کرم

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

فارسی: تاك و رز

هندى: داكهه كاجهار

عربی:کرم واحد آن كرمه و جمع آن كرمات

یونانی:اولياطيوم و به سريانى كبتا حمرا و به رومى ديدرون اسايا

انگلیسی:

فرانسه:

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

به فارسى تاك و رز و ماو نامند بستانى و برى می باشد

و برى(+ثمردار) را انگور او سياه و ريزه و با عفوصت

و شراب او قابض و سياه می باشد و برى بى ثمر را در تنكابن ديورز گويند

و شاخ تازه اقسام رز را لفايف الكرم و عساليج الكرم نامند کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص217-218

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

نباتى است اكثر از قبيل نجم و بياره و بر مجاور خود پيچد و تنه آن قوى و شاخ‏هاى آن باريك بلند

و نورسته آن با خيوط و برگ آن پهن فى الجمله شبيه به برگ خيارزه و برگ‏

عنب الثعلب بستانى و غير مزغب و املس و خوش طعم خصوص برگ نازك نورسته آن و خوش رايحه

و گل آن ريزه باريك خوشبو و زرد مايل به سفيدى و ثمر آن كه عنب و به فارسى انگور و به تركى ارزم گويند خوشه‏دار

و در خامى سبز عفص و نيم‏رس آن ترش و با عفوصت و رسيده آن شيرين و ملون به الوان از سفيد

و سرخ رنگ و سياه و بعد از رسيدن و خشك شدن زبيب و به فارسى مويز و نيم‏رس خشك آن را كه ترش طعم است غوره مويز نامند

و تخم آن مدحرج الشكل سرخ رنگ شبيه به خصيه حيوان بسيار كوچكى و آن را حب العنب نامند

و برّى و جبلى و بستانى مى‏باشد

نبات برّى و جبلى آن بسيار بلند و پهن بر روى زمين و اشجار و غيره نمى‏گردد

و ثمر آن كوچكتر و كم آب‏تر و پوست آن ضخيم‏تر از بستانى مى‏باشد

و درخت برّى بى‏ ثمر را در تنكابن ديورز نامند و شاخ‏هاى درخت آن را مطلقاً تا هر سال نبرند و تربيت ننمايند ثمر زياده و بهتر نمى‏دهد

و بيان عنب به تفصيل در حرف العين مع النون ذكر يافت و بهترين اجزاى درخت آن عساليج آنست و بعد از آن برگ و عصاره کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 664

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در آخر دويّم سرد و خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص217-218

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و بعد از آن برگ و عصارهء او مقوى معده حار و مانع قى و قاطع قى الدم

و حافظ جنين از اسقاط و رافع خمار و تقلب نفس و مدر بول و جهة قرحهء امعاء

و اسهال صفراوى نافع است خواه بنوشند و خواه حقنه كنند

و شربت او كه آب او را با قند به قوام آورند جهة تحريك اشتها و رفع صفرا و خمار

و اخلاط رفيقه معده و خفقان صفراوى و غثيان و اسهال نافع

و گاهست كه به سبب قوة جاليه باعث اطلاق طبیعت شود

و آشاميدن عسالیج مانع صعود بخار به دماغ و مضعف باه است

و مضر سرفه و مصلح او عسل

و ضماد برگ و عسالیج او جهة درد سر و ابتداى ورم حار معده و ساير اعضا

و التهاب اورام خصوصا با آرد جو و جهة اسهال با رامك به غايت مفيد است

و صمغ و آب منجمد رز بسيار جالى و يابس است

و آشاميدن او با شراب مخرج سنگ مثانه و رافع سپرز

و ضماد او جهة قوبا و جرب متقرح و غير متقرح مفيد

و دوام ماليدن او با روغن زيتون سترنده ء موى است

و آب چوب رز كه در حين سوختن تراوش كند رفع ثاليل و سترندهء موى

و خاكستر چوب او و نشارهء آن با سركه رافع بواسير و با روغن گل سرخ

و سركه و سداب جهة ورم سپرز

و با پيه كهنه و روغن زيتون و عسل جهة شكاف عضل و سستى مفاصل و تعقد عصب

و با بوره ارمنى جهة بردن گوشت زياد زخمها

و با سركه جهة گزيدن هوام و سگ ديوانه و ورم غددى مؤثر

و کماد كرم كردهء او جهة بواسير

و خوردن نيم درهم او جهة قرحهء امعا مفيد است

و نوع برى رز را قوة قابضه قويتر و شكوفه آن بهترين اجزاى او

و دو مثقال خشك او حابس اسهال و مدر بول و حابس نفث الدم

و مقوى معده و مانع ترش شدن طعام در معده

و ضماد او رافع اورام و التهاب معده و ورم چشم و جرب و قلاع

و قروح خبيثه و رادع مواد حاره و حمول آن قاطع حيض است

و چون او را در سفالى بسوزانند جهة درد چشم

و با عسل جهة داخس و ناخنه و سستى بن دندان و رفع خون او مفيد است

و آب طبيخ(+بیخ) او بقدر سى و پنج مثقال با قدرى شكر مسهل رطوبات

و ماء اصفر و پوست رز جهة قطع خون لثه مجربست

و روغن رز كه شكوفه آن را مكرر در روغن زيتون كرده بعد از هر دو سه روز تجديد كنند

با قوة قابضه و رادعه و قايم مقام روغن گل سرخ و حابس عرق

و جهة قروح ساعيه و جوشش دهان نافع است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص217-218



متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و ثمر برّى آن مقوى معده و رافع غثيان و حموضت طعام و اسهال و ادرار بول

و ضماد آن مانع ورم جراحات و روغن شكوفه آن در خواص مانند روغن گل است و لطافت اين از آن كمتر

و با قوّت قابضه و رادعه و جهت جوشش دهان و حبس عرق و قروح ساعيه مفيد.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 664

[pejuhesh237]

و بعد از آن برگ و عصارهء او مقوى معده حار و مانع قى و قاطع قى الدم

و حافظ جنين از اسقاط و رافع خمار و تقلب نفس و مدر بول و جهة قرحهء امعاء

و اسهال صفراوى نافع است خواه بنوشند و خواه حقنه كنند

و شربت او كه آب او را با قند به قوام آورند جهة تحريك اشتها و رفع صفرا و خمار

و اخلاط رفيقه معده و خفقان صفراوى و غثيان و اسهال نافع

و گاهست كه به سبب قوة جاليه باعث اطلاق طبیعت شود

و آشاميدن عسالیج مانع صعود بخار به دماغ و مضعف باه است

و مضر سرفه و مصلح او عسل

و ضماد برگ و عسالیج او جهة درد سر و ابتداى ورم حار معده و ساير اعضا

و التهاب اورام خصوصا با آرد جو و جهة اسهال با رامك به غايت مفيد است

و صمغ و آب منجمد رز بسيار جالى و يابس است

و آشاميدن او با شراب مخرج سنگ مثانه و رافع سپرز

و ضماد او جهة قوبا و جرب متقرح و غير متقرح مفيد

و دوام ماليدن او با روغن زيتون سترنده ء موى است

و آب چوب رز كه در حين سوختن تراوش كند رفع ثاليل و سترندهء موى

و خاكستر چوب او و نشارهء آن با سركه رافع بواسير و با روغن گل سرخ

و سركه و سداب جهة ورم سپرز

و با پيه كهنه و روغن زيتون و عسل جهة شكاف عضل و سستى مفاصل و تعقد عصب

و با بوره ارمنى جهة بردن گوشت زياد زخمها

و با سركه جهة گزيدن هوام و سگ ديوانه و ورم غددى مؤثر

و کماد كرم كردهء او جهة بواسير

و خوردن نيم درهم او جهة قرحهء امعا مفيد است

و نوع برى رز را قوة قابضه قويتر و شكوفه آن بهترين اجزاى او

و دو مثقال خشك او حابس اسهال و مدر بول و حابس نفث الدم

و مقوى معده و مانع ترش شدن طعام در معده

و ضماد او رافع اورام و التهاب معده و ورم چشم و جرب و قلاع

و قروح خبيثه و رادع مواد حاره و حمول آن قاطع حيض است

و چون او را در سفالى بسوزانند جهة درد چشم

و با عسل جهة داخس و ناخنه و سستى بن دندان و رفع خون او مفيد است

و آب طبيخ(+بیخ) او بقدر سى و پنج مثقال با قدرى شكر مسهل رطوبات

و ماء اصفر و پوست رز جهة قطع خون لثه مجربست

و روغن رز كه شكوفه آن را مكرر در روغن زيتون كرده بعد از هر دو سه روز تجديد كنند

با قوة قابضه و رادعه و قايم مقام روغن گل سرخ و حابس عرق

و جهة قروح ساعيه و جوشش دهان نافع است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص217-218



متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و ثمر برّى آن مقوى معده و رافع غثيان و حموضت طعام و اسهال و ادرار بول

و ضماد آن مانع ورم جراحات و روغن شكوفه آن در خواص مانند روغن گل است و لطافت اين از آن كمتر

و با قوّت قابضه و رادعه و جهت جوشش دهان و حبس عرق و قروح ساعيه مفيد.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 664

[pejuhesh237]

.