کبر
ارسال شده در: جمعه ژانويه 18, 2013 2:50 pmبسم الله الرحمان الرحیم
صفحه 1 از 2
ارسال شده در: جمعه ژانويه 18, 2013 2:50 pmکبر
ارسال شده در: جمعه ژانويه 18, 2013 2:55 pmکبر:Capparis spinosa
درختچه پرشاخه‌اى است از خانواده Capparidaceae نام علمى آن Capparis spinosa L. مى‌باشد.
غنچه‌هاى اين درختچه‌ها را كه ترشى مى‌اندازند و خورده مى‌شود نيز «كورز» - «كورك» - «كبر» و به فرانسه Capre مى‌نامند.
واريته‌اى از اين گياه با نام علمى Capparis spinosa var Canescens Cosson. كه مترادف آن. C. herbacea Willd مى‌باشد.
ميوۀ آن به فارسى به نام «خيار كبر» و «خيار شنگ» معروف مى‌باشد
فارسی: و به شيرازى كورك نامند، «كبر» ، «كورك» ، «كورز» ، «كورزه» ، «كور»
عربی:کبر
یونانی:انونيطس و قبارس نيز و به سريانى قبار و به رومى قباريش
انگلیسی:Caper bush
فرانسه:Caprier و Caprier epineux
آلمانی:
ایتالیائی:
گونه ديگرى از اين گياه كه در ايران مى‌رويد نام محلى آن در بلوچستان «كالر» ، «خيرار» ، و «كرار» است.
نام علمى اين‌گونه: Capparis decidua) forsk(Edgew. و نامهاى مترادف آن Cappris aphylla Roth. و C. sodada R. Br. مى‌باشد.
اين گياه به هندى ) Karer( گفته مى‌شود.
معرفی گیاه
ارسال شده در: دوشنبه نوامبر 04, 2013 4:47 pm
نباتيست خار دار و پر شاخ و برگش باريك و گل غلاف او مثل زيتونى
و گلش سفيد و در وسط او چيزى شبيه به موى
و ثمرش كه خيار كبر نامند از بلوط درازتر و تخم او زرد و با رطوبت لزجه کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-214-215
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
و طعم آن اندك شيرين و با تلخى و قبض و عفوصت كمى و هر چند رسيدهتر باشد تلخى و عفوصت آن كمتر و شيرينى زياده گردد
و بيخ آن سفيد بزرگ طولانى و پوست آن ضخيم و از چوب وسط آن بعد از خشك شدن اكثر جدا گردد
و طعم جميع اجزاى آن تلخ خصوصاً بيخ آن در حرافت و مرارت و اندك ملوحتى است و غنچه گل
و ثمر كوچك نارس آن را نيز در آب نمك شيرين نموده محلل مى نمايند و بيخ آن قوى تر از ساير اجزاى آن .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 654
كورك درختچه‌اى است با شاخه‌هاى پوشيده از كرك، برگهاى بزرگ متقابل با كنارۀ صاف، بيضى، دراز، نوك‌تيز، به رنگ سبز روشن،
در بن برگ دو زايدۀ كوچك خار، گلهاى آن سفيد و داراى چهار قسمت است.
گلها درشت و در حدود ۶٠ سانتى‌متر بلندى هر گل است تكثير اين درختچه از طريق قلمه است.
طول متوسط قلمه در حدود ٢۵ سانتى‌متر كه در حدود ٣ - ٢ سانتى‌متر آن را قسمت چوبى تشكيل مى‌دهد و پس از توليد ريشه آن را به محل اصلى منتقل مى‌نمايند.
يك درختچه كورك ممكن است تا سى سال عمر كند و اگر منظور استفاده از شاخه كورك با گل جوانه و غنچه‌هاى آن براى ترشى باشد
همه‌ساله پس از برداشت آنها مى‌توان از برگ و سرشاخه‌هاى آن به عنوان علوفه گوسفند و بز استفاده كرد
ولى در مواردى كه استفاده گياه از نظر طبى باشد از ميوه و ريشه و پوست آن استفاده مى‌شود.
خيارشنگ يا خيار كبر كمى از ميوۀ بلوط بزرگتر و در ابعاد يك خيار كوچك است ابتدا رنگ آن مانند خيار سبز روشن است
ولى پس از رسيدن مغز آن سرخ‌رنگ و تخم آن زرد و با رطوبت و طعم آن كمى شيرين و كمى تلخ و گس
و هر قدر بيشتر رسيده باشد تلخى و گسى آن كمتر و شيرينى آن بيشتر است.
ريشۀ آن سفيد، بزرگ، طولانى و پوست آن ضخيم و اغلب بعد از خشك شدن از مغز چوبى آن جدا مى‌شود و طعم آن تلخ است.
غنچه‌هاى نارس گل آن را در آب نمك انداخته و تلخى آن را مى‌گيرند و بعدا در سركه ترشى مى‌اندازند كه خيلى لذيذ است.
كالر گونه ديگرى از اين گياه كه در ايران مى‌رويد
درختچه‌اى است با شاخه‌هاى دراز، برگهاى آن باريك، پوشيده از كرك، به طول ۵ / ٠ سانتى‌متر.
نوك‌تيز كه در نوك آن خار تيزى است. ميوۀ آن به قطر حدود ٨ ميلى‌متر است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد ص 241-244
محل رویش
ارسال شده در: دوشنبه نوامبر 04, 2013 4:47 pmو در خرابها و كوهها بسيار می باشد کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-214-215
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
اكثر مستعمل و منبت آن سنگلاخها و زمينهاى خشن و آنچه قريب به آب و زمينهاى نمناك باشد نفاخ ردى و مفسد.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 654
اين گياه بومى مناطق گرمسير آسيا مى‌باشد. در هندوستان مى‌رويد و در ايران نيز در دامنه‌هاى كم‌ارتفاع البرز، هرزويل و در شيراز
و بلوچستان در اراضى مرطوب و لم يزرع مى‌رويد.
نام محلى آن در فارس كورك مى‌باشد. فلورا ايرانيكا گونه‌هايى را كه در ايران مى‌رويند واريته‌هايى از گونه C. spinosa مى‌داند.
واريته‌اى كه خيار شنگ است در شمال ايران در دامنه‌هاى البرز، جادۀ فيروزكوه، مازندران، در اطراف تهران در كرج و اراضى ناكاشت،
در آذربايجان در مرند، خوى در غرب در تفرش، نهاوند، اراك، گلپايگان، كرمانشاه در كوه‌پرو
و در جنوب در اطراف آبادان و مناطق مرزى ايران و عراق و در گوتوند و شوش مى‌رويد
کالر: اين درختچه در هندوستان مى‌رويد در ايران نيز در چاه‌بهار، نيك‌شهر، مكران ديده مى‌شود. .کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 243-244
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
اكثر مستعمل و منبت آن سنگلاخها و زمينهاى خشن و آنچه قريب به آب و زمينهاى نمناك باشد نفاخ ردى و مفسد.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 654
اين گياه بومى مناطق گرمسير آسيا مى‌باشد. در هندوستان مى‌رويد و در ايران نيز در دامنه‌هاى كم‌ارتفاع البرز، هرزويل و در شيراز
و بلوچستان در اراضى مرطوب و لم يزرع مى‌رويد.
نام محلى آن در فارس كورك مى‌باشد. فلورا ايرانيكا گونه‌هايى را كه در ايران مى‌رويند واريته‌هايى از گونه C. spinosa مى‌داند.
واريته‌اى كه خيار شنگ است در شمال ايران در دامنه‌هاى البرز، جادۀ فيروزكوه، مازندران، در اطراف تهران در كرج و اراضى ناكاشت،
در آذربايجان در مرند، خوى در غرب در تفرش، نهاوند، اراك، گلپايگان، كرمانشاه در كوه‌پرو
و در جنوب در اطراف آبادان و مناطق مرزى ايران و عراق و در گوتوند و شوش مى‌رويد
کالر: اين درختچه در هندوستان مى‌رويد در ايران نيز در چاه‌بهار، نيك‌شهر، مكران ديده مى‌شود. .کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 243-244
اجزا مصرفی و سمی گیاه
ارسال شده در: دوشنبه نوامبر 04, 2013 4:48 pmهمه اجزاء استفاده مي شود،
هيج جزء آن سمي نيست
كالر :
.در طب سنتى هند برگهاى جوان و كوچك و سرشاخه‌هاى سبز و نازك درخت به صورت مشمع روى ورم و جوش و كورك انداخته مى‌شود.
و به صورت گرد براى تسكين درد دندان و به عنوان ضد سم مصرف دارد.
پوست درخت، گس است و ملين و معرق و آلكستريك يعنى خوردن آن بدن را در مقابل عفونت و سم مقاوم مى‌سازد
ضد كرم روده و معده مى‌باشد و براى تسكين سرفه و آسم نافع است.
ميوۀ آن قابض است و براى رفع ناراحتى‌هاى قلبى و صفراوى مفيد است.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 246
ريشه و پوست ريشۀ آن تند و تلخ است و در موارد تبهاى نوبه‌اى و روماتيسم تجويز مى‌شود.
هيج جزء آن سمي نيست
كالر :
.در طب سنتى هند برگهاى جوان و كوچك و سرشاخه‌هاى سبز و نازك درخت به صورت مشمع روى ورم و جوش و كورك انداخته مى‌شود.
و به صورت گرد براى تسكين درد دندان و به عنوان ضد سم مصرف دارد.
پوست درخت، گس است و ملين و معرق و آلكستريك يعنى خوردن آن بدن را در مقابل عفونت و سم مقاوم مى‌سازد
ضد كرم روده و معده مى‌باشد و براى تسكين سرفه و آسم نافع است.
ميوۀ آن قابض است و براى رفع ناراحتى‌هاى قلبى و صفراوى مفيد است.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 246
ريشه و پوست ريشۀ آن تند و تلخ است و در موارد تبهاى نوبه‌اى و روماتيسم تجويز مى‌شود.
طبع گیاه
ارسال شده در: دوشنبه نوامبر 04, 2013 4:48 pmو بيخ او و پوست بيخ او قويتر از ساير اجزا
و در سيم گرم وخشك و ساق و برگش در آخر اول گرم و خشك
و در افعال ضعيفتر از گل
و ثمر او قبل از شكفتن كه گل كبر نامند در دويم گرم و خشك
و خيار كبر گرم و تر
و تخم او در سيم گرم و خشك
و ساق و برگش در آخر اول گرم و خشك و در افعال ضعيفتر از گل او
در جميع افعال ساق او قويتر از برگ کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-214-215
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود
و در سيم گرم وخشك و ساق و برگش در آخر اول گرم و خشك
و در افعال ضعيفتر از گل
و ثمر او قبل از شكفتن كه گل كبر نامند در دويم گرم و خشك
و خيار كبر گرم و تر
و تخم او در سيم گرم و خشك
و ساق و برگش در آخر اول گرم و خشك و در افعال ضعيفتر از گل او
در جميع افعال ساق او قويتر از برگ کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-214-215
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود
منع مصرف
ارسال شده در: دوشنبه نوامبر 04, 2013 4:49 pm.
خواص و کاربرد های گیاه
ارسال شده در: دوشنبه نوامبر 04, 2013 4:53 pmو مفتح سدهء جگر وسپرز و قاطع اخلاط لزجه و مقوى احشا
و بهترين ادويهء سپرز
خصوصا پروردهء او با سركه و عسل محلل رياح و ترياق سموم
و مدر مرة السودا و جهة فالج و امراض باردهء دماغى و مفاصل نافع
و با ادويهء خوشبو مثل سنبل الطيب و اذخر
و عسل و محلل بلغم سينه و مخرج آن
و غرغرهء طبيخ او رافع بلغم اعضاى تنفس
و ضماد تازهء او رافع فسخ عضل و عصب و خشك او رافع قروح خبيثه
و با ادويه مناسبه محلل اورام صلبه و خنازير
و با سركه رافع بهق و قوبا و با آرد ترمس محلل ورم سپرز
و بخور او رافع بواسير و مضمضهء طبيخ او با سركه
و خوائيدن او جهة در دندان نافع
و بطلميوس در كتاب زينت فرموده اند كه چون بيخ كبر را نرم كوبيده
با مثل او روغن كنجد و به وزن او آب بجوشانند تا آب به التمام و روغن تا نصف بسوزد
پس او را بر سر ضماد غليظى كنند موى را سياه كند و هرگز سفيد نرويد و مجرب دانسته
گل كبر : و ملطف و مقطع در جميع افعال مانند بيخ او و از آن ضعيفتر است
و ذرور او رافع نواصير چشم
و خيار رسيدهء او بدون خائيدن دانهء او ملين طبع
و ترشى گل و خيار او محرك اشتها و جالى بلغم
و متفح سدهء جگر و سپرز و مصدع محرورين
و خيار غير پروردهء آن به سركه مفسد معده است
و ساق و برگش :
و محلل خنازير و نواصير چشم است
و عصارهء او كشنده اقسام كرم معده
و ضماد او با زفت رافع قروح شهديهء سر
و قروح خبيثه و محلل قوى خنازير و ساير اورام بلغمى است
و غرغرهء طبيخ همه اجزاى او منقى دماغ و مفتح سده است
و قدر شربت از آب او تا هشت درهم است كه با عسل و سركه و شكر بنوشند
و از بيخ او تا سه درهم و در مطبوخات تا هفت مثقال
و مضر مثانه و مصلحش انيسون
و مضر معده محرورين و مصلح ان سكنجبين است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-214-215
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
و خاييدن پوست آن جالب رطوبات دماغ و مسكن درد دندان
و به دستور خاييدن پوست تازه آن و يا برگ آن و مضمضه به سركه خمرى كه پوست آن
و يا تخم آن در آن جوشانيده باشند مسكن درد دندان و مفتح سدد دماغى و منقى دماغ
و قطور عصاره آن در گوش كشنده كرم آن و شستن سر به آب طبيخ آن رافع كچلى
مقوى احشا و محلل رياح و مفتح سده كبد و طحال و مسهل خلط خام و مدر مره سودا
و قاتل ديدان امعا و مدر بول و حيض و زياده كننده قوّت باه و خوردن نمكسود آن پس از طعام ملين بطن
و بهترين دوايى است از براى سپرز خصوص پرورده آن با عسل و سركه و بسا است كه استفراغ مى‌نمايد
از طحال ماده غليظه سوداوى را به اسهال و ادرار و بعد از آن صحت حاصل مىگردد
و با فلفل و سداب جهت تفتيح سده كبد بارده و خوردن مخلل آن چهل روز متوالى رافع سپرز
و آشاميدن آب برگ آن كشنده و مخرج اقسام كرم معده و امعا
و به دستور برگ آن با ادويه مناسبه كاسر قوّت آن و جهت خنازير رقبه
و اورام غليظه آن و زير بغل و كش ران از اعضاى رخوه مجرب
مضرگرده، مصلح آن خولنجان و عسل و هر يك از اجزاى آن بدل ديگرى و كامخ كبر مهزل
و محلل طحال و بهتر از كبر و مضر دماغ و معده، مصلح آن غرغره به آب سرد و آشاميدن آنست. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 654
و بهترين ادويهء سپرز
خصوصا پروردهء او با سركه و عسل محلل رياح و ترياق سموم
و مدر مرة السودا و جهة فالج و امراض باردهء دماغى و مفاصل نافع
و با ادويهء خوشبو مثل سنبل الطيب و اذخر
و عسل و محلل بلغم سينه و مخرج آن
و غرغرهء طبيخ او رافع بلغم اعضاى تنفس
و ضماد تازهء او رافع فسخ عضل و عصب و خشك او رافع قروح خبيثه
و با ادويه مناسبه محلل اورام صلبه و خنازير
و با سركه رافع بهق و قوبا و با آرد ترمس محلل ورم سپرز
و بخور او رافع بواسير و مضمضهء طبيخ او با سركه
و خوائيدن او جهة در دندان نافع
و بطلميوس در كتاب زينت فرموده اند كه چون بيخ كبر را نرم كوبيده
با مثل او روغن كنجد و به وزن او آب بجوشانند تا آب به التمام و روغن تا نصف بسوزد
پس او را بر سر ضماد غليظى كنند موى را سياه كند و هرگز سفيد نرويد و مجرب دانسته
گل كبر : و ملطف و مقطع در جميع افعال مانند بيخ او و از آن ضعيفتر است
و ذرور او رافع نواصير چشم
و خيار رسيدهء او بدون خائيدن دانهء او ملين طبع
و ترشى گل و خيار او محرك اشتها و جالى بلغم
و متفح سدهء جگر و سپرز و مصدع محرورين
و خيار غير پروردهء آن به سركه مفسد معده است
و ساق و برگش :
و محلل خنازير و نواصير چشم است
و عصارهء او كشنده اقسام كرم معده
و ضماد او با زفت رافع قروح شهديهء سر
و قروح خبيثه و محلل قوى خنازير و ساير اورام بلغمى است
و غرغرهء طبيخ همه اجزاى او منقى دماغ و مفتح سده است
و قدر شربت از آب او تا هشت درهم است كه با عسل و سركه و شكر بنوشند
و از بيخ او تا سه درهم و در مطبوخات تا هفت مثقال
و مضر مثانه و مصلحش انيسون
و مضر معده محرورين و مصلح ان سكنجبين است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-214-215
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
و خاييدن پوست آن جالب رطوبات دماغ و مسكن درد دندان
و به دستور خاييدن پوست تازه آن و يا برگ آن و مضمضه به سركه خمرى كه پوست آن
و يا تخم آن در آن جوشانيده باشند مسكن درد دندان و مفتح سدد دماغى و منقى دماغ
و قطور عصاره آن در گوش كشنده كرم آن و شستن سر به آب طبيخ آن رافع كچلى
مقوى احشا و محلل رياح و مفتح سده كبد و طحال و مسهل خلط خام و مدر مره سودا
و قاتل ديدان امعا و مدر بول و حيض و زياده كننده قوّت باه و خوردن نمكسود آن پس از طعام ملين بطن
و بهترين دوايى است از براى سپرز خصوص پرورده آن با عسل و سركه و بسا است كه استفراغ مى‌نمايد
از طحال ماده غليظه سوداوى را به اسهال و ادرار و بعد از آن صحت حاصل مىگردد
و با فلفل و سداب جهت تفتيح سده كبد بارده و خوردن مخلل آن چهل روز متوالى رافع سپرز
و آشاميدن آب برگ آن كشنده و مخرج اقسام كرم معده و امعا
و به دستور برگ آن با ادويه مناسبه كاسر قوّت آن و جهت خنازير رقبه
و اورام غليظه آن و زير بغل و كش ران از اعضاى رخوه مجرب
مضرگرده، مصلح آن خولنجان و عسل و هر يك از اجزاى آن بدل ديگرى و كامخ كبر مهزل
و محلل طحال و بهتر از كبر و مضر دماغ و معده، مصلح آن غرغره به آب سرد و آشاميدن آنست. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 654
نسخه ها
ارسال شده در: دوشنبه نوامبر 04, 2013 4:53 pmو مفتح سدهء جگر وسپرز و قاطع اخلاط لزجه و مقوى احشا
و بهترين ادويهء سپرز خصوصا پروردهء او با سركه و عسل
بازكنندۀ گرفتگى‌هاى كبد و طحال است و لطيف‌كننده و محلل گازها و بادها بوده و اخلاط لزجه و سودا را قطع مى‌كند.
محلل رياح و ترياق سموم
و مدر مرة السودا و جهة فالج و امراض باردهء دماغى و مفاصل نافع
و با ادويهء خوشبو مثل سنبل الطيب و اذخر
و عسل و محلل بلغم سينه و مخرج آن
و اگر با داروهاى خوشبو مانند سنبل الطيب و اسطوخودوس خورده شود
بلغم سينه را تحليل برده و خارج مى‌سازد و مسكن دردهاى سينه است.
و غرغرهء طبيخ او رافع بلغم اعضاى تنفس
و اگر دم‌كردۀ آن غرغره شود بلغم را از جهاز تنفسى دفع مى‌كند.
و ضماد تازهء او رافع فسخ عضل و عصب و خشك او رافع قروح خبيثه
و با ادويه مناسبه محلل اورام صلبه و خنازير
ضماد پوست تازه و ريشه و همچنين ضماد برگ خشك كوبيدۀ آن براى جراحتهاى بدخيم و خشك كردن آنها خوب است.
دردهاى مفاصل و سياتيك و نقرس و درد لگن خاصره را تسكين مى‌دهد و براى تحليل تورم غده مفيد است.
و با سركه رافع بهق و قوبا و با آرد ترمس محلل ورم سپرز
و بخور او رافع بواسير و مضمضهء طبيخ او با سركه
ضماد آن با آرد جو و سركه ورم طحال را تحليل مى‌برد و ترشح ادرار و حيض را افزايش مى‌دهد.
و خوائيدن او جهة در دندان نافع
و بطلميوس در كتاب زينت فرموده اند كه چون بيخ كبر را نرم كوبيده
با مثل او روغن كنجد و به وزن او آب بجوشانند تا آب به التمام و روغن تا نصف بسوزد
پس او را بر سر ضماد غليظى كنند موى را سياه كند و هرگز سفيد نرويد و مجرب دانسته
گل كبر :
و ملطف و مقطع در جميع افعال مانند بيخ او و از آن ضعيفتر است
و ذرور او رافع نواصير چشم
و خيار رسيدهء او بدون خائيدن دانهء او ملين طبع
و ترشى گل و خيار او محرك اشتها و جالى بلغم
و متفح سدهء جگر و سپرز و مصدع محرورين
و خيار غير پروردهء آن به سركه مفسد معده است.
غنچۀ آن قبل از شكفتن گرم و خشك است و در جميع خواص مانند ريشه آن و كمى ضعيفتر است
و ترشى سركه آن لذيذ و اشتهاآور و مفيد براى طحال و بازكنندۀ گرفتگى‌هاى كبد و طحال است.
و ساق و برگش :
و محلل خنازير و نواصير چشم است
و عصارهء او كشنده اقسام كرم معده
و ضماد او با زفت رافع قروح شهديهء سر
و قروح خبيثه و محلل قوى خنازير و ساير اورام بلغمى است
و غرغرهء طبيخ همه اجزاى او منقى دماغ و مفتح سده است
و قدر شربت از آب او تا هشت درهم است كه با عسل و سركه و شكر بنوشند
و از بيخ او تا سه درهم و در مطبوخات تا هفت مثقال
و مضر مثانه و مصلحش انيسون
و مضر معده محرورين و مصلح ان سكنجبين است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-214-215
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
و خاييدن پوست آن جالب رطوبات دماغ و مسكن درد دندان
و به دستور خاييدن پوست تازه آن و يا برگ آن و مضمضه به سركه خمرى كه پوست آن
و يا تخم آن در آن جوشانيده باشند مسكن درد دندان و مفتح سدد دماغى و منقى دماغ
جويدن پوست درختچه آن رطوبتهاى دماغ را جذب مى‌نمايد و درد دندان را تسكين مى‌دهد
و اگر پوست يا تخم آن را در سركه بجوشانند و آن سركه را مضمضه كنند درد دندان را تسكين مى‌دهد
و گرفتگى‌هاى دماغى را باز مى‌كند و پاك‌كنندۀ دماغ است
و قطور عصاره آن در گوش كشنده كرم آن و شستن سر به آب طبيخ آن رافع كچلى
مقوى احشا و محلل رياح و مفتح سده كبد و طحال و مسهل خلط خام و مدر مره سودا
خوردن دم‌كردۀ آن مقوى احشا و آلات داخل شكم و بازكنندۀ گرفتگى‌هاى كبد و طحال و مسهل خوبى براى اخلاط و مدر مؤثرى براى تلخى سودا مى‌باشد،
درعين‌حال ضد كرم روده‌ها است
و قاتل ديدان امعا و مدر بول و حيض و زياده كننده قوّت باه و خوردن نمكسود آن پس از طعام ملين بطن
ترشح ادرار و حيض را زياد مى‌كند و براى باز شدن خون قاعدگى در موارد قطع آن در زنان جوان مؤثر است.
نيروى جنسى را افزايش مى‌دهد و اگر نمك سود آن قبل از طعام خورده شود ملين است
و بهترين دوايى است از براى سپرز خصوص پرورده آن با عسل و سركه و بسا است كه استفراغ مى نمايد
از طحال ماده غليظه سوداوى را به اسهال و ادرار و بعد از آن صحت حاصل مىگردد
و با فلفل و سداب جهت تفتيح سده كبد بارده و خوردن مخلل آن چهل روز متوالى رافع سپرز
و آشاميدن آب برگ آن كشنده و مخرج اقسام كرم معده و امعا
و بهترين دارو براى طحال مى‌باشد خصوصا اگر با عسل و سركه پرورده شده باشد.
اغلب پس از خوردن آن مانند مسهل و مدر عمل كرده و مواد غليظ و سوداوى از طحال خارج مى‌شود
و پس از آن آرامش ايجاد مى‌شود اگر با فلفل و سداب خورده شود براى باز كردن گرفتگى‌هاى كبد سرد خوب است
و اگر برگ آن خورده شود اقسام كرم معده و روده را كشته و خارج مى‌سازد.
و به دستور برگ آن با ادويه مناسبه كاسر قوّت آن و جهت خنازير رقبه
و اورام غليظه آن و زير بغل و كش ران از اعضاى رخوه مجرب
برای بواسیر و خنازیر و اورام سفت و بهق و لک صورت و تورم های کشاله ران و زیر بغل درمان و زخم های کهنه را خشک می کند
مضرگرده، مصلح آن خولنجان و عسل و هر يك از اجزاى آن بدل ديگرى و كامخ كبر مهزل
و محلل طحال و بهتر از كبر و مضر دماغ و معده، مصلح آن غرغره به آب سرد و آشاميدن آنست. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 654
ریشه آن به میزان مضر و مصلح آن سکنجبین است و برای مثانه هم مضر و مصلح آن انیسون و اسطوخودوس می باشد
و هر گاه برای کلیه بعضی از مصرف کنندگان مضر باشد مصلح آن خولنجان و عسل خواهد بود.
در طب سنتى هندوستان از پوست ريشه كبر به عنوان تونيك، مدر، نرم‌كنندۀ سينه، ضد كرم، قاعده‌آور و مسكن درد استفاده مى‌شود
و در موارد روماتيسم، فلج و طحال بزرگ‌شده و غده‌هاى توبركولى تجويز مى‌شود.
از برگهاى له‌شدۀ آن ضمادى درست مى‌كنند و براى تسكين درد نقرس به كار مى‌برند.
و بهترين ادويهء سپرز خصوصا پروردهء او با سركه و عسل
بازكنندۀ گرفتگى‌هاى كبد و طحال است و لطيف‌كننده و محلل گازها و بادها بوده و اخلاط لزجه و سودا را قطع مى‌كند.
محلل رياح و ترياق سموم
و مدر مرة السودا و جهة فالج و امراض باردهء دماغى و مفاصل نافع
و با ادويهء خوشبو مثل سنبل الطيب و اذخر
و عسل و محلل بلغم سينه و مخرج آن
و اگر با داروهاى خوشبو مانند سنبل الطيب و اسطوخودوس خورده شود
بلغم سينه را تحليل برده و خارج مى‌سازد و مسكن دردهاى سينه است.
و غرغرهء طبيخ او رافع بلغم اعضاى تنفس
و اگر دم‌كردۀ آن غرغره شود بلغم را از جهاز تنفسى دفع مى‌كند.
و ضماد تازهء او رافع فسخ عضل و عصب و خشك او رافع قروح خبيثه
و با ادويه مناسبه محلل اورام صلبه و خنازير
ضماد پوست تازه و ريشه و همچنين ضماد برگ خشك كوبيدۀ آن براى جراحتهاى بدخيم و خشك كردن آنها خوب است.
دردهاى مفاصل و سياتيك و نقرس و درد لگن خاصره را تسكين مى‌دهد و براى تحليل تورم غده مفيد است.
و با سركه رافع بهق و قوبا و با آرد ترمس محلل ورم سپرز
و بخور او رافع بواسير و مضمضهء طبيخ او با سركه
ضماد آن با آرد جو و سركه ورم طحال را تحليل مى‌برد و ترشح ادرار و حيض را افزايش مى‌دهد.
و خوائيدن او جهة در دندان نافع
و بطلميوس در كتاب زينت فرموده اند كه چون بيخ كبر را نرم كوبيده
با مثل او روغن كنجد و به وزن او آب بجوشانند تا آب به التمام و روغن تا نصف بسوزد
پس او را بر سر ضماد غليظى كنند موى را سياه كند و هرگز سفيد نرويد و مجرب دانسته
گل كبر :
و ملطف و مقطع در جميع افعال مانند بيخ او و از آن ضعيفتر است
و ذرور او رافع نواصير چشم
و خيار رسيدهء او بدون خائيدن دانهء او ملين طبع
و ترشى گل و خيار او محرك اشتها و جالى بلغم
و متفح سدهء جگر و سپرز و مصدع محرورين
و خيار غير پروردهء آن به سركه مفسد معده است.
غنچۀ آن قبل از شكفتن گرم و خشك است و در جميع خواص مانند ريشه آن و كمى ضعيفتر است
و ترشى سركه آن لذيذ و اشتهاآور و مفيد براى طحال و بازكنندۀ گرفتگى‌هاى كبد و طحال است.
و ساق و برگش :
و محلل خنازير و نواصير چشم است
و عصارهء او كشنده اقسام كرم معده
و ضماد او با زفت رافع قروح شهديهء سر
و قروح خبيثه و محلل قوى خنازير و ساير اورام بلغمى است
و غرغرهء طبيخ همه اجزاى او منقى دماغ و مفتح سده است
و قدر شربت از آب او تا هشت درهم است كه با عسل و سركه و شكر بنوشند
و از بيخ او تا سه درهم و در مطبوخات تا هفت مثقال
و مضر مثانه و مصلحش انيسون
و مضر معده محرورين و مصلح ان سكنجبين است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-214-215
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
و خاييدن پوست آن جالب رطوبات دماغ و مسكن درد دندان
و به دستور خاييدن پوست تازه آن و يا برگ آن و مضمضه به سركه خمرى كه پوست آن
و يا تخم آن در آن جوشانيده باشند مسكن درد دندان و مفتح سدد دماغى و منقى دماغ
جويدن پوست درختچه آن رطوبتهاى دماغ را جذب مى‌نمايد و درد دندان را تسكين مى‌دهد
و اگر پوست يا تخم آن را در سركه بجوشانند و آن سركه را مضمضه كنند درد دندان را تسكين مى‌دهد
و گرفتگى‌هاى دماغى را باز مى‌كند و پاك‌كنندۀ دماغ است
و قطور عصاره آن در گوش كشنده كرم آن و شستن سر به آب طبيخ آن رافع كچلى
مقوى احشا و محلل رياح و مفتح سده كبد و طحال و مسهل خلط خام و مدر مره سودا
خوردن دم‌كردۀ آن مقوى احشا و آلات داخل شكم و بازكنندۀ گرفتگى‌هاى كبد و طحال و مسهل خوبى براى اخلاط و مدر مؤثرى براى تلخى سودا مى‌باشد،
درعين‌حال ضد كرم روده‌ها است
و قاتل ديدان امعا و مدر بول و حيض و زياده كننده قوّت باه و خوردن نمكسود آن پس از طعام ملين بطن
ترشح ادرار و حيض را زياد مى‌كند و براى باز شدن خون قاعدگى در موارد قطع آن در زنان جوان مؤثر است.
نيروى جنسى را افزايش مى‌دهد و اگر نمك سود آن قبل از طعام خورده شود ملين است
و بهترين دوايى است از براى سپرز خصوص پرورده آن با عسل و سركه و بسا است كه استفراغ مى نمايد
از طحال ماده غليظه سوداوى را به اسهال و ادرار و بعد از آن صحت حاصل مىگردد
و با فلفل و سداب جهت تفتيح سده كبد بارده و خوردن مخلل آن چهل روز متوالى رافع سپرز
و آشاميدن آب برگ آن كشنده و مخرج اقسام كرم معده و امعا
و بهترين دارو براى طحال مى‌باشد خصوصا اگر با عسل و سركه پرورده شده باشد.
اغلب پس از خوردن آن مانند مسهل و مدر عمل كرده و مواد غليظ و سوداوى از طحال خارج مى‌شود
و پس از آن آرامش ايجاد مى‌شود اگر با فلفل و سداب خورده شود براى باز كردن گرفتگى‌هاى كبد سرد خوب است
و اگر برگ آن خورده شود اقسام كرم معده و روده را كشته و خارج مى‌سازد.
و به دستور برگ آن با ادويه مناسبه كاسر قوّت آن و جهت خنازير رقبه
و اورام غليظه آن و زير بغل و كش ران از اعضاى رخوه مجرب
برای بواسیر و خنازیر و اورام سفت و بهق و لک صورت و تورم های کشاله ران و زیر بغل درمان و زخم های کهنه را خشک می کند
مضرگرده، مصلح آن خولنجان و عسل و هر يك از اجزاى آن بدل ديگرى و كامخ كبر مهزل
و محلل طحال و بهتر از كبر و مضر دماغ و معده، مصلح آن غرغره به آب سرد و آشاميدن آنست. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 654
ریشه آن به میزان مضر و مصلح آن سکنجبین است و برای مثانه هم مضر و مصلح آن انیسون و اسطوخودوس می باشد
و هر گاه برای کلیه بعضی از مصرف کنندگان مضر باشد مصلح آن خولنجان و عسل خواهد بود.
در طب سنتى هندوستان از پوست ريشه كبر به عنوان تونيك، مدر، نرم‌كنندۀ سينه، ضد كرم، قاعده‌آور و مسكن درد استفاده مى‌شود
و در موارد روماتيسم، فلج و طحال بزرگ‌شده و غده‌هاى توبركولى تجويز مى‌شود.
از برگهاى له‌شدۀ آن ضمادى درست مى‌كنند و براى تسكين درد نقرس به كار مى‌برند.
تحقيقات و تجربيات براي نتايج كاربرد درماني
ارسال شده در: دوشنبه نوامبر 04, 2013 4:54 pm.