ليمو

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

ليمو ترش
گياهى است از خانوادۀ نارنج Rutaceae ، نام علمى آن Citrus limon) L. (Burm. f.

مترادفهاى آن Citrus medica var limonum L. و C. pseudolimon tanaka از طرف گياه‌شناسان مختلف نامگذارى شده است.

ليمو شيرين

ميوۀ درختى است كه درخت آن را به فرانسوى Limonier نامند.

درخت آن از خانوادۀ نارنج Rutaceae و نام علمى آن Citrus limettioides Tanaka و مترادفهاى آن

C. limonum var dulcis Moris ، C. lumia Risso et Poit. و C. medica var limetta W. & A. و C. limetta Risso

از طرف گياه‌شناسان مختلف نامگذارى شده است.

لیمو عمانی:ميوۀ گونۀ ديگرى از ليمو ترش است،درختى است از خانوادۀ نارنج Rutaceae ،

نام علمى آن Citrus aurantifolia) Christm. (Swingle و مترادف آن C. medica var acida Hook. مى‌باشد.


فارسی:

عربی:

یونانی:

انگلیسی:ليمو ترش: Lemon و Galgal و Hill lemons ، ليمو شيرين :Lemon و Sweet lime ،لیمو عمانی:Lime و درخت آن را Lime tree

فرانسه:ليمو ترش: Citron درخت:Citronnier يا Limonier ،ليمو شيرين :Citron doux

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

در جميع خواص مانند ترنج

و پوست زرد کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص236


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

معروف و انواع است از ترش و شيرين و ميخوش

و هر يك نيز اصناف است

بهترين همه ليموى رقيق آب و از مطلق آن اين نوع مراد.

درخت آن از درخت نارنج كوچك‏تر و شاخ‏هاى آن اندك درهم

و برگ آن كوچكتر از برگ نارنج و ثمر آن به قدر بيضه مرغ و بسيار بزرگ آن تا به قدر بيضه قازى و مدور اندك طولانى

و بهترين آن بزرگ باليده شاداب آنست كه پوست آن نازك باشد

و بهترين اجزاى آن آب رسيده آن و پوست آن نيز در تقويت قريب به پوست نارنج است و از آن ضعيف‏تر.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 713

مشخصات لیمو ترش:

ليمو ترش درخت كوچكى است به ارتفاع  ۵ - ۴  متر، داراى شاخه‌هاى منشعب و زاويه‌دار و گاهى داراى تيغهاى تيز

و برگهاى آن به رنگ سبز مايل به سرخى كامل كمى دندانه‌دار با دمبرگهاى بالدار ولى بالهاى آن نامحسوس كه تقريبا از بين رفته و كوچك شده است.

گل سر آن سفيد كه كمى رنگ بنفش در آن دارد. گوشت داخل ميوه سفيد مايل به زرد و ضخيم است.

پوست ميوه نازك داراى غده‌هاى زيادى است كه پر از يك اسانس با بوى نافذى مى‌باشد.

دانه‌هاى آن داخل ميوه، زردرنگ و تلخ، قاچهاى ميوه كه از  ١١ - ۶  عدد مى‌باشد پر از شيرۀ ترش خيلى اسيدى است.

تكثير ليموترش از طريق پيوند شكمى روى پايۀ نارنج است و يا روى پايۀ ليموترش كه از كاشت دانه به دست آمده باشد.

مشخصات لیمو شیرین:

ليمو شيرين داراى پوست نازك صاف زرد كمرنگ روشن و به اصطلاح ليمويى و طعم آن شيرين است.

مشخصات لیمو عمانی:

درختچۀ كوچكى است با خارهاى كوتاه و تيز. برگها بيضى دراز به طول  ٧ - ۵  سانتى‌متر با دمبرگ كوتاه. گلهاى آن سفيد و روى محور به‌طور گروهى ديده مى‌شود.

ميوۀ آن كروى از 6-3 سانتى‌متر قطر آن است.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 5 ص 205-214

[pejuhesh237]

.ليمو ترش در اروپا و آسيا در مناطق گرم كاشته مى‌شود،

ولى بيشتر ليمو ترش دنيا در حال حاضر از منطقۀ سيسيل ايتاليا و كالابر به دست مى‌آيد.

در ايران ارقام مختلف آن كاشته مى‌شود. نوعى كه در شمال كاشته مى‌شود «تغان» ناميده مى‌شود.

در جنوب ايران به مقدار وسيعى كاشته مى‌شود.

لیمو شیرین:

اين درخت در جنوب ايران كاشته مى‌شود. در هندوستان نيز كاشته مى‌شود.

لیمو عمانی: اين درخت كوچك در جنوب ايران در ميناب كاشته مى‌شود و به آن ليمو ترش شيشه و ليمو عمانى گويند.

در هندوستان در دره‌هاى گرم هيماليا به صورت وحشى ديده مى‌شود و در مناطق جلگه‌اى نيز كاشته مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 205-214

[pejuhesh237]

.همه اجزاء استفاده مي شود،

هيج جزء آن سمي نيست

در هند و چين از آب ليمو ترش به عنوان ضد سم در موارد مسموميتهاى حاصل از خوردن گياهان سمّى خانوادۀ Euphorbiaceae

استفاده مى‌شود. پوست درخت تلخ است و تونيك و مقوى معده مى‌باشد و مصرف آن بهتر است در حالت تازگى باشد .

در چين از اسانس روغنى ليمو ترش به عنوان آنتى‌بيوتيك براى معالجۀ تيفوس   ، مننژيت و ساير باكتريا باسيلى   استفاده مى‌شود

ولى در مصرف آن نبايد اسراف شود زيرا ايجاد فراموشى و نافهمى مى‌كند

از آب ليمو ترش به صورت غرغره براى كاهش ورم و التهابهاى چركين حلق و گلو استفاده مى‌شود

و به علاوه به صورت محلول شست‌وشو براى تميز كردن زخم به كار مى‌رود.

جوشاندۀ برگهاى آن براى تسكين درد و ورم در استعمال خارجى مصرف مى‌شود. به‌طور كلى مسكّن و آرام‌بخش و ضد تشنج مى‌باشد.

در هندوستان از پوست ليمو ترش رسيده براى تقويت معده و به عنوان بادشكن شاخۀ ميوه‌دار و گلدار ليمو ترش

استفاده مى‌شود. آب ليمو ترش رسيده و تازه براى معالجۀ بيمارى‌هاى ناشى از كمى ويتامين C و به عنوان خنك‌كننده و مدر مصرف

مى‌شود و براى روماتيسم و اسهالهاى ساده و اسهال خونى نافع مى‌باشد.

در موارد روماتيسم مفصلى حاد  ١۵٠ - ١٢٠  گرم آب ليموترش را با شربت قند مخلوط كرده و در عرض روز مرتبا بتدريج ميل مى‌كنند.

آب ليموترش تازه كه از ميوه با فشار گرفته شده باشد به عنوان ضدعفونى‌كننده، مدرّ، معرّق، و قابض مورد توجه است

و لذا غرغرۀ آن براى رفع التهاب گلو و تسكين درد آن در موارد سرماخوردگى مفيد و مؤثر است.

ماليدن آن به پوست در موارد آفتاب‌سوختگى نافع است، سكسكه را كاهش مى‌دهد.

در هندوستان از ليموترش به عنوان يك نوشابۀ صبحگاهى استفاده مى‌شود،

به اين ترتيب كه دو قاشق عصارۀ ليموترش تازه را با دو قاشق عسل و  ٣٠  گرم آب مخلوط مى‌نمايند، نوشابۀ مفرّح و مفيدى مى‌شود.


راى تهيۀ آب ليمو تازه، خوب و سالم لازم است كه اولا پوست آن كاملا گرفته شود تا در موقع فشار براى آب گرفتن از اسانس پوست

داخل آب ليمو نشود، زيرا در اين صورت موجب تسريع در فاسد شدن و خراب شدن آب ليمو مى‌شود.

ثانيا در مواردى كه با دستگاههاى با فشار زياد آب ليمو گرفته مى‌شود بايد دانه‌هاى آن نيز قبلا خارج شده باشد

و يا فشار به قدرى زياد باشد كه دانه‌ها له نشود زيرا در صورت له شدن دانه‌ها آب ليمو تلخ مى‌شود،

البته اگر پوست نيز با گوشت داخل ليمو له شود تلخى وارد آب ليمو مى‌شود.

به همين دليل چون معمولا براى گرفتن آب ليمو پوست را نمى‌گيرند و با داخل شدن اسانس پوست، آب ليمو سريع الفساد مى‌شود،

لازم است كه براى نگهدارى، آب ليمو را استريليزه نمود، زيرا آب ليمو تازه داراى مخمرهاى اكسيدكننده است

و كمى از اسانس پوست نيز كه داخل آن شود موجب مى‌شود كه آب ليمو زود فاسد شود.

براى عقيم كردن آب ليمو نبايد از حرارت استفاده شود زيرا ويتامين C آن به مقدار زياد بلكه تمام آن در اثر حرارت زياد از بين مى‌رود

و بهتر است از طريق وارد كردن گاز هيدروژن با فشار استفاده شود كه در كارخانه‌ها معمولا مورد عمل است.

آب ليمو در مقابل نور آفتاب در دوران نگهدارى مقدار زيادى از ويتامين C خود را از دست مى‌دهد

لذا بايد در محل تاريك و در شيشه‌هاى تيره و سياه نگهدارى شود.

لیمو شیرین:

ميوۀ ليمو شيرين در مورد تبهاى عفونى و يرقان مفيد است و خنك‌كننده مى‌باشد

و به علت اينكه شيرين است مضراتى كه ليموترش براى اعصاب داشت ندارد.

پوست ليمو شيرين و همچنين ليموترش به صورت ماليدن به پوست براى معالجۀ اكزما و جوش مفيد است.

و جوشاندۀ پوست آنها نيز براى تسكين سرفه و رفع سوءهاضمه نافع مى‌باشد.

لیمو عمانی:

ميوۀ ليمو عمانى خيلى ترش است و خنك‌كننده، اشتهاآور، ضدعفونى‌كننده، مقوى معده، مؤثر براى رفع عوارض كمى ويتامين C و قطع قى‌هاى صفراوى است.

در شبه‌جزيرۀ مالايا برگهاى ليمو عمانى را له كرده روى پيشانى مى‌اندازند براى رفع سردرد مفيد است

و جوشاندۀ ريشه‌هاى آن را براى قطع اسهال خونى مى‌خورند

آب ليمو عمانى مخلوط با له‌شدۀ گياه «آمله» به عنوان داروى مؤثرى براى رفع سوزاك مصرف مى‌شود.

عصارۀ برگهاى درخت ليمو عمانى مخلوط با عصارۀ برگهاى فوفل را براى معالجۀ دل‌درد و شكم‌درد مى‌خورند .

در اندونزى آب ليمو عمانى در مصرف داخلى و خارجى براى معالجۀ سرفه و سرماخوردگى به كار مى‌رود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 205-214

[pejuhesh237]

در دويم گرم و خشك

و تخم او در دويم گرم و در آخر اول خشك

و ترشى او در دويم سرد و خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص236

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و شراب آن در اول سرد و در رطوبت و يبوست معتدل

و عسل آن مايل به خشكى

و انطاكى ساده شكرى آن را در دويّم سرد و در اول تر دانسته و مركب آن به حسب تركيب.

طبيعت آن‏: نيز مختلف و بهترين ساده آن آنست كه از آب ليموى تازه به كمال رسيده باليده شاداب با شكر سفيد و يا قند سفيد مكرر و

با عسل جيّد صافى مرتب نموده باشند و صادق الحموضت و از ساختن آن يك سال زياده نگذشته و معتدل القوام و نسوخته باشد

و اگر شكر سفيد صافى را در قدحى كنند و بر آن آب ليمو بفشارند آن مقدار كه آن را تر گرداند و يك شبانه روز بگذارند پس صاف نموده

قدرى آب ليمو كه مذاق آن را ترش و نيكو گرداند داخل نموده به قوام آورند بهتر است.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 713

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و مقوى معده و دل و قابض و محرك اشتها

و معين هضم غذا و مفتح سدهء گرده

و محلل قولنج ريحى و آروغ آرنده

و مصلح كيفية اخلاط رديه

و پادزهر سموم مشروبه و ملذوعه و در ساير افعال قايم مقام پوست ترنج است

و آنچه ما بين پوست زرد و ترشى است در افعال مانند گوشت ترنج

و ترشى او: و مقوى معده حار و لطيف و بسيار جالى

و قاطع اخلاط غليظه و لزجه و ملطف آن و جالى بهق سياه و کلف و قوبا

و مسكن غليان خون و صفرا و التهاب معده

و جهة تبهاى حارهء دموى و صفراوى و عفونة خون و بثور و شرى

و حصف و دمل و ورم حلق و لهاة و كرب و غم و قى صفراوى

و غثيان و تقلب طعام و بد گذشتن اطعمهء چرب

و جذب مواد حارهء جگر و معده و جهة دردسر

و دوار كه از بخار غليظه باشد و خفقان سوداوى و

غب خالص و غب غير خالص و خمار و سموم هوام

و ادويهء قتاله مفيد و در اكثر امور قايم مقام سركه

و جهة مريض بهتر از آن است و مضر عصب و صاحب سرفه و بارد المزاج

و اكثار او در خلاى معده مضعف امعأ

و مورث پيچش و مصلحش شكر و عسل است

و چون جواهر را به آب ليمو بخيسانند حل شود

و ضماد ودع محلول به آب ليمو با نوشادر در اندك زمانى رافع بهق و آثار جلد است

و تخم او :و در رفع سموم مانند دانه ترنج و تفريح او به غايت عظيم

و قدر شربتش از يك درهم تا دو درهم است با آب گرم يا شراب و بايد مقشر از پوست باشد

و خائيدن دانه او رافع بيحسى دندانست كه از ترشى او به هم رسيده باشد

و ليموى به نمك پرورده مقوى معده و باعث خوشبوئى آروغ است

و ليموى شيرين در منافع بسيار ضعيفتر است اما مضر عصب نيست

و به دستور آنچه پيوند درخت نارنج و ترنج كرده باشند قريب الفعل اند به او

همچنين است آنچه معروفست به مركب

و چون ليمو را به تمامه خشك كرده باشند با وزن او شكر بسايند

جهة منع صعود بخارات و تفتيح سدد بعيديل

و برگ ليمو در تفريح ضعيفتر از برگ ترنج است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص236

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


و چون ليمو را ببرند و گرم كرده طرف بريده آن را بر پيشانى صدغين مكرر بمالند صداع حار را تسكين دهد.
.
افعال و خواص عسلی آن‏:

جهت امراض مذكوره نافع. از براى قلاع دهان و بستگى زبان و تصفيه آواز و سينه

و جهت سرفه گرم و خفقان حار و قمع صفرا و دفع غليان خون و حميات صفراويه و مركبه و دايره به تخصيص

و قطع و قلع اخلاط محترقه و سوداويه و غليظه لزجه و ابخره اخلاط سوداويه جهت آنكه قاطع و جالى اخلاط آن است

و قاطع هر خلط و ماده غليظه و لزجه و چون پيش از دواى مسهل بياشامند مهيا مى‏گرداند

بدن را از براى قبول دواى مسهل و بعد از آن غسل مى‏دهد بدن را از آنچه در آن مانده از بقيه دواى مسهل

و كسى كه هميشه آن را بياشامد حفظ مى‏نمايد

صحت او را و از براى جميع امراض اطفال نافع و در رفع مضرت سموم و حميات دايره قايم مقام ترياق فاروق است خصوص منعنع آن

و بالجمله نفع بسيار دارد و در قرابادين كبير به تفصيل و اقسام از سفرجلى و ترنجبينى و شيرخشتى

و مركب آن و قرص آن و مربا و مخلل آن ذكر يافت.

و برگ آن‏ و طلاى ساييده آن با اندك قرنفل و دارچينى رافع صداع و بى‏ دارچينى نيز

و ليموى شيرين در منافع بسيار ضعيفتر از ترش امّا مضر عصب نيست

و آنچه پيوند نموده باشند درخت آن را با ترنج و يا نارنج و ليمو مشهور به مركب نيز در افعال ضعيف تر از آن است.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 713

[pejuhesh237]

و مقوى معده و دل و قابض و محرك اشتها

و معين هضم غذا و مفتح سدهء گرده

و محلل قولنج ريحى و آروغ آرنده

و مصلح كيفية اخلاط رديه

و پادزهر سموم مشروبه و ملذوعه و در ساير افعال قايم مقام پوست ترنج است

و آنچه ما بين پوست زرد و ترشى است در افعال مانند گوشت ترنج

و ترشى او:

و مقوى معده حار و لطيف و بسيار جالى

و قاطع اخلاط غليظه و لزجه و ملطف آن و جالى بهق سياه و کلف و قوبا

و مسكن غليان خون و صفرا و التهاب معده

و جهة تبهاى حارهء دموى و صفراوى و عفونة خون و بثور و شرى

و حصف و دمل و ورم حلق و لهاة و كرب و غم و قى صفراوى

لطیف کننده و پاک کننده و قاطع اخلاط لزج غلیظ است.برای رفع سردرد گرم و دوار سرکه از بخارات اخلاط غلیظ بوجود آمده مفید

و مسکن ضمار و اورام گرم و خفقان سوداوی و غلیان خون است صفرا و التهاب معده و استفراغ صفراوی و تهوع و جذب مواد گرم کبد

و معده و تقویت معده و جگر گرم و رافع تبهای صفراوی و خونی و عفونت خون است.


و غثيان و تقلب طعام و بد گذشتن اطعمهء چرب

و جذب مواد حارهء جگر و معده و جهة دردسر

و دوار كه از بخار غليظه باشد و خفقان سوداوى و

غب خالص و غب غير خالص و خمار و سموم هوام

و ادويهء قتاله مفيد و در اكثر امور قايم مقام سركه

و جهة مريض بهتر از آن است

در بسیاری از موارد بجای سرکه و آب اترج بکار رفته و برای امراض صفراوی از آب لیمو چیزی بهتر نیست.


و مضر عصب و صاحب سرفه و بارد المزاج

و اكثار او در خلاى معده مضعف امعأ

و مورث پيچش و مصلحش شكر و عسل است


برای اعصاب و کسانیکه سرفه می کنند و سرد مزاجان مضر است

و زیاده ی روی آن با معده خالی موجب ضعف امعاء و دل پیچه می شود که مصلح آن شکر و عسل می باشد

و چون جواهر را به آب ليمو بخيسانند حل شود

و ضماد ودع محلول به آب ليمو با نوشادر در اندك زمانى رافع بهق و آثار جلد است



و تخم او :

و در رفع سموم مانند دانه ترنج و تفريح او به غايت عظيم

و قدر شربتش از يك درهم تا دو درهم است با آب گرم يا شراب و بايد مقشر از پوست باشد

و خائيدن دانه او رافع بيحسى دندانست كه از ترشى او به هم رسيده باشد

در شادی بخشی و توام بودن با پادزهری خود مانند تخم اترج است.

استعمال پوست گرفته آن یک درم تا دو درم با آب گرم و یا شراب تجویز شده و جویدن آن دافع بی حسی دندان از ترشی لیمو است

و ليموى به نمك پرورده مقوى معده و باعث خوشبوئى آروغ است


نمک پرورده آن برای تقویت معده بی نظیر و باعث خوشبویی دهان میشود

و ليموى شيرين در منافع بسيار ضعيفتر است اما مضر عصب نيست

و به دستور آنچه پيوند درخت نارنج و ترنج كرده باشند قريب الفعل اند به او

همچنين است آنچه معروفست به مركب

و چون ليمو را به تمامه خشك كرده باشند با وزن او شكر بسايند

جهة منع صعود بخارات و تفتيح سدد بعيديل

و برگ ليمو در تفريح ضعيفتر از برگ ترنج است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص236



و لیموی خشک شده را اگر با هموزن خود شکر سائیده بخورند

برای جلوگیری از صعود انجره و باز کردن گرفتگیهای مجاری بی نظیر است..

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و چون ليمو را ببرند و گرم كرده طرف بريده آن را بر پيشانى صدغين مكرر بمالند صداع حار را تسكين دهد.
.
افعال و خواص عسلی آن‏:

جهت امراض مذكوره نافع. از براى قلاع دهان و بستگى زبان و تصفيه آواز و سينه

و جهت سرفه گرم و خفقان حار و قمع صفرا و دفع غليان خون و حميات صفراويه و مركبه و دايره به تخصيص

و قطع و قلع اخلاط محترقه و سوداويه و غليظه لزجه و ابخره اخلاط سوداويه جهت آنكه قاطع و جالى اخلاط آن است

و قاطع هر خلط و ماده غليظه و لزجه و چون پيش از دواى مسهل بياشامند مهيا مى‏گرداند

بدن را از براى قبول دواى مسهل و بعد از آن غسل مى‏دهد بدن را از آنچه در آن مانده از بقيه دواى مسهل

و كسى كه هميشه آن را بياشامد حفظ مى‏نمايد

صحت او را و از براى جميع امراض اطفال نافع و در رفع مضرت سموم و حميات دايره قايم مقام ترياق فاروق است خصوص منعنع آن



برای زخم های دهان و صاف شدن صدا و اصلاح خشونت سینه و رفع سرفه و خفقان گرم و دفع صفرا

و تعدیل غلیان خون و جهت تسکین تبهای صفراوی مفید و اخلاط سوزان را دفع می نماید

از خاصیت عمومی آن پاک کنندگی اخلاط است.مصرف آن پیش از استعمال دوای مسهل بدن را آماده می سازد.

استعمال همیشگی آن صیانت بدن را در مقابل امراض تضمین می نماید و در رفع ضرر سموم و تبها جانشین تریاق فاروق است

و بالجمله نفع بسيار دارد و در قرابادين كبير به تفصيل و اقسام از سفرجلى و ترنجبينى و شيرخشتى

و مركب آن و قرص آن و مربا و مخلل آن ذكر يافت.

و برگ آن‏ و طلاى ساييده آن با اندك قرنفل و دارچينى رافع صداع و بى‏ دارچينى نيز

و ليموى شيرين در منافع بسيار ضعيفتر از ترش امّا مضر عصب نيست

و آنچه پيوند نموده باشند درخت آن را با ترنج و يا نارنج و ليمو مشهور به مركب نيز در افعال ضعيف تر از آن است.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 713




برگ آن در شادی بخشی از برگ اترج ضعیف تر است و مالیدن سائیده شده آن در ترکیب باکمی قرنفل و دارچین رافع سردرد شدید

است.لیموی شیرین از حیث خواص از ترش آن ضعیف تر ولی برای اعصاب مضر نیست و میوه های پیوندی آن در هر حال ضعیف تر است

[pejuhesh237]

.نظرى به تحقيقات علمى جديد در مورد ليموترش و ليمو عمانى

انواع ليموترش شامل ليمو ترش معمولى و ليمو عمانى از روزگاران پيشين هميشه از نظر قابليت پيشگيرى بيمارى اسكوروى   كه ناشى

از كمبود ويتامين C مى‌باشد،

شهرت جهانى داشته است و در مسافرتهاى دريايى كه مدتى كاركنان كشتى‌ها دسترسى به ميوه‌ها و سبزى‌هاى تازه نداشتند،

جان آنها را نجات مى‌داده است

. اگر هر روز كمى بيشتر از يك قاشق سوپ‌خورى عصارۀ ليمو ترش تازه فشرده خورده شود،

به علت ويتامين C محتوى آن از ابتلاى به بيمارى اسكوروى جلوگيرى مى‌شود.

اسكوروى يك بيمارى وحشتناك و بالقوه كشنده ناشى از كمبود ويتامين C مى‌باشد.

در اين بيمارى عضلات ضعيف و فرسوده مى‌شود، التيام‌پذيرى زخمها مختل،

انواع و اشكال كوفتگى در پوست بدن ظاهر مى‌گردد، لثه‌ها فرسوده شده و خونريزى مى‌كند

و سرانجام عوارض بد ديگر عارض بيمار مى‌شود.

طى سالها طبق قانون تمام كشتى‌هاى انگليسى مؤظف بودند كه براى مصرف هريك از كاركنان كشتى‌ها كه بيش از ده روز در سفر

درياى بودند روزانه  ٣٠  گرم آب ليمو ترش در كشتى تأمين نمايند. به اين دليل است كه به انگليسى‌ها لقب لايميس   داده‌اند (ليمو ترشى) .

عصارۀ ليموترش شايد به سبب داشتن مقدار قابل ملاحظه‌اى ويتامين C ، يك ضد اكسيدكنندۀ قوى است.

طبق تحقيقات كارشناسان آلمانى كه در  ١٩٨۶  گزارش شده است،

پوست ليمو ترش نيز بدون اينكه ويتامين C داشته باشد فعاليت قابل ملاحظۀ ضد اكسيدكننده‌ها دارد.

در مورد ضد اكسيدكننده‌ها عقيدۀ عموم دانشمندان اين است كه اثر عميقى روى سلامت سلولها دارند،

از جمله در جلوگيرى از ظهور تغييرات سلولى در جهت سرطانى شدن و همچنين تأخير پيرى سلولها مؤثر مى‌باشد.

پكتين موجود در الياف گياهى پولپ ليمو ترش نيز در كاهش كلسترول اثر زيادى دارد.

در پژوهشى كه در مورد پيدا كردن انواع گياهان ضد انگل (كرمهاى گرد و نخى از طبقۀ نماتودها) به عمل آمده،

نشان داده شده است كه عصارۀ ليمو ترش آثار قابل ملاحظه‌اى داشته است.

روغن ليمو ترش نيز در كشتن قارچها مؤثر است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 209-210