کلب

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
كلب
برى و بحرى و اهلى می باشد
بري را به عربى ابن آوى و به فارسى شغال و به تركى چقال نامند
و آن گاهى با سگ اهلى جمع می شود و توالد واقع می شود
و سگ آبى دو قسم است يكى بحرى است و ديگرى نهرى
و آن را به فارسى خزمان گويند چه در شكل شبيه بخز می باشد
و به عربى كلب مائى و جند از اين قسم حاصل می شود و سگ اهلى اصنافست
و مجموع او در آخر دويم گرم و خشك و بچه بيست روزه او گرم و تر
و چون او را با ادويهء خوشبو پخته تناول نمايند جهة جذام مجرب دانسته‌اند
و جهة جنون و ماليخوليا قوى الاثر است
و پنير مايهء او به قدر ربع درهم رافع سموم و كلف و شير او كه از زائيدن اول باشد همين اثر دارد
و قطور او رافع حرقة البول و بياض چشم است
و چون بچهء چشم نگشودهء او را به تمامه طبخ دهند به حدى كه با آب يكسان شود
و نود مثقال گندم را با آن بجوشانند تا جميع آبها را جذب كند پس خشك كنند
و مرغ سياه يك ساله را در جاى تاريكى به او گندم تعليف نمايند
و بعد از اتمام مرغ را كباب كرده زن عافر تناول كند
و غذاى ديگر به او مخلوط بنمايند باعث حمل او گردد و از مجرباتست
خصوصا چون سه قطعهء مرغ پروردهء در سه روز خورده شود و در فربه كردن بدن نيز مجربست
و مكيدن بچه سك پستان مرضعه را رافع انعقاد شير و درد پستانست
و استخوان و عصب سگ با استخوان و اعصاب شكسته و پاره شدهء انسان التيام پذير است به خلاف ساير حيوانات
و كباب جگر سگ ديوانه جهة رفع سميت سگ ديوانه گزيده به غايت مؤثر است
و ضماد خاكستر او جهة بواسير و شقاق و حكه و زخمهاى كهنه
و با سركه جهة سگ ديوانه گزيده نافع است
و طلاى زهرهء او مانع روئيدن موى زيادهء چشم و بول او رافع ثاليل
و اشاميدن او مانع حمل و پيه او جهة خنازير مفيد است
و غرغره و نفوخ و ضماد سرگين خشك او جهة خناق مجربست خصوصا چون تعليف به استخوان فقط كنند
و آشاميدن خون خشك كردهء او تا به قدر پنج درهم
و به دستور سرگين خشك او جهة اسهال دموى
و ذرور سرگين او جهة زخمهاى كهنه و تحليل اورام قوى الاثر است
و تعليق دندان نيش او كه ناب گويند مانع خرخره خواب و حرف زدن در حالت نوم و رافع يرقان است
محمد بن زكريا فرموده اند كه قضيب سگ را خشك كرده بر ران ببندند به غايت معين جماع است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص222