاع را بتواند كنترل كند فورا حرف داغ و درفش و اتهام كشاد تشويش اذهان عمومى و زير سؤال بردن اعتماد مردم به ارگانهاى حاكميتي ووو را مطرح مي كند
در برنامه پريشب تلويزيون؛ كميسيون مجلس براى بررسي مهسا مثال مى زد كه در امريكا كسي كه كار پليس را زير سؤال برده 970 مليون دلار جريمه كرده اند ووو

ثانيا: حاكميت حتى شنيدن سؤالات و نقدها از مسؤولان و نمايندگان مجلس را ولو حرف توخالي و قرص مسكن فضاى جامعه باشد تحمل نمى كند و هنوز امور كاملا مستقر نشده شكايت پليس از چهار نماينده مجلس به جريان افتاده است

ثالثا: سوابق حذف كلي منتقدين حتى از شخصيتهاى حاكميت در رده هاى عالى = قائم مقام رهبرى؛ تا رئيس خبرگان رهبري و رئيس تشخيص مصلحت نظام تا رئيس جمهور و نخست وزير و وزير ووو همه تجاربي عيني و مشهود است بر برنتابيدن انتقاد حتى در مراسلات و يا اظهارات خصوصي يا عمومى چه برسد علنى مثل تجمع جلوي مجلس و آرام ساكت نشستن براى كارگران معدن كه حقوق ششماه را دريافت نكرده اند چه برسد اعتراض كف خيابان و لو با سكوت باشد مثل تجمع سبزيها در 88 و همه فتنه خوانده شده و به دشمن بودن تعبير شده است

رابعا: در حاليكه صداوسیما می توانست مهم ترین ابزار گفتگو در اختیار کسانی باشد که امروز با خشم و ناراحتی، از گفتگو عبور کردند و کف خیابان را برای مطالبات خود انتخاب نمودند.

خامسا: اختصاص اماكن براى بيان اعتقادات و اظهار نظرهاى منتقدين و حتى مخالفين كه مصون از جوسازي حاكميت به خطاب دشمن دشمن و فتنه فتنه و يا اتهام زنى قضايى به تشويش اذهان عمومى يا زير سؤال بردن ارگانهاى حاكميت و تعبير به اهانت به مقدسات و هرگونه تعقيب قضايى يا عواقب سوء اجتماعي و امنيتي و محفوظ از تجاوز لباس شخصيها و جوسازي رسانه اى عليه منتقدان
اگر از روي ترس اشتداد فضا نيست و حيله بازي نيست اين موانع را رفع و شرايط را فراهم كنيد

الا لعنة الله على القوم الظالمين
https://www.asriran.com/fa/news/862274/‏

https://www.asriran.com/fa/news/862354/
مردم هنوز يادشان نرفته با كمتر از اين محدوديتها و جوسازيها در سالهاى 56 و 57 چه بازخوردي در مردم داشت و همين ملت انقلابي هم شعار مرگ بر حاكميت دادن و هم بانكها و كيوسكها ووو را به آتش كشيدند و هم بي بي سي اخبارشان را نقل مي كرد
و هيچوقت در طول تاريخ انقلاب (شعار عليه حاكميت و پليس و تخريب اموال عمومى و پوشش بي بي سي) تقبيخ نشد = طبيعي است نظيرش تكرار شود اگر وضعيت واقعا اصلاح نشود
اين رويكرد دوگانه  حاكميت كه اين رويكردها را براى سمت خودش بپذيرد و تجليل كند اما در نقد خودش تقبيح كند براى نسل جديد مفهوم نيست 

چرا کار به "خیابان" می کشد؟ "جنگ روایت ها"  / رسانه ها را آزاد بگذارید
بسیاری از مسوولان جمهوری اسلامی، هنوز در فضای دهه 1360 و اوایل 1370 سیر می کنند؛ زمانی که نبض اصلی اطلاع رسانی در کشور در دست دو شبکه تلویزیونی، چند کانال معدود رادیویی و چند روزنامه انگشت شمار حکومتی بود: کیهان، اطلاعات، جمهوری اسلامی و رسالت. 

اینک اما خبری از آن مرجعیت رسانه ای داخلی نیست و اغلب مردم برای آن که بدانند در شهر و کشور خودشان چه خبر است به جای مراجعه به رسانه های شهر و کشور خودشان، به رسانه های "آن ور آبی" مراجعه می کنند، حال فرقی ندارد که یک شبکه معظم تلویزیونی باشد یا یک کانال شخصی که بدون محدودیت های داخلی در جایی جز ایران به روز می شود. 

علت اش نیز از حیز انتفاع انداختن رسانه است. کارکرد اصلی "رسانه" (Medium و جمعش Media) با توجه به کلمه هایی که به دقت هم در انگلیسی و هم در فارسی برای آن انتخاب شده، واسطه گری و رساندن است و مهم ترین عرصه این رسانایی هم، رساندن پیام حکومت به مردم و پیام مردم به حکومت است.  مادام که این رسانایی، دو سویه باشد، با "رسانه" به معنای واقعی کلمه مواجه هستیم. یعنی رسانه همان طور که حرف حاکمان را به مردم می رساند، بدون لکنت زبان قادر باشد حرف مردم را نیز به حاکمان منتقل کند. 
در مورد وقایعی که این روزها رخ می‌دهد هم شما حداقل با دو روایت روبرو هستید: روایت حکومتی و روایت غیرحکومتی. هر دو روایت هم حفره‌هایی دارد که داستان را غیرقابل باور می‌کند، 

آیا دیده‌اید که خبرنگاران داخل کشور مجاز باشند برای تهیه گزارش بی طرفانه از آنچه در دانشگاه شریف و زاهدان، سنندج، اردبیل و شهرهای دیگر رخ داد آزادانه به این مناطق بروند و با هر که خواستند گفت و گو کنند و نتیجه را حتی اگر خلاف روایت رسمی باشد بی سانسور برای مردم گزارش کنند؟ (چه بسا گزارش های واقعی، تایید کننده حرف های مسوولان باشد).

نه که ندیده اید و تنها افرادی که "می توان" در این مناطق صدای آنها را بازتاب داد حداکثر استاندار و امام جمعه و رئیس شورای تامین استان و نظایر این ها است.
الان خبرنكار شبكه العالم ايران از جلوي مسجد الاقصى در فلسطين و جسبيده به ماموران عربي اسرائيلي كزارش تلويزيوني عليه صهيونيستها مي دهد و هر روز هم تكرار مي شود لااقل بقدر صهيونيستها جنبه داشته باشيد ولو موردي
 
اساساً یکی از چالش های جمهوری اسلامی در جنگ روایت ها این است که مسوولان فکر می کنند اگر مدام شبکه تلویزیونی و ماهواره ای و خبرگزاری و روزنامه و سایت راه اندازی کنند، دست بالا را خواهند داشت و این اشتباه مهلکی است که در دهه های اخیر مرتکب شده اند و هزاران میلیارد تومان بودجه کشور را رسماً هدر داده اند.
معنای احیای واقعی رسانه به منظور داشتن دست بالا در جنگ روایت ها، این است که رسانه را به معنای واقعی کلمه در تهیه خبر و گزارش و انتشار آن و بازنشر بی سانسور صدای مردم آزاد بگذارند. به تظاهرات متعددی که در کشورهای اروپایی و آمریکایی برگزار می شود نگاه کنید: خبرنگاران با جلیقه های مخصوص خودشان در چند قدمی پلیس و معترضان و گاه در میانه آشوب و اغتشاش، در حال تهیه فیلم و عکس و گزارش هستند و پلیس هم کاری به کارشان ندارد. حال بگویید دیدن چنین صحنه ای در ناآرامی های ایران میسر است و خبرنگار و دوربین اش سالم به دفتر نشریه بر می گردند؟!
این قصه البته سر دراز دارد؛ ماجرای قتل ستار بهشتی که یادتان است؟ چقدر کوشیدند لاپوشانی کنند و رسانه ها را منع کردند و نهایتا هم معلوم شد که ستار بهشتی به مرگ طبیعی از دنیا نرفته و دو سال بعد، برای مامور پرونده اش سه سال حبس و دو سال تبعید و 74 ضربه شلاق بریدند.
چه می شد از همان اول رسانه ها اجازه ورود پیدا می کردند و بدون این که هزینه ای از صندوق "سرمایه اجتماعی پلیس" خرج شود، همان اول واقعیت را توسط رسانه های داخلی بیان می کردند؟

حتماً باید قبل از محکومیت یک مامور خاطی، حیثییت پلیس کشور را هزینه می کردند و به بی اعتباری رسانه های داخلی می افزودند؟!

مثال های مختلف دیگری می توان آورد که اگر پای رسانه های داخلی را از ورود به آن عرصه ها قطع نمی کردند، رسانه های خارجی نمی توانستند میدانداری کنند؛
از ماجرای زهرا کاظمی و ندا آقا سلطان و انتخابات پرحاشیه 88 بگیرید تا ناآرامی های 96 و سقوط هواپیمای اوکراینی و امروز هم حوادث تلخ یک ماه اخیر که دل هر ایرانی را به درد آورده است.
آقایان و خانم های مسؤول!
رسانه ها را آزاد بگذارید و کاری به کارشان نداشته باشد، حتی اگر اشتباه کنند و حتی اگر بین شان افرادی بخواهند سوء استفاده کنند. کمی صبور باشید و بدانید که در گذر زمان، سره از ناسره شناخته خواهد شد و مردم به رسانه های راستگو اعتماد خواهند کرد و حتی در پی خبرهایی که مسوولان از آنها خوششان نمی آید، سرمایه اعتماد شکل خواهد گرفت، چرا که وقتی مسوولان بدانند رسانه ها بدون ترس و عقوبت، بر آنها نظارت دارند، کمتر جرأت خطا خواهند داشت.
«زدن تیر خلاص به پیکر نیمه جان "اعتمادعمومی" با ادامه محدودیت های رسانه ای و به جان خریدن تبعات دردناک و غیر قابل جبران آن و باختن همیشگی در جنگ روایت ها» یا «احیای اعتماد عمومی با آزادی واقعی رسانه»؟
انتخاب با شماست.
https://www.asriran.com/fa/news/862318/

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 218
رفتار دوگانه تلويزيون حاكميت (يكي به نعل يكي به ميخ) در ترويج بى حجابى و ساختن تدرجي نسل آينده در فضاى بيرون از ارزشهاى ملى و اسلامى بااستتار در كنار برخي انيميشنهاى رعايت شده 
بررسی پویانمایی‌های پخش شده از برنامه‌های کودک شبکه‌های مختلف سیما (شبکه 2، 5، آموزش و پویا و نهال) نشان می‌دهد که حداقل یک دوگانگی غیرقابل انکار در زمینه طراحی حجاب شخصیت‌های کارتونی دختران و زنان وجود دارد.
اكر نكوييم كه هدف ترويج انحراف حجاب است اما براى زير سؤال نرفتن كنارش انيميشنهاى رعايت شده ارائه مى كند هم مسير انحرافي خودش رابرود هم اكر زير سؤال رفت فورا به برنامه هاى رعايت شده تمسك كند
  در طراحی حجاب شخصیت‌های دختر و خانم داستان باید حتما بخشی از موهای جلو و پشت سر از زیر روسری و شال بیرون بیاید!
 
آثاری که به چند نمونه آن در زیر اشاره شده است:
 
به طورمثال در پویانمایی «پهلوانان» به کارگردانی سیاوش زرین آبادی علی رغم موضوع خوب و ظلم‌ستیزانه‌ای که دارد، در زمینه طراحی حجاب دختران و زنان بسیار بد عمل شده است. دختران این سریال عمدتا به سبک سلبریتی‌ها شال بر سر دارند. در واقع این مجموعه پویانمایی در موضوع حجاب یک مروج تمام عیار بدحجابی برای مخاطبان دختر محسوب می‌شود.
 
همچنین در پویانمایی «پیامبران» به تهیه کنندگی صادق کریمیان و کارگردانی مشترک وحید هماتاش و سلمان خورشیدی هم این مسئله دیده می‌شود.با اینکه حجاب کامل نه تنها در تمام ادیان الهی که حتی در میان مشرکان هم از سوی بانوان رعایت می‌شده، اما اين برنامه ها با طراحی زنانی با حجاب‌های نصفه و نیمه؛ ارائه شده است؛ پارچه‌ای روی سر که قسمت جلویی مو در آن پیداست و زیر گلو نیز مشخص است.
اما بدتر از همه اینکه در بعضی از قسمت‌های این پویانمایی‌ها حتی همسران پیامبران (صلوات الله علیهم اجمعین) که جزء گروه مومنان هستند [همچون حضرت ساره] با همان حجاب کذایی انحرافي صداوسيما نشان داده شده‌اند.
 
عليرغم اينكه در اشعار فردوسى  به رعايت بوشش و حجاب تصريح شده دراشعاری چون
«دو پاکیزه از خانه جمشید- برون‌آوریدند لرزان چو بید- که جمشید را هر دو دختر بدند- سر بانوان را چو افسر بدند- ز پوشیده رویان یکی شهرناز- دگر پاک دامن به نام ارنواز» كه درباره حجاب دختران جمشید
و «یکی دخت شاه سمنگان منم- ز پشت هژبر و پلنگان منم- بگیتی ز خوبان مرا جفت نیست- چو من زیر چرخ کبوداندکیست- کس از پرده بیرون ندیدی مرا- نه هرگز کس آوا شنیدی مرا» درباره حجاب تهمینه همسر رستم در شاهنامه؛ مادر آرش است در وقت ساختن انيميشن همين داستان تلويزيون ايارن تحريف مي ةكند و آنرا با بدترین مدل حجاب در قسمت‌های مختلف این مجموعه طراحی و ارائه کرده‌است.
 متاسفانه همین رویکرد غلط در ترویج بدحجابی در پویانمایی‌های دیگری چون «شکرستان»، «ماه تی تی» هم دیده می‌شود. 

البته در گزارش اين انحرافات را به بي اطلاعي سازندگان و نبود قانون نسبت داده اما واقعيتش اين است كه حاكميت تلويزيون دولتي ايران در سلطه اتاق فكرى است كه به ارزشهاى ملى و اسلامى اعتقادى ندارند و بطور خزنده سالهاست در جهت انحراف اعتقادى و فرهنگي ملت ايران تلاش مي كنند
هرچند برخى متصديان سطحى نگر و ساده لوح به نمايشهاى تظاهر به ديني و حتى تعصب ديني آن قانع شده و رعايت خط قرمز ثناگويي حاكميت را عذر و مطهر همه انحرافات آن مى دانند
https://www.asriran.com/fa/news/862238/

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 219
اولین ترکش‌های هک صداوسیما: معاون فنی عزل شد
http://www.didbaniran.ir/fa/tiny/news-141502‏

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 220
صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی:
زیر کوه امکانات عظیمی داریم که فردو را می‌توانیم داخل آن ببریم
عده ای دیگر در این وضعیت مذاکرات به دولت پیشنهاد ساخت بمب هسته ای می دهند تا به زعم آنها موضع بازدارندگی ایران تقویت شود. فکر نکنید با شعار دادن، طرف مقابل نگران می شود چون که آن شخص هم اطلاعات دارد. روزنامه های ما را می خواند، شبکه های اجتماعی ما را مرور می کند و افرادی را که از مناظر گوناگون درباره خط و مشی های سیاسی صحبت می کنند را رصد می کند. دیتا ماینینگ می کنند و آن ها هم اطلاعات دارند. لذا اگر کسی صحبتی می کند که حساس است، خواهش بنده در حد یک هموطن این است که هماهنگی لازم را با همه مقامات انجام بدهد و با پشتوانه سخن بگوید.
https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1570455
مصاحبه مفصل و نكات مفيد بسيار دارد


صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی: تنها کسی که باید درباره ساخت بمب اتم نظر صائب بدهد شخص رهبری است/ ائمه جمعه از ما حلالیت طلبیدند/ آمریکایی‌ها به اسرائیلی‌ها گفته اند زیاد در ایران خرابکاری نکنید چون هر کاری می‌کنید قوی تر می‌شوند
علی اکبر صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی گفت: ما فتوایی از مقام معظم رهبری داریم که حفظ شأن این فتوا خیلی مهم است. تنها کسی که این جا می تواند نظر صائب بدهد شخص مقام معظم رهبری است. به نظرمن حرفی که مستند بر یک اجماع نباشد باید درمورد آن مقداری احتیاط کرد. فکر نکنید با شعار دادن، طرف مقابل نگران می شود چون که آن شخص هم اطلاعات دارد. روزنامه های ما را می خواند، شبکه های اجتماعی ما را مرور می کند و افرادی را که از مناظر گوناگون درباره خط و مشی های سیاسی صحبت می کنند را رصد می کند. دیتا ماینینگ می کنند و آن ها هم اطلاعات دارند. لذا اگر کسی صحبتی می کند که حساس است، خواهش بنده در حد یک هموطن این است که هماهنگی لازم را با همه مقامات انجام بدهد و با پشتوانه سخن بگوید.

صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی: تنها کسی که باید درباره ساخت بمب اتم نظر صائب بدهد شخص رهبری است/ ائمه جمعه از ما حلالیت طلبیدند/ آمریکایی‌ها به اسرائیلی‌ها گفته اند زیاد در ایران خرابکاری نکنید چون هر کاری می‌کنید قوی تر می‌شوند
به گزارش جماران؛ منیبان نوشت: ظلم بزرگ؛ شاید این بهترین عبارتی باشد که در قبال رفتار عده ای تندرو پیرامون برجام و توسعه اتمی ایران در دولت قبل می توان به کار برد. علی اکبر صالحی، وزیر خارجه اسبق و رئیس سازمان انرژی اتمی جزو افرادی است که در زمان ریاستش و چه بعد از آن زیر بدترین تهمت ها و توهین از سوی تندروها قرار گرفت.

بیش از ۱۴ ماه از آغاز به کار دولت سیدابراهیم رئیسی می گذرد و هنوز موضوع برجام به سرانجام نرسیده است. در این میان برخی اختلافات بین آژانس بین المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران هم ایجاد شده که به نظر می رسد موضوع را بغرنج تر کرده است این درحالیست که در ماجرای مذاکرات منجر به برجام اختلافات به مراتب بیشتر از این بود که با حضور علی اکبرصالحی و همکاران همه اختلافات حل و فصل شد و همکاری های مثبتی بین ایران و آژانس صورت گرفت.

عده ای از حامیان تندرو دولت فعلی، در خفا و علن مدعی هستند در اثر برجام، برنامه اتمی ایران به عقب رانده شد ولی آنچه که بعد از کاهش تعهدات ایران اتفاق افتاد خلاف این را نشان می داد. عده ای دیگر در این وضعیت مذاکرات به دولت پیشنهاد ساخت بمب هسته ای می دهند تا به زعم آنها موضع بازدارندگی ایران تقویت شود.

یک ماه قبل، میهمان دکتر علی اکبر صالحی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی بودیم، در مورد همه مسائل مربوط به پرونده اتمی ایران صحبت کردیم و کلیه مسائل را در بوته پرسش قرار دادیم. به دلیل وقایع اخیر کشور و اهمیت این بحث، حالا متن کامل این گفتگو با یکماه تاخیر، امروز و فیلم های مرتبط با آن فردا منتشر می شود.

متن مصاحبه علی اکبر صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی، به شرح زیر است:

برای سوال اول سازمان انرژی اتمی را در چه شرایطی تحویل گرفتید؟

من دو بار به عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی انتخاب شدم. یک بار در سال 88 و بار دوم در دوره دکتر روحانی که تابستان سال 92 بود. در هر دو بار جای تشکر و قدردانی از پیشینیان خود را دارم. 44 سال از انقلاب می گذرد و در هر حوزه ای هرکس مسئولیتی که برعهده می گیرد در حقیقت وارث اقدامات پیشینیان خود است. قطعا اگر آنها کاری نکرده بودند چیزی به ما نمی رسید. من از صحبت نیوتن استفاده می کنم که می گفت: اگر من درعلم چیزی را فراتر از پیشینیان دیدم به خاطر این است که روی شانه آنها ایستاده بودم لذا افق دورتر را می دیدم. من سازمان انرژی اتمی را بار اول یعنی در سال 1388از مهندس آقازاده و بار دوم در سال 1392 از دکترعباسی تحویل گرفتم. دکتر عباسی حدود دو سال و نیم رئیس سازمان بودند و در حد میسور کار کردند و ما راه پیشینیان را ادامه دادیم. بعد از انقلاب عمده فعالیت های سازمان با کندی مواجه شده بود. آلمان ها دو نیروگاه در بوشهر می ­ساختند و قرار بود دو نیروگاه نیز در دارخوین اهواز داشته باشیم اما به خاطر جنگ تحمیلی نتوانستیم فعالیت­های معمول­ را در سازمان ادامه دهیم. بعد از خاتمه جنگ حرکت شتاب داری شروع شد. از دکتر امراللهی تشکر می کنم چون زیربنای اولیه فعالیت غنی سازی و آب سنگین در زمان او کلید خورد و توفیق نداشت که آنها را به سرانجام برساند. اخلاف او این مسیر را ادامه دادند.

وقتی که برای بار دوم به عنوان رئیس سازمان منصوب شدم در ادامه فعالیت هایی که قبل از ریاست جمهوری دکتر روحانی از طریق وزارت امور خارجه شده بود (تحت عنوان مذاکرات محرمانه در عمان)، با توضیحاتی که به ایشان از جلسات محرمانه ای که با آمریکایی ها در عمان داشتیم داده شد در نهایت تصمیم گرفتند که این راه را ادامه بدهند. یعنی مجوز، زمان ما گرفته شد که وزارت خارجه بودیم و از حضرت آقا مجوز گرفته بودیم و سپس زمان آقای دکتر روحانی این راه ادامه یافت با این تفاوت که زمان دکتر احمدی نژاد ما دو راه داشتیم یکی راه 5+1 و دیگری راه عمان.

در مذاکرات 5+1 دکتر جلیلی مسئول بود اما درخصوص مذاکرات عمان وزارت امور خارجه مسئول بود. دوستانمان دکتر خاجی که هم اکنون معاون جناب دکتر امیرعبداللهیان است به اضافه دکتر بهاروند، دکتر نجفی و دکتر زبیب مسئول مذاکره محرمانه با آمریکایی‌ها در عمان بودند.

وقتی گزارش را خدمت دکتر روحانی ارائه دادیم به گونه دیگری عمل کردند و این دو ترک ( track) را یکی کردند. یعنی از دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی مسئولیت مذاکره با 5+1 را گرفتند و به وزارت خارجه دادند یعنی به دکتر ظریف وزیر خارجه واگذار کردند که در نهایت منجر به توافق برجام شد.

دقیقا شما از چه زمانی وارد روند مذاکرات شدید؟

ابتدای کار که دکتر روحانی تصمیم گرفتند این دو ترک (track) را در یک مسیر قرار دهند کمیته ای تشکیل دادند متشکل ازتعدادی از افراد مسئول کشورکه ضرورتی ندارد نام ببریم و این کمیته مذاکرات را راهبری می کرد. بنده در یک سال اول در کمیته حضور نداشتم هرچند مذاکرات ابعاد فنی زیادی داشت اما تشخیص جناب دکتر روحانی بود و ما به آن احترام گذاشتیم. یک سال گذشت و من به این کمیته دعوت شدم و متعجب بودم که چرا دعوت شدم. البته از یک نظر خوشحال بودم که در این کمیته نیستم زیرا مسئولیت زیادی بر دوش نداشتم و از آن طرف چون مسائل فنی بود نمی شد به مردم بگوییم که اینگونه امور به ما مربوط نمی شد. توجیه آن در افکار عمومی مشکل بود در هر صورت رئیس تصمیم می گیرد. این را در مصاحبه های اخیر هم گفتم که در آن جلسه دکتر ظریف گزارشی را با ناراحتی ارائه دادند و گفتند که می خواهند استعفا بدهند. به دلایل گوناگون خواهان ادامه کار نبودند. آن جا بود که آقای دکتر لاریجانی گفتند که بنده هم در مذاکرات حضور پیدا کنم من هم گفتم یک سال است که هیچ کاره ام چطور شد که یاد بنده افتادید؟ بنده این کار را نمی کنم و ضعیف ترین حلقه زنجیره هستم و اگر اتفاقی در مذاکرات بیفتد این من هستم که له می شوم لذا شما خودتان ادامه بدهید.

بعد آقای دکتر ولایتی هم این توصیه را فرمودند و من استنکاف کردم و گفتم بعد از یک سال شما به یاد من افتادید چرا من؟ بروید سراغ عزیز دیگری که هم رئیس سازمان شود و هم در مذاکرات حضور داشته باشد. برای بار دوم دکتر لاریجانی اصرار کردند و احساس کردم بیش از این استنکاف زیبنده نیست و سه شرط گذاشتم. اول اینکه از معاونت استعفا بدهم و به عنوان مشاور فنی دکتر ظریف حضور داشته باشم. همچنین گفتم، حاضر نیستم به عنوان معاون رییس جمهور با کارشناسان فنی آمریکایی مذاکره کنم چون این در شان نظام جمهوری اسلامی نیست که یک مقام سیاسی با کارشناسان فنی صحبت کند. گفتم اگر قرار به استعفا باشد امروز استعفا می دهم و به من حکم مشاور فنی بدهید. یا این که کارشناسان آمریکایی به ایران بیایند و من اینجا با آنها مذاکره کنم یا اینکه همتای من بیاید. همچنین اعلام کردم من با کری مذاکره نمی کنم زیرا او فنی نیست و این یک سال هم نمی دانم دوستان چگونه مذاکره کردند. در نهایت پیشنهاد سوم مورد تایید قرار گرفت. با دکتر عراقچی تماس گرفتند که او با همتای خود یعنی خانم شرمن تماس بگیرد و موضوع را مطرح کند و بگوید بنده در مذاکرات حضور پیدا می کنم. آمریکایی ها بعد از چند ساعت یا بعد از یک روز پاسخ دادند و خیلی هم استقبال کردند. دکتر مونیز آمد و در نهایت من از یک سال دوم مذاکرات حضور پیدا کردم که مسئولیت ابعاد فنی با من بود. مسئولیت ابعاد حقوقی و سیاسی با دکتر ظریف بود و برای تلفیق مسائل فنی و حقوقی هر از چند گاهی دور هم جمع می شدیم و هماهنگی‌های لازم را می کردیم که در نهایت منجر به توافق برجام شد. من در بعد فنی همه مسئولیت ها را می پذیرم و الان خوشحالم که دیگر نیازی نیست کار گذشته را توجیه کنم. در آن زمان مسئولیت در سازمان انرژی اتمی استخوان در گلو بود. آدم نمی توانست حرف بزند و نمی توانست انتقادها را پاسخ دهد و خیلی شرایط سختی بود آن هم در حین مذاکره، شما هر چه میگفتید یا بیشتر شرح میدادید در نهایت در جهت خواسته و منافع طرف تمام می شد.

شناخت شما و مونیز چقدر به روند مذاکرات کمک کرد؟

دکتر مونیز شخصی فنی بود و ما مسائل فنی را می فهمیدیم.

فکر می کنید اگر مونیز نبود نمی توانستید در بحث های فنی به جمع بندی برسید؟

بله نمی شد. من هم تعجب می کردم چون محوربحث ها فنی بود. شما اگر برجام را بخوانید باید یک اشراف نسبی در بُعد فنی داشته باشید. اگر خدای نکرده برجام بدون حضور مسئولین سازمان انرژی اتمی از نظر فنی به سرانجام می رسید، درست است که برخی کارشناسان بودند اما کارشناسان به تنهایی نمی توانند کار مطلوب را انجام بدهند و در نهایت به مشکل برمی خوردیم و اگر اشکالی پیش می آمد می گفتند ما از سازمان پرسیدیم و در نهایت قضیه لوث می شد. ما مذاکره کردیم و با قدرت هم مذاکره کردیم. کار خدا بود. «العبد یدبر والله یقدر».

تقدیرالهی این بود که این اتفاق بیفتد. هر کس کاری انجام می دهد باید مسئولیت آن را هم بپذیرد. آن زمان در مجلس نمی توانستم همه مسائل را بازگو کنم.

قانون اخیر راهبردی مجلس جای تقدیر و تشکر دارد زیرا حقانیت سازمان انرژی اتمی را نشان داد که سازمان در چه مظلومیتی قرار داشت. چقدر انتقاد می کردند و می گفتند فعالیت‌های سازمان متوقف شده و فاتحه آن را خواندند و نابود شده ...

برخی از شخصیت های بزرگ که من تعجب می کنم شخصیت های محترمی هم هستند آن قدر احساساتی شده بودند که از واژگان نادرست استفاده می کردند. مثلاً یکی از شخصیت های بزرگ فرمودند که سانتریفیوژها را در سازمان با لگد جمع کردند. گفتم حالا چرا با لگد! حداقل می گفتید برداشتند اما درست برنداشتند. برای اینکه اعتراض خودشان را نشان دهند از هر واژگان و حرف نادرستی استفاده می کردند که به حیثیت سازمان انرژی اتمی ضربه بزنند. آن زمان ما زیاد نمی توانستیم کاری کنیم مثلاً با فتوشاپ نشان دادند که در چاله راکتور اراک بتون ریخته شده.

اوایل نمی توانستیم چیزی بگوییم و بعد از مدتی حدود 40 خبرنگار از چاله بازدید کردند. مجبور شدیم که بگوییم در چند لوله بتن ریخته بودیم که البته مشابه این لوله ها را هم داشتیم. انقدر افکار را مشوش کرده بودند که من در نهایت گفتم یک سری لوله به قطر حدود ۸ سانت و ارتفاع حدود چند متر را سیمان ریخته بودیم ولی مشابه این لوله ها را داشتیم یعنی اگر می خواستیم برگردیم، لوله ها را جایگزین می کردیم ولی از ابتدا نمی توانستم بگویم از این لوله ها داریم. چه داستانی به وجود آمد طوری راکتور اراک را مسئله کردند گویی راکتوری بوده که کار می کرد و ما آن را متوقف و خراب کردیم و بتون ریختیم در صورتی که تأسیسات در حال ساخت بود.

آن زمان فعالیت در سازمان استخوان در گلو بود و ما نمی خواستیم به افکار عمومی خیلی ورود پیدا کنیم و دوستان هم فرصت طلبانه می تاختند. گفته می شد ۱۰۰ فعالیت هسته‌ای نابود شد تا اینکه قانون مجلس آمد. البته بعدا آقایان گفتند که ما نمی دانستیم این همه ظرفیت به سازمان اضافه شده است همین برای ما جای شکر الهی دارد. الحمدالله خود عزیزانی که این همه اعتراض می کردند و ناجوانمردانه هم اعتراض می کردند و البته برخی از روی خیرخواهی این کار را می کردند این حرف را زدند چون واقعا تخصصی نداشتند. اگر به من هم به عنوان یک شهروند ایرانی می گفتند که فعالیت سازمان را متوقف و یا کند کردند یا از بین بردند ناراحت می شدم. از طرفی می گفتیم اینگونه نیست و حتی در مجلس قسم خوردم و می گفتند چرا قسم می خوری!

اگر فاتحه این صنعت خوانده شده بود چگونه می توانستیم فلز اورانیوم تولید کنیم. قرار بود ما تا ۱۵ سال بر روی فلز اورانیوم تحقیقات نکنیم تولید بحث دیگری است. چگونه شد که فلز اورانیوم تولید کردیم، چطور ۶۰ درصد تولید کردیم و به فوریت ۲۰درصد تولید کردیم. قانون گفته بود ۱۲۰ کیلو در یک سال تولید کنید، ما در یک سال ۴۵۰ کیلو تولید کردیم این ظرفیت کجا بود؟ چگونه شد که قانون گفته بود در یک سال هزار سانتریفیوژ پیشرفته آی آر ۶ بسازید در صورتی که بر اساس برجام ما تا سال هشتم یا دهم باید حدود ۸۰ سانتریفیوژ آی ار۶ داشته باشیم. اینها همه ظرفیت‌سازی شده بود و وجود نداشت.

اگر شما بخواهید هزار سانتریفیوژ بسازید مواد اولیه، تحقیقات و توسعه می خواهد. البته قبلا نمونه هایی ساخته شده بود اما هنوز تمام تست های لازم بر آن انجام نگرفته بود. در حال ساخت دو نیروگاه جدید هستیم. بیمارستان فوق تخصصی می سازیم و پروژه تترا را که یک پروژه بزرگ رادیو دارویی است در حال ساخت داریم. ببینید در مجتمع ساغند چه خبر است؟ قبلا چه بود و الان چه شده است.

ما متوسط تولید اورانیوم در سال را به 40 تن رساندیم که البته قراربود که امسال به 50 تن برسد انشاالله امسال دوستان بتوانند ۵۰ تن را تولید کنند.

به یک باره تولید اورانیوم ما ده برابر شد. از کجا آمد؟ چگونه شد؟ این اقدامات با آرزو درست نمی شود؟ اینها کار، امکانات، بودجه و فعالیت می خواهد. وقتی پنج تن تولید را به ۴۰ تن برسانید چقدر سرمایه گذاری و تجهیزات و برنامه ریزی می خواهد؟

اینکه یک کارشناس متهم شود که با لگد همه سانتریفیوژها را کنار زده پذیرش آن سخت است

به طرح مجلس اشاره کردید یک سری اعتقاد دارند که شما موافق طرح مجلس بودید البته آقای روحانی موافق نبودند زیرا دست تیم مذاکره کننده را برای ادامه مذاکرات بست؟ شما جزو موافقین طرح مجلس بودید؟

مجلس اختیار خودش را دارد. ما سه قوه داریم. منظور شما موافق از چه نظر؟

من خودم مصاحبه کردم و ایراد گرفتم. اعلام کردم شما قانون گذاشتید اما برای آن بودجه تعیین نکردید. گفتید ۶۰ درصد و ۲۰ درصد و هزار سانتریفیوژ بسازیم اما نگفتند با چه امکاناتی؟

مجلسی ها به من ایراد گرفتند ولی این قانون سازمان را از مظلومیت بیرون درآورد. اگر قانون مجلس نبود ما نمی توانستم فلز اورانیوم تولید و ۶۰ درصد را پیاده سازی کنیم. این قانون بود که این فرصت را به سازمان انرژی اتمی داد که ظرفیت های نهفته خود و ظرفیت‌هایی که در چند سالی که مذاکرات می شد ساخته بود آنها را به بروز و ظهور برساند. من از این منظر گفتم والا بله قانون نواقص خود را داشت. بودجه آن را در نظر نگرفته بودند. هرچند ما به زحمت بودجه مورد نیاز را تامین کردیم. دوستان از نظر سیاسی و حقوقی مخالف قانون بودند و می گفتند این قانون برای ما یک چالش بین المللی، سیاسی و حقوقی است و این یک بحث جداگانه است. لذا اگر دوستان مخالفتی داشتند و جناب آقای دکتر روحانی و دکترظریف مخالفتی داشتند از منظر حقوقی و سیاسی بود و نه از نظر فنی.

از نظر فنی، قانون به نفع سازمان شد. در سازمان انرژی اتمی حدود 20 هزار نفر کار می کنند و اغلب کارشناسان خبره ای هستند و با این اظهارات خستگی به تن آنها مانده بود. آنها می دانستند که سازمان چه می کند اما از بیرون چیزهای دیگری می گفتند. فردی که در نطنز کار می کند، کارشناس و دلسوز است و در شرایط سخت کار می کند. این فرد زیرزمین کار می کند اینکه متهم شود که با لگد همه سانتریفیوژها را کنار زده پذیرش آن سخت است البته حرفی هم نمی توانستند بزنند.

خیلی از بزرگواران که مسئولیتی داشتند به خصوص روحانیت محترم و ائمه محترم جمعه وقتی آمدند و دستاوردهای سازمان را از نزدیک دیدند، حلالیت می‌ طلبیدند. ما با ستاد نماز جمعه هماهنگی کردیم تا برای بازدید تشریف بیاورند. گروه گروه می آمدند و می دیدند و بعد که می دیدند برخلاف چیزی است که به سمع آنها رسیده، اینجاست که می گویند «شنیدن کی بُود مانند دیدن» حلالیت می طلبیدند.

فرض کنید صنعت هسته‌ای مرده بود پس چرا طرف مقابل به دنبال احیا برجام است؟

الان هم معتقد هستید که بعد فنی قانون مجلس دست تیم مذاکره کننده را نبست؟

اگر بعد فنی نبود؛ اگر قدرت فنی و ظرفیت فنی ما نبود آیا می توانستیم در مقابل آمریکا قدرت نمایی کنیم؟

بعد فنی، این ظرفیت را ایجاد کرد تا در بحث مذاکرات دست بالاتر را داشته باشیم. طرف مقابل نگران ظرفیت ایجاد شده و تجربه اندوزی ما است. ما سوخت پایه فلزی تولید کردیم که در راکتور تهران بار گذاری شده تا تاب آوری آن اندازه گیری شود. این قدرت نمایی ایران را می رساند و ظرفیتی ایجاد کرد تا ایران دست بالا را در مذاکره داشته باشد.

اگر فناوری هسته‌ای ما نابود شده بود و فاتحه اش را خوانده بودند که طرف مقابل نگران نمی شد و تحریم‌ها را ادامه می‌داد و ما هم کاری نداشتیم تا انجام بدهیم. آنها می گویند زمان گریز ایران از یک سال به چند هفته رسیده است البته من این حرف ها را قبول ندارم و بحث جداگانه ای است. وزیر خارجه آمریکا گفته بود صنعت هسته ای ایران مثل اسب سرکشی است که می تازد و با سرعت جلو می رود و ما باید کاری کنیم. این یک عنصر ایجاد قدرت، توانمندی و ظرفیت در برابر زیاده‌خواهی طرف مقابل است برای همین نگران هستند. فرض کنید این ظرفیت را در هسته ای نداشتیم و طبق گفته دوستان منتقد، صنعت هسته ای مرده بود پس چرا طرف مقابل به دنبال احیا برجام است؟

سلسله مراتب جلو آمدیم تا اینکه ترامپ از برجام خارج شد. پیشنهاد اولیه را چه کسی برای اقدام متقابل (کاهش تعهدات برجامی) مطرح کرد؟

سال اول وقتی ترامپ از برجام خارج شد ایران واقعاً صبوری کرد و گفت ما از برجام خارج نمی شویم با این امید که آنها سر عقل بیایند و برگردند. اما یک سال گذشت و دیدیم که واقعاً دولت آمریکا سرعقل که نیامد، لجاجت بیشتری هم می کند و فشار بیشتری می آورد و حوزه تحریم ها را توسعه می‌دهد و در ادامه رجزخوانی بیشتری می کند. یعنی برخلاف تصوری که اگر یک سال صبر کنیم ممکن است سر عقل بیایند و خودشان برگردند بدون اینکه بخواهیم مسائل را پیچیده تر کنیم، در ابعاد مختلف سیاسی و حقوقی و فنی، مشاهده شد که اینها بدتر عمل کردند و شاید عدم اقدام متقابل ایران را نقطه ضعف تلقی کردند.

بعد از یک سال در دولت صحبت هایی شد. بنده اعتقاد داشتم ظرفیت‌سازی هایی را که انجام داده ایم و آن زمان دوستان دولت هم نمی دانستند، به رخ بکشیم. یعنی خیلی از مسائل را به جناب آقای رئیس جمهور نه این که نخواهیم بگوییم، گفتیم ضرورتی ندارد که مکتوب کنیم و بهتر است مکتوم بماند تا بخواهد منتشر شود مثل ظرفیت تولید فلز اورانیوم که هیچکس نمی دانست فقط رئیس سازمان می دانست و متخصصینی که مسئول این کار بودند. ما آن زمان بر روی فلز اورانیوم کار نمی کردیم چون تعهد داده بودیم که بر روی فلز اورانیوم کار نکنیم و نمی خواستیم خلاف تعهدات برجام عمل کنیم. توصیه موکد حضرت آقا است که جمهوری اسلامی یا تعهد ندهد یا اگر داد پایبند به تعهد بماند. ما تعهد داده بودیم که بر روی فلز اورانیوم کار نکنیم اما به این مفهوم نبود که بر روی فلزهای مشابه کار نکنیم. ما بیرون از سازمان کار کردیم البته بر روی اورانیوم کار نکردیم و روی فلزهای دیگر کار و راه را باز کردیم. این یک هوشمندی بود که به خرج داده شد و به نتیجه رسید و توانست یک منشاء قدرت نمایی علمی و فنی برای کشور باشد. وقتی دیدیم این امکانات را داریم، بنده در دولت مطرح کردم که بهتر است در مقابل تصمیمات ترامپ که هر دفعه یک تصمیم می گیرد ما هم یک قدمی برداریم تا او متوجه شود که دست ما خالی نیست.

مانند طنابی که او می کشد و ما سر دیگر طناب را گرفته ایم اما نمی کشیم او ما را می برد. گفتیم شروع کنیم تا بفهمد این طناب سر دیگری هم دارد. در دولت موافقت نشد. من یک بار ۲۰ درصد را در دولت مطرح کردم دوستان موافقت نکردند و گفتند امر بسیار خطرناکی است و حتی ممکن است منجر به شرایط بسیار بغرنج حتی در حد تقابل شود. عقیده من این بود که چنین اتفاقی نمی افتد بالاخره ما هم تحلیلی از دنیا در حد خودمان داریم و می فهمیم که به خاطر ۲۰ درصد مسائل آنقدر بغرنج نمی شود که منجر به تقابل شود. در نهایت مورد قبول واقع نشد و کل دولت علیه من مخالفت کردند. این گذشت تا در شورای عالی امنیت ملی بار دیگر این موضوع را مطرح کردم که اگر ما کاری نکنیم او پیوسته جلو می‌آید و این درست نیست. طبق تفاهم نامه برجام اختیار داریم (هنوز قانون مجلس نیامده بود) بنابراین اجازه را بدهید تا قدرت نمایی کنیم. گفتیم بگذارید دولت قدرت نمایی کند و طرف بداند که دستمان خالی نیست و باز هم مخالفت شد. البته در شورای عالی امنیت ملی خیلی ها موافق بودند ولی اجماع حاصل نشد تا اینکه مجلس وارد شد و این مسئله را به دست گرفت. ای کاش دولت این کار را می کرد چون اهرم دست خودش بود اینکه چه زمانی اهرم را شل یا سفت کند؛ اختیار مجلس که دست دولت نیست. متاسفانه دوستان در دولت موافقت نکردند و در نهایت همه چیز از دستمان خارج شد. نظراتی مطرح است که اگر این قانون نبود اینگونه می شد یا آنگونه می شد که گمانه زنی است و قطعی نمی شود گفت. ترامپ آدمی نبود که با عقلانیت مسائل را جلو ببرد. او آدم احساسی، عاطفی، شلوغ کن و شومن بود. متواضعانه عرض می کنم شاید من هم اشتباه کنم ولی دولت با انفعال خود این اهرم مدیریتی مذاکره را ناخواسته به مجلس واگذار کرد.

بحث خروج از ان پی تی هیچ وقت در دولت مطرح نشد؟ چون شنیدیم دکتر ظریف موافق خروج از ان پی تی بود؟

هیچ وقت بحث خروج از ان پی تی بطور جدی مطرح نشد. بله عده ای از دوستان نظر موافق داشتند که خروج از ان پی تی انجام شود ولی نظر شخصی بنده این است که شما شمشیر را زمانی بلند کنید که بدانید قدرت به کارگیری آن را هم دارید. وقتی شمشیر را بلند کنیم اما قدرت به کارگیری نداشته باشیم و طرف مقابل آن را نقطه ضعف تلقی کند این درست نیست. خروج از ان پی تی یک تهدید است؛ شما زمانی این تهدید را مطرح می کنید که واقعاً یک اجماع داخلی بر روی آن باشد و همچنین قابلیت پیاده سازی هم داشته باشد. این درست نیست که شخصیتی یا مسئولی این را به عنوان آرزو و نظر مطرح کند ضمن اینکه با مطرح کردن آن از نظر فکری، ممکن است آشفتگی ایجاد کند و یک عده سوء استفاده کنند، بعد هم معلوم نیست قابلیت پیاده سازی داشته باشد یا خیر. زیرا اجماع داخلی ندارد و در شورای عالی امنیت ملی هم تصویب نشده است. زمانیکه شما مصوبات لازم را می گیرید، اختیار و اعلام آن با دولت است و پشتوانه دارد. دراین صورت بحث دیگری است و آن زمان است که اگر دولت می گوید من از ان پی تی خارج می شوم یک معنا و مفهوم پیدا می کند اما اظهارات شعارگونه جز سلبیات هیچ ایجابیاتی ایجاد نمی کند. طرف مقابل باهوش است و می فهمد و این گونه نیست که هیچ اطلاعاتی نداشته باشد. این طور نیست که ما تهدید تو خالی کنیم و او هم مطلع نباشد. شخصا اعتقاد دارم آدم تهدید را زمانی مطرح می کند که واقعاً از پشتوانه لازم برخوردار باشد در غیر این صورت بهتر است تهدید نکند. از بعد سیاسی می گویم و این تجربه سیاسی من است. البته حُکما هم همین را می گویند «چو شمشیر پیکار برداشتی نگهدار پنهان ره آشتی»

یعنی شمشیر را زمانی از غلاف بیرون می آورم که بتوانم شمشیر را فرود بیاورم اگر جز این باشد درست نیست. فرض کنید من این توانایی را دارم، اجماع روی خروج از ان پی تی هم شده و من دولت هم اختیارات لازم را دارم آن زمان هم اگر شمشیر را بر میدارم باید راه اشتی را هم نگه دارم البته با همه ملاحظاتی که پشتوانه تصمیمات داخلی را دارد. اینجا باز هم سعدی می گوید حواست باشد راه آشتی را نبندی. تهدید کن اما تهدید، تهدید حقیقی باشد و توخالی نباشد.

در بحث پادمانی با آژانس مشکل داریم و گروسی هم با اسرائیل هم صدایی می کند. آیا مشکلات ما در این برهه با آژانس حل شدنی است یا اینکه وضعیت برای ما سخت تر می شود؟ اگر شما در سازمان انرژی اتمی مسئولیت داشتید چه راهکاری را پیشنهاد می دادید تا سطح اختلافات کاهش یابد؟

این سوال شما ابعاد گوناگون دارد که برخی از آنها را نمی توانم باز کنم. آژانس خارج از انصاف و عدالت عمل می کند. ما در چهارچوب پادمان با آژانس همکاری می کنیم و پادمان را به هم نزدیم و این تعهد ما است. طبق تعهدات پادمانی با آژانس همکاری داریم آن قسمتی که متوقف شده در چهارچوب برجام است که حق ماست. همانگونه که غنی سازی ۶۰ درصد را شروع کردیم قرار نبود بالای 3.67 درصد غنی سازی کنیم ولی الان ۶۰ درصد هم غنی سازی می کنیم. در برجام متعهد شده بودیم سقف غنی سازی را برای ۱۵ سال در 3.67 حفظ کنیم اما الان ۶۰ درصد تولید می کنیم برای این که برجام به هم خورد و انها زیر تعهداتشان زدند. ما حق داریم طبق مواد ۳۶ و ۳۷ واکنش نشان بدهیم. من نقدی که به آژانس دارم این است که مسئله را به گونه‌ای مطرح می کند که گویی ایران در چهارچوب توافق پادمانی عمل نمی کند یعنی اینگونه مسئله را القا می کند در صورتی که ایران در چهارچوب پادمان عمل می کند و فقط در چهارچوب آن چیزی که در برجام دیده شده بود یعنی بازرسی‌های فراپادمانی متوقف شده است. ما می گوییم شما به برجام برگردید ایران هم برمی گردد.

در بُعد دوم قضیه، در مسائل بین المللی قواعد بین المللی و معاهدات و توافقنامه ها و دشمنی ها و اختلاف نظرها جای خود اما شیوه برقراری روابط هم می تواند مقداری کار را آسان کند. مثل چرخ دنده هایی که با هم درگیر هستند و اگر روغن کاری نشوند در لحظه اول خُرد می شوند. شیوه برقراری روابط با طرف مقابل مثل روغن کاری همان چرخ دنده ها است. فکر می کنم مقداری در برقراری روابط باید جدی‌تر کار کنیم. گروسی شماره تلفن من را داشت و هر از گاهی زنگ میزد و با هم شوخی می کردیم. یک بار یادم می‌آید که لب دریا نشسته بودم و کتاب می خواندم که گروسی زنگ زد به شوخی گفتم: تو هم بیکاری هر بارکه برای استراحت آمدم تو زنگ زدی من الان حوصله ندارم. اینها مسائل را تنها تلطیف می کند اما اینکه تصور شود راهکار است، ساده اندیشی است. مثل روغن چرخ دنده است و آنها از برخی مسائل که مته به خشخاش می گذارند کوتاه می آیند. مثل تفاهمی که با گروسی کردیم و سه ماه وقت گرفتیم که خیلی سر و صدا کرد این تفاهم از روی روابط به وجود آمد و نگذاشتیم به مقابله برسد. نشستیم و منطقی حرف زدیم و گفت و گو کردیم. حتی تا لحظه آخر که گروسی می خواست سوار هواپیما شود هنوز نکته ای بود که حل نکرده بودیم که خوشبختانه وقتی به وین رسید مسئله حل شد و هر دو طرف بطور همزمان توافق را اعلام کردیم. لذا اعتقاد من این است بایستی مقداری روابط خود را توسعه و تعمیق بدهیم و صحبت ها را از طریق رسانه ها انجام ندهیم. فقط با هم رسمی صحبت نکنیم. ما گرفتار یکدیگر هستیم و با هم مشکل داریم و اگر خیلی رسمی این مشکلات را مطرح کنیم اوضاع بدترو انبوه تر می شود. دیپلماسی یعنی همین، باید از طریق شیوه مذاکره و برقراری روابط و استدلال مقداری اختلافات را تخفیف داد البته این حل کردن نهایی نیست ولی تخفیف بگیریم و زمان بخریم و نگذاریم او تندش کند و در مقابل ما هم تندش کنیم.

اسرائیل ادعاهایی درباره دستیابی به اطلاعات ایران در حوزه هسته ای مطرح می کند. شما به عنوان فردی که در سازمان انرژی اتمی سمت داشتید چه میزان اسرائیل توانایی دسترسی به اطلاعات ایران را دارد؟

هر حکومتی در جهان یکی از شیوه های عملش این است که اطلاعات لازم را از مجموعه کشورهای اطراف خود و کشورهای دور دست داشته باشد والا چگونه می خواهد حکومت کند؟ اقتضای حکمرانی، داشتن اطلاعات در هر زمینه است. در زمینه های علمی اگر بخواهیم کار کنیم یا روی مسائل آب و هوا، باید اطلاعات یک هفته پیش رو را داشته باشیم که مثلا فردا باران می آید یا نمی آید تا اقدام کرده و به مردم و کشاورزان گزارش بدهیم پس اطلاعات مهم است. برای مثال می گویم دو لشکر در مقابل هم هستند و من هم فرمانده یک لشکر، می خواهم تصمیم بگیرم که در برابر دشمن چه کنم؟ حمله کنم یا نکنم؟ من اگر اطلاعات از لشکر مقابل نداشته باشم تصمیمی نمی توانم بگیرم. پس باید بدانم عده و عدُه لشکر مقابل من چقدر است؟ لذا کسب اطلاعات، یکی از ویژگی های هر نظامی است نظام به حق یا باطل. رژیم اشغالگر قدس برای کسب اطلاعات خیلی سرمایه گذاری و فعالیت می کند و این روشن است. ما هم باید متقابلا در مقابل این حرکت بتوانیم یک خط دفاعی ایجاد کنیم. این ها چگونه ورود پیدا می کنند؟ یکی از روش ها جذب نیروی انسانی است. افراد را می بینند و اغواگری می کنند به یکی پول می دهند و به یکی قول ادامه تحصیل می‌دهند به هرکسی چیزی می گویند. فقط خاص سازمان انرژی اتمی نیست، در وزارت دفاع یا وزارتخانه های حساس هم این کار را می کنند. همه جای دنیا این کار را می کنند چین با آمریکا، آمریکا با روسیه، اروپا با امریکا، اسرائیل با آمریکا.

در زمان اوباما یک جاسوس اسرائیلی را گرفتند که به ۱۵ سال حبس محکوم شد. اینگونه نیست که راحت بخوابیم و بگوییم کسی جرات نمی کند. ما باید همیشه خط دفاعی خودمان را در مقابل کسب اطلاعات طرف مقابل داشته باشیم حالا اعم از رژیم صهیونیستی یا دیگران. این حق هر ملتی است که از کشورش در بعد اطلاعاتی صیانت کند اما کار آسانی نیست. کشور ایران کشور بزرگی است و تقریبا 1 میلیون و ۷۰۰ هزار کیلومتر مربع است و ۱۵ همسایه دارد. کمتر کشوری در دنیا این تعداد همسایه دارد. لذا صیانت اطلاعاتی برای کشوری مثل ایران سخت است.

در مقابل، رژیم صهیونیستی به اندازه یک استان کوچک ماست. یک طرف آن دریا است و خیلی راحت تر می شود آن جا را از نظر نفوذ اطلاعاتی مدیریت کرد. انها از راه نیروی انسانی، خرابکاری در تجهیزات و شیوه های دیگر اقدام می کنند. یکی دو تا از خرابکاری های اخیر کار نیروی انسانی بود و اتفاقا نیروی انسانی ای بودند که شاید هیچ وقت خارج که نرفته بودند هیچ، بلکه از منطقه خود هم به زحمت بیرون رفته بودند چه برسد به خارج. یعنی در شهر خودشان بودند و دو تابعیتی هم نبودند؛ بنده خدا دوتابعیتی ها خیلی تحت فشار قرار دارند.

خود سازمان انرژی اتمی نمی تواند متکفل باشد. ما حراست داریم که نماینده وزارت اطلاعات است و باید از نیروی انسانی صیانت شود.

یکی خرابکاری تجهیزات است. شما انواع پمپ ها، شیرهای خلأ و تجهیزات مختلف برقی به صورت انبوه می خرید طرف مقابل، آنها را رصد کرده و در ادامه خرابکاری می کند. خوشبختانه توانستیم یک نمایشگاه خرابکاری صنعتی در سازمان انرژی اتمی برای چند سال به صورت دائم دایر کنیم و از وزارتخانه های مختلف برای بازدید می آمدند. برای کارشناسان دوره گذاشتیم و بعد برای کارمندان سازمان و پرسنل سازمان دوره های آشنایی با نفوذ انسانی و خرابکاری صنعتی نیز گذاشتیم. آزمایشگاه های مختلف ایجاد کردیم و تجهیزاتی که می خریدیم را به صورت رندوم چک می کردیم و تجهیزات خریداری شده را زود به کار نمی گرفتیم و در آزمایشگاه ها تست می کردیم.

علم ما بسیار بالا رفته است. جالب است که آمریکایی‌ها به اسرائیلی ها گفته اند زیاد در ایران خرابکاری نکنید چون هر کاری می کنید قوی تر می شوند. وقتی خرابکاری در نطنز انجام دادند گفتند تا یکسال غنی‌سازی شان متوقف می شود اما یک لحظه غنی‌سازی ما متوقف نشد. این ها خیلی متحیر شدند و در عرض چند هفته دوباره همه چیزهایی که آسیب دیده بود برگشت. قدرت، توان، ظرفیت علمی و فنی سازمان انرژی اتمی بازدارندگی ایجاد کرد بنابراین دیدند که فایده‌ای ندارد. زدند و دیدند قوی تر شدیم. وقتی برای بار دوم زدند ما زیرکوه رفتیم و الان زیر کوه امکانات عظیمی در حال ساخت داریم که فردو را می توانیم داخل آن ببریم فردو در برابر آن چیزی نیست. این اقدامات، توان جمهوری اسلامی و سازمان انرژی اتمی را نشان می دهد که به سرعت جلو می رود و خیلی از این بابت نگرانند ولی خودشان مقصرند. با این خرابکاری ها آسیب رساندند اما طوری نبود که می خواستند. دنبال این بودند که نیروی انسانی را نگران کنند که کسی به سازمان نیاید ولی اینگونه نشد و بیشتر آمدند و صنعت هسته‌ای هیچ وقت متوقف نشد.

ما جلوی خرابکاری تجهیزاتی را هم گرفتیم و آزمایشگاه های متعدد درست کردیم، مهندسین دوره های مختلف دیدند و می توانند خرابکاری تجهیزات را تشخیص بدهند که خودش برای ما تبدیل به یک صنعت و فناوری شد. بخش آخر نرم افزاری بود مثل استاکس‌نت. یک ویروس هک کننده می فرستند و این ویروس اختلال ایجاد می کند. مثلا یک موتور سه فاز راست گرد است، یک دفعه چپ گرد می شود یا دستورات خاص می دهد یا منطق پی ال سی را به هم می ریزد، استاکس‌ نت را درست کرده بودند اما خدا به آقای تقی پور، وزیر مخابرات وقت عمر بدهد زمانی که وزیر مخابرات بودند و زمانی که ما بار اول سازمان انرژی اتمی بودیم، هنوز در سازمان استاکس ‌نت نیآمده بود که او در دولت گزارش داد. این ویروس را برای سازمان درست کرده بودند اما به یک سری از صنایع پتروشیمی رفته بود. او در دولت گزارشی داد که مراقب باشید که چنین ویروسی آمده که می تواند به صنایع آسیب برساند. یادم می اید که آن زمان نمیدانستم چطور بنویسم استاکس نت. به بچه ها گفتم همچین ویروسی است و خوشبختانه جالب بود وزارت مخابرات ما زود مطلع شد و به ما اطلاع داد تا بچه ها آماده شوند هرچند این ویروس مقداری آسیب رسانده بود اما آن آسیبی که آنها انتظار داشتند نشد. نسبت به چیزی که آنها انتظار داشتند آسیب چندانی به ما نرسید و دوباره از همین قضیه کلی چیز یاد گرفتیم. اینکه چگونه مصون سازی کنیم؟ چگونه با ویروس های این گونه مقابله کنیم؟ علم، فهم، درک و تجربه ما در این زمینه یک دفعه به صورت نمایی بالا رفت.

البته نمی توان همه منافذ را بست. ابعاد سازمان وسیع است لذا تا جایی که میسر بود توانستیم صیانت لازم برای سازمان ایجاد کنیم. دشمن کارش را می کند و هیچ وقت متوقف نخواهد شد ولی ما همیشه باید آماده و به هوش باشیم. دیدند که اقدامات در حوزه های نیروی انسانی، تجهیزات و خرابکاری نرم افزاری جواب نمی دهد، با پهبادهای کوادکوپتر خاص و نیمه شب به بزرگراه کرج آمدند وقتی که همه خواب بودند این تجهیزات را از داخل ماشینی که تعبیه کرده بودند درآورده و از راه دور به حرکت درآوردند و بر روی سایت ما رفته بودند تا آسیب برسانند که در آن جا هم الحمدلله موفق نشدند. من می گویم موفق نشدند منظورم نسبت به آن هدفی است که داشتند. ما از قبل هم پیش بینی کرده بودیم یعنی می خواستند فعالیت ما را نابود کنند اما فعالیت ما متوقف نشد و بازسازی سریعاً صورت گرفت.

مسئولیت حفاظت از تاسیسات هسته ای فقط مربوط به سازمان نیست؟

بله، سازمان که توپ و تانک ندارد. مثلا در بوشهر ارتش و سپاه و در بُعد انسانی هم وزارت اطلاعات هست و هیچ کدام این ها به سازمان مربوط نیست. ما آزمایشگاه و نیروی انسانی تعلیم دیده داریم و همه چیز را به صورت رندوم چک می کنیم البته قبلا نداشتیم ولی ایجاد کردیم. یک کتابچه ای در سازمان منتشر شد به نام کتابچه «خرابکاری های صنعتی» که اکثرنمونه های خرابکاری های صنعتی در آن آمده است. این ها را منتشر کردیم که سری هم نیست و به ارگانهای دیگر هم ارسال کردیم.

در حال حاضر بحث ساخت بمب اتم در کشور داغ است. برخی این تحلیل را دارند که ما باید به سمت ساخت بمب اتم برویم. اول اینکه ما توانایی ساخت بمب اتم را داریم، دوم اینکه می توانیم هزینه های آن را پرداخت کنیم؟

ما فتوایی از مقام معظم رهبری داریم که حفظ شأن این فتوا خیلی مهم است. تنها کسی که این جا می تواند نظر صائب بدهد شخص مقام معظم رهبری است. به نظرمن حرفی که مستند بر یک اجماع نباشد باید درمورد آن مقداری احتیاط کرد. فکر نکنید با شعار دادن، طرف مقابل نگران می شود چون که آن شخص هم اطلاعات دارد. روزنامه های ما را می خواند، شبکه های اجتماعی ما را مرور می کند و افرادی را که از مناظر گوناگون درباره خط و مشی های سیاسی صحبت می کنند را رصد می کند. دیتا ماینینگ می کنند و آن ها هم اطلاعات دارند. لذا اگر کسی صحبتی می کند که حساس است، خواهش بنده در حد یک هموطن این است که هماهنگی لازم را با همه مقامات انجام بدهد و با پشتوانه سخن بگوید. این حرف اگر به عنوان تهدید مطرح می شود باید به صورت درست تهدید تلقی شود نه این که فقط لقلقه زبان باشد و بعد باعث شود یک بهانه ای را به طرف مقابل بدهد که بخواهد علیه ما حرف بزند. به طور مثال آش نخورده و دهن سوخته. ما چون فتوای مقام معظم رهبری را داریم نباید روی آن تردید ایجاد کنیم.

توانایی این کار را داریم؟

وقتی استراتژی پشتوانه داشته باشد یعنی به من این پشتوانه را می دهد تا حرف بزنم. بحث ما بحث توانایی نیست. در خصوص سلاح هسته ای فقط کافی است در مرورگرها جستجو کنید تا بدانید عناصر مهم ساخت آن چیست؟ شما پرسیدید ما در حال حاضر توانایی ساخت سلاح هسته ای را داریم یا خیر من نمی خواهم پاسخ شما را به صورت مستقیم بدهم. اصلا نمی خواهم به این حوزه ورود کنم. فتوای مقام معظم رهبری برای من ملاک عمل است. دوم اینکه وارد گوگل شوید و بنویسید عناصر ساخت سلاح هسته ای چیست؟

گفته می شود در ساخت سلاح هسته ای دو چیز مهم است و بقیه فرع است . یکی ظرفیت غنی سازی تا بالای 90 درصد که شما خودتان میزان غنی سازی ایران را ارزیابی کنید. دوم ظرفیت تولید فلز اورانیوم است یعنی اینها عناصر اصلی ساخت سلاح هستند نه این که ساخت سلاح چیزهای دیگری ندارد خیلی چیزهای دیگری هم برای ساخت سلاح نیاز است ولی آنها فروعات هستند. لذا بحث اینکه توانایی ساخت را داریم یا نداریم ظرفیتش را داریم یا نداریم من وارد این بحث نمی شوم اما چون که سوال پرسیدید می گویم. اگر می خواهید پاسخ سوال خود را بگیرید فقط کافی است در گوگل سرچ کنید تا پاسخ تان را دریافت کنید این مسئله چیز خاصی نیست. علم نوشتاری آن در گوگل موجود است اما نوشته یک مسئله است و پیاده کردن آن موضوع دیگری است. به عنوان مثال مانند فوت شیشه گری می ماند. ما دانشجو که بودیم یک کلاسی داشتیم کلاس شیشه گری. وقتی می خواستیم یک بطری درست کنیم باید فوت می کردیم تا ماده مذاب باد کند. استادمان فوت می کرد و خیلی خوب باد می شد اما ما هر چقدر فوت می کردیم باد نمی شد می دانستیم که باید فوت کنیم اما برای ما نمی شد اما برای استادمان می شد. موضوع مهم تجربه است.

من این سوال را خیلی برای کشورمان وارد نمی بینم چون بحث سلاح هسته ای مفصل است و نمی خواهم گفت و گو را سیاسی کنم. یک عده معتقدند سلاح هسته ای بازدارنده است، یک عده معتقدند تحریک کننده است. یک عده می پرسند که آیا حد نصابی دارد؟ اگر بخواهد بازدارنده باشد آیا یک عدد سلاح بازدارنده است؟ اینکه سلاح هسته ای را برای چندین و چند سال می خواهید؟ در مورد چه کسی می خواهید از این سلاح هسته ای استفاده کنید. این موضوع آن قدر ابعاد گوناگون دارد که نمی شود با یک عبارت بگوییم سلاح هسته ای خوب است یا بد است. سلاح هسته ای بازدارندگی ایجاد می کند یا بازدارندگی ایجاد نمی کند؟ به این صورت نمی شود در موردش صحبت کرد ابعاد آن خیلی گوناگون است. وقتی که رهبری نظام صحبت می کنند قطعا همه این ملاحظات را در نظر گرفته اند. درست نیست وقتی چنین فتوایی صادر شده خدشه یا تردید در این مسئله ایجاد کنیم. اگر میز گردی از صاحب نظران متخصص، چه در امر فنی چه در امر سیاسی و چه در امر حقوق بین الملل تشکیل شود و با یکدیگر بحث کنند شما خواهید دید در دور این میز چه بحث های داغی مطرح خواهد شد. شاید به راحتی به اجماع نرسند چون آرا مختلف است. حالا اگر یک چنین موضوع پیچیده ای را یک دفعه بدون اینکه پیشینه لازم را داشته باشد و فتوا را مخدوش کند مطرح کنیم این به نظر بنده به مصلحت کشور نیست.

به نظر می رسد با پایان رسیدن مسئولیت شما هجمه ها کمتر شده است و به تعبیری شما از استخوان در گلو صحبت کردید؟ در مجموع باتوجه به انتقاداتی که از شما در سازمان مطرح می شد از عملکردتان راضی هستید؟

من به لطف الهی هیچ زمان در دوران خدمتم در طول 44 سال بعد از انقلاب بیکار نبودم و هنوز هم بازنشسته نشدم. در هر موقعیتی به لطف خداوند راضی و موفق بودم. وجدان من آرام است همه تلاشم را کرده ام. اگر صد در صد هم در موفق نشده باشم اما تلاش خود را کرده ام. ببینید با چه وضعیتی سازمان انرژی اتمی را تحویل دادم. ضرب المثلی داریم " مشک آن است که خود ببوید، نه آنکه عطار بگوید " درست نیست از کار خودم تعریف کنم چونکه زیبنده شخصیت من نیست. من هیچ وقت خودستایی نکردم و از خودم تعریف نکردم اما وجدانم راحت است. ما یک اسب زین شده را تحویل دوستان دادیم تا حُسن استفاده را از آن کنند. در حال حاضر سازمان انرژی اتمی مانند ساعت می چرخد و کار می کند امیدواریم که به همین شکل ادامه پیدا کند. شما ببینید در سازمان انرژی اتمی چه کار باید می کردیم که نکردیم من یک مروری می کنم. ظرفیت غنی سازی تا بالای 90 درصد انجام شده است وقتی شما بالای 60 درصد غنی سازی دارید یعنی راه هموار است و مشکلی وجود ندارد. فلز اورانیوم داریم وسوخت پایه فلزی ساختیم. ما در مرزهای فناوری در حال حرکت هستیم نمونه آن هم الان در راکتور تهران در حال آزمایش است. باید یک سال بماند تا تاب آوری اش در مقابل تشعشعات نوترونی اندازه گیری شود. دو تا نیروگاه جدید در حال ساخت داریم. نیروگاه 2 و 3 بوشهر هر کدام هزارمگات هستند. یک بیمارستان می سازیم که فقط تجهیزاتش حدود 200 میلیون یورو است. من یک بار به شوخی گفتم کل تجهیزات بیمارستان های ایران را جمع آوری کنید 200 میلیون یورو نمی شود. یک بیمارستان فوق تخصصی است که از شتاب گر استفاده می کند. شاید شما بپرسید چرا سازمان؟ چون تخصصی است و کس دیگری نمی تواند این کار را انجام بدهد. یک مرکز تولید و توسعه رادیوداروهای ایران تترا در حال ساخت داریم که 37 هزار متر مربع است. انشاالله برخی تجهیزات آن تا یک ماه دیگر نصب می شود و بزرگترین مرکز تولید رادیو داروی غرب آسیا خواهد بود و چیز فوق العاده ای است. نمونه بیمارستان یاد شده هم در غرب آسیا نیست.

از آب سنگین محصولات متنوعی را تولید کرده ایم. اکسیژن 18 تولید می کنیم. اکسیژن 18 ماده ای است که هر یک کیلو آن تقریبا 25 هزار دلار است. ما 100 کیلوگرم در سال ظرفیت تولید آن را داریم. دوتره تولید می‌کنیم. کیتی برای آزمایش نوزادانی که به دنیا می آیند تولید کردیم که اگر نوزادان بیماری مادرزادی داشته باشند با یک قطره خون با کاری که دوستان ما درمرکز آب سنگین اراک انجام دادند حدود 30 الی 40 نوع بیماری مادرزادی را تشخیص می دهد که این کودکان می توانند به آن مبتلا شوند. وارد کردن این کیت ها سخت و خیلی گران قیمت است.

در استخراج و اکتشاف، سخت افزارو نرم افزارهای خودمان را داریم و تقریبا 80 درصد اکتشاف هوایی کشور را انجام داده ایم که 20 درصد آن باقی مانده تا کل ایران را اکتشاف هوایی کنیم. همه تجهیزات و نرم افزارهایی که بتواند این اکتشافات هوایی را تفسیر کند را خودمان بومی سازی کردیم و انجام دادیم. همه چیز ما بومی سازی شده است. اینها همه کارهایی بود که در بعد اکتشاف و استخراج انجام شد. امیدوارم تولید اورانیوم طبیعی امسال به بالای 45 تن برسد ما به 40 تن رساندیم قرار بود سالانه 10 تا 20 درصد بالا برود. ما برای همکاری های بین المللی با آژانس قدم های بلندی برداشتیم یعنی کاری نبوده که سازمان انجام نداده باشد. سازمان باید چه کاری انجام می داد که تا به حال انجام نداده است؟

ما استارت آپ و شرکت های دانش بنیان ایجاد کردیم. یک سری از آنها را مستقل کردیم و الان تبدیل به شرکت های قوی شده اند. در بحث کووید 19 خیلی از سانتریفیوژهای مورد نیاز را همین شرکت مستقل دانش بنیان ساخته است.

کتاب های متنوعی تهیه و چاپ کردیم کتاب هایی که مسائل علمی را به زبان ساده بیان می کنند. کتاب های لازم را که توسط علمای بزرگ نوشته شده ترجمه کردیم. 7 تا 10 عنوان از این کتاب ها چاپ شده است. امیدواریم که این مسیر ادامه پیدا کند تا علم را از انحصار نخبگان، خبرگان و دانشگاهیان بیرون بیاوریم و در معرض دید و فهم جامعه قرار بدهیم. کاری نبوده که ما انجام نداده باشیم. فن آوری های جدیدی که در کشور کسی از مجریان امور به فکرش نرسیده بود مانند فن آوری کوانتومی، روی آن کار کردیم. دنیا در حال حرکت به سمت فن آوری کوانتومی است. ما به موقع بیدار شدیم و امیدواریم دوستان در سازمان انرژی اتمی این مسیر را ادامه بدهند. ما در حال رصد فن آوری های جدید در دنیا بودیم که قرن 21 را شکل می دهد. اگر ما در این فن آوری ها وارد نشویم در قرن 21 گرفتار می شویم مانند فن آوری کوانتومی. در آخرین کلام بگویم سازمان انرژی اتمی یک سازمانی است که فعالیت های آن می تواند درآمد زا باشد مانند آب سنگین. تاسیسات آب سنگین اراک، سال گذشته و سال قبل تر ما تازه یک مقدار احتیاط کرده بودیم سالانه بیش از 10 تا 12 میلیون دلار ارز آوری به همراه داشت. اگر این فعالیت ها ادامه یابد، انشاالله این ارزی آوری به 50 میلیون دلار در سال می رسد. شرکت «اسکام» که اکتشافات هوایی انجام می دهد حدود 10 میلیون دلار در یک سال با وزارت خانه های مختلف قرارداد بسته است و نقشه های برداشت هوایی به آن ها ارائه می دهد که اگر این شرکت را هم، رها کنیم سالیانه 20 تا 25 میلیون دلار ارزآوری خواهد داشت. ما سازمان را به طرف تجاری سازی هدایت کردیم. یعنی شرکت های ما یک به یک از بودجه دولتی رها می شدند البته برخی نمی شود. مثلا غنی سازی در نظنز نمی تواند رها بشود چون یک بحث استراتژیک است مگراینکه در آینده روابط بین المللی ما آنقدر خوب باشد تا بتوانیم خدمات غنی سازی را بفروش برسانیم کما این که در برجام ما خدمات غنی سازی را فروختیم. 450 تن اورانیوم وارد کردیم، چگونه وارد کردیم؟ اورانیوم های غنی شده را که حدود 9 تن بود فروختیم اما در ازای خدمات غنی سازی، اورانیوم گرفتیم. در ازاء تبدیل اورانیوم، اورانیوم گرفتیم یعنی یک بار امتحان کردیم و خدمات فروختیم. در آینده هم این امکان وجود دارد. سازمان انرژی اتمی یک ارگان دولتی بوده که بالقوه می تواند ضمن اینکه خودش را از بودجه دولت جدا کند کلی درآمدزایی برای دولت هم داشته باشد. همه این اقدامات انجام شده است و گزارش های آن موجود است یعنی ما از سالی که در سازمان حضور داشتیم هر سال دست آوردهایمان را مستند تدوین و منتشر کردیم. این حرف ها را برای خوش آمدن این و آن نمی گویم . سند و مدارک آنها موجود است.

با توجه به ظرفیتی که معادن اورانیوم ما دارد. بحثی مطرح است که ایران با توجه به محدودیت از چند سال دیگر باید ایران باید اورانیوم را وارد کند این از لحاظ استراتژیک هم خوانی با کلیت هسته ای دارد؟

هر کشوری در یک سری معادن غنی و در یک سری معادن ضعیف است. اکتشتاف هوایی را بار اول در سازمان انرژی اتمی درسال 88 راه اندازی کردیم. اورانیوم ماده استراتژیکی برای ما است. اگر نیروگاه داشته باشیم و اورانیوم نداشته باشیم فایده ای ندارد. مثل این می ماند که خودرو داشته باشید و بنزین نداشته باشید که در این صورت خودروها بلا استفاده می مانند. لذا ماده اورانیوم استراتژیک است و باید ببینیم چه مقدار از این مواد را در کشور داریم.

در کشوری مثل ایران اگر دهها سال هم پی جویی زمینی انجام می دادیم به طور کامل موفق نمی شدیم که کل عرصه کشور را پوشش بدهیم لذا مجبور به پی جویی هوایی شدیم.

ما باید یک برداشت اولیه داشته باشیم تا ببینیم کجاها امید بخش است تا بعد بر روی زمین پی جویی زمینی انجام بدهیم که محدوده ها مشخص شود.

سال 88 کلید زدیم، هلکوپتر آوردیم، بچه ها را برای آموزش به خارج فرستادیم. در مورد نرم افزارها با کشورهای صاحب تجربه صحبت کردیم ولی توصیه این بود که سریعا بومی سازی شوند. 7 تا 8 سال بومی سازی طول کشید و ما نزدیک به 80 درصد ایران را اکتشاف هوایی کردیم. یعنی اطلاعات 80 درصد ایران را از نظر برداشت هوایی، اینکه کجا بالقوه آهن است و یا کجا بالقوه مس وجود دارد و در کجا بالقوه اورانیوم هست پی جویی کردیم. قبل از این اطلاعات تصور می کردیم ایران بر عکس نفت و گاز در اورانیوم خیلی غنی نیست ولی وقتی پی جویی هوایی انجام دادیم امیدوار شدیم. اما نه به اندازه قزاقستان، کانادا و یا استرالیا. اگر قرار باشد در یک افق بلند مدت مثلا 30 ساله حرکت کنیم همان چیزی که توصیه قبل از انقلاب هم بود 20 هزارمگاوات نیروگاه هسته ای داشته باشیم، آیا به اندازه 20 هزارمگاوات ذخایر اورانیوم داریم؟ برای هر هزارمگاوات 30 تن اورانیوم غنی شده نیاز داریم. اگر 20 هزارمگا وات باشد 20 تا 30 تن، 600 تن می شود. این 600 تن اورانیوم غنی شده را باید در 10 ضرب کنیم که حدود 6 هزارتن اورانیوم طبیعی نیاز دارد که البته تقریبی است. پس ما باید سالی 6 هزار تن اورانیوم طبیعی داشته باشیم که بتوانیم 20 تا راکتور داشته باشیم که 600 تن اورانیوم غنی شده آنها را در سال تامین کنیم. آیا ما در ایران توانایی تامین سوخت سالانه 20 هزار مگاوات را داریم؟ خیر. پاسخ ما این است که فعلا این مقدار اورانیوم نداریم. چند تا راکتور را می توانیم برای طویل المدت با استخراج داخلی داشته باشیم؟ این را من پاسخ نمی دهم ولی قطعا بیش از یک راکتور را می توانیم. به این جا رسیدیم که ما مثل قزاقستان غنی نیستیم اما آن گونه که قبل از اکتشاف هوایی فکر می کردیم، فقیرهم نیستیم.

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 221
 گزارش 9 سال قبل باشگاه خبرنگاران:
آیا "فردو" در برابر "بمب‌های سنگرشکن" آمریکا مقاومت می‌کند؟ + تصاویر و فیلم شبیه‌سازی‌شده حمله به فردو
https://www.yjc.news/00IGmY‏
بايد ديد تا به امروز چقدر دشمن تجهيز شده

[نبض زمان]

زمانه شناسي ربيع الأول شماره 222
{عليرغم اعلام قوه قضائيه كه آتش‌سوزی اوین ربطى به غائله مهسائيه ندارد و در بند مجرمان خطرناك رخ داده است}
بیگی نماینده تبریز: آتش‌سوزی اوین مربوط به اعتراضات در بند 209 (محبوسين غائله مهسائيه) است / اجازه بازدید نمایندگان مجلس از بازداشتگاه‌ها را نداده‌اند/ نگرانیم!
https://www.asriran.com/fa/news/862319/‏