حبوب

مديران انجمن: pejuhesh237, pejuhesh237, pejuhesh237

حبوب

پستتوسط pejuhesh237 » سه شنبه ژانويه 01, 2013 1:29 am

بسم الله الرحمان الرحیم
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

حبوب

پستتوسط pejuhesh237 » سه شنبه ژانويه 01, 2013 1:30 am

تحفه حکیم مومن:

قسم ثانى از دستورات از جامع موسوم به تحفة المؤمنين كه آن مشتمل است بر تشخيصات ودستورات
در بيان اعمالى كه متعلق است به ادويهء مركبه
و اگر هر يك از مركبات ... هر علتى و مرضى را به دواى مفرد مداوا نميتوان نمود بنابراين موافق هريك بايد تركيب از مفردات كرده
و هر چند از مركب قليل الاجزاء مقصود حاصل شود بهتر از كثير الاجزاء است
و سبب كثرة اجزاء بسيار مى باشد مثل ادخال چيزی كه بدرقه دواى مقصود باشد و يا مصلح گردد يا معاون شود يا تقوية و نفوذ او منظور باشد و امثال آن از مايحتاج اليه از دفع كراهة طبع و حفظ قوت و اختلاف كيفية استعمال او
و بايد در مركبات اجزائی كه اصل و عمده باشد و از كبار ادويه باشد حذف نكنند مثل قرص افعى كه از ترياق كبير
و هر چه مفسد آن باشد داخل ننمايند مثل بلادر كه مفسد قرص افعى و اكثر ادويهء ترياق است
و هرچه از ادويه كه اثر هر يك ضد ديگرى باشد در قدر شربت مساوى نكنند كه فعل يكديگر را مانع نشوند مثل تساوى اجزاى مسهل با اجزاى قابض
و بايد طبيعت علل و طبيعت اعضاى معلوله طبيعت ادويه و خصوصيت آن به هر عضوى و خلطى و فصلى و مكانى و عادتى و سستى منظور باشد
و چون بعضى از ادويه شديد القوة اند مثل افيون و فرفيون
و بعضى ضد فعل دواى شديد القوه اند
و بعضى ضعيف القوة
و بعضى ضد فعل دواى شديد القوة
و بعضى كثير المنفعة و با منفعت خاص اند مانند غاريقون
و بعضى قليل المنفعة كه زياده از يك منفعت نداشته باشد
و بعضى شريف الفعل
و بعضى خسيس
و بعضى مشترك النفع اند با ديگرى
و بعضى در منافع منفرد
و بعضى مضعف قوة ادويهء نافعه اند
پس در تركيب شرط است كه از كثير المنفعة و شريف و از ضعيف القوة و كثير المنفعة قدر زياده داخل كنند
و از قوى القوه و قليل المنفعة كمتر
و از آنچه در منافع متفرد بود و از هر چه شريف الفعل قليل المنفعة باشد بقدر مقصود كنند
و از انچه قوة دواى نافعه را ضعف كنند بقدر ضرورت
و از دواى قوى كثير المنفعة و از ضعيف قليل المنفعة قدر متوسط كنند
و به دستور در مرعاة عضو عليل قلت و كثرت مقدار ادويه مختلف مى شود
چه هرگاه عضو بعيد باشد از دواى كثير المنفعة شريفهء ضعيف القوة قدری را زياده بايد کرد
و هر گاه عضو قريب باشد مثل معده و مرى بقدر اعتدال كنند
و اگر با كثرة منافع قوى القوة باشد از مقدار معتدل نيز كمتر بايد گردد
اما
طريق دانش مزاج مركبات آنست كه
اجزاء حاره و بارده و رطبه و يابسه هريك از مفرداة آن تركيب را از قرار قدر شربت آن حساب نمايند
و اقل را از اكثر وضع نموده
باقى را بر سمّى عدد ادويه كه عبارت از عدد شربت هر يك است قسمت كنند
و خارج قسمت از مزاج مركب دانند
مثل مزاج مركبى از زنجبيل كه در دويم گرم و خشك است
و كندر كه در سيم گرم و خشكست
و بنفشه كه در دويم سرد و تر است
هر گاه از زنجبيل دو شربت باشد
و از كندر و بنفشه يک شربت
اجزاى حارهء اين مركب يازده
و بارده شش
و يابسه مثل حاره
و رطبه مانند بارده خواهد بود
بدينصورت
حاره(11 جرو) بارده(6 جزو) رطبه(6 جزو) يابسه(11 جزو) زنجبيل(شربت که هر شریت حکم مفردی دارد) كندر( یک شربت) بنفشه( یک شربت) اجزاء حاره(زنجبیل 6 جزو)یابسه( زنجبیل 6 جزو) اجزاء حاره(کندر 4 جزو) يابسه(کندر 4 جزو) اجزاء حاره(بنفشه 1 جزو) يابسه(بنفشه 1 جزو) بارده(زنجبیل 2 جزو) رطبه(زنجبیل 2 جزو) بارده(کندر 1 جزو) رطبه(کندر 1 جزو) بارده (بنفشه 3 جزو)رطبه(بنفشه 3 جزو)
پس چون اقل كه اجزاء بارده و رطبه است از اكثر كه حاره و يابسه است كم شود
پنج جزو از حاره و پنج جزو از يابسه(+باقی) ميماند
و چون پنج را به سمّى عدد ادويه كه به حسب عدد شرباة چهار است قسمت كنند
خارج قسمت يك و ربع است
پس مزاج مركب مذكور در اوايل درجهء دويم گرم و خشك خواهد بود و على هذا القياس
اما
طريق دانش قدر شربت مركبات آنست كه
بعد از تحقيق وزن و عدد شربات مفردات آن جزوى از مركب اخذ نمائيم كه نسبت آن به مجموع وزن مركب چون نسبت واحد باشد به عدد شربات
مثلا وزن مجموع او سى درهم باشد و عدد شربات مفردات ده جزو چون واحد را نسبت به ده كه عدد شرباتست نسبت عشر است پس از سى كه وزن مركب است عشر اخذ نموديم كه او سه درهمست
و اگر فرضا عدد شربات سى باشد و وزن مركب ده شربت آن مركب ثلث م خواهد بود زيرا كه نسبت ثلث به ده چون نسبت واحد است به عدد شربات كه سى باشد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص228-299
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

حبوب

پستتوسط pejuhesh237 » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 11:54 am

تحفه حکیم مومن:

در اقسام حبوب
و از اختراع قدماست
و منقسم به اقسام معاجين است
و مسهله او تا دو سه ماه قوت باقيست و بعد از آن ضعيف مى شود
و مبهى و مقوى آن مشتمل بر ادويهء كبار و ذو الخاصية باشد تا يك سال
و افيون دار تا دو سال
و آنچه مشتمل بر ادويهء كبار نباشد بعد از يک ماه ضعيف مى شود

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص320
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

حب نارمشك

پستتوسط pejuhesh237 » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 12:03 pm

تحفه حکیم مومن:

حب نارمشك
مسهل و سريع الاثر است
جهة تحليل رياح و تقوية معده و رفع قولنج و درد معده كه از احتباس باشد بغايت مجربست
يك عددش يكبار اسهال مى كند
مصطكى و زنجبيل قرنفل دارچينى فلفل نارمشك از هر يك يك ل و يكدانگ سقمونيا مشوى ٧ ل شكر طبرزد ٧ ل

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص320
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

حب ريوند

پستتوسط pejuhesh237 » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 12:05 pm

تحفه حکیم مومن:

حب ريوند
جهة استسقاى زقى كه با حرارة باشد
ريوند 3/، عصارهء غافث 3/، تخم كاسنى 3/، غاريقون 5 ل، مازريون 1 ل
شربتش يك م و نيم

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص320
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

حب الذهب

پستتوسط pejuhesh237 » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 12:09 pm

تحفه حکیم مومن:

حب الذهب
و اين موسوم به حب الصبر است
از تركيب رئيس الفضلاست حسين بن عبد الله بن سينا
جهة حفظ صحت و تنقیهء اخلاط ثلثه از سر و بدن و تفتيح سده و عسر النفس و درد پهلو و پشت پا
و تندى باصره و هضم طعام و ادرار و رفع بخارهء
و بالجملة مداومة او مغنى از جميع ادويه
و قدر شربتش تا دو ل
صبر بیست م هليلج كابلى ده م گل سرخ ٥ م
سقمونيا زعفران مصطكى كثيرا سفيد از هر يك ٣ م
عنبر ورق طلا از هر يك چهار قيراط
مرجان ياقوت سرخ مرواريد از هر يك سه قيراط
و مؤلف تذكره جهة بلغمين و اصحاب رياح عود سنبل الطيب اسارون از هر يك چهارده م زياده نموده
جهة مفاصل و عرق النسا و امثال آنها غاريقون اشق تربد انزروت عاقرقرحا سورنجان از هر يك ٣ م
و جهة صفراويين با اصل نسخه هليلج زرد بنفسج از هر يك ٥ م
و جهة بخار مرزنجوش و گشنيز از هر يك ٥ م
و جهة ضعف جگر طباشير بدل مرزنجوش و گشنيز
و جهة سودا با اصل نسخهء لاجورد يا حجر ارمنى نيم م كرده ادويه را كوفته و با گلاب و عرق بيد و كرفس و رازيانج حب سازند
و قوتش تا دو سال باقيست

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص320-321
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

حب الايارج

پستتوسط pejuhesh237 » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 12:12 pm

تحفه حکیم مومن:

حب الايارج
منسوب به ابن ماسويه نافعست
جهة امراض دماغى خصوصا بلغمى و تنقیهء دماغ كند و تندى باصره بيفزايد ايارج فيقرا شش م
هليلج زرده م تربد ٤ م
انيسون ملح هندى از هر يك دو م و نيم
غاريقون ٢ م شحم حنظل يك م
و در صفراويين سقمونيا بقدر حاجت اضافه نمايند
و قوتش تا دو سال باقيست
و شربتش تا يك ل

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص321
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

حب اصطمحیقون

پستتوسط pejuhesh237 » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 12:20 pm

تحفه حکیم مومن:

حب اصطمحیقون
به معنى منقى اخلاط بارده است
جهة تنقيه اخلاط و حفظ صحة و رفع وسواس و امراض سوداويه و خفقان و ضعف معده و گرده نافع
صبره 1 م بسفايح افتيمون از هر يك ٦ ل
سقمونيا غاريقون شحم حنظل از هر يك ٣ ل
سليخه زعفران حب بلسان ملح هندى عصارهء افسنتين اسارون وج عود مصطكى بيخ اذخر زراوند مدحرج دارچينى از هر يك يك ل
و بعضى وقت ايارج اضافه ميكنند
و در بعضى نسخه هليلج و تربد زياد كرده اند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص321
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

حب النفظ

پستتوسط pejuhesh237 » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 12:28 pm

تحفه حکیم مومن:

حب النفظ
منسوب به جالينوس
و او قوى الفعل است و نافع جهة هر مرض بارد مثل فالج و لقوه و بادها و نقرس و قولنج و امراض معده و عرق النسا و مفاصل
و قوتش تا دو سال باقيست
و شربتش تا دو م
و رازى نقل كرده كه مضر جگر است و مصلح او زيت
و اسحق نقل كرده كه تفتيح بواسير مى كند
و مؤلف تذكره بر اين است كه اين اصح است از اول و مصلح او كثيرا و ماء العناب است
صبره ا م هليلج اصفر تخم حرمل افتيمون صمغ سداب اگر يافت نشود دو چندان اشق جاوشير مقل ازرق سكبينج شحم حنظل(+جند بیدستر انزروت) از هر يك بيست م
و در بعضى نسخه تربد عود اصل السوس از هر يك هفت م كرده اند اگر افراط بلغم نباشد نبايد كرد و همچنين اگر سودا زياد نباشد افتيمون داخل ننمايند
و اگر حلتيث و حب الغار اضافه كنند در صورتيكه مريض باتب نباشد جايز است ادويه را با نفط سفيد حب بسازند
و اگر شيطرج و قاقله و بوزيدان و سورنجان و ايارج از هر يك ٥ م داخل نمايند جهة اوجاع بارده خصوصا نقرس و نفعش عظيم خواهد بود

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص321
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

حب السعال

پستتوسط pejuhesh237 » چهارشنبه ژانويه 09, 2013 12:37 pm

تحفه حکیم مومن:

حب السعال
از صاحب تذكره است
و مجرب دانسته‌اند كه در دهن نگهدارند
تخم كدو تخم خربزه تخم خيارين تخم خشخاش از هر يك يک جزو
نشا صمغ عربى كثيرا رب سوس زعفران تخم خرفه بادام تلخ فستق صنوبر انيسون بزر کتان هر يك نصف جزو حب بسازند
پس اگر در سينه و شش قروحى باشد بايد اضافه كنند تربد چهار جزو حلبه سه جزو زوفا دو جزو نيم پرسياوشان دو جزو
و اگر با او تبى باشد پس گل ارمنى و گل محتوم از هر يك سه جزو
همه را با مثل وزن ادويهء شكر به لعاب تخم مرو و بزرقطونا و ريحان و روغن بنفشه حبها سازند و اگر بعصارهء كرنب معجون بسازند در تليين طبع و صاف كردن آواز ابلغ خواهد بود

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص321
pejuhesh237
 
پست ها : 9693
تاريخ عضويت: چهارشنبه دسامبر 08, 2010 12:09 am

بعدي

بازگشت به داروسازی


Aelaa.Net