روش حفظ موضوعی

[najm0130]

بسم الله الرحمن الرحیم

[najm0130]

روش حفظ موضوعی:

در این روش حفظ قرآن کریم را از ساده ترین مرحله آغاز می کنیم

1- واژه: گاهی حفظ یک واژه قرآنی برای یک کودک از حفظ یک سوره جذاب تر و مناسب تر است. واژگان مشترک زبان فارسی و قرآن را در متن آیات بیابید و حفظ قرآن را با حفظ واژگان قرآنی شروع کنید.
مانند : نور، کتاب، قلم و ...

2- ترکیب: گاهی حفظ یک ترکیب قرآنی برای یک کودک جذاب است. ترکیب های ساده و پرکاربرد را در متن آیات بیابید و دانش آموزان سؤال کنید. مانند : نعمت الله، الحمد لله ووو

3- پیام قرآنی: یک جمله قرآنی پر معنا و هدایت گر مانند : « و بالالدین احسانا » و با « و قولوا للناس حسنا » در قرآن بیش از ۳۵۰۰ هزار پیام قرآنی با مضامین تربیتی وجود دارد که بیش از ۵۰۰ پیام قرآنی آن
برای دانش آموزان دوره ابتدایی مناسب است.

4- قطعه: یا فراز قرآنی که دارای موضوعاتی چون : نماز، روزه، مباهله، وحدت، ولایت، آیه الکرسی و ... در قرآن بیش از ۱۲۰ قطعه مناسب وجود دارد که یک سوم آن برای دانش آموزان دوره ابتدایی مناسب است.

5-تمثیل و داستان: در قران کریم بیش از ۲۶۰ قصه قرآنی آمده که تعداد قابل توجهی از آن ها برای کودکان مناسب است. می توان حفظ برخی از این آیات را همراه با قصه مد نظر قرار داد.

6-نیایش ها: در قرآن کریم حدود ۱۱۰ ربنا آمده که حدود نیمی از آن ها در حوزه آموزش عمومی قران و حدود یک سوم ربناها برای دوره دبستان هم مناسب هستند.

7-آیه: گاهی برخی از آیات به دلایل مختلف باید حفظ شود مانند آیات ۸۸-۸۷ سوره انبیاء که در نماز غفیله خوانده می شود.

8-سوره: گاهی سوره ای با محوریتی خاص مورد نظر حافظ قرآن است. مانند سوره فیل برای داستان ابرهه

9-تدبری: آیه ای را حفظ می کنیم و درباره آن در قرآن جستجو می کنیم تا ببینیم مراد حقیقی خداوند از نزول این آیه چه بوده است. (مانند : این سه آیه که مکمل هم هستند و با تدبر به دست می آیند:
« اقم الصلاه لذکری » « الا بذکر الله تطمئن القلوب » « یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک ... » ) البته روش تدبر، مراتب و هر مرتبه مراحلی دارد.

===========================
مراحل چهار گانه حفظ موضوعی

برای اینکه حفظ موضوعی با کیفیت مطلوب انجام شود و نتیجه مورد نظر به دست آید، باید روش صحیح و مطابق اصول حفظ را انجام داد. بنابراین چهار مرحله زیر ذکر می گردد که رعایت آنها ضروری است:

1-تلاوت

قال الامام الصادق علیه السلام: اللهم حبب الینا حسن تلاوته و حفظ آیاته. (اصول کافی، جلد 6، صفحه 213)

امام صادق علیه السلام فرمودند: پروردگارا نیکو تلاوت نمودن و حفظ آیات قرآن را محبوب ما بگردان.
جهت آشنایی با آیاتی که در برنامه حفظ موضوعی قرار گرفته اند، لازم است این آیه ها با دقت کامل به تمامی الفاظ و حرکات چند بار به صورت معمولی یا تدویر (آنچه معمولاً تدتیل نامیده می شود) تلاوت شوند.

2-مفاهیم

قال الامام العلی علیه السلام: تدبروا آیات القران و اعتبروا به فانه ابلغ العبر. (شرح غرر الحکم، جلد3، صفحه 283)

امام علی علیه السلام فرمودند: در آیات قرآن تدبر و اندیشه کنید و از آن عبرت بگیرید، که آن رساترین عبرت هاست.

با توجه به اینکه هدف از حفظ موضوعی آشنایی با معارف انسان ساز قرآن، توانایی استدلال به آیات، مهم تر از هر چیز عمل به آنها و در نتیجه تقرب به ذات اقدس باری تعالی است؛ حافظ علاوه بر به ذهن سپردن آیه،
باید مفاهیم آن را نیز بیاموزد. فراگیری مفاهیم موجب سهولت و لذت معنوی بیشتر در حفظ آیات می شود. برای درک محتوای دل انگیز این صحیفه آسمانی باید بعد از روخوانی، حداقل یک یا دوبار ترجمه آیه خوانده شود.

3- یادسپاری

قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: من قرا القرآن حتی یستظهره و یحفظه ادخله الله الجنه و شفعه فی عشره من اهل بیته کلهم وجبت لهم النار. (مجمع البیان، جلد1، صفحه15)

رسول خدا صلی اله علیه و آله و سلم می فرمایند: هرکس قرآن را چنان بخواند که آن را به خاطر بسپارد و از یاد نبرد، خداوند او را وارد بهشت کند و در مورد ده نفر ازخانواده اش که در اثر گناهان آتش بر
همه آنان لازم شده است، او را شفیع آنان گرداند.

پس از خواندن ترجمه، نوبت به مرحله حفظ می رسد. برای این کار ابتدا باید موضوع آیه به خاطر سپرده شود. سپس با دقت کامل به واژه ها و حرکات آیه، جملات به اندازه ای تکرار شود که آیه با کیفیت مطلوب در
ذهن ثبت شود. مقدار تکرار آیه بستگی به عواملی چون میزان آشنایی ذهن با آیه مورد نظر، استعداد و توانایی حافظ و میزان آشنایی او با روخوانی دارد. سپس برای حفظ ترجمه واژه به واژه آن با کلمات آیه
مطابقت می گردد و به ذهن سپرده می شود.

4-تثبیت

قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: ان الله تعالی یحب اذا عمل احدکم عملاً ان یتقنه.(ترجمه میزان الحکمه، جلد9، صفحه4076 )

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: خداوند تعالی دوست دارد که هر گاه فردی از شما کاری کند آنرا محکم و بی عیب انجام دهد.

برای ایجاد اعتماد نسبت به محفوظات جدید، لازم است موضوعات آیات و ترجمه آنها در چند نوبت از حفظ یادآوری شوند تا اشکالات احتمالی مرتفع و محفوظات در ذهن تثبیت گردند.