نبیذ

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
نبیذ
اسم عربى جميع مسكر مايعی است به غير خمر و هر يك به نامى مخصوص اند
و فقاع قسمى از اوست كه از آب انار و سایر ميوها و حبوب ترتيب دهند
و آن مقدار نگذارند كه بجوشد و مسكر گردد
و هر گاه مدتى بگذارند آن را مضع نامند و از جمله نبیذ است
و مجموع نبیذ محرق خون و مبخر و مضعف دماغ
و مكدر حواس اند و اقسام او از مويز و خرما و عسل
و دوشاب و شکر و جو و برنج و ذرّة و ارزن و سنجد و امثال آن ساخته می شود
و طریق عمل نزد متقدمین آنست که هر چه از مویز و خرما
و سنجد و اثمار يابسه باشد ان چيز را در ده مثل آن آب يك شبانه روز
خيسانيده بجوشانند تا بنصف رسد پس صاف آن را بجوشانند تا ثلث او بسوزد
و بعد از آن در ظرف كرده سر آن را محكم نموده تا پنج شش ماه بگذارند
و نزد متاخرین آب پنج مثل آن و جوشانيدن(+بقدر) نصف است
و هر چه از حبوب سازند بايد آنقدر بجوشانند كه با آب يكسان گردد
و با سه مثل ان شيرينى كه خواهند مثل شكر و عسل و مانند آن آميخته بعد از يك هفته صاف كنند
و بعضى به جهة تقوية و اصلاح او از مفرحات و مقويات مانند جوزبوا و دارچينى
و زعفران و عود و غيره از هر يك پنج درهم به ازاى هر ده رطل در پارچه بسته از اول جوشانيدن
تا آخر صاف كردن آن اضافه می نمايند و هر چه از عسل و شكر و امثال آن ترتیب دهند
بايد با سه مثل آن آب بجوشانند تا ثلث يا نصف آن بسوزد
و هر چه آب نيشكر و امثال او باشد بدون آب بجوشانند تا ثلث بسوزد
و به دستور جهة تقوية آن اگر خواهند به دستور مذكور به ادويهء مناسبه اضافه كنند.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص254