قطران

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

فارسی:
عربی:
یونانی:
انگلیسی:
فرانسه:
آلمانی:
ایتالیائی:

[pejuhesh237]

دو نوع می باشد

يكى سياه و براق و غليظ و تند رايحه و آن را قطران برقى نامند

و يكى رقيق و غير براق و آن قطران سيالست

و نوع اول از درخت شربين

و ثانى از درخت سدر و درخت ارز و غير آن حاصل می شود

و طريق عمل آنست كه چوب و شاخهاى آن را قطع نموده

بر روى هم چيده چاهى در آن مكان حفر نمايند و آتش مى افروزند تا مائيهء او درآن چاه جمع گردد

و به دستور آب سایل اشجار مذكوره را با آتش طبخ مي دهند تا منعقد شود

و اين قسم را در عراق و شام زفت يابس گويند

و بهترين قطران نوع برقيست كه از شربين حاصل می شود


و چون بتقطير يا با سركه و سفيدهء تخم مرغ آن را سفيد كنند جهة غاليها به غايت نيكوست

و دخان او لطيفتر از اصل اوست کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-207

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در آخر سيم گرم و خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-207

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و حافظ اجساد موتى و مانع عفونت آن

و قاتل اقسام كرم معده و جنين و مخرج آن و با قوة ترياقيه

و مانع وبا و طاعون و مجفف و مسخن و محلل قوى

و جاذب خون به ظاهر جلد و جالى آثار و موجب تعفن گوشت زخمهاست بدون احداث وجع و التيام دهندهء زخمها

و شراب او جهة درد سينه و ربو و سرفهء بارد و ضعف جگر و رفع سموم و استسقا و كرم معده و رياح احشا نافع

و فرزجهء آن مانع انعقاد نطفه و قطور آن بر دندان دردناك و كرم خورده رافع الم و مخرج كرم او

و حقنه آن جهة اخراج اقسام كرم

و ضماد او جهة جرب انسان و حيوان و كشتن قمل و رفع داء الفيل و دالى و استسقا و صداع بارد

و حفظ اعضا از ضرر سرما و گزيدن مار و رفع خناق و ورم لهاة

و طلاى او بر قضيب جهة بزرگ كردن او و منع حمل و با پيه گاو كوهى جهة منع گزيدن هوام

و قطور او با سركه جهة كشتن كرم كوش

و با آب زوفا جهة درد گوش و دوى و طنين

و اكتحال او جهة بياض كه در قرنيه باشد نافع

و قدر شربتش از نيم مثقال تا يك مثقال و زياده از آن كشنده است

و بدلش نفط سياه و جاوشير

و گويند به وزنش نفط و نيموزن او برگ درخت شربين است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-207

[pejuhesh237]

و حافظ اجساد موتى و مانع عفونت آن

و قاتل اقسام كرم معده و جنين و مخرج آن و با قوة ترياقيه

و مانع وبا و طاعون و مجفف و مسخن و محلل قوى

و جاذب خون به ظاهر جلد و جالى آثار و موجب تعفن گوشت زخمهاست بدون احداث وجع و التيام دهندهء زخمها

و شراب او جهة درد سينه و ربو و سرفهء بارد و ضعف جگر و رفع سموم و استسقا و كرم معده و رياح احشا نافع

و فرزجهء آن مانع انعقاد نطفه و قطور آن بر دندان دردناك و كرم خورده رافع الم و مخرج كرم او

و حقنه آن جهة اخراج اقسام كرم

و ضماد او جهة جرب انسان و حيوان و كشتن قمل و رفع داء الفيل و دالى و استسقا و صداع بارد

و حفظ اعضا از ضرر سرما و گزيدن مار و رفع خناق و ورم لهاة

و طلاى او بر قضيب جهة بزرگ كردن او و منع حمل و با پيه گاو كوهى جهة منع گزيدن هوام

و قطور او با سركه جهة كشتن كرم كوش

و با آب زوفا جهة درد گوش و دوى و طنين

و اكتحال او جهة بياض كه در قرنيه باشد نافع

و قدر شربتش از نيم مثقال تا يك مثقال و زياده از آن كشنده است

و بدلش نفط سياه و جاوشير

و گويند به وزنش نفط و نيموزن او برگ درخت شربين است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-207

[pejuhesh237]

.