در سنونات و مضمضه و غرغره

مديران انجمن: pejuhesh237, pejuhesh237, pejuhesh237

در سنونات و مضمضه و غرغره

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:04 pm

بسم الله الرحمان الرحیم
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

در سنونات و مضمضه و غرغره

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:05 pm

تحفه حکیم مومن:

قسم ثانى از دستورات از جامع موسوم به تحفة المؤمنين كه آن مشتمل است بر تشخيصات ودستورات
در بيان اعمالى كه متعلق است به ادويهء مركبه
و اگر هر يك از مركبات ... هر علتى و مرضى را به دواى مفرد مداوا نميتوان نمود بنابراين موافق هريك بايد تركيب از مفردات كرده
و هر چند از مركب قليل الاجزاء مقصود حاصل شود بهتر از كثير الاجزاء است
و سبب كثرة اجزاء بسيار مى باشد مثل ادخال چيزی كه بدرقه دواى مقصود باشد و يا مصلح گردد يا معاون شود يا تقوية و نفوذ او منظور باشد و امثال آن از مايحتاج اليه از دفع كراهة طبع و حفظ قوت و اختلاف كيفية استعمال او
و بايد در مركبات اجزائی كه اصل و عمده باشد و از كبار ادويه باشد حذف نكنند مثل قرص افعى كه از ترياق كبير
و هر چه مفسد آن باشد داخل ننمايند مثل بلادر كه مفسد قرص افعى و اكثر ادويهء ترياق است
و هرچه از ادويه كه اثر هر يك ضد ديگرى باشد در قدر شربت مساوى نكنند كه فعل يكديگر را مانع نشوند مثل تساوى اجزاى مسهل با اجزاى قابض
و بايد طبيعت علل و طبيعت اعضاى معلوله طبيعت ادويه و خصوصيت آن به هر عضوى و خلطى و فصلى و مكانى و عادتى و سستى منظور باشد
و چون بعضى از ادويه شديد القوة اند مثل افيون و فرفيون
و بعضى ضد فعل دواى شديد القوه اند
و بعضى ضعيف القوة
و بعضى ضد فعل دواى شديد القوة
و بعضى كثير المنفعة و با منفعت خاص اند مانند غاريقون
و بعضى قليل المنفعة كه زياده از يك منفعت نداشته باشد
و بعضى شريف الفعل
و بعضى خسيس
و بعضى مشترك النفع اند با ديگرى
و بعضى در منافع منفرد
و بعضى مضعف قوة ادويهء نافعه اند
پس در تركيب شرط است كه از كثير المنفعة و شريف و از ضعيف القوة و كثير المنفعة قدر زياده داخل كنند
و از قوى القوه و قليل المنفعة كمتر
و از آنچه در منافع متفرد بود و از هر چه شريف الفعل قليل المنفعة باشد بقدر مقصود كنند
و از انچه قوة دواى نافعه را ضعف كنند بقدر ضرورت
و از دواى قوى كثير المنفعة و از ضعيف قليل المنفعة قدر متوسط كنند
و به دستور در مرعاة عضو عليل قلت و كثرت مقدار ادويه مختلف مى شود
چه هرگاه عضو بعيد باشد از دواى كثير المنفعة شريفهء ضعيف القوة قدری را زياده بايد کرد
و هر گاه عضو قريب باشد مثل معده و مرى بقدر اعتدال كنند
و اگر با كثرة منافع قوى القوة باشد از مقدار معتدل نيز كمتر بايد گردد
اما
طريق دانش مزاج مركبات آنست كه
اجزاء حاره و بارده و رطبه و يابسه هريك از مفرداة آن تركيب را از قرار قدر شربت آن حساب نمايند
و اقل را از اكثر وضع نموده
باقى را بر سمّى عدد ادويه كه عبارت از عدد شربت هر يك است قسمت كنند
و خارج قسمت از مزاج مركب دانند
مثل مزاج مركبى از زنجبيل كه در دويم گرم و خشك است
و كندر كه در سيم گرم و خشكست
و بنفشه كه در دويم سرد و تر است
هر گاه از زنجبيل دو شربت باشد
و از كندر و بنفشه يک شربت
اجزاى حارهء اين مركب يازده
و بارده شش
و يابسه مثل حاره
و رطبه مانند بارده خواهد بود
بدينصورت
حاره(11 جرو) بارده(6 جزو) رطبه(6 جزو) يابسه(11 جزو) زنجبيل(شربت که هر شریت حکم مفردی دارد) كندر( یک شربت) بنفشه( یک شربت) اجزاء حاره(زنجبیل 6 جزو)یابسه( زنجبیل 6 جزو) اجزاء حاره(کندر 4 جزو) يابسه(کندر 4 جزو) اجزاء حاره(بنفشه 1 جزو) يابسه(بنفشه 1 جزو) بارده(زنجبیل 2 جزو) رطبه(زنجبیل 2 جزو) بارده(کندر 1 جزو) رطبه(کندر 1 جزو) بارده (بنفشه 3 جزو)رطبه(بنفشه 3 جزو)
پس چون اقل كه اجزاء بارده و رطبه است از اكثر كه حاره و يابسه است كم شود
پنج جزو از حاره و پنج جزو از يابسه(+باقی) ميماند
و چون پنج را به سمّى عدد ادويه كه به حسب عدد شرباة چهار است قسمت كنند
خارج قسمت يك و ربع است
پس مزاج مركب مذكور در اوايل درجهء دويم گرم و خشك خواهد بود و على هذا القياس
اما
طريق دانش قدر شربت مركبات آنست كه
بعد از تحقيق وزن و عدد شربات مفردات آن جزوى از مركب اخذ نمائيم كه نسبت آن به مجموع وزن مركب چون نسبت واحد باشد به عدد شربات
مثلا وزن مجموع او سى درهم باشد و عدد شربات مفردات ده جزو چون واحد را نسبت به ده كه عدد شرباتست نسبت عشر است پس از سى كه وزن مركب است عشر اخذ نموديم كه او سه درهمست
و اگر فرضا عدد شربات سى باشد و وزن مركب ده شربت آن مركب ثلث م خواهد بود زيرا كه نسبت ثلث به ده چون نسبت واحد است به عدد شربات كه سى باشد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص228-299
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

در سنونات و مضمضه و غرغره

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:06 pm

تحفه حکیم مومن:

در سنونات و غرغره و مضمضه
سنونات ادويهء مخصوصه به امراض دندان است اعم از آنكه سائيده باشند يا به چيزى بسرشند يا قرص كنند
و مؤلف تذكره گويد كه سنون از مخترعات جرجيس والد بختیشوع است
و ظاهر اين كلام اصلى نداشته باشد و از قدما بودن اظهر است
و در استعمال سنون شرط است كه معده ممتلى نباشد
و قبل از استعمال او دهن را به آبهاى ادويهء مناسبه بشويند و به مسواك و امثال آن دندان را پاك كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

سنون

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:08 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
از مجرباة والد حقير جهة رفع درد دندان بغايت آزموده است
هوچوبه زردچوبه تخم ريحان سريش پوست بيخ درخت زرشك كثيرا بادام مقشر صمغ عربى از هر يك دانگى
فوفل پنج عدد بسيار نرم بسايند استعمال نمايند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

سنون ابيض

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:10 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون ابيض
از معالجات بقراطى جهة مستحكم نمودن دندان و گوشت بن دندان
و رفع خون آمدن و منع كرم خوردن
و ريختن مواد از دماغ به بن دندان بغايت مفيد
و رفع بدبوئى دهان و جلاى دندان ميدهد
و چون با روغن زيتون يا قطران سرشته بر بن دندان دردناك گذارند در حال رفع الم مى كند
و چون با سركه مخلوط كرده مضمضه نمايند دندان متحرك را مستحكم
و فى الواقع بهترين سنوناتست
عاقرقرحا وج كزمازج سعد از هر يك ٦ ل
پوست انار مازوى سبز كندر گلنار گل سرخ مرواريد بُسد سفال چينى از هر يك ٣ ل
بيخ سوسن كبود ٤ ل
شاخ گاو كوهى سوخته دندان فيل دانه هليله طباشير تخم خرفه نشاسته كثيرا گشنيز خشك بو داده عدس از هر يك ٧ ل
زبد البحر نمك سنگ صدف حلزون سوخته شب يمانى از هر يك يك مثقال و نيم
فلفل سفيد مصطكى عود بلسان از هر يك يك ل
بعد از سائيدن اجزا دو دانگ كافور اضافه نمايند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

سنون

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:11 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
از تاليف والد حقير جهة رويانيدن گوشت بن دندان
و رفع بدبوئى دهان بغايت نافع است
دم الاخوين كزمازج انزرت جوز السرو كندر بيخ نى سوخته طباشير اقاقيا گلسرخ گلنار جفت البلوط پوست انار ترش از هر يك جزوى
قصب الذريره نصف جزو در وقت خواب استعمال كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

سنون

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:13 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون
منقول از اختياراة ابن هيل و شفاء الاسقام
جهة بردن گوشت متعفن و آكله و سيلان خون لثه بغايت نافع و بيعديلست
زرنيخ سرخ و زرد آهك آب نديده زاج سفيد مازوى سبز بالسويه قرص با سركه بسازند
و دانگى را بر لثه ماليده بعد از ساعتى بشويند
و اگر سوزش كند روغن گلسرخ مضمضه كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

سنون

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:14 pm

تحفه حکیم مومن:

سنونی
که جوشیدن بن دندان را مفید است
فوفل اقاقیا سماق بیدانه تخم خرفه بو داده طباشیر گلنار ورق گل سرخ آرد جو هر یک 10 ل سنون کرده
اول دهن را با گلاب نیم گرم کرده بشویند و بعد از آن قدری از این سنون بپاشند.

حاشیه کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

سنون دیگر

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:16 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون دیگر
که همین منفعت دارد گل ارمنی اقاقیا گشنیز خشک خرفه بو داده صمغ عربی تخم مورد برشته از هریک 1 ل سنون نمایند
اول دهن را با آب گشنیز خشک بشویند و از آن بپاشند.

حاشیه کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص342
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

سنون ديگر

پستتوسط pejuhesh237 » شنبه ژانويه 19, 2013 9:17 pm

تحفه حکیم مومن:

سنون ديگر
جهة تاكل دندان و بدبوئى دهان و چرك بن دندان
مازوى سبز بی سوراخ ٢ جزو
مرّصاف يک جزو با روغن گلسرخ بمالند
و به سركه عنصل مضمضه كنند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

بعدي

بازگشت به داروسازی


Aelaa.Net