عنبر

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
عنبر
رطوبتیست كه مانند موميائى و قفر منجمد می شود
و از جزيرهاى درياى عمان و بحر مغرب و چين در وقت جذر و مد دريا داخل بحر مي گردد
و صاف او بر روى آب از تحريك موج مجتمع و مايل به تدوير می شود
و او را شمّامه نامند
و انچه مخلوط به خاك و ريك است به جهة ثقل در قعر آب مى نشيند
و صفايحى و سياه می باشد و عنبر تخته نامند
و بهترين او اشهب مايل به سفيدی است با دهنیة و خوشبوى باشد
و بعد از آن مايل بازرقى و زردى و بعد از آن مايل به سبزى
و زبونترين او سياه (+صفایحی است و قسم) ؟ كه ماهى او را فرو برده
و به جهة اضرار رد كرد باشد با آنكه از جهة افراط ضرر ماهی را كشته باشد
و از شكم او بيرون آورده باشند
و مصنوع او را كه از لادن و كج و موم و عنبر سياه به اوزان مخصوصه ساخته باشند از غير مصنوع تفرقه بسيار مشکل است
و خالص او در خائيدن منقطع نمی گردد
و عنبر در دويم گرم و در اول خشك
و حافظ ارواح و قوتها و به غايت مفرح و محرك اشتها و باه
و مفتح سدد و اعاده كنندهء قوتها كه از شرب دوا و از جماع كم شده باشد
و پادزهر سموم و مقوى فعل معاجين و تراكيب
و بالطبع رافع امراض باردهء دماغى
و بالخاصية رافع امراض حارهء آن
و جهة جنون و نزلات و شقيقه و امراض سينه و گوش و بينى و سرفه و ربو
و خفقان و غشى و قرحهء شش و ضعف دل و معده و جگر
و استسقا و يرقان و درد معده و سپرز و گرده
و رياح و فالج و لقوه و رعشه و مفاصل و

تف نمایند البته او را کشته بیرون می آورند و این حقیر مکرر تجربه نموده ام.
عرق النسا و تقويه حواس و انعاش حرارت غريزى نافع
و مداومت او با ماء العسل جهة اعادهء باه مايوسين
و طلاى او با غاليه و روغنهاى حاره جهة تقوية اعضاى تناسل وت حريك باه و بر احليل باعث شدت لذت جماع طرفين بحد افراط
و شرب يكدانگ او هر روز تا سه روز جهة درد معده و فم معده جديد و قديم مجرب
و بخور او مصلح هواى وبائى وگريزانندهء هوام
و بوئيدن او در جميع امور مذكوره قوى الاثر
و باعث غليان خون و رقت آن و تولد شرى در محرورين
و مصلحش كافور و ميوهاى سرد و تر
و سعوط او با روغنهاى حاره رافع امرض باردهء دماغ قوى الاثر
و باعث غليان خون و رقت آن و تولد شرى در محرورين
و مصلحش كافور و ميوهاى سرد
و سقوط او با روغنهاى حاره رافع امراض باردهء دماغ و سدهء آن
و گويند مضر امعاست
و مصلح او صمغ عربى و نزد بعضى مضعف روح كبدى است
و قدر شربتش يكدانگ و يك مثقال او كه با دو چندان بنفشه و نيم مثقال صمغ عربى بسه دفعه در يك روز خورده شود تفريح او به حد مستى می رسد
و بدلش به وزن او مشك و زعفران است.
حاشیه تحفه حکیم مومن:
هرگاه زلو به گلوی کسی چسبیده باشد اندکی جگر را شکافته قدری شکر بر ان ریخته به خیاطه به بندند
و در دهان مریض نزدیک حلق او دارند بر آن خواهد چسبید.
ایضاً از جهة رفع زالو زاج سفید کوبیده در ماسوره نمایند در گلو به نوعی که به زلو برسد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -185-186