شبرم

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

فارسی: به شيرازى كاو كشك و كانيطنوسك و طانيطومك نيز نامند جهت آنكه چون كاو بخورد مى‌ميرد و كوسفند را زيان ندارد

عربی:

یونانی:سطوسا

انگلیسی:

فرانسه:

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

نباتيست شيردار

ساقش شبيه به نی و پرگره و به قدر زرعى

و برگش شبيه به ترخون و برگ كاج

و گلش بنفش و دانه او شبيه به عدس و مايل به سفيدى و زردى

و بيخش سطبر و پر شير و قوى تر از ثمر

و ثمرش قويتر از برگ

و بهترين او خفيف الوزن سرخ است كه شبيه به پوست پيچيده کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 162

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و بدترين آن تيره رنك غليظ سخت و آنچه از فارس آورند زبون و اقوال ديكر نيز در بيان ماهيت آن وارد است

و آنچه بعد از شكستن در جوف آن مانند خياطها باشد بسيار زبون قتال و غير مستعمل بلكه استعمال مطلق آن بى‌احتياج قوى مجوز نيست.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 542

[pejuhesh237]

.و منبتش معمورها کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 162

نباتى است كه در بوستانها و كشتزارها رويد کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 542

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در سيم گرم و در آخر دويم خشك .کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 162

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و در دوم كرم و در سوم خشك نيز كفته‌اند و شير آن تا چهارم كرم و خشك کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 542

[pejuhesh237]

و به غايت مضر محرورين و ضعيف البنيه


و مورث تبهاى تند و محرق منى و مضعف اشتها

و يك مثقال او كشندهء بقى و كرب و غشى و خناق کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 162

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و قتال و مسهل قوى بلغم و سودا و زرداب و با قوة قابضه

و مفتح دهن رگها وسدد و مدر اخلاط از عمق بدن و موافق معده

و جهة قولنج و درد مفاصل و استسقاى زقى

و ضماد او جهة قوبا بيعديل شير او نيم مثقال قاتل و غير مستعمل است

و مصلحش در شير خيسانيدن و استعمال اوست با انيسون و مقل و هليلهء زرد

و صبر و قدر شربتش تا يكدانگ و بدلش مازريون.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 162


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

امثال اينها از ادويۀ مسهلۀ معتدله استعمال نمودن است براى كسر حدت شبرم زيرا كه آن بسيار حاد است پيش از اصلاح و بتنهائى جائز نيست استعمال آن

و در معالجۀ قولنج كه سبب آن رياح غليظه و بلغم باشد با مقل و سكبينج و اشق و سركين كرك حب ساخته بكار برند


و در معالجۀ اورام و سدد و آب زرد كه عبارت از استسقا است و غلبۀ بلغم و سودا در آب كاسني و رازيانه و عنب الثعلب صاف كرده سه شبانروز خيسانيده

پس در سايه خشك نموده با قدرى نمك هندى و صبر و تربد و هليله حب ساخته استعمال نمايند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 542

[pejuhesh237]

و قتال و مسهل قوى بلغم و سودا و زرداب و با قوة قابضه

و مفتح دهن رگها وسدد و مدر اخلاط از عمق بدن و موافق معده

و جهة قولنج و درد مفاصل و استسقاى زقى

و ضماد او جهة قوبا بيعديل شير او نيم مثقال قاتل و غير مستعمل است

و مصلحش در شير خيسانيدن و استعمال اوست با انيسون و مقل و هليلهء زرد

و صبر و قدر شربتش تا يكدانگ و بدلش مازريون.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 162


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

امثال اينها از ادويۀ مسهلۀ معتدله استعمال نمودن است براى كسر حدت شبرم زيرا كه آن بسيار حاد است پيش از اصلاح و بتنهائى جائز نيست استعمال آن

و در معالجۀ قولنج كه سبب آن رياح غليظه و بلغم باشد با مقل و سكبينج و اشق و سركين كرك حب ساخته بكار برند


و در معالجۀ اورام و سدد و آب زرد كه عبارت از استسقا است و غلبۀ بلغم و سودا در آب كاسني و رازيانه و عنب الثعلب صاف كرده سه شبانروز خيسانيده

پس در سايه خشك نموده با قدرى نمك هندى و صبر و تربد و هليله حب ساخته استعمال نمايند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 542


در سنونات و مضمضه و غرغره
سنون

جهة كندن دندان نايب مناب کلبتين است و تفتيت او مى كند منقول از حاوى

عاقرقرحا پوست حنظل پوست چوب توت شبرم مازريون پوست بيخ كبر حلتيث زرنيخ زرد بالسويه

مجموع را سائيده سه روز در سركه بخيسانند

و حلتيث را با نصف وزن او مقل ازرق اول در سركه حل نموده ادويه را بسرشند

و در وقت استعمال احتياط نمايند كه به دندان صحيح نرسد

بلكه دندان مجاور دردناك را به خمير و موم غلاف كنند. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص343

[pejuhesh237]

.