عشقه

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

گياهى است از خانوادۀ Araliaceae
فارسی: اخفاك و تال‏شا و در تنكابن لو نامند و بعضى اطباى این زمان آن را كشوت دانسته‌اند..

«عشقه» و انواع آن را «پاپى‌تال» و «داردوست» مى‌نامند.



نامهاى محلى آن در مناطق شمال ايران عبارت‌اند از:

در آستارا و گرگان‌رود «داردوست، دردوس» ، در رامسر «ولگان» ، در شفارود «توى‌جلى» ،

در گيلان، نور، كجور و مازندران «دولگ، ولگم و بلگم» ، در بعضى نقاط گيلان «تبج» ،

در لاهيجان «لشك» ، در گرگان» بالو، و لو و بلوا» ، و در تهران «پاپى‌تال» .

هندى: چاندريل ،در قسمتى از هند در بيهار آن را لبلاب نامند.

عربی:

یونانی:

انگلیسی:Bentwood و Ivy و English ivy

فرانسه:Lierre و Bourreu des arbe

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

نباتيست مثل لبلاب و بسيار كم برگ

و شاخهاى او به غايت از لبلاب قويتر و درازتر

و به هر درختى كه پيچد خشك كند عشق مشتق از اوست

و تخمش شبيه به حلبه و از آن كوچكتر کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -182

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و از اين جهت آن را عشقه نامند مشتق از عشق كه به تنى كه پيچد آن را خشك مى‏ گرداند

و در تنكابن ديسمونو نامند و بعض اطباى اين زمان تخم آن را كشوث دانسته ‏اند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 549

از پيچهاى هميشه‌سبز است كه سه گونۀ آن در جنگلهاى شمال ايران وجود دارد

و ارقام ابلق و زينتى آن نيز در باغهاى شهرها كاشته مى‌شود

نام علمى گونه‌هاى مختلف آن و مشخصات آنها به شرح زير است:


 ١ . گونۀ Hedera colchica C. Koch. و مترادفهاى آن H. coriaceae Hibb. و H. helix var colchica C. Koch. مى‌باشد.

به انگليسى Bush ivy و Persian ivy نامند.

دم‌برگ آن بلند و پهنۀ برگ چرمى، تخم‌مرغى و برگ كامل است. گلهاى آن چترى زرد مايل به سبز، ميوه‌هاى آن ريز و سياه‌رنگ است.

2. گونۀ Hedera helix L. به فارسق «عشقه» و «داردوست» گويند. به فرانسوى Lierre grimpant و به انگليسى European ivy و Common english ivy نامند.

برگهاى آن كوچك و از درختان بالا مى‌رود. گونۀ فوق دو واريته دارد:

يكى درختى است كه نام علمى آن Hedera helix var arborescens Hort. مى‌باشد.

اين واريته درخت كوچكى است كه از درختان ديگر بالا نمى‌رود و در باغهاى تهران كاشته مى‌شود.

ديگرى واريتۀ ابلق است كه نام علمى آن Hedera helix var souvenir de Marengo مى‌باشد.

اين واريتۀ عشقه ابلق زينتى و زيباست و برگهاى آن ابلق كرم‌رنگ و درشت است و در باغها براى تزيين كاشته مى‌شود.

ابلق بودن اين واريته در اثر باكترى و يا ويروس است.

٣ . عشقۀ گونۀ Hedera pastuchowii دمبرگها كوتاه و پهنۀ برگ قلبى‌شكل، نوك‌تيز و كمى دندانه‌دار است. طول برگ  ٢٠ - ١٠  سانتى‌متر است.

تكثير عشقه‌ها از طريق خوابانيدن شاخه‌هاى گياه و يا از طريق قلمه است كه در مورد گونه‌هاى مختلف انتخاب مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 183-184

[pejuhesh237]

1. . گونۀ Hedera colchica C. Koch. و مترادفهاى آن H. coriaceae Hibb. و H. helix var colchica C. Koch. مى‌باشد.

به انگليسى Bush ivy و Persian ivy نامند.

اين عشقه در جنگلهاى شمال ايران از آستارا تا راميان گرگان انتشار دارد

.2. گونۀ Hedera helix L.اين عشقه بومى آسيا و اروپا و شمال ايران است.

 ٣ . عشقۀ گونۀ Hedera pastuchowii . اين‌گونه بومى ايران و قفقاز و آسياى صغير است

و در جنگلهاى مرطوب شمال ايران از آستارا تا گرگان انتشار دارد. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص184 -183

[pejuhesh237]

همه اجزاء استفاده مي شود،

در ساقه‌ها و پيچكهاى گياه مواد سمّى وجود دارد در مصرف آن بايد احتياط كرد و زايد بر حد مجاز مصرف ننمود و زير نظر پزشك مصرف كرد.

در چين از ساقه‌هاى نازك و سبز آن جوشانده‌اى درست مى‌كنند كه در آن يكى دو گياه ديگر نيز وارد مى‌كنند

و براى رفع سردرد و سرفه مى‌خورند، به علاوه جوشاندۀ گياه معرق و در باز كردن عادت ماهيانه مؤثر است

ميوه‌هاى ريز و سياه آن مسهل است و جوشاندۀ گياه از برگها و ميوۀ آن به عنوان معرق، محرك و مسهل تجويز مى‌شود.

در مورد ميوۀ آن حد اكثر  ١٢ - ١٠  عدد مى‌توان مصرف نمود.

در استعمال خارجى جوشاندۀ برگ عشقه براى تهيۀ كمپرس به منظور رفع التهابهاى پوست و التيام زخمها نافع است.

از برگهاى له‌شدۀ عشقه مخلوط با كمى قند و دارچين و گرد ذغال مرهمى درست مى‌كنند كه در زخمهاى دردناك آثار مفيد دارد.

خيساندۀ برگ عشقه در سركه براى كچلى به عنوان ضماد در صورتى كه به‌طور مكرر تا يك هفته گذارده شود، خيلى مفيد است.

جوشاندۀ برگ عشقه خاصيت پاك‌كننده دارد و اگر پارچه‌هاى چرك تيره‌رنگ در آن جوشانيده و شسته شود خيلى خوب تميز مى‌شود.

در استعمال داخلى در دم‌كرده‌ها و جوشانده‌ها حد اكثر  ۵ - ۴  گرم برگ عشقه در يك ليتر آب مصرف شود.

از گرد ميوۀ آن به عنوان مسهل  ۵ / ١ - ۵ / ٠  گرم مخلوط با عسل در يك پوسيون خوشمزه مصرف مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 186

[pejuhesh237]

.نوع کبیر آن دارای نیروهای متفاوت و مرکب و جالینوس آن را خشک و سرد در دوم می داند.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.خواص آن: حل کننده و باز کننده و ملین و مسهل است و جوشانده آن نیروی باز کنندگی قوی و اسهال آن ضعیف می گردد.

عصاره آن در رفع کمر درد مزمن و قطره عصاره آن با روغن زیتون برای رفع درد گوش و پاک کردن آن مؤثر است.

برگ سفید کبیر آن برای رفع سردرد و امراض سینه و ریه و باز کردن گرفتگی های مجاری کبدی بسیار مفید است

آب آن سرفه و قولنج های حاصله از خلط گرم را از بین می برد.

صفرای سوخته را خارج ساخته و با خیار شنیر(فلوس) برای رفع آسم و ورم احشاء و زخم ریه بی نظیر است

و طبق دستورات چون آن را با روغن بادام بجوشانند سه درم برای رفع زخم امعاء کافی است.

ضماد برگ تازه آن برای دردهای طحال مفید است.

مالیدن آب برگ تازه سفید آن برای بر طرف ساختن تورم های گرم مفاصل و رساندن دمل ها و ورمها و خستگی های ناشی از کار زیاد نافع

و نپختۀ آن برای زخم های عمیق و سوختیگی های با آتش مؤثر است.

ضماد عصاره آن نیز که با موم و روغن زیتون تهیه شده باشد برای سوختگی شدید آتش معالج می باشد.

ضماد برگ سیاه آن با رعایت دستورات برای زخم های چرکی به کار می رود.

ضمادهای تهیه شده از انواع بدون میوه آن نیز برای سوختیگی آتش و زخم ناشی از آن استعمال می شود

ضماد ریشه بی میوه آن در ترکیب با شراب برای معالجه گزیدگی رتیل نافع

و برگ نوع کبیر آن که خشن و دراز و مایل به سیاهی است دارای طبع سرد و خشک می باشد

که خواص آن برای درد سینه و سرفه و دردهای طحال و قولنج و تب های کهنه و 8/1 رطل(58گرم) از آب با ده درم مغزه برای خونریزی قطعی همه اعضاء بدن مؤثر است

ضماد تازه آن التیام دهنده جراحات و خشک آن خشک کننده آنها است.

انواع لبلاب برای اعصاب و سرو مثانه مضر و مصلح آن نبات است مقدار خوراک داروئی آب آن بک اوقیه(35 گرم) تا دو سی سی درم (105گرم) با نبات می باشد.

نوع لبلاب صغیر که طبیعت آن نزدیک به کبیر است دارای نیروهای متفاوت و برگی می باشد

خواص: حل کننده و قابض و مسهل صفرا و به علت اینکه دارای نسوجی خاص می باشد از سایر انواع لبلاب در رفع سرفه ای که همراه با یبوست باشد

معالج تر است. و قولنج گرم را نافع و مصرف آن در ترکیب با خیار شنبرحل کننده ورم های احشاء

و باز کننده گرفتگی های مجاری و آرام کننده اکثر تب ها و رافع ورم های مفاصل می باشد شربت خوراک آن نیم رطل(229گرم) با بیست درم(75گرم) نبات می باشد.پیک شفا سید محمد موسوی

[pejuhesh237]

..خواص آن: حل کننده و باز کننده و ملین و مسهل است و جوشانده آن نیروی باز کنندگی قوی و اسهال آن ضعیف می گردد.

عصاره آن در رفع کمر درد مزمن و قطره عصاره آن با روغن زیتون برای رفع درد گوش و پاک کردن آن مؤثر است.

برگ سفید کبیر آن برای رفع سردرد و امراض سینه و ریه و باز کردن گرفتگی های مجاری کبدی بسیار مفید است

آب آن سرفه و قولنج های حاصله از خلط گرم را از بین می برد.

صفرای سوخته را خارج ساخته و با خیار شنیر(فلوس) برای رفع آسم و ورم احشاء و زخم ریه بی نظیر است

و طبق دستورات چون آن را با روغن بادام بجوشانند سه درم برای رفع زخم امعاء کافی است.

ضماد برگ تازه آن برای دردهای طحال مفید است.

مالیدن آب برگ تازه سفید آن برای بر طرف ساختن تورم های گرم مفاصل و رساندن دمل ها و ورمها و خستگی های ناشی از کار زیاد نافع

و نپختۀ آن برای زخم های عمیق و سوختیگی های با آتش مؤثر است.

ضماد عصاره آن نیز که با موم و روغن زیتون تهیه شده باشد برای سوختگی شدید آتش معالج می باشد.

ضماد برگ سیاه آن با رعایت دستورات برای زخم های چرکی به کار می رود.

ضمادهای تهیه شده از انواع بدون میوه آن نیز برای سوختیگی آتش و زخم ناشی از آن استعمال می شود

ضماد ریشه بی میوه آن در ترکیب با شراب برای معالجه گزیدگی رتیل نافع

و برگ نوع کبیر آن که خشن و دراز و مایل به سیاهی است دارای طبع سرد و خشک می باشد

که خواص آن برای درد سینه و سرفه و دردهای طحال و قولنج و تب های کهنه و 8/1 رطل(58گرم) از آب با ده درم مغزه برای خونریزی قطعی همه اعضاء بدن مؤثر است

ضماد تازه آن التیام دهنده جراحات و خشک آن خشک کننده آنها است.

انواع لبلاب برای اعصاب و سرو مثانه مضر و مصلح آن نبات است مقدار خوراک داروئی آب آن بک اوقیه(35 گرم) تا دو سی سی درم (105گرم) با نبات می باشد.

نوع لبلاب صغیر که طبیعت آن نزدیک به کبیر است دارای نیروهای متفاوت و برگی می باشد

خواص: حل کننده و قابض و مسهل صفرا و به علت اینکه دارای نسوجی خاص می باشد از سایر انواع لبلاب در رفع سرفه ای که همراه با یبوست باشد

معالج تر است. و قولنج گرم را نافع و مصرف آن در ترکیب با خیار شنبرحل کننده ورم های احشاء

و باز کننده گرفتگی های مجاری و آرام کننده اکثر تب ها و رافع ورم های مفاصل می باشد شربت خوراک آن نیم رطل(229گرم) با بیست درم(75گرم) نبات می باشد..پیک شفا سید محمد موسوی

[pejuhesh237]

.