مضرات لامپ های کم مصرف : عوارض سرطان، بیماریهای پوستی، چشمی، عصبی
اگر در اینترنت جستجو کنید انبوه مطالبی را می بینید که از بی ضرر بودن این لامپها و یا حداکثر رعایت چند نکته ایمنی در استفاده گفته اند که این طبیعی است که یک صنعت گر یا کارخانه دار یا وزیر و وکیل مربوط به صنعت باید هم اگر ایرادی داشته باشد آنرا پنهان کند چون بحث صرفه جویی عظیمی در انرژی است ولی من به دنبال تحقیقات دقیق تری بودم که ببینم آیا لامپ کم مصرف واقعآ خطرناک است؟ کم خطر است یا بی خطر؟در بین این تحقیقات به سه مقاله مفصل در رابطه با مضرات لامپ کم مصرف برخوردم که هر سه را در ذیل قرار می دهم و تاکید می کنم نتیجه گیری نهایی را هم در انتهای مطلب یعنی در انتهای صفحه سوم بخوانید. 1- بیانیه زنگ خطر جدی لامپهای کم مصرف که توسط مطب حکیم روازاده منتشر شده :
لامپهای کم مصرف پروژه رسمی ۱۰ ساله برای تولید سرطان در کشور۱- متاسفانه در حدود ۱۰ سال است استفاده و جایگزینی لامپهای کممصرف از طرق مختلف ترویج و توصیه میشود و حتی برای تشویق اقشار مختلف مردم به استفاده از لامپهای کممصرف، یارانه نیز در نظر گرفته و این نوع از لامپها با قیمتی پایینتر از قیمت تمامشده در اختیار مردم قرار میگرفت و هم اکنون مواد اولیه این لامپها مشمول تحریم نمی باشند.
۲- بالاخره پس از گذشت سالها از مصرف گسترده لامپهای کممصرف و جایگزینی آن از سوی خانوارهای ایرانی، اخیراً مسئولان محترم وزارت بهداشت و درمان بر سرطانزا بودن این لامپها و سایر زیانهای عمیق فیزیکی و عصبی ناشی از استفاده از این لامپها بر بدن انسان هشدار دادند و به صورت رسمی از احتمال نشت “اشعه ماورای بنفش” و “بخار جیوه” از این نوع لامپ اعلام خطر کردند و اعلام داشتند: در فرآیند تولید نور در لامپهای کم مصرف، دو خطر مهم وجود دارد: اول اینکه اگر به هر دلیلی، اشعه ماورا بنفش از لامپ نشت کند بسیار خطرناک بوده و بیماریهای پوستی و چشمی را برای افراد به دنبال دارد و تهدید دیگر مهم این لامپها بخار جیوه آن است، که موجب بروز بیماریهای عصبی و سرطان میشود. (خبرگزاری فارس- ۲۸/۰۱/۱۳۹۱ )
۳- آیا بهتر نبود که کار کارشناسی توسط کشور خودمان صورت می گرفت و اعتماد به دانشمندان اجیر شده نمی کردیم.
۴- چرا مسائل ارزشی اگر بخشنامه هم داشته باشند عمرشان کوتاه و رشدشان محدود است؟ اما لامپ کم مصرف باید تا داخل طویله های روستاها نیز برود و یک کشور، لامپ خوب، سالم و مفید، اسراف و به زباله دانها سرازیر شود؟
۵- در طول سالیان اخیر بسیاری از کارشناسان غیردولتی نسبت به عوارض و پیامدهای خطرناک استفاده از لامپهای کممصرف هشدار داده بودند اما متولیان امر در وزارت محترم بهداشت و درمان فقط در حدی که پاسخگوی قانون باشند اقدام کرده اند.
۶- آیا مردم می دانند که این لامپها با در نظر گرفتن هزینه های جانبی درمان و عوارض های خطرناک آن پر هزینه تر از لامپهای گذشته اند؟
۷- نوزادان و کودکانی که هنوز راه نمی روند و مجبورند دائم به این لامپها نگاه کنند چه کسی از کوری آینده آنها جلوگیری خواهد کرد؟
۸- سرطان شناس آمریکایی که اخیراً به ایران سفر کرده علم غیب ندارد که بگوید سونامی سرطان۳ سال دیگر ایران را فرا می گیرد! قطعا در جریان این خیانت بزرگ، دستی دارد.
نحوه جمع آوری لامپ های کم مصرف و جایگزین آن:۹- پیشنهاد این است که با همان وحدت و شدت که در سراسر کشور اشاعه پیدا کرد، به سرعت باید جمع آوری شده و نحوه جمع آوری این بمب های به اصطلاح لامپ کم مصرف باید اعلام گردد و این مسئله باید سریعاً در دستور کار هیئت دولت و وزارتخانههای مرتبط قرار گیرد و بهصورت رسمی جلوی تولید و واردات لامپهای کممصرف گرفته شود.
۱۰- برای جمع آوری لامپ های کم مصرف پیشنهاد می گردد آرام و با دقت آنها را با دست کش باز کنند و در روزنامه بپیچند و به گونه ای که امکان شکستن نداشته باشد، به اولین مرکز بهداشتی نزدیک محل سکونت خود تحویل دهند و توصیه می کنیم از همان لامپ های قدیمی رشته ای برای روشنایی استفاده نمایند.
۱۱- متاسفانه اخیراً استفاده از لامپهای LED و LMD به عنوان جایگزین، کم مصرف و فاقد عوارض تبلیغ می شود که کاملاً اشتباه می باشد. تا کی دوباره فریب جدیدی بخوریم و این بار از LED استفاده کنیم تا عوارض مخرب آن را در مقاله جدیدی ببینیم!؟
اقدامات لازم در صورت شکستن لامپ های کم مصرف:۱۲- مردم بدانند که اگر لامپ کم مصرفی به هر دلیلی شکست متاسفانه همه کسانی که در نزدیکی آن هستند مجال فرار از مرگ تدریجی را ندارند!!
۱۳- بارها اتفاق افتاده که در میوه فروشی یک لامپ کم مصرف شکسته و روی میوه ها ریخته شده که با دستمال آنها را پاک کرده اند!! (خود عمق فاجعه را ببینید!!)
۱۴- اگر در اتاقی لامپ کم مصرفی بشکند باید همه افراد را از آن اتاق (مخصوصاً بچه ها را) خارج کرد و تا چند روز در آن محل باید کسی نباشد. برای تمیز کردن اتاق نیز باید حتماً ماسک بزنید و مواظب باشید روی قطعات شکسته لامپ پا نگذارید. همچنین قبل از پاکسازی اتاق، پنجرهها را باز بگذارید تا بخارات جیوه از اتاق خارج شود و در صورتی که اتاق دارای سیستم تهویه مرکزی است آن را خاموش کنید. به هیچوجه از جاروبرقی برای تمیز کردن بقایای لامپ شکسته استفاده نکنید چون بخارات جیوه را در فضا پخش میکند و جارو نیز آلوده میشود. یک دستکش بپوشید تا از تماس مستقیم با بقایای شکسته لامپ و بریدن دستان جلوگیری شود و با ۲ تکه مقوای نازک بقایای لامپ شکسته را بهطور کامل با احتیاط در ظرف در بسته قرار دهید و به اولین مرکز بهداشتی تحویل دهید تا ایشان معدوم کنند!!!
===========
این روزها نهتنها در ایران بلکه حتی در بسیاری از کشورهای توسعهیافته نیز بازار مصرف لامپهای پرمصرف کم شده است. اگر لامپ شما به هر دلیل بسوزد یا دیگر قابلاستفاده نباشد، ارزانترین روش جایگزینی آن، انتخاب یک لامپ فلورسنت فشرده مارپیچ (Spiral Compact Fluorescents) است که به آنها (CFLs) میگویند. از آنجایی که در دنیای امروز بیشتر وقت ما در محیط داخل میگذرد لذا بسیار مهم است که بدانیم نورهای مصنوعی ساخت دست بشر از جمله همین لامپهای کممصرف معمولی چه تاثیراتی میتوانند بر وضعیت سلامت ما داشته باشند. در ادامه شما را برخی از خطرات ناشی از آنها آشنا خواهیم کرد.
مهمترین خطر لامپهای کممصرف
همانطور که شما هم احتمالاً میدانید، یکی از مهمترین خطرات لامپهای کممصرف در زمان شکستن آنها ایجاد میشود. از آنجایی که لامپهای کممصرف حاوی جیوه هستند در نتیجه اگر به هر دلیل بشکنند، جیوه داخل آنها به هوای اطراف وارد میشود. جیوه، فلز مایع سمی است که در ترمومترها، باتریهای الکتریکی و لامپهای کممصرف بکار برده میشود. مسمومیت با جیوه که از آن با نام هیدرارژیریا (Hydrargyriasis) یاد میشود، در اصل یک نوع مسمومیت فلزی است که به واسطه قرار گرفتن در معرض جیوه یا ترکیبات آن بوجود میآید.
جیوه فلز سنگینی است که میتواند به چندین شکل گوناگون وجود داشته باشد. همه این اشکال به استثنای جیوه مایع ابتدایی سمی هستند و مقادیر ناچیز آنها (کمتر از یک گرم) میتواند مرگبار باشد. جیوه مهمترین تاثیری که بر بدن میگذارد، این است که باعث بسته شدن رگهای خونی میشود و همین مساله مشکلات و تبعات آتی مسمومیت را به وجود خواهد آورد.
اگر مسمومیت جیوه شما را نگران کرده است، باید به این نکته هم توجه داشته باشید که لامپهای کممصرف در زمان تولید روشنایی مشکلی از نظر مسمومیت جیوه ایجاد نمیکنند بلکه مشکل زمانی است که مقادیر ناچیزی از این جیوه بتواند بصورت بخار از درون لامپ خارج شود که این امر هم زمانی اتفاق میافتد که لامپ بشکند. گزارشها حاکی از آن است که هر لامپ کممصرف در صورت شکستگی، ۶ برابر بیشتر از سطح مجاز آلودگی تولید میکند. اما آیا این بدان معناست که شما باید همین امروز لامپهای کممصرف را دور بریزید؟
لامپهای کممصرف و معجزه مصرف کمتر انرژی
یک واقعیت غیرقابل انکار در مورد لامپهای کممصرف این است که آنها در مصرف انرژی به راستی خارقالعاده عمل میکنند. بر اساس دادههای دپارتمان انرژی آمریکا، اگر هر شهروند تنها یک لامپ خانهاش را از پرمصرف به کممصرف تغییر دهد، معادل این است که جلوی انتشار گازهای گلخانهای را درست به اندازه خروجی ۸۰۰ هزار ماشین گرفته باشد. از طرف دیگر برخی این استدلال را هم مطرح میکنند که لامپهای قدیمی خیلی بیشتر از لامپهای کممصرف، جیوه سمی را به محیطزیست وارد میکنند چرا که نیروگاههای ذغالسنگی که برای ساخت این نوع لامپها انرژی تولید میکنند، بزرگترین منبع تولید آلودگی جیوه در روی کره زمین هستند. دلیل اصلی شهرت لامپهای کممصرف از نام آنها پیدا است: مصرف کمتر که در حدود یکچهارم یعنی ۲۵ درصد انرژی در مقایسه با لامپهای پرمصرف تخمین زده شده است.
آیا لامپهای کممصرف میتوانند باعث سرطان پوست شوند؟اما جدای از صرفهجویی در مصرف انرژی، مساله سلامت مصرفکنندگان نیز فاکتور بسیار مهمی است. موسسه علوم ایالات متحده آمریکا (U.S. National Science Foundation) به تازگی نتیجه تحقیقاتاش در این زمینه را در مجله فتوشیمی و فتوبیولوژی منتشر ساخته است. این تحقیقات که به طور متمرکز بر روی شکافهای پوشش سطحی از جنس فسفر لامپهای کممصرف انجام شده، نشانگر این واقعیت است که این شکافها اجازه میدهند امواج ماورای بنفش (UV) که توسط پوشش سطحی از جنس فسفر جذب شده و به نور مرئی تبدیل شده، از این لامپها تا اندازهای به بیرون ساطع شود.محققان دانشگاه استونی بروک (Stoney Brook University) چند سال است که ثابت کردهاند بر روی پوشش سطحی از جنس فسفر این لامپها شکافهایی وجود دارد و این مساله که آیا شکافهای مذکور میتواند باعث خروج تشعشعات (UVC) و (UVA) شود، تا مدتها محل مناقشه اساسی میان طرفداران و مخالفان بود. تحقیقات موسسه علوم آمریکا توانسته این مساله را ثابت کند که خروج امواج از لامپها ممکن و شدنی است و این امر به دلیل قابلیت سوزاندن سلولهای پوست انسان و تحریک به تشکیل ملانوما (نوعی سرطان که از ناحیه سلولهای حاوی رنگدانه یا همان ملانوسیتها توسعه مییابد) نگرانکننده میباشد. لازم به ذکر است که تحقیقاتی مشابه نیز در این زمینه در اروپا انجام شده و نتایج آن نیز مشابه بوده است.
پژوهشگران در عین حال چگونگی خروج و انتشار اشعه (UV) توسط لامپهای کممصرف و تاثیر آن بر سلولهای تولیدکننده کلاژن و کراتین و ترکیبات کلیدی پوست انسان را مورد مطالعه قرار دادهاند. آنها در وهله نخست تاثیر نور مصنوعی را بر پوستهای فاقد هرگونه مواد آرایشی مورد بررسی قرار دادند. در مرحله بعد آنها تاثیرات پوستی را که در معرض تیتانیوم دیاکسین قرار گرفته (یک ترکیب معمولی در محصولات مراقبت شخصی) بررسی کردند. سپس آزمایشها را در مورد لامپهای پرمصرف با همان شدت نور تکرار کردند. دکتر میریام ریفایلوویچ (Dr. Miriam Rifailovich) سرپرست این تحقیقات میگوید: «مطالعات ما نشان داد که پاسخ سلولهای سالم پوست به اشعه (UV) منتشرشده با آسیب ناشی از تشعشعات (UV) کاملاً سازگاری دارد. زمانی که پوست پیش از قرار گرفتن در معرض تشعشعات (UV)، دوز کمتری از ذرات نانو تیتانیوم دیاکسین را هم دریافت میکند، میزان آسیب به سلولها چند برابر میشود. مساله اینجاست که لامپهای پرمصرف به هیچوجه حتی با وجود یا عدم وجود ذرات نانو تیتانیوم دیاکسین هم بر سلولهای پوست اثر نمیگذارند اما تاثیرپذیری سلولها از لامپهای کممصرف واقعیت دارد.»
دکتر ریفایلوویچ در کنفرانس بهداشت صنعتی آمریکا که سال گذشته برگزار شد به این نکته اشاره کرد که اگر هر فرد حدود ۸ ساعت زیر نور لامپ کممصرف بنشیند، چیزی در حدود ۱۰۰۰ برابر بیشتر از آنچه که بدنش بتواند تحمل کند، اشعه (UV) دریافت کرده است.
آیا لامپهای کممصرف میتوانند بر بینایی ما تاثیر بگذارند؟در مقالهای که هلن والز (Hellen L. Walls) و همکارانش در سال ۲۰۱۱ در مجله بهداشت عمومی (NCBI: National Center for Biotechnology Information) چاپ کردند، به این مساله اشاره شده که افزایش مصرف لامپهای فلورسنت بعنوان یک راهکار برای کاهش تغییرات اقلیمی احتمال دارد که منجر به افزایش بیماریهای چشمی شود. این پژوهشگران به این نکته اشاره کردهاند که لامپهای فلورسنت ممکن است بیماریهای چشمی که به طور مشخص با امواج ماورای بنفش در ارتباط هستند را تا مرز ۱۲ درصد افزایش دهند. به گفته این محققان و بر اساس آمارهایی که اعلام کردهاند، افزایش ۳۰۰۰ مورد آب مروارید و ۷۵۰۰ مورد زائده موسوم به ناخنک (Pterygia) را که سالانه در استرالیا گزارش میشود، می توان با این مساله در ارتباط دانست. این محققان در انتهای مقاله خود به نظارت هر چه جدیتر بر ساخت این نوع لامپها تاکید کردهاند.
لامپهای کممصرف چگونه میتوانند تاثیرگذار باشند؟مدت زمان قرار گرفتن در معرض نور لامپهای کممصرف و سوسو زدن آنها از جمله فاکتورهایی است که بر میزان تاثیرگذاری آنها بر بدن ما نقش دارد. لامپهای کممصرفی که سوسو میزنند میتواند بر افرادی که نسبت به نور حساس هستند، تاثیرگذار باشند. سوسو زدن لامپهای کممصرف و فلورسنت میتواند برای کسانی که به بیماریهایی مانند اوتیسم، صرع، جذام، سندروم خستگی مزمن، بیماری لایم مبتلا هستند و یا مشکل سرگیجه دارند؛ دردسرآفرین باشد. سازمان بهداشت کشور انگلستان بر اساس تحقیقاتی که در زمینه لامپهای فلورسنت فشرده (CFLs) انجام داده، توصیه میکند که بیشتر از یک ساعت در روز در فاصله کمتر از ۳۰ سانتیمتری این لامپها نباشید این واقعیت را در نظر داشته باشید که همه اشکال لامپهای کممصرف لزوماً مشکلزا نیستند اما قرار گرفتن طولانیمدت در معرض نور آنها بالاخص زمانی که فاصله ایمن را با آنها رعایت نکنید، میتواند تاثیری مشابه آنچه که از امواج ماورای بنفش خورشید انتظار داریم را بر پوست بدن ما ایجاد کند.
احتیاطها را جدی بگیرید
همانطور که اشاره شد، امکان تاثیرگذاری لامپهای کممصرف بر بدن انسان وجود دارد لذا در صورتی که شما هم جزو مصرفکنندگان این محصولات هستید، حتماً باید توجه داشته باشید که ساعتهایی که در معرض نور آنها قرار میگیرید، محدود و مشخص باشد. نکته بسیار مهمتر درباره لامپهای کممصرف، آسیبهای ناشی از شکستگی آنهاست. اگر به هر دلیل لامپ کممصرفی شکست، سریع کودکان و بالاخص زنان باردار را از اطاق خارج کنید. بهتر که تا چند روز کسی وارد آن اتاق نشود. استفاده از ماسک و دستکش برای جمعآوری تکههای لامپهای شکسته ضروری است. دستگاه تهویه مطبوع را نیز سریعاً خاموش کرده و پنجرهها را باز کنید. پوست شما و حتی ریههایتان به هیچوجه نباید با لامپ شکسته تماس پیدا کند. کاغذهای مقوایی و یک کیسه پلاستیک جهت برداشتن قطعات کفایت میکند. به خاطر داشته باشید که استفاده از جاروبرقی برای جمعآوری قطعات شکسته لامپهای کممصرف، ۱۰۰ درصد ممنوع است. توصیه میشود که بقایای لامپ را نیز تحت هیچ شرایطی به سطل آشغال نیندازید و آن را هم در منزل نگاه ندارید، مراکز و غرفههای بازیافت بهترین مکان جهت تحویل دادن بقایای لامپهای کممصرف شکسته هستند، پس لطفاً به مسوولیت شهروندی خود عمل کنید.
=====================
درست از زماني که لامپ هاي کم مصرف به جامعه مصرف معرفي شد،حرف و حديث هايي نيز درباره آن ها به گوش مي رسيد. گروهي مي پرسيدند اين که برخي افراد مي گويند نور اين لامپ ها سرطان زاست چقدر واقعيت دارد؟ آيا همه انواع اين لامپ ها خطرناک است يا تنها لامپ هاي سفيد خطرناک است؟ لامپ هاي رنگي چطور؟ اصلا انواع بي خطر و استاندارد و يا خطرزا و غير استاندارد در بازار وجود دارد؟ آيا اين که گفته مي شود نزديک شدن به اين لامپ تا ۳۰ سانتي متري خطرناک است درست است؟ مي گويند اگر شکسته شود در محيط مواد سرطان زا پخش مي کند، اين گفته چقدر صحت دارد؟ استفاده در محيط هاي بسته خطرناک تر است يا در تمام محيط ها پرتوزايي دارد؟ زنان به اين پرتوها حساس ترند يا کودکان؟ پوست سفيد يا سبزه چطور؟ و اين ها تنها چند پرسش از شايد صدها پرسشي است که در جامعه درباره اين وسايل مطرح است و البته مصرف کنندگان حق دارند پاسخ اين سوال ها را دريافت کنند.
البته کارشناسان مزاياي استفاده را از اين لامپ ها از منظر اقتصاد ملي و اقتصاد خانوار نگريسته و بر اين باورند که ميزان مصرف کم انرژي در اين لامپ ها به اقتصاد ملي کمک و در مجموع مصرف انرژي را در کشور کم مي کند و اين موضوع تاثير به سزايي در کاهش مصرف انرژي در کشور (گفته مي شود در ايران به اندازه کشور چين انرژي مصرف مي شود)دارد. در بخش اقتصاد خانواده و سبد هزينه خانوار نيز مصرف اين گونه لامپ ها مي تواند به پايين آوردن هزينه هاي خانوار کمک کند.
ولي برخي ديگر از کارشناسان معتقدند اگر از اين لامپ ها به درستي استفاده نشود همانند بمب هاي کوچک شيميايي در خانه و حتي در زباله ها عمل ميکنند. در اين گزارش تلاش مي شود ضمن برشمردن مضرات و معايب اين لامپ ها شيوه استفاده بهينه را از آن با هدف کم کردن آسيب هاي احتمالي به مردم آموزش دهيم و اکنون که بر اثر تبليغات، بسياري از لامپ هاي رشته اي تبديل به لامپ کم مصرف شده، آگاهي مردم نسبت به اين لامپ ها بيشتر شود.
نور مضرموضوع مزايا و معايب لامپ هاي کم مصرف را با کارشناس ارشد مدارهاي باز الکترونيکي شاغل در صنايع الکترونيک دالاس واقع در ايالات متحده آمريکا مطرح مي کنيم. وي ابتدا لامپ هاي موجود بازار را که براي مصارف خانگي توليد مي شود به دو دسته مهتابي (فلورسنت) و آفتابي (رشته اي خلاء) تقسيم مي کند و مي گويد: در لامپ هاي آفتابي حدود ۹۵ درصد انرژي الکتريسيته تبديل به گرما مي شود و تنها ۵ درصد صرف روشنايي و توليد نور مي شود و از اين نظر هيچ توجيه علمي (از نظر مصرف انرژي) براي استفاده از اين لامپ ها وجود ندارد و تقريبا در تمامي دنيا استفاده از اين لامپ ها منسوخ شده است، اما اين نکته را نبايد از نظر دور نگاه داشت که لامپ هاي آفتابي تنها همين يک عيب مهم را داشتند و نور آن ها و ضايعات آن ها پس از طي شدن دوره استفاده (به حالت سوخته و يا شکسته) زيان قابل توجهي براي محيط زيست نداشت، به ويژه اين که تنگستن آن ها سريع مستهلک مي شد و حباب (شيشه)آن ها نيز به دليل نازک بودن و در معرض نور بودن به مدت طولاني در مدت کمتر از چند سال تبديل به پودر سيليس و ساير ترکيبات معدني مي شد.
«سعيد امين» درباره لامپ هاي مهتابي نيز مي گويد: در صنايع خانگي حدود ۲۰ سال است که استفاده از اين لامپ ها (انواع شکل داده شده و تزئيني) رايج شده و جسته و گريخته از معايب آن ها مطالبي منتشر مي شود که در پاره اي از موارد مستند علمي هم ندارد؛ از جمله اين که اثر نور آن ها بر زنان و کودکان بيشتر است يا اين که موجب برنزه شدن پوست سفيد و متعاقب آن سرطان پوست و...مي شود. ضمن اين که اين سيستم ها(انواع لامپ هاي فلورسنت) البته مزايايي نيز دارد که تنها يکي از آن ها کم مصرف بودن آن هاست. وي برخي از معايب اين لامپ ها را که از نظر علمي به اثبات رسيده است، تشريح مي کند و مي افزايد: اين لامپ ها(فلورسنت) داراي شرايط تغيير فرکانس نوري هستند به اين معنا که در هر لحظه چندين بار نور آن شدت و ضعف دارد که البته با چشم غير مسلح ديده نمي شود و تنها دستگاه هاي الکترونيکي فرکانس سنج اين موضوع را مي تواند به خوبي تشخيص دهد و اين تغيير فرکانس براي چشم انسان بسيار خطرناک است.
وي اضافه مي کند: دوم اين که خاصيت يونيزاسيون نور لامپ هاي مهتابي به اثبات رسيده است و در بلندمدت مي تواند ضايعات عمقي در بافت و ضايعات سطحي در پوست انسان و موجودات زنده ديگر ايجاد کند. علاوه بر اين ، نور اين لامپ ها بر بافت هاي گياهي زنده، يون هاي موجود در آب و هوا و توليدات صنعتي که در ساخت آن ها از بافت هاي زنده استفاده شده نيز اثر منفي دارد از اين رو هيچ گاه توصيه نمي شود که در مرغداري ها، گلخانه ها، لابراتوارهاي داروسازي و هم چنين در موسساتي که از پوست و چرم، محصولات مختلف توليد مي شود از اين لامپ ها استفاده شود زيرا بر بافت طبيعي اثر منفي دارد و موجب فساد زودرس آن مي شود.
بمب هاي شيميايي کوچک«امين» شکسته اين لامپ ها را به مراتب خطرناک تر از نور آن ها عنوان مي کند و مي افزايد: در ساخت اين لامپ ها فناوري دقيقي به کار مي رود که به کمک آن، مدت عمر اين لامپ ها دقيقا تعيين مي شود به عبارت ديگر اين لامپ ها بايد از روز اول که روشن شد تا مدت زمان مشخص که معمولا ۵ تا ۱۰ هزار ساعت است(و بايد روي جعبه مشخصات فني آن دقيقا عنوان شود) روشن بماند و پس از آن در شرايط کاملا ايمن(حتي اگر هم چنان روشن باشد) از چرخه مصرف خارج و در شرايطي که پروتکل جهاني آن نيز تنظيم شده، معدوم و نابود شود. اما به اين شرايط در ايران عمل نشده و تا زماني که اين لامپ ها شکسته نشود مورد استفاده قرار مي گيرد و متاسفانه در ميان زباله ها رها مي شوند و همانند يک بمب شيميايي کوچک به آلوده کردن محيط مي پردازند که عوارض آن بسيار وخيم است (اگر يک لامپ کم مصرف پاي يک درخت شکسته شود، در کمتر از دو ماه آن درخت خشک مي شود و تا چند سال ديگر هيچ گياهي در آن محدوده رشد نخواهد کرد).
«امين» توصيه هاي استفاده هم زمان را از اين لامپ ها به همراه لامپ هاي آفتابي نيز شنيده است و در اين باره مي گويد: مستند علمي براي اين کار وجود ندارد، اما برخي از کارشناسان بر اين باورند که نور لامپ هاي آفتابي (رشته اي) تا حدودي اثرات منفي لامپ هاي مهتابي را خنثي مي کند که من در اين مورد نمي توانم اظهارنظر دقيق بکنم. اما اين نکته را درنظر داشته باشيد که استفاده از لامپ هاي کم مصرف رنگي به مراتب بهتر از لامپ هاي مهتابي با نور سفيد است.
اين کارشناس ارشد مدارهاي الکترونيکي تفاوتي بين لامپ هاي مهتابي با فرمت هاي (اشکال) مختلف قائل نيست و درباره اين سوال که چرا پيش از اين درباره مضرات لامپ هاي مهتابي سنتي(لوله اي) اين سخنان گفته نمي شد، مي گويد: لامپ هاي کم مصرف فعلي در حقيقت شکل تغيير يافته لامپ هاي مهتابي سنتي است اما به دليل گسترش استفاده از لامپ هاي مهتابي شکل دار، مضرات آن ها نيز به طور وسيع مطرح شده است.
«سعيد امين» بر اين باور است که بهترين شيوه استفاده از لامپ هاي کم مصرف استفاده از آن ها در اماکن عمومي و آن هم در ارتفاع بيش از ۴ متر از سطح زمين است تا هم استفاده کنندگان کمتر در معرض اين نور باشند(چون محل عمومي است و تردد در آن همواره جريان دارد) و هم فاصله لامپ ها تا زمين تا حدودي موجب استهلاک اشعه در فضا مي شود، بنابراين استفاده از اين لامپ ها در منازل، اماکن تجاري، بيمارستان ها و اماکني که به طور مداوم افراد در معرض اين نور قرار مي گيرند ، توصيه نمي شود.
مضر براي چشمدر کنار فوايد اقتصادي زياد اين لامپ ها، مضرات چشمي آن ها را نبايد از نظر دور داشت.
«شاهرخ ميلان» پزشک متخصص و جراح چشم نور لامپ هاي کم مصرف را زيان آور دانسته و مي گويد: براساس تحقيقات، استفاده از لامپ ها ي کم مصرف براي چشم مضر است و سبب تسريع در تشکيل آب مرواريد و کاهش شفافيت سفيدي چشم مي شود.
وي پيشنهاد مي کند: در صورتي که صنعتکاران ايراني محفظه هايي براي لامپ ها بسازند که روکشي از جنس مقاوم به اشعه ماوراي بنفش داشته باشد، تاثيرگذاري منفي اين لامپ ها بر روي چشم کاهش خواهد يافت.
دکتر «ميلان» با اشاره به اثرات زيان آور اشعه ماوراي بنفش منعکس شده بر روي پوست (بر اثر استفاده از لامپ هاي کم مصرف) به شبکه خبر مي گويد: اشعه ماوراي بنفش اين لامپ ها سبب بروز لکه هاي پوستي، کدورت پوست و حتي پيري زودرس پوست مي شود.
اين جراح و متخصص بيماري چشم با بيان اين که ساختمان داخلي اين لامپ ها از بخارات بسيار سمي جيوه تهيه شده است، يادآور مي شود اين لامپ ها از نظر زيست محيطي به شدت سمي است و حتي در جمع آوري لامپ هاي فرسوده نيز بايد تدابير جدي توسط سازمان هاي مربوطه انديشيده شود.
نتیجه گیری کلی از مجموع مقالات ذکر شده :با توجه به مطالب عنوان شده برایم شخصآ مسجل شده که لامپهای کم مصرف به دلیل تشعشعات uv بیش از حدشان در صورتی که طولانی مدت مورد استفاده قرار گیرند برای چشم و پوست می توانند مضرات بسیاری داشته باشند .
بخار جیوه درون آنها هم در صورتی که بترکند و در صورت رعایت نکردن موارد احتیاطی می توانند خطرات جدی داشته باشند .
از آنجا که به دلیل مصرف بالای لامپهای دیگر نمی توان به طور کامل لامپها را عوض کرد
بنابر این آنچه که برای لامپهای منزل و محل کار می توانید انجام دهید از لامپهای LED استفاده كنيد كه از نظر شیمیایی (بخار جیوه) مشکلاتی مانند لامپهای کم مصرف فلوروسنتی ندارد .