کرفس

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

کرفس

گياهى است از خانواده Umbelliferae و واريته‌اى است از كرفس وحشى نام علمى آن Apium graveolens var dulce DC.

فارسی:به فتح كاف و را و سكون فا و سين مهمله معرب از كرفش به شين فارسى است و گفته ‏اند معرب از كرسب فارسى است

سريانى :كرفشا و به رومى باطراخيون

هندى :اجمود و به فرنگى سلرى و به لاطينى سلدهرى نامند

عربی:

یونانی:اوداساليون

انگلیسی:Celery (نوعى كرفس كه براى ريشه متورم شلغم شكل آن كاشته مى‌شود به فرانسوى Celeri rave و به انگليسى

Celery root يا Knoll celery گفته مى‌شود نام علمى آن Apium graveolens rapaceum مى‌باشد)

فرانسه:Celeri

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

اقسام می باشد قسم جبلى صخرى و فطر اساليون است و مذكور شد .

و کرفس بستانی را برگش مایل به تدویر و شبیه به برگ گشنیز

و از مطلق کرفس مراد او است و تخمش ریزه تر از سایر اقسام


و جبلى غير صخري: را تخمش شبيه به زيره است و بيخش باريكتر از بستانى است و

قسم بنطى را كرفس شتوى و مشرقى و كرفس عظيم نامند :

ساقش مجوف و دراز و نرم و مايل به سرخى و برگش عريض و چتر او مثل شبت

و تخمش قريب بشكل قرطم كه تخم كافشه باشد و سياه و مصمت و با عطريت

و به فطر اساليون شبيه تر ازساير اقسام و تند

و بيخش سفيد و بزرگ و خوش طعم و در خواص ضعيفتر از بستانى است

و كرفس بري را برگ عريض تر می باشد و هر چه قريب به زمين است منحنى به طرف بيرون

و با اندك رطوبت چسبنده و تندى اندكى و خوشبو و مايل به زردى و ساقش به اصلابت

و تخمش مستدير و شبيه به تخم كلم و سياه و تند و چتر او مانند چتر نبطى

در افعال قريب به فطر اساليونست

كرفس اجامى و كرفس مائى و نهرى

در قوة ضعيفتر از ساير اقسام است

و تيره رنگ و تند و با عطريت و در مقدار قريب به انیسونست

و بيخش بزرگ و سياه و قويترين اجزاى اوست کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص217

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

نباتى است و آن را اقسام بسيار است و به حسب اماكن مختلف

و هريك را نامى خاص از بستانى و جبلى و صخرى و نبطى و مايى

و از مطلق آن مراد بستانى است و برگ آن مايل به تدوير و شاخهاى آن باريك و بلندى نبات آن تا به يك ذرع

و تخم آن ريزه‏تر از ساير اقسام و تيره رنگ و تند طعم و با عطريت در مقدار قريب با انيسون

و مدور غير املس و بيخ آن بزرگ و سياه رنگ با ريشه‏هاى باريك و قوى‏تر از ساير اجزاى آن

و بعد از آن تخم آن و قوّت آن تا دو سال باقى مى‏ماند و بيخ آن تا سه سال.

كرفس جبلى:

و كرفس جبلى را به يونانى ارداساليون نامند نبات آن به قدر يك شبر و شاخ‏هاى آن كوچك

و بر سر آنها قبه‏ها مانند فربيون و از آن كوچكتر و باريكتر و تخم آن باريك طولانى شبيه به زيره و حريف و خوشبو .



و نيز صنفى از كرفس كبير مى‏ باشد

كه كرفس طرى و به يونانى سمرينيون نامند كه در كوه مسمى به امانوس به هم مى‏رسد

ساق آن شبيه به ساق كرفس بستانى و صلب با شعبه ‏هاى بسيار

و برگ آن بهتر از آن و مايل به زردى و برگ‏هاى قريب به زمين آن منحنى به سوى بيرون

و در برگ آن اندك رطوبتى چسبنده به دست و با اندك تندى طعم و خوشبو

و چتر آن مانند چتر نبطى و شبت و تخم آن شبيه به تخم كلم و مستدير و تند طعم و رايحه آن شبيه به رايحه مر

و بيخ آن حريف طيب الرايحه و ليكن حرافت آن به آن حد نيست كه حنك را بگيرد و پوست بيرون آن سياه و داخل آن زرد مايل به سفيدى

و كرفس صخرى را به يونانى فطراساليون نامند يعنى كرفس الصخر جهت آنكه در اماكن صخريه مى‏رويد

و كرفس ماقدونى نيز جهت آنكه در بلده ماقدون به هم مى ‏رسد نبات آن ايستاده و تخم آن شبيه به نانخواه و با عطريت و خوشبو

و بسيار حريف و طعم جميع اجزاى آن نيز حريف و ليكن ضعيفتر از تخم آن و اقوى جميع اجزاى آن تخم آنست..کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 661

[pejuhesh237]

كرفس بري در سنگلاخها و پشتها مي رويد

و كرفس اجامى و كرفس مائى و نهرى در ميان آب و كنار او مي رويد کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص217


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و كرفس نبطى :منبت آن مواضع تاريك بين اشجار و نزد آجام

كرفس كبير :منبت آن سنگلاخها و تلها کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 661-662

[pejuhesh237]

.


همه اجزاء استفاده مي شود،

هيج جزء آن سمي نيست.

بذر (تخم) کرفس: درمان مشکلاتی نظیر فشار خون بالا / ورم مفاصل / اضطراب / پیشگیری از سرطان / اسپاسم عضله / تسکین درد // جلوگیری از التهاب

/ شل کردن گرفتگیهای عضله / ادرارآور / آسیبهای کبدی / درمان نقرس / سنگهای کلیه / تصفیه کبد، کلیه، مثانه و رحم / تقویت عضلات رحمی و افزایش جریان خون قاعدگی /

سوزش ادرار / دم نوش بذر کرفس باعث می شود انسان خواب راحت و آرامی داشته باشد / به صورت جوشانده برای درمان سرماخوردگی و سرفه‌های شدید / اسهال کردن شکم در

موارد قولنج / بیماری‌های کبد و طحال / التهاب نای / آرتریت / دانه کرفس منبع بسیار عالی از کلسیم، برای حفظ سلامت استخوانها و دندانها مفید است / کاهش خطر ابتلا به

بیماری های قلبی و عروقی.

در مصرف تخم کرفس این نکته را توجه داشته باشید: فقط از تخم کرفس خوراکی استفاده کنید و نه از تخم "کاشتنی" کرفس؛ زیرا اغلب آنها آلوده به مواد و سموم شیمیایی است.


آب کرفس: مفید جهت استسقاء / کاهش وزن / ضدحساسیت // بهبود زخم /// درمان آسم / برونشیت تنفسی / آنفلوانزا / خشونت صدا // سرفه های

مرطوب / گلو درد و گرفتگى صدا / تورم لوزه ها / ضد حساسیت / سردردهای میگرنی / موثر دراختلالات خونی مانند کم خونی، لوسمی و ...


صمغ کرفس: کاهش چربی خون / درمان فشار خون بالا / ناراحتی‌های قلبی / دیسک کمر و کمر درد.

اسانس گیاه کرفس: ضداسپاسم / بادشکن / خواب‌آور / مقوی / مدرّ / اشتهاآور / ضدنفخ

ریشه گیاه کرفس: مدر و مقوی است برای کلیه ها و مثانه / آرام بخش / ضد درد / ضد عفونی کننده / ضد آلرژی / بهبود عملکرد کبد / آرام کردن درد آرتروز و

خلاص شدن از تورم / کمک به کاهش بیماریهای قلبی از جمله حملات قلبی و گرفتگی سرخرگ ها / جلوگیری از سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم در زنان / پخته گیاه با ریشه،

پادزهر سم است.

روغن دانه کرفس: اثر کشنده بر روی باکتری ها و برخی از قارچ ها

ضماد کرفس: کرفس با عسل باعث از بین رفتن ورمها / ضماد آن را با آرد جو باعث كاهش ورم چشم / با روغن گل و سرکه جهت درمان جرب و دیگر خواص

[pejuhesh237]

و بعد از آن تخم او در اول دويم گرم و خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص217


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

كرفس جبلى:طبيعت آن‏: گرم و خشك در سيّم ،تخم :در دويّم گرم و خشك

كرفس بستاني طبيعت آن‏: در آخر دويّم گرم و خشك کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 661-662

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

كرفس بري: و مدر عرق و جهة عرق النسا و تهبج نافع و حمول او در اسقاط جنين مؤثر است

و كرفس اجامى و كرفس مائى و نهرى :

و بيخش بزرگ و سياه و قويترين اجزاى اوست و به غایت مفتح سدهء جگر و سپرز و مدر بول و حيض

و منقى گرده و مثانه و از قوة ادرار مخرج جنين

و محلل رياح و نفخ و مبهى و محرك باه و اشتها و قى

و رافع حدة ادويه و معاون عمل ادويهء مسهله

و رافع سحج و جهة ربو و ضيق

و فواق و برودت احشا و درد پهلو و وركين

و حصبهء و لرز بلغمى و عرق النسا و تشنگى بلغمى و مغص و گداختن سنگ مثانه مفيد

و آب او را كه با آب انار و شكر بجوشانند جهة سموم مشروبه نافع

و خوردن كرفس قبل از گزيدن عقرب و هوام و به دستور بعد از آن سبب سرعت تاثير سميت آن مي گردد

و رافع ضرر خوردن مرداسنگ و امثال آنست

و ضماد او محلل اورام و با آرد جو جهة ورم چشم

و طلاى عصارهء آن را تا يك هفته با روغن گل و سركه جهة جرب و حكه مجرب دانسته‌اند

و به دستور با گوگرد و بورهء سرخ به غايت نافع

و با نوشادر و عسل جهة ثاليل و رفع آثار نافع

و بيخ و برگ او كه با عسل پرورده باشند مقوى معده و مسكن غثيانست

و پروردهء به سركه مقوى محرورين و مقوى معدهء و احشا

و مفتح سدد و محرك اشتهاست و مضر حوامل و مرضعه به جهة تحريك باه ايشان

و محرك صرع مصروعين و مفسد شير و باعث صرع مولود و خفت عقل او مبخر

و تازهء او نفاخ و مصلحش انيسون

و قدر شربت از بيخش در مطبوخات پنج درهم

و از عصارهء او تا پانزده درم و از جرم او تا سه درهم است

و تخم كرفس بستانى در تفتيح قويتر از ساير اجزا

و جاذب فضول به معده و رحم و هاضم غذا و در ساير منافع مانند بيخ او

و مضر ريه و مصلحش حماما

و گويند تخم كاسنى است و مورث سحج و مصلح آن كثيرا

و قدر شربتش يك درهم و بدلش نانخواه و زيره است

و چون در هر رطلى از آب انگور يك مثقال تخم كرفس بستانى با فطر ساليون كوبيده اضافه كنند

و به دستور در هر رطلى از شراب نيم مثقال مخلوط كرده

بعد از سه ماه استعمال نمايند جهة تقوية معده و تحريك اشتها و عسر بول نافعست

و چون نيم مثقال او را با نيم مثقال نانخواه و يك مثقال شكر تناول كنند جهة تقوية معده و رفع رياح مجربست کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص217

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

افعال و خواص كرفس بستاني‏: و طبيخ كرفس با عدس و قى نمودن بعد شرب منقى آن

المضار: مبخر و محرك صرع محرورين و باعث صرع و خفت عقل و مضر حوامل و مرضعه به جهت آنكه محرك باه ايشان است و تازه آن نفاخ، مصلح‏ آن انيسون.

از بيخ آن در مطبوخات پنج درم و بزر كرفس بستانى:

افعال و خواص آن‏: در تفتيح قوى‏تر از ساير اجزاى آن و هاضم غذا و جاذب فضول از معده و رحم و جهت استسقا و تسكين اوجاع و در ساير منافع مانند بيخ آن.

و تخم كرفس مضر به صرع است لهذا در ادويه مصروع داخل نبايد كرد

افعال و خواص کرفس جبلی‏: آشاميدن تخم و بيخ آن جهت ادرار بول و حيض نافع و داخل ادويه مركبه و ادويه حاره كرده مى‏شود

افعال و خواص تخم کرفس صخرى:مفتح و محلل. آشاميدن تخم و ساير اجراى آن محلل نفخ معده و معاى قولون و رافع درد پهلو

و مغص و وجع گرده و مثانه و مدر بول و حيض و تخم آن داخل ادويه مدره بول و مركبه كرده مى‏شود

كرفس بستانى هم برگ و شاخها و بيخ آن خام و هم پخته با ماهى و غير آن و گاه مملح نموده.

طبيعت و افعال و خواص كرفس نبطى: ضعيفتر از كرفس بستانى. آشاميدن تخم و يا بيخ آن با شراب مسمى به اتومالى مدر حيض

و جهت تقطير البول و امراض بارده و لطوخ آن نيز با شراب جهت امراض بارده نافع

افعال و خواص آن‏ كرفس كبير: قريب به كرفس بستانى و ضعيفتر از جبلى.

آشاميدن تخم آن مدر بول و حيض و عرق النساء و نزول آب نافع و حمول آن مسقط جنين و برگ نمك پرورده آن حابس بطن

و آشاميدن بيخ آن جهت سرفه و عسر النفس و انتصاب آن و عسر البول و نهش هوام مفيد و حمول آن مسقط جنين

ضماد آن محلل اورام بلغميه حديثه و اورام حاره و صلبه و خراجات و چاق كننده آنها

و تخم آن مسكن نفخ معده و محرك جشا و مسكن وجع طحال و گرده و مثانه و مدر عرق و بول و حيض

و مخرج مشيمه و جهت نزف الدم زنان نافع و جهت حميات نيز کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 662

[pejuhesh237]

كرفس بري: و مدر عرق و جهة عرق النسا و تهبج نافع و حمول او در اسقاط جنين مؤثر است

و كرفس اجامى و كرفس مائى و نهرى :

و بيخش بزرگ و سياه و قويترين اجزاى اوست و به غایت مفتح سدهء جگر و سپرز و مدر بول و حيض

و منقى گرده و مثانه و از قوة ادرار مخرج جنين

و محلل رياح و نفخ و مبهى و محرك باه و اشتها و قى

و رافع حدة ادويه و معاون عمل ادويهء مسهله

و رافع سحج و جهة ربو و ضيق

و فواق و برودت احشا و درد پهلو و وركين

و حصبهء و لرز بلغمى و عرق النسا و تشنگى بلغمى و مغص و گداختن سنگ مثانه مفيد

و آب او را كه با آب انار و شكر بجوشانند جهة سموم مشروبه نافع

و خوردن كرفس قبل از گزيدن عقرب و هوام و به دستور بعد از آن سبب سرعت تاثير سميت آن مي گردد

و رافع ضرر خوردن مرداسنگ و امثال آنست

و ضماد او محلل اورام و با آرد جو جهة ورم چشم

و طلاى عصارهء آن را تا يك هفته با روغن گل و سركه جهة جرب و حكه مجرب دانسته‌اند

و به دستور با گوگرد و بورهء سرخ به غايت نافع

و با نوشادر و عسل جهة ثاليل و رفع آثار نافع

و بيخ و برگ او كه با عسل پرورده باشند مقوى معده و مسكن غثيانست

و پروردهء به سركه مقوى محرورين و مقوى معدهء و احشا

و مفتح سدد و محرك اشتهاست و مضر حوامل و مرضعه به جهة تحريك باه ايشان

و محرك صرع مصروعين و مفسد شير و باعث صرع مولود و خفت عقل او مبخر

و تازهء او نفاخ و مصلحش انيسون

و قدر شربت از بيخش در مطبوخات پنج درهم

و از عصارهء او تا پانزده درم و از جرم او تا سه درهم است

و تخم كرفس بستانى در تفتيح قويتر از ساير اجزا

و جاذب فضول به معده و رحم و هاضم غذا و در ساير منافع مانند بيخ او

و مضر ريه و مصلحش حماما

و گويند تخم كاسنى است و مورث سحج و مصلح آن كثيرا

و قدر شربتش يك درهم و بدلش نانخواه و زيره است

و چون در هر رطلى از آب انگور يك مثقال تخم كرفس بستانى با فطر ساليون كوبيده اضافه كنند

و به دستور در هر رطلى از شراب نيم مثقال مخلوط كرده

بعد از سه ماه استعمال نمايند جهة تقوية معده و تحريك اشتها و عسر بول نافعست

و چون نيم مثقال او را با نيم مثقال نانخواه و يك مثقال شكر تناول كنند جهة تقوية معده و رفع رياح مجربست کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص217

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

افعال و خواص كرفس بستاني‏: و طبيخ كرفس با عدس و قى نمودن بعد شرب منقى آن

المضار: مبخر و محرك صرع محرورين و باعث صرع و خفت عقل و مضر حوامل و مرضعه به جهت آنكه محرك باه ايشان است و تازه آن نفاخ، مصلح‏ آن انيسون.

از بيخ آن در مطبوخات پنج درم و بزر كرفس بستانى:

افعال و خواص آن‏: در تفتيح قوى‏تر از ساير اجزاى آن و هاضم غذا و جاذب فضول از معده و رحم و جهت استسقا و تسكين اوجاع و در ساير منافع مانند بيخ آن.

و تخم كرفس مضر به صرع است لهذا در ادويه مصروع داخل نبايد كرد

افعال و خواص کرفس جبلی‏: آشاميدن تخم و بيخ آن جهت ادرار بول و حيض نافع و داخل ادويه مركبه و ادويه حاره كرده مى‏شود

افعال و خواص تخم کرفس صخرى:مفتح و محلل. آشاميدن تخم و ساير اجراى آن محلل نفخ معده و معاى قولون و رافع درد پهلو

و مغص و وجع گرده و مثانه و مدر بول و حيض و تخم آن داخل ادويه مدره بول و مركبه كرده مى‏شود

كرفس بستانى هم برگ و شاخها و بيخ آن خام و هم پخته با ماهى و غير آن و گاه مملح نموده.

طبيعت و افعال و خواص كرفس نبطى: ضعيفتر از كرفس بستانى. آشاميدن تخم و يا بيخ آن با شراب مسمى به اتومالى مدر حيض

و جهت تقطير البول و امراض بارده و لطوخ آن نيز با شراب جهت امراض بارده نافع

افعال و خواص آن‏ كرفس كبير: قريب به كرفس بستانى و ضعيفتر از جبلى.

آشاميدن تخم آن مدر بول و حيض و عرق النساء و نزول آب نافع و حمول آن مسقط جنين و برگ نمك پرورده آن حابس بطن

و آشاميدن بيخ آن جهت سرفه و عسر النفس و انتصاب آن و عسر البول و نهش هوام مفيد و حمول آن مسقط جنين

ضماد آن محلل اورام بلغميه حديثه و اورام حاره و صلبه و خراجات و چاق كننده آنها

و تخم آن مسكن نفخ معده و محرك جشا و مسكن وجع طحال و گرده و مثانه و مدر عرق و بول و حيض

و مخرج مشيمه و جهت نزف الدم زنان نافع و جهت حميات نيز کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 662

[pejuhesh237]

.