هرطمان

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

جو دو سر یا یولاف با (نام علمی: Avena sativa) از خانواده گندم

فارسی: جوی دو سر - یولاف

عربی:هرطمان-- شوفان-زمیر- زیوان-به ضم ها و سكون را و فتح طاى مهمله و ميم و الف و نون قرطمان نامند

انگلیسی:Cultivated oat-oat

فرانسه:Avoine cultivee-Avoine

آلمانی:Saat Hafer-Hafer

ایتالیائی:Biada-Vena-Avena

[pejuhesh237]

دانه ايست شبيه به خلر و نزد بعضى خلر است

و رازى گويد دفلى است و اظهر آن است كه قسمى از خلر باشد

چنان كه انطاكى او را بسيله دانسته چه او تلختر از آن و سرخ مايل به سياهى است


و نباتش مانند گندم و ثمرش در غلاف منقسم به دو نصف کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص262

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

يولاف گياهى است يكساله به ارتفاع حدود 1 متر، پس از رسيدن زردرنگ مى شود

مشخصات عمده آن اين است كه ميوه آن به شكل خوشه و سنبله غير فشرده و در هر سنبله 3 گل دارد كه گل فوقانى آن عقيم است

و گلهاى طرفين بارور مى‏ شود و دانه آن در غلافى داراى دو سر مى ‏باشد.

از علوفه ‏هاى خوب حيوانات است بخصوص براى اسب خيلى مفيد است.

كاه يولاف براى تعليف گاوهاى شيرده مورد توجه مى ‏باشد.

از نظر كشت و كار، يولاف به ‏طور كلى دو نوع است نوع بهاره و نوع پاييزه.

در مناطقى كه زمستان فوق العاده سرد باشد، نوع بهاره آن در اوايل بهار كاشته مى‏ شود

و در مناطقى كه زمستان معمولى باشد، نوع زمستانه آن در اوايل پاييز كاشته مى ‏شود.

يولاف در بعضى از كشورهاى شمال اروپا در مزارعى مخلوط با گندم و چاودار كاشته مى‏ شود

و از محصول دانه‏ مخلوط اين سه غله نان درست مى‏ كنند. معارف گياهى، ج‏1، ص: 410

[pejuhesh237]

.يولاف در اغلب مناطق دنيا و همچنين در بعضى از نقاط ايران كاشته مى‏ شود.معارف گياهى، ج‏1، ص: 410

در مغرب ایران، اراک ،لرستان :درود،خوزستان: پل خیر آباد،در ارتفاعات 450 متری،25 کیلومتری هفت گل،فارس:چنقه خور در ارتفاعات 2000 متری می روید و پرورش می یابد .گیاهان دارویی دکتر علی زرگری جلد 4 ص699

[pejuhesh237]

هیچ جزئ ان سمی نیست.

يولاف مقوى اعصاب، محرك، ملين و ضدعفونى ‏كننده است.

اگر از جو دو سر يا يولاف با پوسته خارجى آن به مقدار 20 گرم در يك ليتر آب جوشانده تهيه شود، اين جوشانده مدر است


و براى دفع سنگ كليه، رفع استسقا، رفع كمى ترشح ادرار، تسكين درد كليه و مثانه، رفع بى ‏خوابى، تسكين سرفه، ورم حلق و حنجره نافع است


مالت‏

به فرانسوى و انگليسى‏Malt گفته مى ‏شود در زبان فارسى نيز همان لغت خارجى آن مصطلح است.

مشخصات‏

به‏ طور مطلق و اختصاصا مالت به مالت جو گفته مى‏ شود، ولى از نظر كلى فنى در تجارت، جوانه غلات از جمله جوانه جو،

جوانه يولاف، جوانه گندم و جوانه ذرت را مالت نامند. براى اين كار اگر جو، يولاف، گندم و ذرت را خيس كرده و بگذارند جوانه بزند مالت ناميده مى‏ شود.

در صنعت هدف عمده از تهيه مالت توليد ماده‏اى به نام‏Mout مى ‏باشد و آن شيره جوانه‏ هاى غلات فوق الذكر است كه از آن براى تهيه مشروبات الكلى خصوصا آب‏جو (مالت جو) استفاده مى‏شود.

نوعى از مالت جو خشك را كه ريشكهاى آن گرفته شده باشد در تجارت به فرانسوى‏Malt marchand گويند.

در چين مرسوم است كه از برنج، ارزن، جو، لوبيا، عدس و گندم مالت درست مى ‏كنند و براى اين كار خيلى ساده حتى در خانه دانه ‏هاى فوق را خيسانده

و مرطوب مى‏كنند و مى‏گذارند كه جوانه بزند نظير آنچه كه در ايران در جريان عيد نوروز مرسوم است و عدس و گندم و جو را سبز مى ‏كنند

و پس از مدتى كه جوانه ‏ها بقدر كافى سبز شد آنها را در آفتاب خشك مى‏ كنند.

قسمت جوانه‏ هاى سبز شده را از بقيه دانه جدا كرده و دانه‏ هاى باقى ‏مانده را براى‏ تهيه نان يا كيك تبديل به آرد مى‏ نمايند.

خواص- كاربرد
مالت جو راKung -mai -nieh نامند و در مورد خواص آن معتقدند كه گرم‏كننده، مقوى معده و پپتيك است و براى سقط جنين به كار مى‏ رود.

اين مالت در موارد وبا و همچنين در اختلالات هضم روده‏اى كه در اثر پرخورى ايجاد شده باشد تجويز مى شود.

از مالت جو براى ناراحتى ‏هاى پس از زايمان و ضمنا براى قطع ترشح شير در مورد مادرانى كه طفل آنها پس از تولد از دست رفته باشد

و يا به دلايل ديگرى لازم باشد شير آنها قطع شود، استفاده مى‏كنند.

جوانه دانه‏ هاى ديگر نيز داراى خواصى شبيه جوانه‏هاى فوق است كه از تكرار آن خوددارى مى ‏شود.

كار تهيه مالت را در صنعت اصطلاحا مالتاژ نامند، هدف از اين كار اين است كه با تهيه مالت از غله مورد نظر از يك مخمر محلول يا دياستاز كه در آن وجود دارد استفاده كنند

و در شرايط خاص و با درجه حرارت كافى نشاسته دانه را به دكسترين و مالتوز تبديل نمايند.

دياستاز يا مخمر محلول كه مالتوز را به دو مولكول گلوكز تقسيم مى ‏كند و در غلات و در مخمرها و در قارچها و در خون پستانداران وجود دارد، مالتاز ناميده مى ‏شود.

تهيه مالت جو در پنج مرحله انجام مى‏ شود:

مرحله اول: پاك كردن و غربال كردن جو؛

مرحله دوم: مرطوب كردن آن با آب و آماده ساختن آن براى جوانه زدن؛

مرحله سوم: گستردن و پهن كردن آن در ماشين جوانه‏ زنى؛

مرحله چهارم: خشك كردن كه آن را توراياژ نامند؛

مرحله پنجم: جدا كردن باقيمانده دانه غلات از جوانه ‏هاى سبز شده.

معمولا در كارخانجات تهيه مالت در اروپا دانه‏هاى باقيمانده را كه پس از تهيه مالت به صورت خشك باقى مى ‏ماند

و به شكل دانه‏ هاى لاغر و چروكيده است بلغور كرده براى تهيه خوراك حيوانات مصرف مى ‏كنند،

ولى در چين به طورى كه قبلا ذكر شد آنها را آرد كرده براى تهيه انواع نان و كيك مصرف مى ‏نمايند.معارف گياهى، ج‏1، ص: 416



در استعمال خارج جو دو سر پخته شده در سرکه را اگر به صورت ضماد و به حالت خیلی گرم بر روی عضو اثر داده شود درد پهلو ،لمباگو، و قولنج ها را تسکین میدهد .

خمیر حاصل از ارد جو دوسر مخلوط با مخمر ابجو در درمان اولسرها عفونی ،زخم های دیر علاج و هم چنین التیام انها اثردارد .

جوشانده حاصل از کاه این گیاه اثذی مشابه ضماد ارد ظاهر میکند و اگر به صورت حمام های موضعی به کار رود

در رفع ناراحتیهای نقرس،رماتیسم،درد کلیه،اختلالات مجاری ادرار،و درمان های جلدی و غیره کمک موثرمینماید. کاه دو سر دارای ویتامین آ می باشد.گیاهان دارویی دکتر علی زرگری جلد 4 ص 700

[pejuhesh237]

در برودت معتدل و با قبض کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص262

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و مطبوخ او با روغن غير قابض و موافق سرفه و در ساير افعال مانند خلر است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص262

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


محلل و رادع و مطبوخ آن بدون روغن حابس بطن

ضماد آن جهت ردع و تحليل اورام حاره در ابتدا نافع.

المضار: ثقيل بطى الهضم و محدث رياح مصلح آن سركه و زيره كرمانى و روغن بسيار

و مكيدن ليمو و سفرجل و اگر در فم معده مانده باشد خوردن حلويات باعث نزول آنست.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 788

[pejuhesh237]

و مطبوخ او با روغن غير قابض و موافق سرفه و در ساير افعال مانند خلر است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص262


خواص آن،خوردن پخته آن در روغن براى نرم كردن سينه و تسكين سرفه مفيد است

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

محلل و رادع و مطبوخ آن بدون روغن حابس بطن

و اگر بدون روغن پخته يولاف‏ شود شكم را بند مى ‏آورد. ضماد آن براى تحليل ورمهاى گرم نافع است اگر با سركه ضماد آن تهيه شود اثرش بيشتر است.

ضماد آن جهت ردع و تحليل اورام حاره در ابتدا نافع.


المضار: ثقيل بطى الهضم و محدث رياح مصلح آن سركه و زيره كرمانى و روغن بسيار

و مكيدن ليمو و سفرجل و اگر در فم معده مانده باشد خوردن حلويات باعث نزول آنست.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 788



ثقيل الهضم و نفاخ است. براى رفع نفخ و هضم آن بايد از سركه و زيره كرمانى استفاده كرد و زمان زيادى با روغن پخته شود.

اگر در دهانه معده بماند و هضم شود مى ‏توان با خوردن شيرينى آن را رد كرد.

دانه آن اگر در شير يا گوشت چرب پخته شود غذاى خوب و مقوى است و براى دوره نقاهت اطفال كه احتياج به تقويت دارند مفيد است.

در استعمال خارجى اگر جوشانده جو دو سر در مواقع درد روماتيسمى و درد كليه در مواضع كمپرس كنند، به تسكين درد كمك مى‏ نمايد. معارف گياهى، ج‏1، ص: 410

[pejuhesh237]

.نظرى به تحقيقات علمى جديد در مورد يولاف‏

يولاف گياهى تونيك و مقوى براى قلب و خون است. دانه‏هاى يولاف، آرد يولاف بدون اينكه سبوس آن گرفته شده باشد

و سرانجام سبوس يولاف از مواد گياهى هستند كه به ‏طور مسلم مانند داروى نيرومندى در كاهش كلسترول اثر مى‏گذارند.

يولاف از نظر كاهش كلسترول در مورد جانوران آزمايشگاهى و همچنين اشخاصى كه داراى كلسترول خون نرمال و يا كلسترول بيش از حد نرمال هستند

و از غذاهاى كم‏چربى و يا پرچربى استفاده مى‏كنند بارها مورد آزمايش و تحقيق قرار گرفته و نتايج هميشه مشابه و بسيار مؤثر بوده است.

براى اشخاصى كه كلسترول خون آنها بيش از حد نرمال است تصور نمى‏رود داروى بى‏ضررتر، نيرومندتر و مفيدتر از يولاف وجود داشته باشد.

يولاف به عنوان گياه قلبى‏

شايد اغلب تحقيقات مربوط به خواص يولاف در درمان بيماريها را توسط دكتر جمس اندرسن‏ و همكارانش در دانشكده پزشكى كنتاكى انجام داده باشند.

از آزمايش‏هاى علمى دكتر اندرسن نشان مى‏دهد كه خوردن در حدود 5/ 1 اونس سبوس خشك يولاف (در حدود نصف ليوان متوسط)

كه پس از پخته شدن يك كاسه بزرگ مى‏شود در روز، به سرعت جزء مضر كلسترول خون يعنى‏LDL را به‏طور متوسط 20 درصد كاهش مى‏ دهد

و در مقابل جزء مفيد كلسترول يعنى‏HDL را در مدت مناسبى در حدود 15 درصد افزايش مى‏ دهد.

نيروى درمانى آرد يولاف در حدود 3/ 2 نيروى درمانى سبوس خالص خشك يولاف است.

بنابراين براى كاهش كلسترول به جاى نصف ليوان سبوس خشك يولاف مى ‏توان در حدود يك ليوان پر آرد يولاف را با غذا مخلوط نموده و خورد.

دكتر اندرسن خودش معمولا آرد يولاف را با سبوس خالص يولاف مخلوط كرده و مى‏خورد.

اگر در حدود يك ليوان متوسط سرخالى آرد سبوس نگرفته يولاف نيز خورده شود، همان اثر را در كاهش كلسترول خواهد داشت.

دكتر اندرسن شخصا در مورد خودش آزمايشى نموده و پس از 5 هفته كه مرتبا هر روز از يولاف استفاده مى ‏كرده كلسترول خونش از 285 به 185 رسيده است.

روش او اين بوده كه معمولا هر روز يك كاسه بزرگ مخلوط آرد يولاف و سبوس خالص يولاف را با شير و كشمش مخلوط نموده و با ناهار مى‏ خورد.

ولى درعين‏ حال تحقيقات نشان مى‏دهد كه سبوس يولاف براى 15 درصد از مردم بى‏اثر است و علت آن معلوم نيست.

و همچنين در مورد اشخاصى كه به‏طور ارثى داراى كلسترول بيش از نرمال 400- 300 و بالاتر هستند نتايج موفقيت ‏آميزى نشان نداده است.

ولى در مورد ساير اشخاص علاوه بر اينكه كلسترول خون را كاهش مى‏دهد، فشارخون بالا را نيز پايين مى ‏آورد و در حفظ تعادل قند خون و انسولين خون نيز اثر مفيد دارد.

يولاف به عنوان مليّن‏

با اينكه سبوس يولاف از نظر ميزان الياف گياهى غير محلول در آب به قدرت و نيرومندى سبوس گندم براى لينت مزاج و رفع يبوست نيست ولى به هر حال بسيار مليّن است.

تحقيقات دكتر اندرسن نشان مى‏دهد كه آرد يولاف و سبوس يولاف هر دو در افزايش حجم مدفوع كمك كرده و از طرق مختلفى به سلامت روده بزرگ كمك مى‏كند.

و براى رفع يبوست مؤثر است. مثلا در يك تحقيق جديد در فرانسه به 50 نفر اشخاص سالخورده كه براى درمان يبوست مراجعه نموده ‏اند تجويز شده است

كه هر روز چند عدد بيسكويت ساخته‏شده با آرد يولاف بدون سبوس يولاف بخورند.

پس از 12 هفته يبوست آنها به كلى رفع شده و تعداد دفعات تخليه و ميزان دفع اصلاح و به حال عادى بازگشته است.

در ضمن در اين رژيم وزن آنها كاسته شده كه خيلى مورد علاقه آنها بوده است.

يولاف داراى خاصيت ضد التهاب براى انواعى از بيمارى‏هاى پوستى مانند انواعى‏

از اكزما مى ‏باشد. در يك تحقيق علمى جديد كشف شده است كه دانه ‏هاى يولاف قويا ساخت پروستاگلاندين‏ را در بدن مهار مى ‏كنند

و از اين نظر دانه ‏هاى پخته و خام يولاف داراى نيروى يكسان مى ‏باشند.

پروستاگلاندين ماده‏اى است كه ممكن است ايجاد التهاب كند و نتيجه تحقيق فوق خاصيت ضد التهاب بودن يولاف را توجيه مى‏ نمايد.

بهمين دليل است كه از روزگاران كهن مرسوم بوده هميشه از كيسه‏هاى پر از يولاف براى رفع التهاب پوست استفاده مى‏ كردند.

عده‏اى از پزشكان توصيه مى‏كنند كه براى كنترل پزوريازيس‏ كيسه‏ هاى پر از يولاف روى پوست مبتلا گذارده شود.

يولاف به عنوان گياه ضد سرطان‏

يولاف منبع غنى از تركيبات شيميايى مهاركننده‏ هاى پروتئاز مى‏ باشد.

مهاركننده‏هاى پروتئاز مواد شيميايى هستند كه در كاهش فعاليت برخى از انواع ويروسها و همچنين بعضى از مواد شيميايى سرطانزا در بستر روده‏ها مؤثر مى ‏باشند.

بنابراين به نظر مى‏رسد كه يولاف داراى نيروى ضد عفونت و همچنين ضد سرطان است بخصوص در مواردى كه منشا اين ناراحتى‏ ها روده‏ها باشد.

تأثير يولاف در حجيم كردن و قالبى كردن مدفوع و تسهيل دفع نيز، اين گياه خاصيت ضد سرطان روده بزرگ و ضد بواسير مى‏ دهد.

توجه: براى اينكه هرچه بيشتر از خاصيت كاهش كلسترول يولاف استفاده شود توصيه اين است كه يولاف به دفعات در طول هر روز خورده شود.

مثلا ممكن است از اين خوراك يكبار صبح و يكبار عصر خورده شود..معارف گياهى، ج‏١، ص: ٤١١