عنب

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

درختى است از خانوادۀ Vitaceas داراى گونه‌هاى مختلفى است نام علمى گونۀ وحشى آن Vitis sylvestris Gmel. يا Vitis vinifera L.

گونه‌هايى از درخت انگور وحشى در جنگلهاى ايران به‌طور خودرو مى‌رويند

و نامهاى محلى آنها از جمله در گيلان «رز، ديورز و تله‌رز» ، در مازندران «غوره و ماله‌غوره» ،

در اروميه «غوره» ، در سردشت «ميو» و در كردستان «رش و تره‌رش» مى‌باشد.

تركى :ازوم

هندى: داك

فارسی: انگور و در كتب طب سنتى با نامهاى «مو» ، «تاك» ، «رز» ، «تنك» ، «كرم» ، «عنب» ، «انگور وحشى» ، «بوداوه» ،

«آمباسلوقى» ، «كرم برّى» و «شجرة العنب» نام برده مى‌شود.


عربی:عنب

یونانی:

انگلیسی:Grape vine يا Vine tree ،Grape ،كشمش Dryed raisin

فرانسه:Vigne، ميوۀ آن، انگور را به فرانسوى Raisin، كشمش Raisin sec

آلمانی:weinrebe و weinranke

ایتالیائی:vite و vigna

[pejuhesh237]

بهترين او شيرين و نازك پوست بزرگ دانه كم تخم است و در غذائية بهترين ميوها و بغايت مسمن بدن کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -186



متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

ثمرى است معروف كه از درخت تاك كه رز نيز نامند به هم مى‏ رسد و صيفى و شتوى مى‏ باشد

و صيفى آن را انواع و اصناف بسيار است.

بهترين آن سفيد رسيده شيرين شاداب بزرگ دانه آنست كه پوست آن رقيق

و تخم آن كوچك و دانه‏ هاى آن در مقدار متساوى باشند و درهم طپيده در خوشه نباشند

و خوشه آن باريك نباشد و الطف همه عسكرى و صاحبى و ريش بابا و كشمشى كه رازقى نامند

پس انواع ديگر و كشمشى بسيار شيرين و لطيف است.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 559


درخت انگور وحشى درختى است بالارونده و با پيچكهايى كه دارد  ١۵ - ١٠  متر از درختان جنگلى مجاور بالا مى‌رود.

برگهاى آن پنجه‌اى داراى  ۵  قسمت، كه كنارۀ هريك از قسمتها در بعضى ارقام دندانه‌دار و در برخى بى‌دندانه يا كم‌دندانه است.

سطح فوقانى برگها صاف، سبز روشن يا تيره و سطح تحتانى معمولا ناصاف و با خشونت و سبز مات است.

گلها خوشه‌اى، بلند، ميوه، سته، گرد، سياه‌رنگ يا سبزرنگ است. دانۀ آن تخم‌مرغى، كوچك و گلابى‌شكل با نوك كوتاه مى‌باشد.

تكثير مو مانند اغلب گياهان به‌طور كلى از طريق كاشت بذر، قلمه، خوابانيدن و پيوند امكان دارد،

ولى روشى كه بيشتر معمول است از طريق كشت قلمه و خوابانيدن و پيوند نهال جديد مى‌باشد كه ضمن صرفه‌جويى در مدت زمان براى داشتن درخت باردهنده،

از نظر نوع مو نيز همان نوعى كه از آن قلمه گرفته شده به دست خواهد آمد. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 50

[pejuhesh237]

درخت انگور وحشى در كليۀ جنگلهاى شمال ايران از گرگان تا ارسباران همچنين در جنگلهاى شمال غرب سردشت كردستان و سفيددشت

لرستان مى‌رويد و واريته‌هاى بسيار متنوعى از اين درخت نيز در تمام مناطق كشور، گرمسيرى و سردسيرى پرورش داده مى‌شود،

در مناطق گرمسير ارقام زودرس و در سردسير ارقام ديررس كاشته مى‌شود.

طبق بررسى كارشناسان كشاورزى ايران در مناطق مختلف ايران بيش از  ٣٠٠  رقم مختلف انگور كاشته مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 56

[pejuhesh237]

.همه اجزاء استفاده مي شود، ١ . جوانه  ٢ . گل بازشده  ٣ . مقطع گل  ۴ . گل بدون جام  ۵ . خوشۀ انگور

هيج جزء آن سمي نيست.


«فقاح الكرم» كه شكوفۀ درخت انگور است سرد و خشك و معطر است. بهترين آن شكوفه‌هاى تازه از مو وحشى است.

خواص آن مقوى معده است، قى و سكسكه را تسكين مى‌دهد و اگر عرق آن با تقطير گرفته شود، قوى‌تر و مؤثرتر است.

در چين از ريشۀ مو به عنوان آرام‌كنندۀ قى و مدر و براى ازدياد ترشح شير و معالجۀ خنازير استفاده مى‌شود.

انگور به عنوان تونيك و مدر و آنتى‌ليتيك يا ضد سنگ   به كار مى‌رود.

در هندوستان از شيرۀ شاخه‌هاى سبز و جوان مو براى معالجۀ بيمارى‌هاى پوست ماليده مى‌شود.

برگهاى مو به عنوان قابض و براى قطع اسهال مصرف دارد و از عصارۀ غوره يا آب‌غوره به عنوان قابض در موارد ناراحتى‌هاى حلق و گلو

مى‌خورند. كشمش را به عنوان خنك‌كنندۀ شيرين، ملين، مقوى و براى رفع تشنگى و كاهش حرارت بدن، قطع سرفه، خشونت صدا و

تقويت مصرف مى‌كنند.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 56

[pejuhesh237]

در آخر اول گرم و تر و انگور نارس و عفص مايل به سردى کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -186

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

با قواى مختلفه است و انواع كثيره و بعضى بسيار شيرين آن را تا دويّم گرم و تر دانسته اند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 559

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و معدل امزجهء غليظ و صاف كنندهء خون

و مولد خون صالح و جهة افزونى پيه گرده

و رفع سودا و احتراق خلط نافع و مصلح حال سينه و شش

و مضر معده رطبه و ريحى

و مصلحش زیره و رازيانه و مضر سدهء جگر و سپرز و قولنج ريحى

و مصلحش تخم كوفس و ملين طبع و مورث تشنگى

و مصلح او سكنجبين و غذاهاى ترش است

و آب سرد بعد از انگور بغايت مفسد آن و مورث استسقا و تبهاى عفن است

و بايد بعد از چيدن او به دو روز تناول نمايند و ما بين دو طعام خورده شود

و دانهء او در دويم سرد و خشك و مولد رياح و مضر معده و امعا

و سوختهء او جهة جراحات و جلاى باصره و رطوبت چشم نافع

و پوست او مولد رياح و بسيار بطيئ الانحدار است

و انگور نارس و عفص كثيف است

و روغن انگور كه مكرر آب و ثقل آن را با روغن زيتون جوشانيده صاف كرده باشند

و يا در آفتاب پرورده باشند بغايت محلل اعيا و مسخّن و ملين جلد است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -186

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


و انگور تازه نفاخ و ملين و انگور اندك قشر آن پژمرده كثيرالغذاتر از انجير و نفخ آن كمتر

و مقوى بدن و مسمن و زياده كننده خون جيّد و منضج و ملين و جهت ناقهين و صاحبان حمى مزمنه و بارده نافع

و آب انگور سريع النفوذ و الانحدار و جهت امراض صدر و ريه و بايد كه آب آن را بمكند و پوست آن را بيندازند و نخورند

و مويز خصوصاً طايفى آن اوفق به حال معده و كبد و گرده و مثانه و انگورى كه دو روز مانده باشد

به دستور مويز با تخم خوردن جهت اوجاع معده و امعا و گرده و مثانه بهتر

دانه: و ممسك بول و منى خصوص دانه انگورى كه از خم سركه برآورند و بريان كرده آن قبض آن زياده و مضر مثانه و گرده

و پوست آن سرد و خشك در اول و بسيار بطى الانحدار و مولد رياح

و انگور نارس و غوره و عفص سرد و با قوّت قابضه و كثيفه در حديث وارد است كه سئل نوح الى الله تعالى الغم فاوحى الله اليه أن يأكل العنب فانه يذهب الغم

و در حديث ديگر وارد است كه احب الى من الفاكهه العنب و البطيخ و در طور خوردن انگور وارد است كه اكل العنب حبه حبه فانها اهنؤها

و شتوى آن به سبب ضعف تابش آفتاب خوب رسيده و شيرين نمى‏ گردد

و دو صنف مى‏باشد سفيد و سرخ و سرخ آن را در بغداد جبلى نامند و اين با شيرينى كمى و با عفوصت و بسيار

غليظ و بطى النزول از معده و نفاخ و احياناً به سبب يبسى كه دارد مقوى معده است

و سفيد آن لطيف و سريع النزول‏تر از آن و خاكستر چوب آن مفتت حصات و محلل اورام بارده بيضه و خوذه و شقيقه و بواسير شرباً و ضماداً

و جوارش حصرم و خل و دبس و دهن عقيد آن و رماد الكرم و شراب حصرم و شراب عنب و شراب ريحانى و ميبه و ميفختج در قرابادين كبير ذكر يافت.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 559-560

[pejuhesh237]

و معدل امزجهء غليظ و صاف كنندهء خون

و مولد خون صالح و جهة افزونى پيه گرده

و رفع سودا و احتراق خلط نافع و مصلح حال سينه و شش

منضج يعنى اعتدال‌دهندۀ اخلاط است. بسيار مغذى و مقوى است. توليد خون صالح كرده و خون را صاف مى‌نمايد.

مواد سوداوى و سوخته را دفع مى‌كند. براى سينه و ريه خوب است.



و مضر معده رطبه و ريحى

و مصلحش زیره و رازيانه و مضر سدهء جگر و سپرز و قولنج ريحى

و مصلحش تخم كوفس و ملين طبع و مورث تشنگى

و مصلح او سكنجبين و غذاهاى ترش است

و آب سرد بعد از انگور بغايت مفسد آن و مورث استسقا و تبهاى عفن است

و بايد بعد از چيدن او به دو روز تناول نمايند و ما بين دو طعام خورده شود


آب انگور براى معده‌هاى تر و نفخى مضر است و ايجاد گاز و نفخ مى‌كند.

در اين موارد بايد با زيره و رازيانه خورده شود و براى گرفتگى‌هاى كبد و طحال و نفخهاى كليه نيز مضر است

و از اين نظر بايد با تخم كرفس خورده شود. به مزاج لينت مى‌دهد و ايجاد تشنگى مى‌نمايد

و بايد با غذاهاى ترش خورده شود تا تشنگى رفع شود زيرا خوردن آب سرد بعد از انگور موجب فساد آن در معده

و ايجاد استسقا و تبهاى عفونى مى‌گردد.



و دانهء او در دويم سرد و خشك و مولد رياح و مضر معده و امعا

و سوختهء او جهة جراحات و جلاى باصره و رطوبت چشم نافع


گرد سوختۀ پوست خشك حبۀ انگور براى اكثر زخمها مفيد است

و پوست او مولد رياح و بسيار بطيئ الانحدار است

و انگور نارس و عفص كثيف است



و روغن انگور كه مكرر آب و ثقل آن را با روغن زيتون جوشانيده صاف كرده باشند

و يا در آفتاب پرورده باشند بغايت محلل اعيا و مسخّن و ملين جلد است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -186


روغن انگور بسيار محلل و گرم‌كنندۀ بدن و نرم‌كنندۀ پوست است. براى تهيۀ روغن انگور، حبه‌هاى آن را فشرده و آب و تفاله آن را با روغن زيتون مكرر جوشانيده و صاف مى‌كنند

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


و انگور تازه نفاخ و ملين و انگور اندك قشر آن پژمرده كثيرالغذاتر از انجير و نفخ آن كمتر

و مقوى بدن و مسمن و زياده كننده خون جيّد و منضج و ملين و جهت ناقهين و صاحبان حمى مزمنه و بارده نافع

و آب انگور سريع النفوذ و الانحدار و جهت امراض صدر و ريه و بايد كه آب آن را بمكند و پوست آن را بيندازند و نخورند

و مويز خصوصاً طايفى آن اوفق به حال معده و كبد و گرده و مثانه و انگورى كه دو روز مانده باشد

به دستور مويز با تخم خوردن جهت اوجاع معده و امعا و گرده و مثانه بهتر


انگور مقوى بدن است، خون صالح را زياد مى‌كند، منضج و ملين است و براى تبهاى مزمنه و سرد نافع است، به علاوه سريع الهضم است

و براى بيمارى‌هاى سينه و ريه نافع مى‌باشد. مويز و كشمش از هر نظر بهتر است و براى معده، كبد، كليه، مثانه و سينه مفيد مى‌باشد


دانه: و ممسك بول و منى خصوص دانه انگورى كه از خم سركه برآورند و بريان كرده آن قبض آن زياده و مضر مثانه و گرده


دانه يا هستۀ انگور سنتى سرد و خشك است و به سبب مقدارى تانن كه دارد بسيار قابض است و ايجاد نفخ و گاز مى‌كند و شكم را بند مى‌آورد و قبض مى‌كند

و ترشح ادرار و اسپرم را كم مى‌كند. دانۀ انگور براى مثانه و كليه مضر است.

و پوست آن سرد و خشك در اول و بسيار بطى الانحدار و مولد رياح


پوست حبۀ انگور سرد و خشك و خيلى ديرهضم است و در زواياى چين و چروك‌هاى روده‌ها مى‌ماند و ايجاد نفخ و گاز مى‌كند.

. بنابراين در موقع خوردن انگور تازه بايد حتى الامكان آب آن را مكيد و پوست آن را بيرون انداخت

و انگور نارس و غوره و عفص سرد و با قوّت قابضه و كثيفه

در حديث وارد است كه سئل نوح الى الله تعالى الغم فاوحى الله اليه أن يأكل العنب فانه يذهب الغم

و در حديث ديگر وارد است كه احب الى من الفاكهه العنب و البطيخ و در طور خوردن انگور وارد است كه اكل العنب حبه حبه فانها اهنؤها

و شتوى آن به سبب ضعف تابش آفتاب خوب رسيده و شيرين نمى‏ گردد

و دو صنف مى‏باشد سفيد و سرخ و سرخ آن را در بغداد جبلى نامند و اين با شيرينى كمى و با عفوصت و بسيار

غليظ و بطى النزول از معده و نفاخ و احياناً به سبب يبسى كه دارد مقوى معده است

و سفيد آن لطيف و سريع النزول‏تر از آن و خاكستر چوب آن مفتت حصات و محلل اورام بارده بيضه و خوذه و شقيقه و بواسير شرباً و ضماداً

و جوارش حصرم و خل و دبس و دهن عقيد آن و رماد الكرم و شراب حصرم و شراب عنب و شراب ريحانى و ميبه و ميفختج در قرابادين كبير ذكر يافت.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 559-560




انگور نبايد بى‌درنگ پس از چيدن خورده شود و بهتر است پس از  ٢ - ١  روز خورده شود. انگور تازه نفاخ و ملين است

و انگور مانده كه پوست آن پژمرده شده باشد مفيدتر و نفخ آن كمتر است و از نظر خواص بهتر و بى‌ضررتر از انگور تازه است.


برگ مو مقوى و قابض و مدر است. جوشاندۀ  ٣٠  گرم برگ در هزار گرم آب براى قطع اسهال، جلوگيرى از خونروى، ازدياد ترشح ادرار، نقرس،

يرقان و واريس مصرف مى‌شود.

پيچكهاى سبز و جوان مو نيز مانند برگ مو، خواصى مشابه آن دارد و معمولا عصارۀ آن را بتنهايى

و يا مخلوط با عصارۀ برگ مو به مقدار  ۵٠ - ٣٠  گرم در روز براى جلوگيرى از خونريزى داخلى و رفع اسهال ساده يا اسهال خونى مصرف مى‌كنند.


جوارش حصرم قامع صفرا و مسكّن عطش و حميّات صفراوى را نافع است‏
صنعت آن‏
بكيرند آب حصرم كه غوره انكور است و با هم‏وزن آن يا زياده يا كمتر بدستور مسطور در جوارش رمان ساده مرتّب نمايند و عند الحاجت بقدر ضرورت تناول نمايند
دبس عنب‏
بفارسى دوشاب انكورى نامند در اخر اول تر و در دويّم كرم و مولد خون صالح و مسمن و مفتح و مداومت آن بشير تازه و اندك بادام جهت هزال مفرط و خفقان و ضعف احشا عجيب‏تر و با اندك سركه جهت يرقان و سپرز و با اندك زعفران جهة رفع هم و غم و غضب شديد و با سداب جهة صرع مجرّب دانسته‏اند و با افيون جهة وحشت و جنون و با مغز قرطم جهة رفع شرى در همان روز با انجير و حلبه جهة سعال مزمن و درد سينه و با ماء الشعير مفتت حصاة و مدرّ بول و شيخ رئيس قدس سره فرموده كه دبس عنبى با آب سيب و قدرى برك ريحان و اندك حرمل در جميع افعال قايم مقام خمر است جهة اسكار و ضماد مطبوخ آن با خطمى جهة تحليل اورام و كشودن دمل نافع و قدر شربتش از دو مثقال تا بيست مثقال و اكثار آن محرق خون و مصدع و مصلحش تخم ريحان و خشخاش است‏
صنعت آن‏
بكيرند آب انكور رسيده از هر نوع كه باشد و بجوشانند با كل دوشاب تا بربع رسد و شيرين كردد و اكر بدن و كل آب انكور خالص را بتنهائى بجوشانند خوب شيرين نميكردد و با اندك ترشى مى‏باشد و موسوم بمطبوخ عنب و رب عنب و ميپنحتج است‏
[خلّ عنبى‏]
خلّ عنبى و آن سركه انكوري است مركب القوى و در آن سه جزو است يك جزو حار و يك جزو بارد و يك جزو يابس كه بهر يك فعلى خاصّ از او صادر ميكردد و مشهور است كه در دويّم سرد و خشك كويند خشكى آن در سيم است قابض و بسيار مجفف و سريع النفوذ و رساننده قوت ادويه باعضا و الطف و قاطع اخلاط غليظه و دافع تشنكى و معين بر هضم و قاطع نزف الدّم اعضا و محرّك اشتها و كدازنده بلغم و سپرز و موافق معده ملتهبه و بلغميّه و بجهة قطع صفرا و تفتيح سده ماساريقا و سپرز
و مداومت خوردن آن ناشتا قاتل كرم معده و كرم‏كرده او با عسل جهة نفس الانتصاب نافع و قى كردن بعد از خوردن كرم كرده آن جهت ادويه قتاله و رفع جمود خون و شير در معده و با نمك جهة رفع ضرر سم فطر و سك ديوانه كزيدن و مكيدن آن بتدريج بجهة زلوئى كه در حلق مانده باشد و سرفه كهنه رطوبى و غرغره آن جهت منع سيلان فضول بحلق و خناق و سقوط لهاة و درد دندان و مضمضه آن با نمك جهة قطع خون بن دندان كه كنده باشند و با زاج سفيد جهة خون لثه و سستى آن و طلاى آن جهت منع انتشار و قروح خبيثه و باد سرخ و حمره و نمله و جرب متقرح و بواسير و داخس و ورم ظاهرى و باطنى و مانع ورم جراحات تازه و درد سر حار و خارش بدن و كزيدن حيوانات سميّه و سوختكى آتش بغايت مجرب و چون بر عضوى بمالند و منع قبول ماده آن عضو مجاور خود ميكند و نطول آن جهت كزيدن حيوانات سمّى و بر موضع نزف الدم ظاهر بدن جهة قطع سيلان خون و طعاميكه با سركه پخته باشند منع سيلان فضول بشكم ميكند و ضماد انجيرى كه در آن طبخ يافته باشد جهة سوزش عضو و خشونت آن مجرّب و با كوكرد جهة نقرس و با عسل جهة رفع اثار تحت چشم و خون مرده و با روغن كل جهت درد سرى كه از افتاب حادث شده باشد و با آرد جو جهة خناق و ورم پستان و بناكوش و با خاكستر كرم جهة غدد و ورم بارد و با حرمل جهة خدر و كزاز مفاصل و جوشانيده آن با كلاب كه پارچه را بان تر كرده بر سر كماد كنند جهة درد سرى كه از صفرا و بخارات حمام حادث شده باشد مجرب و پاشيدن سركه بر سنك كرم كرده و بدستور سنك را در آن انداخته بخار آن جهت درد سر مزمن و نزلات و سرفه مزمن و بواسير و خوردن انجير و مويزى كه در آن خيسانيده باشند جهة سپرز خصوص با پوست بيخ كبر مرضوض كه نيز خيسانيده باشند و مضمضه طبيخ آن با زيره و صعتر تسكين درد دندان و قروح لثه مجرّب و قطور آن جهت كرم كوش و بخور آن جهت دوى و طنين و كرانى سامعه و تفتيح سدّه خيشوم و بوئيدن آن جهت سده مصفات و با كلاب و روغن بادام و روغن كل جهة سرسام و هذيان نافع و چون يك اوقيه پياز عنصل خشك را ورق كرده در سركه بجوشانند تا مهرا شود و يك هفته در افتاب كذاشته پس صاف نمايند و هر روز ناشتا دو درم از آن بنوشند جهة بدبوئى دهان كه بمشاركت معده باشد و ضيق النفس بارد مجرب و در جميع افعال مثل سركه عنصل است كه در اسقيل مذكور شد و مضرّ پيران و سوداوى مزاج و قوت باه و صاحبان سرفه تازه و سعال يابس و مضرّ اعصاب و اعضاى عصبانى و رحم و ناقهين و مبرودين و صاحبان رياح غليظه و درد مفاصل و مداومت آن مورث استسقا است در صاحبان ضعف احشا و شش و مضعف بصر و مورث زردى رخسار و سحج و لاغرى و مصلح آن شيرينى‏ها و كوشت آب چرب و شراب سرخ غليظ و در دفع ضرر سرفه شربتى در روغن بادام و ادويه ضعيفة الحرارة و در ضعف اعصاب عسل و ادويه حارّه و در سحج لعابها و قدر شربتش تا هفت سال و بدلش در بعضى امور شراب و در بعضى آب ليمو و سركه تارى و نارجيل مضرّ بعصبه نيستند
[دهن عقيد العنب‏]
دهن عقيد العنب در ادهان ذكر يافت‏
[رماد گرم كه خاكستر چوب درخت انكور باشد]
رماد كرم كه خاكستر چوب درخت انكور باشد جهة تفتيت حصاة و تحليل اورام بارده و بيضه و خوزه و شقيقه و بواسير نافع امّا جهة تفتيت حصاة كرده و مثانه دو درهم بتنهائى و با يك درم سنك‏سر ماهى با طبيخ حب القلت بياشامند كه بيست مثقال حبّ القلت تا شب در يك رطل آب بخيسانند و طبخ باتش ملايم طبخ دهند تا بربع رسد امّا در امراض مذكوره ديكر با سركه طلا و ضماد نمايند
[دستور احراق آن‏]
دستور احراق آن آنست كه بكيرند چوب درخت آن را و در ظرف سفالى كرده برافروزند بر آتش تا سوخته كردد و بسر حدّ رماديت رسد پس برداشته بكار برند
[شراب حصرم‏]
شراب حصرم كه بفارسى نموده نامند تشنكى بنشاند و تب كرم را سود دارد و خمار دفع كند
صنعت آن‏
بكيرند حصرم كه غوره انكور است و بفشارند و آب آن را بكيرند و صاف كنند و بجوشانند تا بنصف آيد و زمانى بكذارند تا ته‏نشين كردد و بكرباس دولائى يا زياده بپالايند و در هر يكمن آب يكمن قند سفيد اضافه نموده شربت به‏پزند و اكر خواهند ميخوش آن يعنى نيم رس انكور بهمين نحو ترتيب دهند
شراب عنب نافع است از براى درد كلو و اماس آن و از براى قروح معده‏
صنعت آن بنسخه شيخ رئيس‏
بكيرند آب انكور عفص قابض شش رطل و بپزند تا ثلث بماند پس داخل كنند در آن عسل سفيد مصفّى يك رطل سماق اصل السّوس مازوى سبز كلنار فارسى غنچه كل سرخ از هريك شش استار زعفران دو درم مرّمكى صافى شب يمانى از هريك يك درم و بجوشانند و بپالايند و بياشامند و در نسخه ديكر ادويه كه در اين نسخه شش استار است چهار چهار مثقالست و باقى موافق اين نسخه است‏
شراب عنبى تفريح و نشاط اورد و مقوى كرده و باه است و شهوت جماع اورد
صنعت آن‏
بكيرند عصير عنب شيرين رسيده دو من و در خم اندازند و بكذارند تا بجوش آيد كف آن را بكيرند پس بكيرند دارچينى بسباسه خولنجان لعبت بربرى بوزيدان بهمن سرخ شقاقل مصرى لسان العصافير تخم شلغم تخم جرجير تخم هليون حبّ القلقل اجزا مساوى از مجموع ده استار كوفته در صره كتانى كنند و در آن اندازند و سر خم را كرفته بعد از شش ماه استعمال نمايند شربتى بقدر مزاج شخص‏
شراب ريحانى نسيان و امراض بلغمى را نافع بود و معده را قوت دهد و پيران را موافق بود
صنعت آن‏
آب انكور جيّد يكمن در خم ريزند و شش من قند سفيد اضافه نمايند دارچينى قرنفل بسباسه جوزبوا از هريك دو درم مجموع را نيم كوفته در كيسه كنند و در خم اندازند و سر خم را بكيرند و بعد از شش ماه استعمال نمايند و بايد كه خم را در اول پاك بشويند و اندرون آن را موم كداخته بكردانند و بمشك و عنبر اشهب بويا كردانند
[مثلّث‏]
مثلّث آب انكوري است كه دو ثلث آن در طبخ رفته يك ثلث بماند و در حين طبخ كف آن را كرفته باشند در منافع قريب بجير و مولد خون صالح و مقوى هاضمه و موافق صاحبان ابله و حصبه و ذات الجنب و ذات الصدر و مقوى باه مبرودين و اكثار آن مضرّ محرورين و امّا آنچه محمد بن محمود املى در شرح كلّيات ايلاقى و بكلام شيخ الرئيس در كليات قانون نوشته آنست كه بكيرند عصير عنب سه جزو و آب خالص يك جزو و بجوشانند تا اينكه يك ثلث مجموع برود و دو ثلث بماند و كفته‏اند كه آنچه اطبا در خمر نوشته‏اند غلط است و منشأ غلط ايشان حمل مثلث فقهى است بر مثلث طبى و عدم فرق بينهما و اين غلط عظيم است لهذا آن ملحق بدبس يا ربّ عنب است‏
ميفختج‏
بدانكه آن معرب از مى پخته فارسى است و بعربى عفيد العنب نامند در دويّم كرم و در اوّل خشك محرك باه و ملين طبع و موافق سينه و شش و ابله و حصبه و در محرورين و اكثار آن مولد صفراى غليظ و مصلحش آب ميوهاى سرد و تر و بدلش دوشاب انكوري است‏
صنعت آن‏
آب انكور را آن مقدار طبخ دهند كه زياده از دو ثلث آن بسوزد و غليظ و مايل بسرخى كردد و در كيلانات اين را دوشاب ترش نامند و چون با خاك دوشاب بجوشانند شيرين ميكردد و آن را دوشاب كويند و در دبس ذكر يافت.کتاب قرابادین کبیر ص 1102-1103

[pejuhesh237]

.نظرى به تحقيقات علمى جديد در مورد خواص درمانى انگور

با اينكه به نظر مى‌رسد انگور ميوۀ بسيار مفيد است مع هذا معلوم نيست

چرا ضمن پژوهشهاى علمى جديد كمتر مورد توجه محققان و دانشمندان قرار گرفته

و تاكنون جز چند مورد معدود دربارۀ آن پژوهش علمى انجام نشده است.

تحقيقات علمى جديد نشان مى‌دهد كه انگور ضد ويروس است

و به علت داشتن مقدار زيادى از برخى تركيبات پولى‌فنول   و تانن ضد تومور نيز مى‌باشد.

محققان كانادايى دكتر جاك كونووالچوك و جان اسپيرز   در تحقيقات خود نشان داده‌اند كه انگور ويروسهاى بيمارى‌زا را در لوله‌هاى

آزمايشگاهى به سرعت از بين مى‌برد.

اين پژوهشگران مقدارى انگور، عصارۀ انگور، كشمش و همچنين سه نوع شراب را از بازار خريدارى نموده

و سپس مقدارى ويروس بيمارى‌زا را در عصارۀ انگور كه از فشردن انگور با پوست به دست آمده بود اضافه كردند

و در عين حال مقدارى ويروس به مخلوطى از عصارۀ انگور و دم‌كردۀ كشمش و همچنين به شرابها اضافه نمودند

و مشاهده كردند كه در هر سه مورد فعاليت ويروسها متوقف گرديد.

در اين آزمايش مشاهده شد كه انگور توانايى زيادى بر ضد ويروس پوليو و ويروس هرپس سيمپلكس   دارد.

ويروس پوليو عامل بيمارى‌زاى عفونت حاد مادۀ خاكسترى نخاع است كه در اطفال به صورت فلج اطفال ظاهر مى‌شود

و هرپس سيمپلكس منظور تب‌خال ساده مى‌باشد.

اينكه انگور ويروسهاى بيمارى‌زا در داخل بدن را نيز از بين مى‌برد معلوم نيست.

آزمايشهايى در مورد آثار انگور براى ويروس‌زدايى در جانوران و انسان تاكنون انجام نشده است.

ولى تحقيقات علمى نشان مى‌دهد انگور داراى نوعى تانن است كه تصور مى‌رود دشمن ويروس باشد.

اين تانن در بستر روده‌ها جذب شده و مسير حركت آن را در بدن موش توسط تاننهاى آغشتۀ با راديو ايزوتوپ بررسى مى‌كنند

و ديده شده است كه در تمام مسير سيستم هاضمه وارد شده و وارد جريان خون موش شده است.

اين تحقيق نشان مى‌دهد كه تانن انگور در جريان هضم زنده و فعال باقى مى‌ماند

و پس از اينكه وارد جريان خون شد به ويروسها حمله مى‌كند.

در پژوهشهاى علمى ديگرى نشان داده شده است كه عصارۀ انگور ضد باكترى نيز مى‌باشد

و در جانوران آزمايشگاهى به‌طور محسوسى فرآيند پيشرفت فساد دندان را متوقف نموده است.

در ميوۀ انگور مقدار زيادى كافئيك اسيد   كه يك تركيب پولى‌فنول است وجود دارد

كه داراى توانايى زيادى براى پيشگيرى سرطان در جانوران است

در يك پژوهش علمى جديد مشاهده شده است كه خوردن كشمش با كاهش نرخ مرگ‌ومير در اثر سرطان در عده‌اى از ساكنين امريكا


ارتباط داشته است.

تناقض: در برخى آزمايشها نشان داده شده است كه عصارۀ انگور قرمز داراى فعاليت موتاژنيك   است و مظنون به تغيير مادۀ ژنتيكى در

سلولها يعنى حادثه‌اى كه پيشاهنگ خبردهندۀ آغاز سرطان است، مى‌باشد..کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد2 ص 60-61